Buitenlandspecialisten
werken nauwer samen
Kerk Samenleving
'Pluriforme
islam door
overheid
niet erkend'
'Paarse' politici debatteren
over langdurige werkloosheid
Kou blijft op afstand
4't
DONDERDAG 24 NOVEMBER 1994
_£N
REDACTIE DICK VAN DER PLAS. 071-356443
BUITENLAND KORT
Zuid-Afrika
Het gesprek over eenwording
tussen de (zwarte) Vereni
gende Gereformeerde Kerk
in Zuid-Afrika en de (blanke)
Nederduits-Gereformeerde
Kerk komt langzaam op
gang. Een gezamenlijke com
missie, die begin deze
maand werd opgericht, komt
pas in maart volgend jaar
voor het eerst bij elkaar. Dat
maakte scriba L. Appies van
de Verenigende Kerk. waarin
dit voorjaar de zogenoemde
dochterkerken voor kleurlin
gen en zwarten zijn opge
gaan, op de gereformeerde
synode in Lunteren bekend.
„Wij hebben de verantwoor
delijkheid om de blanke kerk
mee te nemen in ons vereni
gingsproces", zei hij. De sta
tus van de Belharbelijdenis
en uiteenlopende visies op
de functie van de kerkorde
noemde hij de belangrijkste
struikelblokken voor een
eventuele vereniging.
Apartheid
In de Belharbelijdenis wordt
de apartheid fel afgewezen.
„Wij vragen van de NGK niet
dat ze zich achter de inhoud
van deze belijdenis schaart",
aldus Apollis. „We willen al
leen dat de kerk de status
van dit document erkent."
Wat de kerkorde betreft heeft
Appies de indruk dat de NGK
zal proberen via een nieuwe
kerkorde de bestaande status
quo te handhaven, terwijl de
Verenigende Kerk de kerkor
de juist als middel ziet om de
apartheid in de kerken defi
nitief uit te bannen. De gere
formeerde synode besloot af
gelopen met algemene stem
men dat de kerk weer onbe
perkt kan beleggen in bedrij
ven die investeren in Zuid-
Afrika, nu de apartheid in
politieke zin is opgeheven.
Zij stelt zich achter de op
roep van de Zuidafrikaanse
kerken aan het bedrijfsleven
en buitenlandse investeer
ders om een bijdrage te leve
ren aan de sociale recon
structie en ontwikkeling van
Zuid-Afrika.
Economie
In zijn toespraak tot de syno
de benadrukte voorzitter N.
Apollis van de Verenigende
Kerk nog eens dat de apart
heid weliswaar politiek dood
is, maar dat economische
apartheid nog steeds aan de
orde van de dag is. Hij on
derstreepte de oproep van de
Zuidafrikaanse kerken om in
het nieuwe, democratische
Zuid-Afrika te investeren.
„Wij willen graag dichtbij u
en bij uw land blijven", rea
geerde de voorzitter van de
gereformeerde synode, ds. P.
Boomsma. „Wij willen doen
wat mogelijk is ter onder
steuning van uw kerk en de
Zuidafrikaanse maatschap
pij." Bovendien garandeerde
hij Apollis dat de Gerefor
meerde Kerken alles zullen
doen 'om de blanke Zuidafri
kaanse kerk uit te dagen om
de noodzakelijke stappen tot
eenwording te nemen'.
Yad Vashem
In het herinneringscentrum
voor de holocaust Yad Vas
hem in Jeruzalem heeft een
groep van 36 Nederlanders
hel erestaatsburgerschap van
Israël gekregen. De Neder
landers hadden eerder al in
Nederland de titel van 'recht
vaardigen onder de volkeren'
van Yad Vashem ontvangen.
Het is de grootste groep
landgenoten die ooit deze
eer te beurt viel. Ze hebben
in de Tweede Wereldoorlog
joden helpen ontsnappen
aan de nazi's. De ceremonie
begon met een kranslegging
en het ontsteken van een
vuur in de Hal van de Herin
nering.
Gerefonneerde synode kritisch over uitblijven fusie deputaatschappen
Bisschoppen en
CDA vrezen
aantasting
middenveld
DEN HAAG ANP
De nauwere samenwerking die de afgelopen jaren is ge
groeid tussen de buitenlandspecialisten van de Gerefor
meerde Kerken in Nederland, kreeg gisteren de zegen
van de gereformeerde synode. Van een fusie tussen de
deskundigen (deputaten) op het gebied van oecumene
aan de ene kant, en van zending en werelddiakonaat
(ZWD) aan de andere kant, is voorlopig geen sprake.
lunteren anpeen fusie te zeer en eenzijdig
Hoewel er steeds meer overlap
pingen zijn in de contacten en
activiteiten van beide deputaat
schappen, achten zij fusie op dit
moment nog niet opportuun.
Zij menen dat 'in dit stadium
van het Samen op Weg-proces
zou vooruitlopen op nog te ne
men besluiten over de toekom
stige structuur van de Verenigde
Protestantse Kerk in Neder
land'.
Een aantal synodeleden zag
niet in waarom het SoW-proces
een barrière zou vormen voor
fusie. „De olifant heeft een muis
gebaardzei ds. F.J.Kok uit
Heemstede. Voor hem zou fusie
een logisch gevolg zijn van de
steeds verdergaande samenwer
king tussen de buitenlandspe
cialisten. Intensivering van het
gezamenlijke overleg was hem
te minimaal.
„Op den duur kan het muisje
een olifant worden", stelde dr.
H.J. Kouwenhoven, voorzitter
van het deputaatschap ZWD,
hem gerust. Hij vond het al heel
wat dat de synode de deskundi
gen opdroeg het overleg te in
tensiveren. „Mocht er in het
verleden tussen beide deputaat
schappen sprake zijn geweest
van een haat-liefdeverhouding,
een relatie machthebber-hulp
behoevende, dan komt daar
met uw besluit radicaal veran
dering in", hield hij de synode
Hij nam de vrees van een en
keling weg dat in de samenwer
king de zendingspoot onder de
kerken zal worden weggezaagd'
of de oecumene in het gedrang
zou komen. Vroeger moesten
de deskundigen op het gebied
van oecumene voor geld
aankloppen bij ZWD, nu beslis
sen de deputaten gezamenlijk
over de uitgaven.
AMSTERDAM THEO KRABBEN
Moslims in Nederland worden
door de overheid belemmerd in
de uitoefening van hun grond
wettelijke recht op godsdienst
vrijheid. Zo verlangt de over
heid dat de verschillende isla
mitische organisaties zich bun
delen in één koepelorganisatie
ter behartiging van hun belan
gen. Maar daarmee wordt de
pluriformiteit in de islam niet
erkend. Die pluriformiteit hangt
in hoge mate af van het land
van hecjcomst van de betreffen
de etnische minderheid. Zo lukt
het Marokkaanse moslims nog
steeds niet om geld te krijgen
voor eigen geestelijke verzor
gers in de gevangenissen.
Dat stelde drs. Abdurrabim
el-Manouzi van de Nederlandse
Moslimraad op een studiedag
over 'godsdienstige rechten van
minderheden' in de Amster
damse Mozes en Aaronkerk. De
Rotterdamse welzijnswerker
voor Marokkanen wees er bo
vendien op dat er in het open
bare, katholieke en protestants-
christelijke onderwijs nog veel
te weinig nagedacht is over de
vormgeving van het islami
tische godsdienstonderwijs aan
allochtone leerlingen. Uit angst
voor hun voortbestaan nemen
scholen allochtone leerlingen
op, maar men trekt daar geen
consequenties uit. „Moslimkin
deren moeten zich ook kunnen
identificeren met hun onderwij
zer. Niet alle leraren moeten to
taal 'vreemd' zijn. Dat schept
onvrede. Marokkanen moeten
de school van hun kinderen ook
De rooms-katholieke bisschop
pen en het CDA vrezen dat de
huidige paarse coalitie te weinig
oog heeft voor het belang van
'de levensbeschouwelijke kant
van het maatschappelijk mid
denveld'. Dat bleek gisteren tij
dens overleg tussen een delega
tie van de bisschoppenconfe
rentie en enkele CDA-afgevaar-
digden.
Het was het eerste gesprek
tussen de bisschoppen en de
christen-democraten sinds het
CDA in de oppositie is beland.
Aan het gesprek namen onder
meer kardinaal Simonis, bis
schop Van Luyn van Rotterdam
en de scheidende bisschop
Ernst van Breda deel. Voor het
CDA waren onder meer waar
nemend partijvoorzitter Lod
ders en de Tweede Kamerleden
Heerma, Hirsch Ballin en Van
Rooy aanwezig.
Volgens een woordvoerder
van het RK-Kerkgenootschap
hebben de bisschoppen be
zorgd geconstateerd dat het zo
genaamde middenveld van
maatschappelijke organisaties
bedreigd wordt door 'veralge
menisering'. Vanwege de toene
mende schaalvergroting is het
voor levensbeschouwelijke ver
banden vaak moeilijk om zich
te handhaven. Uit het oogpunt
van efficiency dwingt de over
heid hen vaak te fuseren met al
gemene organisaties.
De bisschoppen menen dat
daardoor het pluriforme karak
ter van het maatschappelijk
middenveld in het gedrang
komt. „Het CDA erkent dat de
politiek mede schuldig is aan de
aantasting van de pluriformi
teit", aldus de woordvoerder.
De overheid 'belemmert het grondwettelijk recht op godsdienstvrijheid'.
FOTO HENK BOUWMAN
ervaren als hun school.
Ook Hanneke Gelderblom-
Lankhout voerde op de studie
dag van de Landelijke Overleg
groep 'Joden-christenen-mos
lims' het woord. De joodse D66
senator vond het een 'denkfou
de huidige paarse regering als ook verkeerd." Juist onder
een anti-religieus kabinet te be- 'paars' kan de discussie over
schouwen. „Sommigen denken verplichte vrije christelijke
dat er mensen in zitten met de feestdagen verder gevoerd wor-
lijfspreuk 'alle godsdiensten de den, want die discussie is de af-
wereld uit, te beginnen in Ne- gelopen jaren door het CDA ge-
derland'. Dat lukt niet en het is blokkeerd.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Benoemd: te Musselkanaal en te
Onstwedde als past. medewerker
t.b.v. het werk te Vledderveen (Gr.) en
te Mussel: F. Verkade, past. mede
werker te Nieuwolda.
Beroepen te Bodegraven: W.M. de
Boer te Moordrecht; te Zeevang c.a.:
G.K. Verheule, kandidaat te Beets,
die dit beroep heeft aangenomen.
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Beroepen: teGroningen-Zuid: G. Zo
mer te 't Harde; te Garrelsweer i.c.m.
Ten Post: A.M. de Hullu te Rozen
burg, te Veendam: W. Noordzij, kan
didaat te Kampen
GEREFORMEERDEGEMEENTEN
Bedankt: voor Hamilton (Can.): C.A.
van Dieren te Stolwijk.
SCHUMAN - De gereformeerde
synode heeft dr. N.A. Schuman
benoemd tot bijzonder hoogle
raar liturgiek aan de Theologi
sche Universiteit van de Gere
formeerde Kerken in Kampen,
Hij is aangenomen voor een pe
riode van vijf jaar op basis van
0,3 werkweek. Schuman blijft
verder universitair docent aan
de theologische faculteit van de
Vrije Universiteit te Amsterdam.
Serie advent-hooggetijden in
verwarmde Hooglandse-winterkerk
(ook hooggetijden genoemd)
die van mei tot september in de
Hooglandse Kerk worden ge
houden. Nu het monumentale
gebouw zodanig is aangepast
dat het ook in de wintermaan
den kan worden verwarmd, be
staat de mogelijkheid ook de
advent-hooggetijden op deze
plek te houden.
De eerste bijeenkomst staat
komende zaterdag (26 novem
ber) in het teken van Gezang 25,
op een tekst van J.W. Schulte
Nordholt. De hooggetijde be
gint om 14.30 uur en iedereen is
welkom. De 'winterkerk' is toe
gankelijk via de ingang Nieuw-
straat (onder de toren).
Om de voorbereiding op het
Kerstfeest te 'verdiepen' wordt
in de Hooglandse Kerk in Lei
den een serie van vier advent-
hooggetijden gehouden. Het
gaat om korte bijeenkomsten
waarin zowel liturgie als over
weging worden verzorgd door
leden van de Binnenstadsge
meente van hervormd- en gere
formeerd Leiden. Ook worden
er adventsliederen gezongen.
De hooggetijden worden in de
middaguren gehouden, steeds
op een zaterdag.
.De reeks is te vergelijken met
de momenten van bezinning
me tijd wordt beknibbeld. „Van een minimum is
eigenlijk al lang geen sprake meer: het is gewoon
niet genoeg om aan de huidige samenleving deel
te nemen", aldus de organisatoren van de discus
sie-avond.
Daar tegenover staat het gegeven dat 'er eigen
lijk genoeg werk te done is. Veel mensen werken
te lang of onder te grote druk. En veel werk wordt
eenvoudig niet gedaan. Er is zogenaamd geen
geld voor. Maar geld is er eigenijk genoeg, het
wordt alleen op een verkeerde manier besteed'.
De 'paarse' politici zullen tijdens het debat
moeten aangeven wat ze aan deze problematiek
gaan doen. De bijeenkomst wordt gehouden in
het Anthonius Zalencentrum aan de Lange Mare
43 in Leiden en begint om 20.00 uur.
De taakgroep 'Arbeid' van de Raad van Kerken in
Leiden en de werkgroep 'Armoede dichtbij' van
de Leidse studentenekklesia organiseren morgen
een discussie-bijeenkomst over de (uitzichtsloze?
situatie van de langdurig werklozen. Het thema
luidt 'Hebben ze ons nog wel nodig?' en in het fo
rum nemen plaats de Tweede Kamer-leden Jan
van Zijl (PvdA), Jan Hoekema (D66) en Anne Lize
van der Stoel (WD). De discussie wordt geleid
door Hans de lar Mar, ex-wethouder van sociale
zaken in Leiden.
Centraal in de discussie staat de grote groep
mensen waarvoor op de arbeidsmarkt al vele ja
ren geen plaats meer is. Hun inkomen bestaat uit
een uitkering waarop door de overheden al gerui-
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
leidsch dagblad
Uitgave van Dagbladuitgevenj Damiate bv
DIRECTIE BM. Essenberg.G P Arnold (adj), J
Kiel (adj),
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor, Frans
Nypels, Henk van der Post (adj)
OMBUDSMAN: R D. Paauw, tel dag 9.30-
11.30 uur 071-356215, of per post
HOOFDKANTOOR.
Rooseveltstraat 82,2321 BM Leiden
Telefoon071-356356
POSTADRES
Postbus 54.2300 AB Leiden
TELEFAX
Advertenties 071 -323508
Fam berichten 071 -323508
Redactie071-321921
ADVERTENTIES
ma.-vrij. van 08.30-17.00 uur.
Telefoon 071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma-vnj van 8 30-17 00 uur
Telefoon 071-143545
ABONNEMENTEN
Tel. 071-128030 bij vooruitbet (incl. BTW)
per acc giro autom bet.
per maand 29,30
per kwartaal 85,55 84,55
per jaar 329,30 328,30
VERZENDING PER POST
Nederland per kwartaal 125.50
overige landen op aanvraag
KLACHTEN BEZORGING
mat/mvrij: 18.00-19.30 uur,
zat. 1000-12.00uur Tel 071-143241
HET WEER
Nu de laatste week van november
is ingegaan, kan het haast niet an
ders of deze herfstmaand stevent
op een splinternieuw warmterecord
af. De kaarten voor de komende
dagen wijzen nog altijd niet op op
een weersomslag met belangrijk
kouder weer. Een blik in de jaar
boeken leert, dat november 1938
met een gemiddelde temperatuur
van 8.7 graden koploper in deze
eeuw was. Nog zachter bleef het in
1899 met in De Bilt een gemiddel
de van 9.1 graden. Als de laatste
dagen van november zich mild blij
ven gedragen komen we in 1994
uit op 10.5 of 11 graden. Het is
dus niet uitgesloten dat deze no-
vembermaand even warm wordt als
een gemiddelde(l) oktobermaand
(10.5 graden).
Het kwik steeg gisteren weer moei
teloos tot 12 a 13 graden. In een
wat toegenomen zuidwestelijke
stroming werd lucht van subtropi
sche oorsprong binnengevoerd.
Zoals gebruikelijk was die lucht
soort erg vochtig en we beleefden
een donkere dag onder een vet wol
kenpakket. Achter een zwak kou
front komt er in de loop van van
daag wat drogere en iets minder
zachte lucht binnen. Neerslag valt
f
'e
di
er niet of nauwelijks en het wolll
dek breekt af en toe open.
Zulke heldere perioden kunnen
de komende nacht weer plaatse I
tot mistvorming aanleiding geve
Morgen overdag blijft het tameli
rustig herfstweer met een r
zon, wolkenvelden en nog op ee r
enkele plaats mist Met 9 of 10
graden is het nog steeds aar) de
milde kant. Een nieuw hogedrulf-
gebied boven Frankrijk houdt de
actieve oceaandepressies uit deet
buurt; een diepe depressie zorgtf1
boven het noorden en oosten va n 1
Europa voor sneeuwval en toeneind
mende winterkou. ids
Bij ons blijft de stroming voorloj
westelijk, zodat die kou op afsta
blijft. Frontuitlopers kunnen noj
juist tot ons land doordringen. E,-
regenzone passeert in de loop v;;ltlt
vrijdagnacht, waarna het tijdelij et
opklaart Een volgend frontensy ;en
teem nadert snel over de Britse fri
landen en deze kan rond zondag ttei
ochtend een paar millimeter reg
afleveren. De westenwind neem
de loop van het weekeinde wat
kracht toe, maar het echte stornl
geweld blijft zich op zeer noordef13^
ke breedten afspelen.
caf
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
vrijdag
Noorwegen:
Overwegend bewolkt en
vooral langs de kust van
tijd tot tijd regen, in het
noorden mogelijk over
gaand in sneeuw. Vandaag
aan de kust flink wat wind.
Middagtemperatuur van
+6 in het zuidwesten tot
iets onder nul langs de
grens met Zweden.
Zweden:
Naast wolkenvelden vooral
in het zuiden ook opklarin
gen. Op de meeste plaat
sen droog. Maxima van
daag van -5 in het noorden
tot +8 ten zuiden van de
grote meren; morgen met
name in het midden en
zuiden kouder.
Denemarken:
Flink wat wolkenvelden en
mogelijk wat regen of mot
regen. Geleidelijk iets fris
ser, met morgen maxima rond 7 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Wolkenvelden maar ook af en toe zon.
Op de meeste plaatsen droog. In Schot
land en Ierland wel kans op wat regen.
Middagtemperatuur 10 tot 14 graden.
België en Luxemburg:
Rustig weer met grote kans op mist. In
de middaguren hier en daar wat zon.
Droog. Middagtemperatuur van 7 gra
den in gebieden waar de mist hardnek
kig is tot 12 graden elders.
Noord- en Midden-Frankrijk:
In de nacht en ochtend plaatselijk mist.
Verder naast wolkenvelden ook hier en
daar flink wat zon. Droog. Middagtem
peratuur eerst iets boven de 10 graden,
morgen iets lager.
Spanje:
Droog en op de meeste plaatsen veel
zon. Kleine kans op mist. Maximumtem
peratuur in het noorden en in het bin
nenland tussen de 15 en 20 graden;
maxima langs de Costa's en in Andalu-
sië in het algemeen iets boven de 20
graden.
Canarische Eilanden:
Flink wat zon, maar geleidelijk ook en
kele wolkenvelden. Op de meeste plaat
sen droog. Middagtemperatuur ongeveer
25 graden.
Zuid-Frankrijk:
Flinke perioden met zon, hier en daar
ook mist. Morgen waait de Mistral. Mid
dagtemperatuur vandaag variërend van
15 graden bij Bordeaux en op het Cen
traal Massief tot 19 graden plaatselijk
aan de Middellandse Zee en de voet van
de Pyreneeën; morgen is het op de
meeste plaatsen iets frisser.
Mallorca en Ibiza:
Flinke perioden met zon, ook kans op
enkele wolkenvelden. Droog. Middag
temperatuur circa 21 graden.
Italië:
In de Povlakte op veel plaatsen hardnek
kige mi.st. Elders in Italië flink wat zon
en droog. Middagtemperatuur ongeveer
18 graden, in het noorden rond 12 gra-
Corsica en Sardinië:
Flinke perioden met zon, op Corsica ook
wolkenvelden. In de nacht en ochtend
hier en daar mist. Droog. Middagtempe
ratuur ongeveer 19 graden.
Griekenland en Kreta:
Zonnige perioden, ook kans op enkele
wolkenvelden. Droog. Op de zuidelijke
eilanden afnemende wind. Middagtem
peratuur van 15 graden in 'het noordoos
ten van Griekenland tot 19 op de Ioni
sche Eilanden en Kreta.
Turkije en Cyprus:
Langs de westkust en later ook zuidkust
en flink wat zon, op Cyprus vandaag nog
kans op een enkele regen- en onweers
bui. Maxima van 15 graden langs de
westkust tot 18 op Cyprus.
Duitsland:
In het noordoosten wolkenvelden en
kans op wat regen of motregen. In het
midden en zuiden rustig weer met in de
nacht en ochtend kans op mist, 's mid
dags ook wat zon. Middagtemperatuur
van 8 tot 12 graden, in hardnekkige
mist lager en morgen overal wat lager.
Zwitserland:
Wolkenvelden en vooral in de dalen gro
te kans op hardnekkige mist In de ber
gen ook perioden met zon, morgen voor
al aan de zuidkant van het Alpenmas
sief. Middagtemperatuur in de dalen on
geveer 9 graden, morgen van het noor
den uit kouder,
Oostenrijk:
In de nacht en ochtend in het laagland
kans op mist Verder naast wolkenvel
den vooral in de bergen ook kans op zon.
Middagtemperatuur op veel plaatsen in
de dalen eerst ongeveer 10 graden, mor
gen enkele graden lager.
Neerslagkans
Mimmumtemp.
Middagtemp.
Wind
WEERRAPPORTEN
VRIJDAG 25 NOVEMBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 08.16 Zon onder 16
Maan op 23 .41 Maan onder 12
Waterstanden Katwijk
Hoog water 07.08 19.28
Laag water 03.06 15.36
