Face-lift Leidse Schouwburg t Cultuur Kunst 'Meer sponsors en populaire programma's? Dan haak ik af Baldadige Komrij met smerig gedicht present Kalender Vivienne hm mm 'Schone slaapsters' blijven te mysterieus Kaaljakkers smaakt een beetje bedorven 20 [ATERDAG 19 NOVEMBER 1994 Schouwburgdirecteur Wallis de Vries kan met geen mogelijkheid meer bezuinigen IVallis de Vries: „Leiden zit al ,'oor een dubbeltje op de eerste ang. Dan moeten ze niet vragen lf het ook voor acht cent kan. ar chieffoto henk bouwman Met een boosheid die van zijn gezicht valt af te lezen en een lichte irritatie in de stem reageert directeur Wallis de Vries van de Leidse Schouwburg op de aankondiging van wethouder Langen- berg (vorige week in deze krant) dat de cultuur een steentje moet bijdragen aan de bezuinigingen die de gemeente in het vooruitzicht heeft gesteld. Hij spreekt krachtig tegen dat er misschien nog wel een restje franje of een laatste reepje overtollig vet kan worden weg gesneden uit zijn budget. „De grens is bereikt," laat de schouwburgdirecteur beslist weten. „Leiden zit al voor een dubbeltje op de eerste rang. Dan moe ten ze niet vragen of het ook voor acht cent kan." „Het vervelende is dat iedereen altijd roept dat er niet nog meer bezuinigd kan worden," realiseert Wallis de Vries zich. „De vraag is: hoe upon je aan dat je geloofwaardig bent? De staf van de schouwburg maakt nu al zoveel over uren dat het helemaal niet gek zqu zijn iemand er bij te krijgen. Dat zeg ik maar niet, omdat ik weet dat er geen Maar als van mij gevraagd it op een nog goedkopere dan concludeer ik dat bereikt. Het is niet te verlangen dat ze wordt de wijze te de grens reëel van er nog meer privé-tijd insteken." „Duurdere kaartjes?", reageert Wallis de Vries als door een wesp gestoken. „De prijs van een kaartje wordt nu al per voorstelling, volgens bedrijfsmatige wetten, vastgesteld. Het publiek betaalt z'n eigen voorstelling. Ik heb helemaal geen programmabudget. Bij sommige voorstellingen moet geld bij, van ande re houd ik wat over. Dat is net met el kaar in evenwicht. Realiseer je wel dat er een kritische grens is aan de prijs van een kaartje. Je kunt het ook zo duur maken dat je bezig bent het paard achter de wagen te spannen." „De zaalbezetting is landelijk gezien al onvoorstelbaar hoog: 72%. Dat wordt met een programmering als in de Leidse Schouwburg nergens anders vertoont. Als ze vragen om populairder te programmeren, om nog meer be zoekers te trekken, dan zeg ik: dat moet iemand anders dan maar doen. De Leidse Schouwburg brengt nu een mooie mix tussen kunst en amuse ment. Als ik meer op de amuse- mentstoer moet, vind ik het niet meer t ook dat liet i veral het geval „Tot dusver heeft het gemeentebe stuur zich nooit bemoeid met de pro grammering. Ik heb volledig de vrije hand gehad. Dat waardeer ik zeer. Let wel: ik vind dat het zo hoort. Maar ik „Als je denkt dat ik met een druk op de knop meer sponsors kan aantrek ken vergis je je," aldus de schouwburg directeur. „Die markt is volledig verza digd. Ik ben ook heel terughoudend wat sponsoring betreft. Het is verwor den tot een 'sjieke' manier van recla memaken. Zo'n opzichtige benaming van de Douwe Egbertszaal in Utrechtse Stadsschouwburg, dat stoort mij. Als het er op uitdraait dat ik het karakter van de Leidse Schouwburg moet aan tasten met reclames die niets te maken hebben met het produkt dat we hier brengen, dan haak ik af." Voorlezen bij Silvester leiden In jeugdboekhandel Silvester in Leiden leest Anne Brands morgen 'De Sluier van de prinses' voor. Ook andere i sprookjes uit China komen aan de orde. De verhalen zijn be- idoeld voor kinderen vanaf 7 jaar. Brands begint om 15.00 uur 'aan het Rapenburg 17. Ploef speelt Aladdin leiden Toneelvereniging Ploef geeft morgen een try out van haar nieuwe produktie Aladdin en de wonderlamp in basis school De Zwaluw in de Leidse Stevenshof. Het sprookje vertelt 'het verhaal van een arme jongen die via een wonderlamp rijk 'wordt en allerlei problemen tegenkomt. Het stuk is bedoeld voor kindèren tussen de 4 en 12 jaar. De voorstelling aan de A. Kleyn- straat 8 begint om 15.00 uur. Orgelconcert Wassenaarse Dorpskerk wassenaar» De organist Toon Hagen voert morgen, samen met het Wassenaars Kamerkoor, de 'Grote Orgelmis' van Bach uit. Het concert begint om 19.15 uur in de Wassenaarse Dorpskerk. Zangeres Zonder Naam naar Leiden leiden» De Zangeres Zonder Naam is dinsdag 22 november in Leiden voor de presentatie van haar autobiografie 'De Zangeres - Het verhaal van mijn leven'. Ze arriveert om 19.00 uur per li- imousine bij het stadhuis in de Breestraat. De Leidse burgemees- 1 ter Goedkoop en burgemeester Beckers van Stramproy, de woonplaats van de Zangeres, zullen haar het eerste exemplaar uitreiken van haar boek. Swinging sunday in de Elephant Club De South Jazz Band, onder leiding van Henk van Bal jkom, treedt morgen op in de Elephant Club aan de Veerpolder 14 in Warmond. De band begint om 15.00 uur. lijna twaalfhonderd pagina's larstensvol poëzie. Dat is de in- loud van de bloemlezing 'De Nederlandse poëzie van de 12e met de 16e eeuw in 1000 (n enige bladzijden' van Gerrit 'omrij. De presentatie van de iundel vond donderdag in 'trecht plaats. Om zijn boek te imoten, maakt Komrij een li- aire toernee door Nederland, het kader daarvan deed hij teren Leiden aan. Waar kon dat beter gebeuren onder aan de voet van de lurcht, het oudste plekje van .eiden? De halfverlichte zaal de sociëteit De Burcht was ;eheel in overeenstemming met duistere voorstelling die we de middeleeuwen hebben, 'oordat Komrij zelf een aantal [edichten uit zijn verzamelwerk roordroeg, sprak de Leidse n Oostrom zijn it over de in de dichter. „Af- heeft hij acht- aan zijn bloem- bewondering spanningen v gelopen leiden De kleding van de Britse mode-ontwerpster Vivienne Westwood en de modefoto's van Inez van Lamsweerde, kort gele den tentoongesteld in de Leidse Stelling Gallery en Stedelijk Muse um De Lakenhal, zijn nu ook te zien in een kalender/catalogus. De tentoonstelling heeft in de maanden september en oktober ruim 12.000 bezoekers getrokken naar zpwel de galerie als het museum. De kalender omvat zeven foto's van fotografe Inez van Lamsweer de plus zeven foto's van de Delfts Blauw-collectie die door West wood is ontworpen. De kalender is te koop bij Stelling Gallery aan de Kruistraat 1b, bij De Lakenhal aan de Oude Singel 28-30 en bij het Leidsch Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. De prijs is f 29,95, met de lezersservice-bon, elders op deze pagina, krijgen lezers van deze krant tien gulden korting op de kalender/catalogus. Wallis de Vries: 'Het moet een feest worden om hier binnen te gaan lezing gewerkt." Daarna was het de beurt aan Komrij, die het podium beklom en zenuwachtig door zijn bun del begon te bladeren. Hij wilde het kort houden. „Laat ik uit baldadigheid eens een smerig gedicht voorlezen", zei hij. Waarop meteen de waarschu wing kwam dat we niet moes ten denken dat het hele boek daarmee vol zou staan. Er volg de een gedicht in vrijwel onbe- Middelnederlands de zinsneden 'winden laten' en 'onder de rokken grij pen'doorklonken. Een gedicht van Anna Bijns, volgens Komrij de grootste dichteres aller tijden, moest het publiek weer in serieuze' stem ming brengen. Komrij ontdekte zelf een tekortkoming van zijn bundel: hij kon het rijmpje van Bijns niet direct vinden. „Een namenregister zou toch wel -handig zijn", zei hij na enig ge blader. Na de voordracht signeerde Komrij in het café van de socië- Als volgend jaar het thea terseizoen begint zullen de schouwburgbezoekers een zo goed als nieuwe Leidse schouwburg binnenschui- felen. De huidige stoffering van de theaterzaal en an dere publieksruimtes is versleten en verschoten. Maar er is een plan in de maak om het interieur een face-lift te geven zodat het weer de allure en uitstra ling krijgt die bij het thea ter past. „Het moet weer een feest worden om hier binnen te gaan," zegt schouwburgdirecteur Pim Wallis de Vries. leiden» jan rusdam In de periode 1969-1976 heeft de Leidse Schouwburg voor het laatst een grondige opknap beurt ondergaan. Het toneel huis werd toen volledig ver nieuwd en de zaal en voorgevel fraai gerestaureerd. Niet voor niets heeft de Leidse Schouw burg zich de koosnaampjes 'bonbonnie're' en 'de mooiste schouwburg van Nederland' verworven. In een boekje dat in 1980 ter ere van het 275-jarig bestaan van de schouwburg werd uitgegeven zei de beroem de actrice Josephine van Gaste ren van Leiden dat het „e'én van de goddelijkste gebouwtjes van het land heeft en één van die theaters waar het al bij voor baat een feest is om naar toe te gaan." Maar zo mooi als het na de restauratie van '76 was is het niet meer. De tand des tijds heeft, na een intensief gebruik van 20 jaar, zijn sporen duide lijk nagelaten. i.Er moet hoog nodig wat gebeuren," oordeelt Wallis de Vries. „Het toneelhuis functioneert nog prima. Maar het interieur is versleten en aan een flinke onderhoudsbeurt toe. Verven, behangen en stofferen," vat Wallis de Vries de operatie kort samen. „Wat je thuis ook eens in de zoveel jaar doet. Al leen is het hier iets ingrijpen der." Rood pluche „Een nieuwe stoffering voor vloeren, wanden en stoelen is het belangrijkste. Maar als de stoelen er dan toch uit moeten om opnieuw bekleed te worden dan kunnen we ook nog wei eens kijken of de zichtlijnen zijn te verbeteren door een aantal Mode van toen en nu in Lakenhal Zo mooi als na de restauratie van 1976 is de Leidse Schouwburg niet meer. De stoffering is versleten en verschoten. stoelen net iets anders te zet ten," aldus Wallis de Vries. „Ook verbeteringen in de be wegwijzering en ventilatie kun- worden meegeno- Een nieuw verfje is zeker niet overbodig weet iedereen die ook voor of na de voorstelling z'n ogen de kost geeft. De Leid se schouwburg ademt nu wel heel erg de sfeer van de jaren zeventig. „Alles moest toenter tijd donker," weet Wallis de Vries. „Inderdaad, de bruine kroeg-sfeer. Tradities waren er om doorbroken te worden, dus stoelen met rood pluche, dat kon echt niet." „De zaal hoort absoluut rood te zijn," vindt de schouwburg directeur. „Rood-pluche stoelen en rode vloerbedekking. Dat is een wet, zoals het een wet is dat de ANWB-borden blauw zijn. Het zijn een paar van die din gen waar je gewoon niet moet aankomen. Een schouwburg zaal hoort rood, licht en feeste lijk te zijn." Aan de verlichting schort ook het één en ander. „De Leidse Schouwburg is eigenlijk veel mooier dan de meeste mensen denken. Alleen zien we het niet omdat het altijd zo donker is. Laatst liep ik met de architect de zaal binnen toen er tv-opna- men werden gemaakt. Op dat moment was de zaal goed ver licht en zag je pas hoe fantas tisch het plafond is. Het is net als met een decor, als je er licht op zet, dan wordt het pas een sprookje." Andere ogen De architect die het karwei gaat klaren is niet die van de vorige renovatie, Onno Greiner, maar de Amsterdammer Manfred Kausen. Hij is onder meer be kend van de restauratie van de spiegelzaal in het Concertge bouw. „Ik vond het nodig om eens iemand met andere ogen naar deze schouwburg te laten kijken", verklaart Wallis de Vries zijn keus. De kosten van de opknap beurt worden door de schouw burgdirecteur geschat op z'n acht ton. De helft van dat be drag heeft hij de afgelopen tien jaar gespaard uit het onder- houdsfonds, de andere helft de operatie hebben ge geven kan de architect een defi nitief plan maken. Volgend jaar zomer moet de klus worden ge klaard. „Misschien dat of vier weken van het nieuwe seizoen moeten afknabbelen, maar zo rond 3 oktober kunnen de deuren weer feestelijk wor- 40 miljo te zeggen: Vries. mooiste. Maar als je l Spiegelwanden I Spiegels op maat I Spiegels met lijst l Glazen meubelen I Vitrines I Tafels volgens model GLAS EN SPIEGELS Volmolengracht 4 2312 PH Leiden (NL) I Alles uit eigen atelier Telefoon: 071 - 21 80 55 theater Topmannequins showen maan dagavond in Stedelijk museum De Lakenhal kleding uit de col lectie Meddens, de hoofdspon sor van de expositie 'Leids Goed. De textiel in een Holland se stad' die tot 7 februari in De Lakenhal te zien is. Behalve he dendaagse mode tonen de mannequins ook japonnen uit de collectie antieke kleding van Jacoba de Jonge. Toegangskaar ten a 35 gulden zijn te koop in De Lakenhal of bij de filialen van Meddens. Aanvang van de modeshow: 20.00 uur. recensie wunand zeilstra 'Het huis van schone slaapsters' van David Henry Hwang naar een novelle van Kawabata Yasunari. Spel. Sylvia Poorta en Luc Boyer. Regie' Tonny Vijzelman. Ge zien: 18/11, LAKtheater Leiden. In 'Het huis van schone slaap sters' speelt de handeling zich af in een geheimzinnig huis. Oude heren mogen hier tegen betaling de nacht doorbrengen naast jonge, naakte meisjes. Al thans, wanneer deze heren aan de toelatingseisen van de eige naresse voldoen. Als reden hier voor geeft de oude dame aan dat zij nu eenmaal voorzichtig moet zijn voor haar meisjes. Het stuk is een bewerking van een novelle van Nobelprijswin naar Kawabata Yasunari (1899-1972). De auteur zelf speelt een rol in het stuk. Kawa bata bezoekt het geheimzinnige huis om er in een verhaal over te kunnen vertellen. Wanneer hem de mogelijkheid geboden wordt om ook zelf hier de nacht door te brengen, gaat hij op het voorstel in. Hij keert met regel maat naar het huis terug. Als zijn verhaal, naar we mo gen aannemen, eenmaal is ge schreven, verkiest Kawabata de dood en wenst na het drinken van gifthee in de armen van de oude vrouw te sterven. Ruim één uur lang ademt het stuk een gespannen rust. Dat wordt bereikt door de hoge ma te van spelconcentratie die Syl via Poorta en Luc Boyer conse quent weten op te brengen. Het stuk roept aanzienlijk meer vragen op dan het zelf in het verloop van de handeling beantwoordt. Veel, te veel blijft ongrijpbaar. Daarom is de pro duktie ondanks het onmisken baar sterke spel en de strakke, lichtelijk mysterieuze vormge ving toch enigszins teleurstel lend. Natuurlijk valt er allerhande thematiek van stal te halen om het stuk te duiden. Thema's als vergankelijkheid, de eeuwige te genstelling tussen jong en oud, doodsverlangen en onderdrukte erotiek zijn met enig gemak op de voorstelling te projecteren. Het levert alleen weinig bevre digende resultaten op. Geheim zinnigheid is en blijft hier een onmiskenbaar gegeven. Tot op zekere hoogte kan dat functio neel bedoeld zijn. Maty het no digt niet uit om op het puntje van je stoel te gaan zitten. aet uit hetzelfde fonds komen aar door de gemeente worden orgeschoten. Als B en W hun grote opera's hier niet kunnen nieuw theater, terwijl je al die stukken vlak bij, in Den Haag of drie Amsterdam kunt zien, dat vind ik overdreven. Eigenlijk zou ik met geen theaterdirecteur in het land willen ruilen. Je kunt in het leven nu eenmaal niet alles den geopend," aldus Wallis de hebben: de grootste èn de Verlangt Wallis de Vries nooit schouwburg als de Leidse hebt nieuwe Leidse dan verplicht het je wel om hem Schouwburg? „Ik vind het wel- in al z'n glorie te laten z De acteur Carol van Herwijnen heeft de toneelcriticus Hein Janssen in elkaar geslagen, om dat hij zich keer op keer bele digd voelde door diens sarcasti sche stukjes in de Volkskrant. Ergens heb ik wel respect voor zo'n Carol van Herwijnen. Ge weld omwille van de kunst is een vorm van crime passionel die weliswaar niet subtiel is, maar toch altijd getuigt van be vlogenheid. En ook heb ik res pect voor zo'n Hein Janssen, die zijn zinnen zo krachtig heeft weten te formuleren, dat ze al leen met vuistslagen te weerleg gen waren. Waar ik helemaal geen ach ting voor heb, is dat Janssen na het incident naar de politie is gelopen. Wat is dat voor burger- mans-vendetta? In plaats van een potje te gaan staan klikken bij de juf, had de belaagde criti caster met een weerzinwekken de grijns op zijn gezicht al zijn uitgeslagen tanden in het van woede verwrongen smoel van de toneelspeler moeten spugen. Hij had, terwijl de vuistslagen zijn tronie teisterden, moeten brullen dat Van Herwijnen een flut-acteurtje is en blijft, al kan hij nog zo goed boksen. En Van Herwijnen had niet, zoals hij daags na het voorval deed, bij Maartje van Weegen op schoot moeten gaan zitten en braafjes verklaren dat hij niet wist wat in hem gevaren was en dat hij ge weld eigenlijk verafschuwt, nee, hij had, beetgehouden door twee gespierde smerissen, in de camera moeten boeren dat hij geen enkele wroeging had en dat hij die vuile recensent had toegesproken in de enige taal die het miezerige mannetje kon Dat was theater geweest. Maar niets van dat alles gebeur de. Er ontspon zich geen titani sche strijd op leven en dood met als inzet De Kunst, doch slechts een petieterig relletje dat door de civielrechter zal worden beslecht. Dat de stoppen bij sommige kunstenaars, zoals van Herwij nen, weieens doorslaan, ver baast me niet. Het vergt niet weinig van je incasseringsver mogen om onbekommerd van je af te laten glijden wat de stuurlui-aan-wal zoal over je hoofd uitstorten. En of de opi nies nou gefundeerd zijn of niet, subjectief of algemeen gel dig, lasterlijk of opbouwend, de kritiek komt altijd hard aan. Maar je mag nooit uit je rol vallen. Iedere kunstenaar is een illu sionist, die met beelden, woor den, handelingen of klanken oproept, wat op andere wijze niet uitgedrukt kan worden. Kunstenaars die, verbaal of fy siek, in debat gaan met hun cri tici, beëindigen de illusie waar op hun macht gebaseerd dient te zijn. Het is een slecht teken, wanneer een kunstenaar meent, dat hij zijn illusie alleen kan handhaven'als hij uit zijn rol valt om brutale critici de mond Treurig genoeg is de waarheid achter vrijwel al het hedendaag se illusionisme, dat het alleen kan bestaan bij de gratie van een coöperatieve pers. De kun stenaar van vandaag verwacht van de pers dat die zich zonder slag of stoot opwerpt als de cla queur van zijn illusies. Hoe ar moedig die illusies, als die zich klaarblijkelijk niet kunnen be wijzen zonder de onvoorwaar delijke steun van het journaille! Kunst is een machtsspel tus sen artiesten en publiek, dat ko ningen kroont en omhooggeval len bedelaars ontmaskert. Zo zijn de regels en daaraan veran dert niemand iets: geen rechter, geen politie-agent, geen Maartje van Weegen, zelfs geen ingezonden brief. ONNO SCHILSTRA Vivienne Westwood en Inez van Lamsweerde 1995 Vivienne Westwood is al twintig jaar toonaangevend in de internationale modewereld. Haar extravagante ontwerpen vinden navolging bij zowel de grote couturiers als in de hedendaagse confectie-industrie. Ter afsluiting van de tentoonstellingen in het Stedelijk Museum De Lakenhal en Stelling Gallery is er een speciale kalender verschenen. De Nederlandse fotografe Inez van Lamsweerde heeft voor deze kalender een model gefotografeerd in kleding uit de collectie „On Liberty" van Vivienne Westwood. Van Lamsweerde's foto's verschenen o.a. in Vanity Fair, Americain Vogue en Avenue. I Lezers van het Leidsch Dagblad krijgen tegen inlevering van deze I j bon ƒ10,- korting op de verkoopprijs van ƒ29,95 en betalen Deze bon kunt u inleveren bij het Stedelijk Museum De Lakenhal, I Stelling Gallery of bij het Leidsch Dagblad recensie susanne lammers Voorstelling: Kaaljakkers door Het Station. Regie Annemieke van Rijn. Spel: Ton Or leans, Marnix Norder en Tim van der Kroon. Gezien: 18/11, Theater Imperium, Leiden. Nog te zien: 19/11, aldaar. Het bed is waar het allemaal om draait voor de armoeïge asocia- len die uit de pen van Bunscho ten en de gebr. Kruijver zijn ge vloeid. Ze worden gespeeld door Tim van der Kroon, Mar nix Norder en Ton Orleans, alle drie studenten van de Haagse Acteur Studio. Ze bewonen een lekke kamer in een afbraak- voer- en soepblikken, papier snippers en andere rotzooi staan hun bedden. Eén bed heeft een kuil, en daarover gaat het toch zeker tien minuten. In tegenstelling tot wat de voor aankondigingen beweren, gaat dit stuk niet over het zoeken naar de zin van het bestaan, maar over de interactie tussen mensen die, al dan niet noodge dwongen, te dicht op eikaars lip zitten. De een tracht de aan koop van een video-recorder (het venster op de wereld) er doorheen te krijgen. Met behulp i psycho-intimidatie of des advertentie voor een cursus 'to neelspelen voor uitkeringsge rechtigden', waarbij volgens hem gebruik wordt gemaakt van video-banden. De ander is een bangerik, die elke verande ring een kwade vindt en elke verwijzing naar de buitenwereld beangstigend. De meest norma le wenst wel in bed, maar niet in zijn eigen kuil te liggen en ci teert gedurig uit Spreuken. Het nadeel van wonen in een krot is dat het vroeg of laat wordt afgebroken, maar in dit geval voorkomt de sloop dat het gekrakeel rond de aankoop van non video-recorder leid, seninslag. De Haagse Acteur Studio leert een mens parman tig typetjes neerzetten. Het schrijverscollectief heeft ver moedelijk een schriftelijke cur sus 'dramaturgie voor uitke ringsgerechtigden' gevolgd. Soms net op tijd, maar vaak net te laat wordt er weer een nieuw dramatisch lijntje uitgezet in dit schematische stuk. Het geheel mist vaart en smaakt door de in de warme huiskamer verzon- t her-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 21