Onderzoek seksuele
intimidatie in zorg
'In je slaap gebeurt er van alles'
FNV hekelt paars kabinet
op congres over toekomst
Binnenland
banier spreekt schande
an aftrekposten dealers
Verdachte AH-zaak moet
in Nederland blijven
Minister laat oorzaak
bevingen onderzoeken
Asielzoeker
sticht brand
na afwijzing
'Sleurhutje' achter de fiets
NDERDAG 24 NOVEMBER 1994
ANP Algemeen Nederlands Persbureau CPD Geassocieerde Pers Diensier
Tien miljoen voor vervuiling Aralmeer
:n haag Minister Pronk van ontwikkelingssamenwerking trekt
miljoen gulden uit om de enorme vervuiling van het Aral-
leer, op de grens van de Centraalaziatische GOS-staten Oezbe
kistan en Kazachstan, te helpen aanpakken. Er zal ook een Ne-
Ivlierlandse milieudeskundige naartoe worden gestuurd. Als ge-
"lolg van de vervuiling en de droogte kampen de landen rond het
taalmeer met ernstige milieu- en gezondheidsproblemen. Het
jeld wordt onder meer gebruikt om de kwaliteit van het drink
water te verbeteren.
Sorst erkent 'christelijk' ziekenfonds
Minister Borst (volksgezondheid) heeft het zieken-
mds Op Weg naar Pro-Life uit Zeist gisteren officieel erkend,
e nieuwe instelling werkt op christelijke grondslag en richt zich
ip ziekenfondsverzekerden die afwijzend staan tegenover abor-
aud. us en euthanasie. Op grond van de wet moet het ziekenfonds
:ulke behandelingen overigens wel vergoeden als verzekerden
lat willen. Het nieuwe ziekenfonds is daartoe ook bereid.
tcht jaar voor poging tot doodslag
>en bosch Het Gerechtshof in Den Bosch heeft gisteren een 42-
arige man uit Maastricht wegens een schietpartij in zijn woon-
1 blaats veroordeeld tot acht jaar gevangenisstraf. Dat was over
eenkomstig de eis en overeenkomstig de straf waartoe de recht-
lank hem eerder had veroordeeld. De man is schuldig bevon-
len aan een poging tot doodslag op een kastelein en een bar-
;eeper bij een schietpartij in een café. Daarbij vielen vier gewon-
348.{len onder wie de schutter zelf. Een 35-jarige vrouw die een ko-
;el in de hals kreeg, overleed later.
'orpsen werkten jaar intensief samen
)uitsers leverden grondstof
oor Nederlandse drugbende
idhoven/leipzig anp
politie in Leipzig heeft eind
irige maand bij de aanhou-
(ng van vijf verdachten vol-
bende grondstof gevonden om
DO kilo amfetamine te maken,
stitie in Leipzig deelde dit gis-
iren mee. De chemicaliën wa
in bestemd voor de Neder-
"jndse drugbende die op dat-
tlfde moment met groot
lachtsvertoon door de Neder-
Indse politie werd opgerold.
Eind oktober vond de politie
jdens een inval in een loods in
in Bosch ook stoffen om am-
Itamine te maken. De drugs
[luden alles bij elkaar uiteinde
een straatwaarde hebben
een kleine zestien miljoen
jilden. De Duitse arrestanten,
leeftijd variërend van 34 tot
tjaar, worden ervan verdacht
trokken te zijn geweest bij de
ering van de grondstoffen.
Vier weken geleden hield de
politie tijdens een grootscheep
se actie in Nederland vijftien
verdachten aan. Op 27 verschil
lende plaatsen, onder meer in
Eindhoven, vonden invallen
plaats. De politie verdenkt de
bende van de handel in soft- en
harddrugs en van het witwassen
van het daarmee verdiende
geld.
Het Interregionaal Recherche
Team Zuid-Nederland dat het
onderzoek coördineert, heeft
een jaar lang samengewerkt
met politie en Justitie in Duits
land. Ook in Leipzig doorzocht
de politie verschillende wonin
gen, bedrijfsruimten en voertui
gen. Een woordvoerder van de
Eindhovense politie verklaarde
eerder dat met het gezamenlijk
optreden de internationale
drughandel een ware nekslag is
toegebracht.
Sedrang om wie het eerst vragen stelt
fiscaal adviseur van hasjhande
laren de mogelijkheid nog eens
uitlegt. Hij wees ook op de strik
te scheiding tussen strafrecht en
fiscaal recht.
Kamerleden tuimelden ver
volgens over elkaar heen om als
eerste vragen aan staatssecreta
ris Vermeend te kunnen stellen.
Die wedstrijd werd gewonnen
door de CDA'ers Hirsch Ballin,
Leers en Van der Linden. Zij le
verden hun vragen twee minu
ten eerder in dan WD'er De
Korte. Dit alles tot verontwaar
diging van deD66'er Ybema.
Ybema voelde zich gepasseerd
door het CDA, omdat hij als eer
ste op de radio had geroepen
dat hij vragen zou stellen. ,,Zo
ga je niet met elkaar om", aldus
de Democraat na zijn verloren
race naar de griffie van de
Tweede Kamer.
De reacties van de Kamerle
den op het gaatje in de wet
kwamen overigens allemaal op
hetzelfde neer: 'bizar, absurd en
onaanvaardbaar'.
e belastingwet moet zo spoe-
g mogelijk worden veranderd
idat criminelen 'beroepskos-
n' als vuurwapens, waakhon-
?n, anti-afluisterapparatuur en
eekpenningen niet langer van
belasting kunnen aftrekken,
en verontwaardigde Tweede
amer heeft dit gisteren geëist
hernieuwde publiciteit over
gat in de wet. Er is zelfs juris-
rudentie van de rechter, waar-
het criminelen wordt toege-
iaan hun 'beroepskosten' af te
ekken.
Drie jaar geleden heeft de
tveede Kamer er al eens bij de
lenmalige staatssecretaris Van
meisvoort op aangedrongen
e wet aan te passen. Die mom-
elde toen dat hij er eens naar
au kijken, maar vervolgens ge-
eurde er niets. De Tweede Ka
ler verzuimde op de zaak terug
komen.
Gisteren kwam de kwestie op-
ieuw in het nieuws door een
ARA-documentaire waarin een
FNV-voorzitter Stekelenburg spreekt de verzamelde bonden toe. Hij herhaalde nog eens dat de vakcentrale
weinig ingenomen is met het paarse kabinet. foto anp
DEN HAAG ANP
Bij de FNV groeien de twijfels of
het ooit nog wat wordt met
paars, zeker na de kabinets
plannen om mensen tegen
minder dan het minimumloon
laten werken en de algemeen-
verbindendverklaring van
CAO's te beperken. Die plannen
van minister Melkert zijn spel
bederf, zei FNV-voorzitter Ste
kelenburg gisteren tijdens een
congfës van zijn vakcentrale
over de toekomst.
Weinig enthousiasme toonde
Stekelenburg ook voor de daden
van minister Wijers van econo
mische zaken. Volgens hem zijn
daden en voornemens van deze
minister tot nu toe weinig ver
nieuwend. Het zou hem volgens
Stekelenburg sieren als hij de
sociaal-economische realiteit
preciezer zou interpreteren. En
D66, de partij van Wijers, kan al
evenmin de goedkeuring van de
FNV wegdragen. D66-kamerlid
Bakker stelde deze week voor de
komst van nieuwe lage loon
schalen bij wet te regelen en
niet meer via de CAO's. „Meer
onzin heb ik zelden gehoord",
aldus de FNV-voorman.
Het federatiecongres boog
zich gisteren over voorstellen
om de samenwerking binnen de
aangesloten bonden te verster
ken. De bestaande scheidslijnen
tussen bonden worden door de
veranderingen in de economie
als achterhaald beschouwd. De
vakcentrale en de afzonderlijke
bonden moeten meer samen
doen, bijvoorbeeld als het gaat
om gezamenlijke huisvesting,
scholing van kaderleden en
dienstverlening. Dat betekent
ook meer samenwerking tussen
bonden onderling.
Ook boog het congres zich
over versterking van de indivi
duele dienstverlening. De FNV
wenst meer dan nu het geval is
zichtbaar maken, wat de voor
delen van het bondslidmaat
schap zijn. De leden zijn overi
gens goed te spreken over het
werk van FNV en bonden. Ge
middeld gaf een ledenpanel het
rapportcijfer 7,1. De vraag naar
informatie en advies stijgt vol
gens FNV-bestuurder Draijer
sterk en legt een steeds groter
beslag op de middelen. De kos
ten van individuele dienstverle
ning zullen volgend jaar al ruim
90 miljoen gulden bedragen,
waarbij de rechtsbijstand de
grootste post vormt.
Een aantal bonden wil nau
wer samenwerken in een op te
richten FNV-dienstverlenings-
bedrijf. Zes bonden zullen op
korte termijn een gezamenlijk
ledenservicebedrijf oprichten:
de Voedingsbond, Bouw- en
Houtbond, Vervoersbond, In
dustriebond en Dienstenbond.
Tijdens het congres verklaarde
ook de Kappersbond zich bij
het nieuwe samenwerkingver
band te willen aansluiten. De
nieuwe vereniging moet louter
uitvoerende werkzaamheden
verrichten. Prioriteit wordt
daarbij gegeven aan werkzaam
heden op het gebied van indivi
duele dienstverlening en leden
service. Uitgangspunt is verder
dat alle deelnemers zelfstandig
blijven.
Verder kondigde de grafische
bond Druk- en Papier aan sa
menwerking te willen zoeken
met de FNV Dienstenbond. Op
termijn zouden de twee moeten
fuseren. Volgens voorzitter Van
Tilborg hebben beide bonden
geen ver uiteenlopende opvat
tingen over de toekomst. De fu
sie kan de positie van de FNV
op het terrein van kleinschalige
industrie en dienstverelening
versterken, zo meent Druk en
Papier.
NISSO en ministerie gaan ongewenst gedrag in kaart brengen
Er komt voor het eerst een grootschalig onderzoek naar
alle vormen van seksuele intimidatie in de gezondheids
zorg. Zowel het ministerie van volksgezondheid als het
Nederlands Instituut voor Sociaal Seksuologisch Onder
zoek (NISSO) gaan het ongewenst seksueel gedrag van
hulpverleners met patiënten in kaart brengen.
DEN HAAG GPD
De aanleiding voor het onder
zoek is het groeiend aantal
klachten. Volgens het NISSO
maakt vijf tot tien procent van
de beroepsbeoefenaren in de
zorgsector zich schuldig aan
seksuele intimidatie.
Het ministerie gaat alle mel
dingen en klachten over seksue
le intimidatie inventariseren die
de afgelopen jaren bij de
Hoofdinspectie van de Volksge
zondheid zijn binnengekomen.
Daaruit moet blijken om wat
voor klachten het gaat, welke
medici zich er vooral aan schul
dig maken en wat ertegen ge
daan kan worden.
Hoofdinspecteur dr. G. Sie-
mons: „Een grote groep is op dit
punt onhandig en onprofessio
neel. Als we weten wat ze pre
cies verkeerd doen, kunnen we
de problemen beter aanpakken.
Maar tegen de echte slechteri
ken zullen we nooit iets kunnen
uitrichten. Die mensen moeten
door Justitie worden gestraft".
Het NISSO gaat 1200 huisart
sen, psychiaters, chirurgen, in
ternisten, gynaecologen en fy
siotherapeuten ondervragen.
De hulpverleners krijgen een
enquête-formulier waarin hen
wordt gevraagd wat zij onder
ongewenst gedrag verstaan en
of zij zelf ervaring hebben met
seksuele contacten met patiën
ten.
Psycholoog/seksuoloog Nel
van Son van het NISSO: „We
gaan niet alleen inventariseren
hoe vaak seksuele relaties tus
sen hulpverlener en patiënt
voorkomen, maar we willen ook
weten om wat voor soort klach
ten het gaat. Het is bijvoorbeeld
ook ongewenst als een patiënt
zijn onderbroek moet uittrek
ken bij de fysiotherapeut terwijl
DEN HAAG ANP
De 28-jarige hoofdverdachte in
de 'Albert Heijn-zaak' moet, al
thans voorlopig, in Nederland
blijven. Dat heeft de Haagse
rechtbankpresident mr. A. van
Delden gisteren beslist. De
rechter deed geen uitspraak
over de vraag of de uitlevering
door Chili toelaatbaar was of
niet.
De Bussummer was in Den
Haag aan het verkeerde adres
en moet, volgens het vonnis,
zijn bezwaren tegen de uitleve
ring in Arnhem naar voren
brengen. Daar loopt een ge
rechtelijk vooronderzoek te
gen hem in verband met de ge
ruchtmakende overval op het
AH-filiaal in Oosterbeek in
1990. Daarbij vielen twee do
den.
Met het vonnis van de Haag
se rechter is de Bussummer
niets wijzer geworden. Hij zal
dezelfde vraag moeten stellen
in Arnhem, hetzij in kort ge
ding, hetzij aan het begin van
zijn proces. Wanneer dit is,
kon het openbaar ministerie in
Arnhem niet zeggen. Het ge
rechtelijk onderzoek loopt
itog.
I
DEN HAAG GPD
Seismometers in gaswingebieden
plaatst. De benodigde gaten
worden geboord door de NAM
en het bedrijf Amoco Nether
lands.
B. Dost van de seismologi
sche dienst van het KNMI
noemt het van groot belang dat
in Noord- en West-Nederland
seismometers geplaatst worden.
„Met de nieuwe meetappera-
tuur kunnen we niet alleen de
grote bevingen, maar ook de
wat kleinere schokken registre
ren."
Met die gegegens kan het KN
MI niet alleen méér zeggen over
de oorzaak van eerdere bevin
gen, maar ook de maximale
sterkte van een mogelijk nieuwe
beving bepalen. „Dat is van
groot belang voor bijvoorbeeld
de kernreactor in Petten",
meent Dost.
In gaswingebieden in Drenthe,
Groningen en Noord-Holland
worden seismometers geplaatst.
Dit maakte minster Wijers van
economische zaken gisteren be
kend. De meters moeten meer
duidelijkheid geven over de
oorzaak van recente aardbevin
gen.
De meest waarschijnlijke oor
zaak van de bevingen is volgens
veel deskundigen het boren
naar gas door de Nederlandse
Aardolie Maatschappij (NAM).
Minister Wijers liet de Tweede
Kamer weten dat in de provin
cies Groningen en Drenthe ze
ven zogenoemde seismische
stations worden ingericht. In
Noord-Holland worden in de
omgeving van Bergen en Alk
maar drie van die stations ge-
dat voor dc behandeling niet
nodig is. Wij willen weten welke
grenzen hulpverleners hante
ren".
Uit vergelijkbare enquêtes
onder psychotherapeuten, gy
naecologen en KNO-artsen is
gebleken dat hulpverleners in
de regel openhartig zijn over
hun seksuele ervaringen omdat
de onderzoekers hun anonimi
teit waarborgen. Van Son: „Het
kan iedere hulpverlener overko
men. Het is belangrijk te achter
halen wanneer en waarom ie
mand zijn grens overschrijdt.
Heeft de hulpverlener zelf een
problematische relatie, is de pa
tiënt dwingend of speelt de be
slotenheid van een privé-prak
tij keen rol?"
Het NISSO moet de betrok
ken beroepsverenigingen nog
benaderen. „Die moeten bereid
zijn om sancties te treffen tegen
collega's die hun boekje te bui
ten gaan. Maar een beroepsver
eniging kan ook stimuleren dat
seksuele gevoelens ten opzichte
van patiënten bespreekbaar
worden tijdens de opleiding en
onder collega's. Dan is het mak
kelijker om seksuele relaties te
voorkomen".
RUINEN ANP
Een arrestatieteam van de re
giopolitie Noord-Nederland
heeft gisteren een gezin van zes
Bosnische asielzoekers aange
houden in een asielzoekerscen
trum in het Drentse Gijsselte
(gemeente Ruinen).
Dat gebeurde nadat een van
de gezinsleden 's morgens
brand had gesticht toen de poli
tie hen kwam ophalen om hen
over te brengen naar Duitsland,
waar zij eerder al asiel hadden
aangevraagd. De vakantie
bungalow waarin de twee
grootouders, ouders en twee
kinderen sinds december vorig
jaar verbleven brandde hele
maal af.
Volgens districtschef
H. Schroder van de politie in
Zuid-Oost Drente wist het gezin
al een aantal weken dat hun
asielaanvraag definitief was af
gewezen. Om uitzetting te voor
komen had het gezin dinsdag
avond nog vergeefs geprobeerd
onderdak te krijgen in een kerk
in Zwolle. Toen de politie de fa
milie gistermorgen kwam halen,
probeerde de 44-jarige vader
opnieuw met de agenten in dis
cussie te gaan. Toen dat geen
effect had, sprenkelde de man
een hoeveelheid benzine op het
brandende gasfornuis. Het
huisje stond even later in lich
terlaaie.
De brandstichter is gearres
teerd en ingesloten. De andere
gezinsleden zouden vanmorgen
aan de Duitse autoriteiten wor
den uitgeleverd.
Promovenda vindt dat organisator slaapcursus diploma moet hebben
UrÉt f Ji
yPT*-' ty
MSTERDAM PETER DE KNEGT
uim vier miljoen mensen in
lederland kunnen 's naéhts de
niet vatten. In zestig pro
ent van de gevallen is stress
e oorzaak daarvan. Omdat de
naatschappij steeds jachtiger
ordt, groeit het leger slechte
lapers. Grootmoeders anijs-
ïelk helpt vaak allang niet
neer en schaapjes tellen of de
ond uitlaten evenmin. W.
lofrnen, psycho-fysioloog aan
e Universiteit van Amsterdam
oopt morgen te promoveren
p een onderzoek naar de
twaliteit van slaap en de in-
loed van interne en externe
actoren daarop.
van de slaap zelf. Nascholing
zou goed zijn.
De psycho-fysioloog pleit ook
voor de invoering van een exa
men voor organisatoren van
slaapcursussen. Zij zouden zich
moeten onderwerpen aan re
gels van de Nederlandse Slaap-
/Waakvereniging. In deze ver
eniging zitten experts op het ge
bied van de slaap.
In haar dagelijkse praktijk aan
de universiteit krijgt Hofman
veel te maken met mensen die
al verschillende slaapcursussen
achter de rug hebben. „Deze
mensen krijgen daar vaak een
trap na. Ze zoeken de schuld bij
zichzelf. Ik heb hier al zoveel
mensen gehad die deze ellende
hebben meegemaakt. Niet ie
dereen zou klakkeloos op zo'n
cursus moeten worden toegela
ten."
In haar proefschrift heeft Hof
man een aantal onderzoeken
gebundeld die zij de afgelopen
twintig jaar aan de universiteit
heeft verricht. „Vroeger dacht
men dat slaap iets passiefs was,
dat er niks gebeurde tijdens je
slaap. Verloren tijd eigenlijk.
Slaap blijkt echter wel degelijk
actief. Er gebeurt van alles, er
komen groeihormonen vrij, we
hebben de droomslaap, je kunt
een spontane ademstilstand
krijgen."
Slaaponderzoek staat in Ne
derland nog in de kinderschoe
nen. Pas in 1973 begon men in
Amsterdam met het eerste
slaaponderzoek. „In mijn on
derzoek gaat het om slaapkwali-
teit, eigenlijk een black box. We
weten er zo weinig van af." Hof
man selecteerde een groep van
zestien mensen, die al langer
dan twee jaar aan chronische
slapeloosheid lijden. Zonder
aanwijsbare psychische of fysi
sche redenen kunnen deze pa
tiënten toch niet slapen. „Ze lo
pen er vaak als zombies bij."
Deze groep patiënten werd
vergeleken met gezonde men
sen. Uit het onderzoek kwam
naar voren dat de mensen met
chronische slapeloosheid waar
schijnlijk overdag veel actiever
zijn en ook 's nachts niet onder
de drempel komen die nodig is
om te slapen. „Mijn idee na dit
onderzoek is dat de oorzaak van
deze chronische slapeloosheid
in het centrale zenuwstelsel
zit."
In het onderzoek keek Hof
man ook naar slaapstorende ge
luidsbronnen, lawaai dus. Daar
bij werd vier weken lang de
slaap gemeten van mensen die
aan een drukke autoweg in Rot
terdam wonen. Bij sommige
proefpersonen werd dubbel glas
in huis aangebracht.
„Bij het onderzoek bleek dat
de hartslag van de mensen zich
niet aanpast, ook al woonden ze
er al jaren. Alhoewel het geluid
met dubbel glas minder was,
bleef het hart reageren op de
geluidspieken. Langs een druk
ke weg ontwaken mensen meer,
ze hebben vaak een hogere
bloeddruk en ze mopperen ook
meer. Het zou interessant zijn
te weten wat het betekent voor
de volksgezondheid
Hofman houdt zich verre van
een politieke stellingname over
de aanvaardbaarheid van geluid
bij bijvoorbeeld vliegvelden als
Schiphol en Beek. „We hebben
wel in opdracht van de Gezond
heidsraad een onderzoek ge
daan naar de gevolgen van
vliegtuiglawaai op de slaap,
maar we geven dan slechts aan
dat beneden een bepaald ge
luidsniveau niets gebeurt, maar
daarboven steeds meer. Mis
schien vindt de politiek het wel
aanvaardvaar dat twintig pro
cent van de mensen wakker ligt,
of slechts één. Dat getouwtrek,
déér blijven wij buiten."
Amsterdam In de Amsterdamse RAI wordt deze dagen hard gewerkt van de mini-caravan kan worden gebruikt als tafelblad en aan de zij-
aan de opbouw van de Kampeer- en Caravan-beurs, die morgen wordt klep zit een keukenblok met kooktoestel en gootsteen,
geopend. Mevrouw De Leeuw uit Zaandam demonstreert op de beurs foto cpd roland de bruin
een fietsvouwcaravan. De tent klapt uit als een parasol. Het deksel
