PARDON? Werkgevers bouw kleden CAO uit Binnenland AK moet smartegeld etalen aan AIDS-patiënt ^Schoonmaakwerkje vers: Ju geen loonsverhoging Nederlands paspoort houdt 'christelijke signatuur' Vrouwen in spreekkamer dokter veel mondiger dan mannen Synagoge gerestaureerd Bouw zet traditie van conflicten voort Klachtenlijn truckers staat roodgloeiend I/RIJDAG 18 NOVEMBER 1994 Taalunie geeft Zuid-Afrika geld den haag De Nederlandse Taalunie trekt de komende drie jaar 1.3 miljoen gulden uit om het Nederlands in Zuid-Afrika te be vorderen. Een delegatie van de Taalunie brengt volgende week )een bezoek aan Zuid-Afrika. Over de precieze besteding van het geld wordt overleg gevoerd met de universiteiten, de Zuidafri- kaanse regering en de in 1992 opgerichte Suider-Afrikaanse Ver eniging vir Neerlandistiek (SAVN). De steun is onder meer be stemd voor uitwisselingsprogramma's voor studenten en docen pen haag Oud-minister Kooijmans van buitenlandse zaken zit vanaf 1 januari voor vier jaar het bestuur voor van de Carnegie- stichting. Deze organisatie heeft tot voornaamste taak het Vre despaleis in Den Haag te beheren. Kooijmans volgt oud-minister Van der Stoel op. I Kooijmans voorzitter Carnegiestichting Geld TBC-stichting verdwenen utrecht De Provinciale Utrechtse Stichting tot Bestrijding van Tuberculose heeft zich mogelijk schuldig gemaakt aan fraude met subsidies en giften. Het geld van de stichting, minstens 700.000 gulden, is vooralsnog spoorloos. De provinciale stichting wordt binnenkort opgeheven omdat de gemeentelijke gezond heidsdiensten in Utrecht en Amersfoort nu de bestrijding van tuberculose regelen. De GG GD in Utrecht deed onlangs aan gifte bij de politie om te achterhalen waar het geld van de stich ting is gebleven. De stichting weigert tot nu toe echter inzage in de boeken te geven, laat staan het geld over te dragen. Politie Oss haalt hasjtaxi van de weg oss» De politie heeft een eind gemaakt aan de hasjtaxi in Oss. Een 28-jarige inwoner van de Brabantse plaats is aangehouden. Volgens de politie was de man een bedrijfje in hasj begonnen. Hij zou de planten zelf kweken; via een speciaal 06-nummer konden belangstellenden hun bestelling kwijt. De verdachte le verde de koopwaar persoonlijk per auto af, aldus de politie. Bij de verdachte zijn thuis 38 hennepplanten en enkele zakjes soft drugs ii Wegens schenden geheimhoudingsplicht Gemeenschappelijk Admi- listratie Kantoor (GAK) in Gro- T,"'hingen moet een AIDS-patiënt lrit Zuidhorn 10.000 gulden 24 ^«martegeld betalen. De Gronin- rechtbank-president mr. P. tpe acht het GAK verant- 25.7ivoordelijk voor het uitlekken /2&2van de medische gegevens van /26.4>te man. Omdat de man zich 26.5(jdaardoor gedwongen voelde te 27 9^erhuizen, moet het GAK hem f284rok buizend gulden ver- f ?fi4riskosten verg°e^en- 1 ■'j De 42-jarige patiënt, toen nog "■'woonachtig in het gehucht Lau- 28.4JA,erzjjii weet sinds medio '91 28:4Üat hij seropositief is. Vier naanden geleden kreeg hij te dat hij ALDS heeft. Hij bij het GAK een AAW-uit- ;ering aan en drukte de betrok- n ambtenaar nadrukkelijk op hart om zijn ziekte niet be- cend te maken in verband met mogelijke reactie van de klei- ïe dorpsgemeenschap. Maar toen de GAK-medewer- bij de vroegere werkgever de man in het nabij gelegen 24.7|Zoutkamp diens inkomensge- opvroeg, had hij* de in de werkgever verteld [dat de oud-werknemer aan DS leed. Enkele dagen later 22.91 24. ƒ26. was de ziekte van de man in zo wel Zoutkamp als Lauwerzijl al gemeen bekend. Sindsdien meed de bevolking van beide plaatsen hem en raakte hij in een ernstig psychisch- en soci aal isolement. Daarom is hij verhuisd. In een bodemprocedure wil hij honderdduizend gulden smartegeld van het GAK vorde ren. Omdat hij vreest al te zijn overleden voordat daarin een uitspraak is gedaan, vroeg hij de rechter in kort geding hem al vast een voorschot van 25.000 gulden toe te kennen. Het GAK betreurt de gang van zaken maar ontkende eerder iedere aansprakelijkheid. Mr. Lampe stelt echter onom wonden dat de 'betrokken me dewerker de geheimhoudings plicht heeft geschonden door tegenover de vrouw te bevesti gen dat de man aan AIDS lijdt in plaats van op te merken dat hij daarover niets mocht mee delen. Een schadevergoeding acht Lampe gerechtvaardigd. Omdat de rechter van oordeel is dat de ziekte van de man waar schijnlijk in een later stadium toch bekend zou zijn geworden, heeft hij het gevraagde voor schot teruggebracht tot tiendui zend gulden. ƒ27.11 28.! De schoonmaakwerkgevers zien .geen ruimte voor loonsverho-- ƒ27., gjng gij CAO-onderhande- üngen geven zij prioriteit aan de 'nul-optie', zo blijkt uit de van- 311 daag gepresenteerde voorstellen van de Ondernemersorganisatie Schoonmaak en Bedrijfsdien- (OSB). De werkgevers zijn wel bereid tot een maximale loonsverhoging van 1 procent, maar daar zouden de werkne mers wel andere zaken voor moeten opgeven. De Industriebond FNV maak- een week geleden bekend dat zij inzet op een looneis van 2,25 procent, wat neerkomt op com pensatie van de gestegen prij zen. Verder wil de bond de rechtspositie van de schoonma kers versterken. mensen werken beginnen eind november. Of door het vasthou- deze nullijn meer ba nen ontstaan, valt nog te be zien. De branche kampt juist met teruglopende werkgelegen heid. De OSB verklaart dit door verschuivingen tussen deeltijd en voltijdsfuncties. „Bovendien ijlt het effect van economisch herstel meestal een jaar na in deze sector", aldus een woord voerder van de organisatie gis- OSB wil zoals de meeste werkgevers flexibeler kunnen omgaan met arbeid. Ze stelt voor aanpassingen van over- werkregelingen uit te ruilen met een verruiming van de werktij den. Een ander belangrijk punt in het CAO-overleg is het aan scherpen van de afspraken over ziekteverzuim. De OSB voert de onderhande lingen voor de gehele branche, dus ook voor niet aangesloten bedrijven. Daarom ook wil zij een algemeen verbindend-ver klaring van de CAO. Dat waar borgt gelijke kansen voor alle bedrijven op de markt. den haag gpd Het nieuwe paspoort, dat vanaf januari op het stad- of gemeen tehuis te koop is, draagt nog steeds een 'christelijk stempel'. Hoewel het kruis vanwege eventuele problemen in islami tische landen uit het historisch beeldverhaal bovenaan de vi sumpagina's is verdwenen, zijn er nog tal van verwijzingen naar het christendom in terug te vin den. Dit schrijft staatssecretaris Kohnstamm (binnenlandse za ken) in antwoord op kamervra gen van de CDA-parlementari- ërs Verhagen en Bijleveld- Schouten. De CDA'ers meenden dat de Nederlandse geschiedschrijving geweld is aangedaan met de correcties die het ministerie in het paspoort had aangebracht „Het kruis moet in het paspoort terug te vinden zijn. Ik snap niet wat daar aanstootgevend aan is", aldus Verhagen. Kohn stamm komt de CDA'er niet he lemaal tegemoet. De aanpas sing van twee afbeeldingen waarop eerst duidelijk een kruis zichtbaar was (een kerktoren en een oude munt), wil hij niet on gedaan maken. Maar, zo stelt hij het CDA gerust: „De afbeel dingen op de visumpagina's van het nieuwe paspoort leggen royaal getuigenis af van het feit dat het christendom een essen tieel onderdeel is van de Neder landse geschiedenis". Artsen zijn niet of nauwelijks getraind in gesprekstechnieken Vrouwen hebben bij dokters bezoek een veel actievere rol dan mannen. Ze nemen zelf veel initiatief, stellen vragen, zoeken mee naar een oplossing en benaderen ook andere art sen voor advies. Mannen doen dat niet. Zij nemen een af wachtende houding aan, be antwoorden de vragen die de dokter stelt en verwachten dat hij met een oplossing komt. Prof.dr. T. van der Geest, hoog leraar taal en communicatie aan de Rijksuniversiteit Gronin gen, verrichtte onderzoek naar het gedrag van mannen en de spreekkamer van huisartsen en specialisten. Van avond en morgen is hij één van de sprekers op het congres van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Geneeskunst (KNMG). The ma van het congres in Tilburg is Als u begrijpt wat ik bedoel. De onbegrepen taal van de andere sekse". Volgens Van der Geest zijn er in spreekkamers van artsen veel communicatieproblemen door dat mannen en vrouwen hun gezondheidsklachten op heel verschillende manieren kenbaar maken. Bijkomend probleem is dat de meeste dokters mannen zijn, terwijl tweederde van de patiënten vrouwelijk is. Dat blijkt in de praktijk weieens te botsen, ook doordat artsen niet Flexibilisering van de werktij den is een ander belangrijk punt voor de nieuwe CAO. De werkgevers verlangen naar maatwerk en willen het jaarmo del invoeren, hetgeen onder meer langer werken in de zo mer en korter werken in de win ter betekent. Ook roostervrije dagen en uitbetaling van over uren zouden verschoven moe ten worden naar de winter. Ook pleiten de werkgevers voor een betaalbare VUT-rege- ling en het invoeren van een in- loopschaal tussen het wettelijk minumum loon en de laagste CAO-schaal. De werkgevers wil len ook tornen aan de uitkering bij ziekte. Als de werknemer wil dat die uitkering meer dan 70 procent van het loon bedraagt, Rode Kruis bekendste fondsenwerver den haag gpd Het Rode Kruis is de bekendste en meest gewaardeerde fond senwervende instelling van Ne derland. Daarna volgen Artsen Zonder Grenzen en Unicef. Dat blijkt uit de uitslag van de Cha- ribarometer 1994, die gister avond in het TV-actualiteiten- programma Kenmerk bekend werd gemaakt. De Charibarometer bevat de uitkomsten van een jaarlijks on derzoek naar de bekendheid en waardering van 62 hulpverle ningsorganisaties. Het onder zoek werd gedaan door Mediad, het Bureau voor Communicatie Onderzoek. De hulpverleningsorganisa ties laten het onderzoek sinds 1988 uitvoeren om inzicht te krijgen in hun populariteit on der de Nederlanders. Meer be kendheid betekent ook meer donaties. of nauwelijks getraind zijn in gesprekstechnieken. Als artsen al een techniek voor een gesprek gebruiken, is dat een zeer verwerpelijke, vindt Van der Geest. Hij doelt op de vraag van de dokter aan de patiënt: „Hoe denkt u er ei genlijk zelf over?" Die vraag heeft volgens hem niets te ma ken met gesprekstechnieken, maar met de ideologie dat het goed is als een patiënt nadenkt over zijn gezondheidsklachten. Voor het gesprek zelf vindt Van der Geest het een dodelijke vraag. Bij vrouwelijke patiënten lijkt het gesprek vanzelf te gaan. Vrouwen tonen veel initiatief, zijn geïnteresseerd in wat de arts vertelt en willen weten wat er gaat gebeuren. Gesprekken met mannen verlopen vaak veel moeizamer: ze wachten af, ge ven beknopte antwoorden op vragen van de arts en richten zich daarbij vooral op wat zij denken dat de arts voor de dia gnose nodig heeft. Mannen ver wijzen vaak naar ziektebeelden uit het verleden, terwijl vrou wen meer vertellen over de om standigheden van het moment, die de klachten mogelijk beïn vloeden. De hoogleraar verklaart de verschillen tussen het gedrag van mannelijke en vrouwelijke patiënten in de spreekkamer door de verschillende culturen „Mannen gaan vaak uit van de zoals die op hun werk is. baar is iemand n en deskundigheid, waar ze zich naar richten. Bij de dokter ritten ze alsof ze in het kantoor van hun baas zitten." „Bij vrouwen is dat heel an ders. Vrouwen zijn niet traditio neel in die werksituatie ge groeid, en richten zich veel meer op het levensonderhoud. Zij zien de arts als iemand bij wie ze hun problemen kwijt kunnen." In de visie van Van der Geest zou je verwachten dat vrouwen beter terecht kunnen bij vrou welijke artsen en mannen bij mannelijke dokters. Maar zo eenvoudig is het niet. „Vrouwe lijke artsen blijken zich aan te passen aan de werkwijze van mannen. Ze luisteren wel beter en vrouwen hebben het gevoel dat ze beter bij een vrouw dan bij een man terecht kunnen, maar uiteindelijk schrijft de vrouwelijke arts ook medicijnen voor in situaties waar het eigen lijk alleen het bestrijden van een symptoom is." Schrijnend wordt het als pa tiënten in de laatste fase van hun leven op communicatie problemen met de arts stuiten. „Een ernstig zieke patiënt heeft vaak veel vragen over de korte toekomst die nij nog heeft. Art sen weten daar geen raad mee en vermijden de hoeveelheid vragen die vooral vrouwen stel len. Artsen moeten die commu nicatie niet uit de weg gaan. Een antwoord als 'we zullen wel zien' kan echt niet." Voorstellen bom onder arbeidsverhoudingen De werkgevers in de bouw willen af van het strenge keurslijf van de CAO. Flexibilisering is het toverwoord, zo blijkt uit de voorstellen die het Algemeen Verbond Bouw bedrijf gisteren presenteerde. De werkgevers willen min der collectief regelen per bedrijfstak, maar meer per on derneming. Eigenlijk dient de CAO alleen het minimum pakket van primaire arbeidsvoorwaarden te bevatten. dan moet hij of zij daar ook maar een eigen bijdrage voor betalen. De bouw-CAO heeft betrekking op 200.000 werkne- De Hout- en Bouwbond CNV is woest over deze voorstellen. „Als de CAO alleen het mini mum pakket van primaire ar beidsvoorwaarden mag bevat ten, wij vertalen dat dus als al leen maar loon, dan zijn al onze inspanningen voor betere ar beidsomstandigheden de afge lopen jaren voor niets geweest. De werkgevers krijgen dan weer de vrijheid om met elkaar te concurreren op het punt van ar beidsomstandigheden. Worden de cementzakken van 25 kilo zo weer teruggebracht naar 50 kilo om maar een voorbeeldje te noemen. Dit is een puur af braakscenario, er staat niets te genover", vindt woordvoerder Johan Slok. Deze voorstellen leggen een bom onder de arbeidsverhou dingen in de bouwnijverheid. Ze laten tevens een chronisch gebrek zien aan verantwoorde lijkheid en vindingrijkheid om een bijdrage te leveren aan de werkloosheid, aldus CAO-on- derhandelaar Freek van der Meulen. Werkgelegenheid en prijs compensatie, dat is de inzet van de bond bij de onderhandelin gen die maandag beginnen. Zo moet overwerk worden tegen gegaan. Overwerk moet bijvoor beeld worden uitbetaald in vrije tijd, of er moet een extra heffing op worden gezet. De bouwwerkzaamheden moeten beter over het jaar wor den verspreid. Elk bedrijf moet ten minste vijf procent gedeel telijk arbeidsgeschikte werkne mers in dienst hebben. Binnen vijf jaar moet ook vijf procent van de werknemers van al lochtone afkomst zijn. Aanpas sing van de VUT kan alleen ge paard gaan met een leeftijdsbe wust personeelsbeleid. Alleen dan kan worden voorkomen dat oudere werknemers in de WAO of WW belanden, meent de bond. middelburg De joodse gemeenschap in Zeeland beschikt na vijftig jaar weer over een synagoge. De wederopbouw van het in de Tweede We reldoorlog beschadigde gebouw in Middelburg is afgerond. De voorma lige commissaris van de koningin In Zeeland, Boertien, onthulde giste ren de Heilige Ark. De tien deurvoorhangen van textiel die de synagoge ooit rijk was, zijn in het bezit van het Joods Historisch Museum in Am sterdam. In de Middelburgse synagoge zullen steeds twee van de ge restaureerde doeken worden tentoongesteld. De synagoge wordt op 29 november ingewijd. Het in 1705 gebouwde joodse gebedshuis in Middelburg is bulten Am sterdam het oudste van Nederland. Dat komt omdat Zeeland aan het einde van de zestiende eeuw als eerste provincie In de noordelijke Ne derlanden joodse vluchtelingen uit Antwerpen opnam. In 1944 verniel de een Britse granaat het gebedshuis grotendeels. Alleen stukken muur bleven overeind. Na de Tweede Wereldoorlog woonden er zo weinig joden in Zeeland dat aanvankelijk niet aan herstel werd gedacht. Pas tien jaar geleden zijn daarvoor plannen gemaakt. foto anp Een cynicus zou komsten kunnen ontdekken in de CAO-voorstellen van de werkgeversorganisatie in de bouw, het AVBB, en hun tegen voeters, de vakbonden. Die val len echter in het niet bij de ver schillen. Het ligt dan ook voor de hand dat de sociale partners in de bedrijfstak in de komende maanden opnieuw ernstig met elkaar in botsing komen. De messen zijn geslepen. Om maar met de overeen komsten te beginnen. Werkge vers noch vakbonden zien iets in het plan van minister Melkert van sociale zaken om algemeen verbindend verklaring (AW) van de CAO te verbinden aan de voorwaarde dat er nieuwe scha len aan de onderkant van het salarisgebouw worden gecre ëerd. Werkgeversonderhande laar Vahstal noemt verwezenlij king van die gedachte zelfs 'de sastreus'. Dat is minder vreemd dan het op het eerste gezicht lijkt. Slechts ongeveer de helft van de bouw- en aannemingsbedrijven is lid van het AVBB. Voor de an dere helft lonkt een aantrekke lijk financieel vooruitzicht als de minister van sociale zaken de CAO niet aan de hele bedrijfstak oplegt. Nu betalen zij immers nog mee aan allerlei bedrijfstak fondsen, zoals het opleidings fonds. Bij het achterwege blij ven van de algemeen verbin dend verklaring zijn zij daartoe niet langer verplicht. Het ver schil volgens Vahstal: concur rentievoordeel voor hen en een leegloop van zijn eigen organi satie. De tweede overeenkomst is van een ander kaliber. Het AVBB deelt de mening van me nig vakbondslid dat speciale werkgelegenheidsprojecten voor langdurig werklozen niets opleveren. De werkgevers voe len er dan ook niets voor om op dat vlak nieuwe afspraken te maken. De achterban van de bouwbonden van FNV en CNV is wat dat betreft ook uitermate sceptisch. Vanuit een volstrekt wantrouwen in de goede wil van de werkgevers eisten de vakbondsleden dat de looneisen omhoog gaan als tijdens de CAO-onderhandelingen blijkt dat er geen werkgelegenheidsaf- spiaican tm malum /ijn met het AVBB. Nu zijn er natuurlijk andere mogelijkheden om de werkgele genheid te bevorderen, zoals EemiyjE vtoa voor n eeRoycf PRiys La vervroegde uittreding en korter werken. De vakbonden zien in beide wegen goede mogelijkhe den. Vahstal veegt de herverde ling met één veeg van tafel. Kor ter werken, in welke vorm dan ook, is voor hem onbespreek baar. Ook de VUT belooft de in de bouw inmiddels traditionele olie op het vuur te worden. Bei de partijen zijn ervan overtuigd dat die moet worden veranderd van een regeling waarin de hui dige werknemers betalen voor de uitkering van de huidige vut ters in een individuele spaarre- gelinK. Het AVBB stelt echter dat de kosten nu al volledig uit de hand zijn gelopen. Waar de werkgevers de totale premie willen maximeren op 6,5 pro cent, geldt nu al een percentage van 8,5. De uitkeringshoogte moet omlaag en de uittredings leeftijd omhoog, vindt Vahstal. In welke mate, wil de werkge versonderhandelaar niet zeg- grn. Niettemin noemt Vahstal be houd en waar mogelijk uitbrei ding van werkgelegenheid 'cru ciaal'. Hij verwacht van kosten verlaging, verkleining van het verschil tussen bruto- en netto lonen en flexibilisering van de arbeidstijden echter veel meer dan van de vakbondsvoorstel- len. Ter geruststelling van de werknemersorganisaties zegt lil) JDl bUUflWI moeten hrf vertrouwen hebben dat werkge vers daar op een normale ma nier mee ongaan. Men denkt vaak dat er alleen maar slechte bouwwerkgevers bestaan." Anders dan de arbeidsvoor waardennota van het AVBB in eerste instantie doet vermoe den, is er echter wel ruimte voor enige verbetering van de ar beidsvoorwaarden. Voor de werkgevers is het inflatieniveau de inzet waaruit alles moet wor den betaald. Kiezen de werkne mers dus voor een loonsverho ging van 2,25 procent, dan blijft er niets over voor andere zaken. Overigens is die 2,25 in dat ge val al aan de hoge kant, want Vahstal vindt dat ook de opvul ling van de tekorten in het VUT fonds uk de onderhandeling» ruimte moet komen. Het vertrouwen waar Vahstal om vraagt krijgt hij vooralsnog niet. De Hout- en Bouwbond CNV reageerde ongemeen fel op zijn voorstellen. Afbraak - voetbal, een bom onder de ar beidsverhoudingen, een chro nisch gebrek aan verantwoorde lijkheid waren de woorden die naar buiten kwamen. De Bouw en Houtbond FNV reageerde gisteren nog niet, maar het oor deel zal daar niet veel anders zijn. utrecht gpd 'Chauffeurs krijgen tien procent te weinig betaling, ten onrechte terugstel len naar lagere loonschalen en onbetaalde overuren. Volgens Duim betalen werkgevers 'op de meest slinkse wijze' uren en va kantietoeslagen niet uit. Die ontduiking bedraagt naar zijn schatting 350 miljoen gulden, tien procent van de loonsom. Duim: „Maar het zou ons niet verbazen als uit de teleflschc klachtenlijnen een beeld naar voren komt dat nog veel erger is". Volgens zijn bond worden be drijven er door de harde con currentie toe verleid om voor steeds lagere prijzen vracht aan te nemen. „Iedereen probeert onder de prijzen van de concur rent te auiken en de kosten worden op de chauffeurs ver haald. De Vervoersbond FNV wordt overspoeld met klachten van vrachtchauffeurs over ontdui king van de CAO. Sinds dinsdag vier speciale 06-klachtenlijnen zijn opengesteld, hebben al honderden chauffeurs gebeld. Toen enige tijd geleden het initiatief voor de klachtenlijn werd genomen, vermoedde de Vervoersbond nog dat een op de drie ondernemingen de CAO ontduikt. „Maar", aldus FNV- woordvoerder Duim, „op grond van de enorme hoeveelheid klachten die we nu binnen krij gen denk ik dat we met onze aanvankelijke schatting nog een de lage kant zitten. Het merendeel van de klach ten heeft betrekking op onder-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 5