Dagje uit met de bus naar Jomanda
bloed, dat zou toch goed zijn?'
Nieuwe start van
contactbeurs
voor bedrijven
Theo Bakker
Mores leren
Het Gesprek van de Dag
daar weer onder een pijl met:
'Als ik je zie ga je dood.'
Ik lees. Onder het kopje 'De
Camp zucht onder vandalis
me' staat een onthutsende op
somming van vernielingen en
vandalisme waaronder de
buurt lijdt. Zou een krabpaal
de oplossing zijn. Ik vraag het
de grietjes. Welnee, wat dacht
ik dan, als ze rotzooi willen
trappen, doen ze het toch wel.
In De Camp wordt ingebro
ken, gaan ruiten aan diggelen,
zijn auto's doelwit van vanda
len, poepen en urineren
drugsverslaafden in portieken,
worden vrouwen lastig geval
len, kunnen kinderen niet
meer op straat spelen. Had je
dat vroeger in die buurt kun
nen flikken? Vergeet het. Door
De Camp lopen en dan op
deuren bonken. Voordatje
twee keer had gebonkt, had
één van de bewoners al op
jouw hoofd gebonkt. De wijk
had zijn mores. Als bij mij in
de laan een knaap een buur
vrouw toetakelt, haar gezicht
openhaalt, gebeurt er niks. Als
je vroeger zoiets flikte in een
van de Leidse achterbuurten
werd je opgeknapt.
Ik kijk naar de pubers rond de
hangplek. Wellicht zijn ze tot
vernielingen en vandalisme in
staat. Omdat het rotterds zijn?
Of omdat er geen grenzen
worden gesteld?
In de Haver- en Gortbuurt
woonde vroeger Henk Hoed.
Henk, lief want simpel van
geest, moest bij een spelletje
met zijn hand op zijn rug gaan
staan, waarna één van de drie
jongens achter hem met zijn
schoen een enorme klap op
zijn hand gaf. Raadde Henk
wie het deed, dan was hij ver
lost. Henk had het altijd fout,
maar werd bevrijd door een
voorbijkomende buurman die
de mishandeling niet kon aan
zien. Ieder voor zich en de po
litie voor ons allen had je toen
nog niet zo.
Intussen hoor ik er een beetje
bij in het hokje. Het praatje
dat we maken is gezellig. Hoe
veel moord en doodslag heb
ben zij al als de normaalste
zaak van de wereld op de t.v.
aanschouwd? Hoeveel spelre
gels hebben ze meegekregen?
Hoeveel regels zijn overeind
gebleven in een samenleving
die de laatste decennia in mo
reel opzicht is uitgehold door
politici die de handen niet
schoon hielden? De samenle
ving als optelsom van buurten
is er een zonder mores gewor
den. Als nutteloze afkoopsom
van onze schuld gooien we
dan voor 'die ellendige jeugd'
maar krabpalen neer.
Ik kijk naar de grietjes en jon
getjes, ze ogen aardig. Kunnen
zij er wat aan doen. Je zou alle
vandaaltjes zo graag een
beetje paal en perk gunnen.
Zouden er tegenwoordig in
eens slechtere mensjes wor
den geboren? Iemand heeft
een pakkie saffies en deelt uit.
Of ik ook een peuk wil.
„Noem het maar een herstart",
zegt Jan van der' Klugt junior,
„of beter, laten we vorig jaar
maar niet meetellen. Dit keer
gaat de contactbeurs voor be
drijven, ofwel de Business to
Business, écht door. Daar sta ik
voor in. De data staan vast. Op
22 en 23 maart in de Groen-
oordhallen. En ik heb al 90 aan
meldingen binnen."
Een jaar geleden nog poogde de
Leidato, want die organisatie
steekt ook achter dit evene
ment, de contactbeurs voor re
gionale bedrijven nieuw leven
in te blazen. Dat lukte op laatste
moment niet, zodat het initia
tief dat ooit vanuit Holiday Inn
overwaaide naar de Groenoord-
hallen een vroege dood leek te
sterven. Bijtijds bedacht Van
der Klugt dat dat toch doodzon
de zou zijn. „Volgens mij voor
ziet de contactbeurs namelijk
wel degelijk in een behoefte. El
ders in het land werkt het toch
ook."
Wat dat dat eigenlijk, zo'n beurs
voor bedrijven, wat gebeurt
daar? Van der Klugt, die de pro
motie van het evenement in
handen heeft, moet lachen.
„Heel simpel", zegt hij. „Als on
dernemer je bedrijf presenteren
aan andere ondernemers in de
regio. Contacten leggen of die
uitdiepen. Natuurlijk, je kunt
wanneer je als ondernemer iets
nodig hebt, ook de Gouden
Gids opslaan en een belletje
plegen. Maar het is natuurlijk
veel aardiger om in rustige en
ontspannen sfeer van gedach
ten te wisselen of zaken te doen
met andere ondernemers uit de
streek. Daarvoor is die beurs."
Dus die beurs is niet, gelijk de
Leidato Huishoudbeurs, be
stemd voor het grote publiek?
„Nee. Dat wil zeggen: het is ui
teraard niet alleen voor de baas
zelf. Het is ook voor het perso
neel. Stel dat iemand die in au
to's doet op de beurs wil kijken
naar nieuwe computers voor
zijn bedrijf. Dan is het toch wel
handig als hij mensen van dc
werkvloer meeneemt om te kij
ken. Per slot van rekening moe
ten die later met dat nieuwe
systeem omgaan.
Wijs geworden van het verleden
en van zijn ervaring achter de
schermen bij de Leidato weet
Van der Klugt dat het inrichten
van een beurs niet van zelf gaat.
„Het is inderdaad anno 1994
niet meer voldoende om een
paar stands neer te zetten, er
gens in de hoek een organist te
laten spelen en vervolgens toe
te kijken hoe de mensen bin
nenstromen. Dat werkt niet
meer. Je zal het aantrekkelijk
moeten maken voor zowel de
standhouder als zijn bezoeker.
Zeker in zo'n enorme hal als de
Groenoordhal moet je extra je
best doen om er sfeer in te krij
gen. Naar voorbeeld van de Lei
dato gaan we iets doen met mo
de, met kunst en met muziek.
Het moet ook echt gezellig wor
den."
■Dat het, na het fiasco van vorig
jaar, ditmaal wél een succes
wordt, staat voor Van der Klugt
junior als een paal boven water.
„Natuurlijk, het kost best wel
moeite om mensen, die je vorig
jaar op het laatste moment
moest afbellen met de medede
ling dat het alsnog niet door
ging, nu opnieuw te overtuigen.
Maar tot nu toe loopt het bij
zonder goed met de inschrij
ving. Er hebben zich al 90 be
drijven gemeld. Ik ben in totaal
op zoek naar tussen de 120 en
150 deelnemers. Dat gaat luk
ken. Dit keer kunnen we name
lijk een goed en compleet con
cept aanbieden."
Panorama
ingestraald
door Jomanda
De Haarlemse drukkerij
NRM ontving deze week een
bijzondere gast. Jomanda,
medium te Tiel, straalde in
de Waarderpolder de volledi
ge oplage van Panorama in.
De redactie van het week
blad wil weten of de instra
ling effect heeft op bezitters
van het betreffende nummer.
Lezers worden daarom ver
zocht de vraag te beantwoor
den of er 'iets' of 'niets' met
ze is gebeurd nadat ze het
weekblad in handen kregen.
Reacties en suggesties voor
"Gesprek van de Dag"
Telefoon 071-356444
of
Postbus 54,2300 AB
te Leiden
Bruikbare tips worden
beloond met een cadeaubon
van 25 gulden.
ZATERDAG 19 NOVEMBER 1994
Sombere vooruitzichten jonge onderzoekers Leidse universiteit
Brouwer's Tours uit Noordwijk vaart wel bij genezend medium
Dondermiddag. Een koude,
gure wind jaagt over het veld
je aan de Toussaintkade. Er
staat een gemankeerd hokje
op de groenplek? Stopt er een
bus? Het blijkt een 'krabpaal',
een van de op diverse plaat
sen in Leiden aangebrachte
hangplekken voor
buurtjeugd. Jeugd die niet be
ter zou weten dan vernielin
gen aanrichten als dit stalen
staketsel hen niet tot een on
schuldig samenscholen ver
leidde. De jeugd is slecht te
genwoordig, zegt men. Je wilt
kennismaken, de kloof over
bruggen, maar je begeeft je
als volwassen kerel toch met
schroom naar de twee meis
jes en drie jongens die er
wachten op niets.
De jochies scheuren doelloos
rond op hun brommertjes, de
meisjes zitten op de stalen
bankjes te verkleumen, want
enige vorm van beschutting
biedt de anderhalve wand
niet meer. Wat te slopen viel
aan de krabpaal is gesloopt.
Beide meisjes van dertien kij
ken wel een beetje vreemd
op: wat is dat voor een Gog-
gomobil denken ze. Maar als
ik daar nou zo nodig het LD
wil gaan zitten lezen, dan doe
ik dat toch. Vanachter mijn
krant bestudeer ik de de
wandjes. Zorro-achtig be
schilderd en volgeklad met
'boodschappen'. 'Sheila is ge
stoord op Toenid'. Heel poë
tisch: 'Erna is een hartstikke
aardig meisje.' Maar ook: 'Mi
chel uit Voorschoten' met er
onder 'fuck Leidenaar' en
Een dagje Jomanda. Voor de
een het laatste sprankje hoop
op genezing, voor de ander dé
manier om weer eens ouder
wets de slappe lach te krijgen.
Een tochtje voor huisvrouwen
én chronisch zieken; met dui
zenden tegelijkertijd reizen ze af
naar Tiel. De heerschappij van
het dorp in de Betuwe is Flipje
ruw ontnomen. Jomanda heeft
er de touwtjes strak in handen.
Brouwer's Tours uit Noordwijk
maakt al jaren tochten naar jo-
manda, maar sinds een paar
maanden rijden er elke werek
zes tot acht bussen vanuit de re
gio naar het 'Genezend medi
um'. Week na week brengt on-
der anderen chauffeur Leo van
der Zalm uit Noordwijk, 300
nieuwsgierigen en behoeftigen
naar de helende sessies van de
I vrouw in het blauw. „Ik heb ze
ntooi jong en oud, maar de meeste
:t toé zijn toch wel boven de vijftig,
Maar jongeren zie je ook wel,
onalf hoor. Eigenlijk gaat iedereen
wel naar Jomanda", zegt Leo.
Die zich wijselijk niet u;tlaat
ntivi over zijn geloof in het spektakel
el in Tiel: „Er zijn mensen die zich
val er heel prettig bij voelen".
j Donderdag, negen uur 's mor-
gens, Centraal Station Leiden.
I Enkele tientallen mensen staan
j te blauwbekken in de kou. Pre
cies op tijd draait de bus van
Brouwer's met Leo achter het
IE stuur, perron N van de bus-
maatschappij op. Kwebbelend
en lacherig stapt de meute in.
j Na korte stops in Noordwijk,
yaj Noordwijkerhout en Waddinx-
veen- »Ja mevrouw, ze komen
ii overal vandaan", drukt Leo het
I gaspedaal in. Tiel, here we come.
stinj Schoolreisje
hooi Het lijkt een schoolreisje. Al
j gauw gaan de zakken si^oep
rond. Met 51 passagiers van wie
arinj 47 van het vrouwelijke geslacht
:n d| is het gekakel niet van de lucht,
ndel De achterbank wordt ingeno
men door een Leidse familie
met een onnavolgbare opbouw
e| van schoonzussen, zussen,
nichten en moeders. „Noemt
ons maar de Partridge-family,
want met ons achternaam hoe
ven we niet in de krant".
Ze zijn voor de grap meege
gaan. „Het kwam op een ver
jaardag ter sprake en ach, we
hadden wel weer eens zin in
een dagje uit. Gewoon maar
eens kijken wat er daar zoal ge
beurt", zegt Heieen. Mathilde
voegt er direct aan toe dat zij er
geen ene moer van gelooft:
„Kijk, dat kèn natuurlijk niet. Er
rijdt een trein voorbij en hup,
die hele trein is in één keer in
gestraald. Sorry hoor, maar dat
geloof ik dus niet,".
Ook de twee huisvrouwtjes,
zoals ze zichzelf noemen, Elly
Broekhof en Carla van der Zalm
uit Noordwijk gaan mee om het
eens mee te maken. Maar twij
felen behoorlijk aan het waar-
De 'Partridge-family' doet een daggie uit. Naar Tiel ditmaal, naar Yomanda. foto holvast/mark lamers
heidsgehalte.
„Mevrouw, ik had een versleten
knie en nou heeft Jomanda die
voor mij genezen. Ik ben nu vier
keer geweest en de eerste keer
al heeft ze me spiritueel geope
reerd. "Echt waar, de ochtend
nadat ik geweest was had ik
echte littekens op mijn knie.
Mijn man heeft ze ook gezien,
en die gelooft eigenlijk niet in
Jomanda. Kan je nagaan", zegt
mevrouw C. Steenvoorden uit
Noordwijk, „Ik ben al 74 jaar
maar dolblij met Jomanda. „Ik
ben ook overspannen, maar
daar heeft ze nog niets aan kun
nen doen".
Ook een echtpaar uit Wasse
naar maakt voor de zoveelste
keer de tocht. Meneer vertelt
vijftien jaar geleden 'burnecl out'
te zijn geraakt. „Ik kon en kan
niets meer. Ben doodmoe. Art
sen kunnen niets vinden. Tot
nu toe heeft deze vrouw ook
niets voor me kunnen doen,
maar ze zeggen dat je moet vol
houden. Dus ga ik maar weer".
Mevrouw Van Veen uit Zoeter-
woude-dorp twijfelt nog. „Ik
loop bij allerlei specialisten en
die kunnen me niet helpen".
Inmiddels draait Leo de par
keerplaats van de evenemen
tenhal in Tiel op en worden we
'uitgeladen'. Nog een uur voor
de healing begint. Een uur
waarin de sessiehal veel weg
heeft van een huishoudbeurs.
Dezelfde indringende geur van
frituurvet, overal plastic beker
tjes, blikjes en lege verpakkin
gen van snoep en andere ver
snaperingen. Het enige verschil
met de huishoudbeurs is het
enorme aantal invaliden en zie
ken.
De healing begint met het geza
menlijk zingen van de Song of
Light. Mensen krijgen de hand
opgelegd, worden op het podi
um opgeroepen of uitgenodigd
het ingestraalde water tot zich
te nemen. Gegil, geschreeuw en
gehuil breekt uit. Opeens valt
een aantal mensen op de vloer
en blijft daar levensloos liggen.
„Die zitten vast", zegt een ken
ner naast me. Weer anderen lo
pen verdwaasd in het rond als
hebben ze te veel stickies ge
rookt. „Die zijn onder narcose",
is de uitleg die prompt gegeven
wordt.
Jomanda zegt iedereen vooral
niet bang te zijn. Ringen kun
nen spontaan van de ene naar
de andere vinger vliegen. Pijn
kan weggaan maar ook opeens
ontstaan, boeren, huilen of juist
lachen is allemaal heel begrijpe
lijk. Velen gooien de remmen
los en er wordt geschreeuwd,
gejankt en over de vloer ge
kropen dat het een lieve lust is.
Met een zalvende stem wordt
vervolgens de ene na de andere
'geheuld'. Sommigen komen om
de genezende werking van 'de
schakel tussen hemel en aarde'
zoals Jomanda ook wel heet,
voor een ander op te halen.
Honden, poezen, konijnen en
cavia's: voor alles en iedereen
mag om Jomanda's hulp ge
vraagd worden.
Jurk
Aan de vrouw zelf is overigens
niets bijzonders te zien. Een
blauwe, fraai gedrapeerde jurk,
een microfoon voor haar mond
en goudkleurige schoenen met
hoge hakken die aan het eind
van de dag behoorlijk zullen
knellen.
De twee uur zijn voorbij; er
wordt door velen voor een
weeshuis aan ingestraalde Spa
Blauw ingekocht (voor de he
lende werking thuis) en de te
rugtocht kan beginnen.
De Leidse familie op de achter
bank weet het nou zeker: „Vol
slagen nonsens. Dat gillen ook,
dat je hoorde. Dat stond vol
gens mij op een bandje. En dan
die mensen die zo lagen te rol
lebollen en verdwaasd rondlie
pen. Dat kan toch niet." Spijt
van hun keuze voor een dagje
uit hebben ze geenszins: „Wel
nee meid, we hebben weer eens
lekker gelachen."
Ook Elly en Carla gaan scepti
scher terug dan ze gekomen
zijn: „Ze lult je de oren van het
hoofd, maar er komt niets uit
d'rhanden".
Gelukkig is mevrouw Steen
voorden opnieuw opgeknapt
van Jomanda. „Kijk, ik voel het
morgen pas echt goed, maar ik
vunu nei wei weei eig mjii
Haar buurvrouw in de bus, me
vrouw Moerbeek uit Noordwijk,
is voor het eerst mee. „Maar
niet voor het laatst. Ik voelde
me lekker licht in mijn hoofd.
Ook fijn warm en loom". Een
ontnuchterende opmerking dat
het in de zaal toch wel erg be
nauwd was, legt ze razendsnel
naast zich neer.
De Wassenaarse meneer houdt
het nu voor gezien. „Nou doe ik
het niet meer. Ik hak de knoop
door. Ik ga niet meer". Datzelf
de neemt mevrouw Van Veen
uit Zoeterwoude zich voor, al is
ze vol bewondêring over Jo
manda: „Prachtig zoals zij dat
doet. Daar moet toch wel iets
van waar zijn".
Voor chauffeur Leo zit een ge
wone werkdag er weer op. Van
morgen vroeg is hij met zijn
vrouw voor veertien dagen naar
Gran Canaria vertrokken. „Ge
woon simpel liggen op het
strand. Dat doet een mens pas
goed".
MONICA WESSELING
Je bent jong, je hebt ambitie en
je wilt verder de wetenschap in.
En dan het liefst aan de univer-
siteit. Dan wordt het moeilijk,
erg moeilijk. Jeanette den Toon
der, assistent in opleiding (aio)
aan de Leidse vakgroep Frans,
I schat haar toekomstkansen
j somberin.
De 25-jarige onderzoekster zit
I in haar kleine kamertje aan de
Leidse Van Wijkplaats: de letter-
I enfaculteit. Ze heeft net een
brief gekregen van de universi-
I teitssecretaris. Daarin staat dat
j de Leidse Rijksuniversiteit het
'heilloze voorstel' van minister
Ritzen om een half miljard op
het hoger onderwijs te bezuini
gen, afwijst. „Maar wat moetje
met zo'n brief?", vraagt ze zich
af. „Het enige dat de brief bij
me losmaakt is de vraag: hoe
kan ik mezelf ondanks die be-
zuingingen zó presenteren dat
ze me zien staan?"
Haar kansen om een vaste baan
te bemachtigen aan de Leidse
universiteit worden er niet gro
ter op. De 40- en 50-jarigen die
al jaren bij de vakgroep Frans
werkzaam zijn, beletten haar
door te stoten. En de huidige
bezuingingsplannen van minis
ter Ritzen zijn zelfs voor deze
groep bedreigend. „Een beetje
nieuw bloed, frisse ideëen, dat
zou toch best goed zijn voor de
universiteit?", probeert ze nog.
Toch klaagt ze niet. Jeanette
den Toonder werkt hard aan
haar proefschrift en geeft colle
ge Frans. Datgeen wat er van
haar als aio wordt verwacht.
Maar ze vindt het het leukste
werk dat er is, leuker dan lesge
ven op school bijvoorbeeld. „Ik
heb dat eens een halfjaartje ge
daan op een mavo maar ont
dekte al snel dat dat niks voor
Jeanette den Toonder werkt in het l<
mijn toekomst."
mij is. Laat mij maar onderzoek
doen."
En Jeanette den Toonder'is niet
de eerste de beste. Naast haar
studie Franse taal- en letterkun
de, behaalde ze haar diploma
Algemene Literatuurweten
schap. Voor beide afstudeer
scripties kreeg ze het cijfer 8,5.
Uit de tientallen kandidaten
1 de rijksuniversiteit aan de Witte Singel in Leiden. „Ik probeer optimistisch te blijven c
voor de aio-plaats bij Frans,
werd zij gekozen.
Inmiddels is ze anderhalfjaar
aio in Leiden. En ze is vastbe
sloten om haar proefschrift bin
nen vier jaar af te ronden. „Dan
worden mijn kansen op een on-
derzoeksplek na mijn promotie
groter".
Den Toonder doelt op de
^chaarse onderzoeksbeurzen
voor jonge getalenteerde onder
zoekers: de zogeheten postdoc
aanstellingen, KNAW- en NWO-
beurzen. Ze beseft terdege dat
haar kansen op een dergelijke
beurs klein zijn. „Maar ik doe
wat ik kan."
„Ik probeer optimistisch te blij
ven. Ik hoop op een tijdelijke
aanstelling na mijn promotie.
Als universiteiten moeten be
zuinigen, dan hebben ze baat
bij tijdelijke contracten. Ik wil
best twee of vier jaar aan het
werk bij de universiteit. En
daarna weer verder zien. Je
moet toch iets."
CAROLINE VAN OVERBEEKE
