Bartholomeos eert
'broer' Willebrands
J
Kerk Samenleving
Spiritualiteit belangrijke inspiratiebron popmusici
Tienerfestival
Oceanische warmte -
v
DONDERDAG 17 NOVEMBER 1994
REDACTIE DICK VAN DER PLAS. 071-356443
HET WEER
BUITENLAND KORT
Slagvelden
De zogenoemde 'veilige ge
bieden' in het vroegere Joe
goslavië zijn weer slagvelden
geworden omdat de Verenig
de Naties de veiligheid ervan
niet kunnen garanderen. Bo
vendien verhinderen de Ser
viërs de aanvoer van voedsel
en medicijnen naar deze ge
bieden. IKV-secretaris Mient
Jan Faber, die gisteren uit
Bosnië terugkeerde, noemde
als voorbeeld de Bosnische
stad Tuzla, die op een bevol
king van 100.000 inwoners
ongeveer 63.000 vluchtelin
gen herbergt. Het vliegveld
van Tuzla werd in april offi
cieel geopend door de spe
ciale VN-gezant voor het
vroegere Joegoslavië, Akashi.
Maar omdat de strijdende
partijen hel niet eens konden
worden over controle op het
vliegveld, is er nog geen
vliegtuig geland. De interna
tionale gemeenschap heeft
het in politiek en militair op
zicht volledig laten afweten,
zegt Faber. De stemming in
Bosnië is dal er tot de laatste
man zal worden doorgevoch
ten. Niemand is bereid een
stap terug te doen.
Tweede resolutie
De conferentie in Tuzla over
lokale democratie en weder
opbouw in Bosnië heeft er bij
de VN op aangedrongen in
een tweede resolutie van de
Veiligheidsraad de VN-troe-
pen in staat te stellen veilige
gebieden als Tuzla daadwer
kelijk te beschermen. De
plaatselijke VN-commandant
had tegen Faber gezegd pre
cies te weten vanaf welke
heuvel de Serviërs de stad
beschieten. Het zou geen en
kel probleem zijn die stelling
uit te schakelen, 'maar we
mogen nietsdoen'. Kennelijk
moet Tuzla eerst in elkaar
worden geschoten, voordat
de Verenigde Naties iets
doen, aldus Faber.
Wederopbouw
De internationale gemeen
schap wacht met wederop
bouw totdat er volledig vrede
is. Onzin, zegt Faber. Weder
opbouw is ook een weg naar
vrede. De conferentie, geor
ganiseerd door de gemeente
Tuzla, de Helsinki Burgeras
semblee en het Interkerkelijk
Vredesberaad, besloot tot de
oprichting van een stichting
die in Bosnië kleine bedrijfjes
gaat opzetten. Enkele grote
Europese steden, die op de
conferentie vertegenwoor
digd waren, zoals Londen,
Stockholm, Barcelona en
Bologna, maakten in dit ver
band afspraken met Tuzla.
Schoolgebed
De herinvoering van het
schoolgebed op Amerikaanse
scholen is na de verkiezings
overwinning vorige week van
de Republikeinen een stuk
dichterbij gekomen. Presi
dent Clinton heeft al laten
weten dat hij niet langer bij
voorbaat tegen een desbe
treffend wetsvoorstel van de
Republikeinen is. Tot dusver
zei hij altijd dat een verplicht
gebed tot discriminatie van
een minderheid kan leiden.
Clinton zei nu dat de debat
ten over het schoolgebed ge
leid hebben tot een herople
ving van de discussie over
normen en waarden. Het is
van belang dat de kinderen
op school begrip krijgen voor
bepaalde fundamentele
waarden. Daartoe behoort
volgens Clinton ook het recht
van de mensen om hun ge
loof te belijden. De Republi
kein Newt Gingrich is van
plan een amendement op de
grondwet in te dienen dat
het vrijwillig schoolgebed
weer toestaat.
HILVERSUM» ANP
„We geloven dat de geest afwezig is,
maar de geest verdwijnt nooit zegt
popzanger Leonard Cohen, terwijl hij in
een bootje door de Amsterdamse grach
ten vaart. „Een mensenleven is altijd spi
ritueel. De geest houdt de hele wereld
gaande, of je je dat nu realiseert of niet."
De filosofieën van Cohen vormen de
rode draad door de documentaire 'Spirit,
show songs' die vanavond door de
IKON wordt uitgezonden. Programma
maker Paul Hegeman laat daarin pop
sterren als Tori Amos, Brendan Parry
(Dead Can Dance) en de hiphopper
Guru (Gangstarr) aan het woord over de
relatie tussen hun muziek en spirituali
teit.
De Senegalese zanger Youssou N'Dour
ontleent veel steun aan zijn - islami
tische - geloof. „Iedereen is op het mo
ment zoekende", constateert hij. „Dat
deprimeert me. Het is belangrijk dat je
een geloof hebt en een taak moet vervul
len. Door alles wat de godsdienst je leert,
ben je beter toegerust voor het leven."
„De islam heeft zijn aanhangers iets te
bieden", beaamt Cohen. Die godsdienst
'stilt de honger van de mens naar disci
pline en orde'. De 'ware energie' komt
volgens hem uit de extreme hoek. „Hoe
laakbaar de gedachten van extremisten
ook zijn, ik heb toch bewondering voor
hun aanpak. Hun reactie is vol energie.
Het is de reactie van een organisme dat
wil overleven."
Hegeman filmde Brendan Parry in zijn
tot studio en woning ingerichte kerk op
%het Ierse platteland. De zanger van Dead
Can Dance laat een pessimistisch geluid
horen: „De invloed van mensen op deze
planeet is destructief', meent hij. Het is
volgens hem nodig om een stapje terug
te doen, maar 'de locomotièf is niet te
stoppen, hoe hard we ook remmen'.
De Amerikaanse hiphoppers Guru en
KRS One worden afwisselend in beeld
gebracht. „De boodschap van de straat ist
de enige boodschap", stelt KRS One, die
eruit ziet als een straatjongen, maar vol
gens de programmamaker metafysica
doceert aan de universiteit. Hij heeft
moeite met georganiseerde religie, om
dat mensen met dezelfde ideeën een
soort 'bende' vormen om zich tegen an
deren te beschermen.
Hegeman (42), die in het verleden een
aantal popprogramma's voor de VARA
maakte, heeft veel moeite moeten doen
om de popsterren goed in beeld te krij
gen: N'Dour had ten tijde van de opna
men net een wereldhit gescoord en werd
halverwege het gesprek weggerukt door
'Wedden dat'. Amos kon slechts een uur
tje vrijmaken in de kleedkamer voor een
optreden in Scheveningen. En in Parijs
liet Hegeman Loreena McKennitt een
hoge ladder beklimmen voor een mooi
shot, bij gebrek aan een inspirerende
omgeving.
„Je moet sterk in je schoenen staan
om spiritueel bezig te zijn in dit com
merciële circus", concludeert Hegeman
na al deze ontmoetingen. Met zijn docu
mentaire vecht hij de veelgehuldigde op
vatting aan dat popzangers leeghoofden
zijn. „De gemiddelde popmusicus heeft
meer te vertellen dan de meeste literato
ren en filmmakers", durft hij te beweren.
.Li
alphen aan den rijn De Alphense stichting Local Gospel Projects or
ganiseert op 26 november een tienerfestival in de plaatselijke Sava-
torikerk. Aan het festival werken mee het Alphense tienerkoor Be
Glad, het jeugdkoor Celebration uit Nieuw-Vennep en de Praise Ma
kers uit Schiedam. In het openingsprogramma treedt het nieuwste
kinderkoor van Alphen op, het evangelische 'Shalom' dat in januari
van dit jaar werd opgericht. Het festival begint om 19.30 uur en toe
gangskaarten kosten in de voorverkoop 7,50 gulden en voor kinde
ren tot en met 12 jaar vijf gulden. Aan de zaal moet 2,50 gulden
meer worden betaald. Kaarten voor dit concert zijn onder meer te
verkrijgen bij de VVV in Alphen aan den Rijn en muziekhandel Het
Anker. foto pr
Oecumenisch patriarch brengt bezoek aan Nederland
rotterdam anp
Oecumenisch patriarch Bartholomeos, het geestelijk
hoofd van 250 miljoen oosters-orthodoxe christenen,
heeft op de eerste dag van zijn bezoek aan Nederland
twee grote Nederlanders geëerd: Erasmus, 'de beroemd
ste Rotterdammer', en 'onze geliefde broeder kardinaal
Willebrands'.
Kardinaal Willebrands, des
tijds hoofd van het Vaticaanse
secretariaat voor de eenheid dei-
christenen, 'heeft gedurende
vele jaren een belangrijke rol
gespeeld in de wereldhistori
sche en verrassende toenade
ring tussen de kerken van Rome
en Constantinopel', zei de 54-
jarige patriarch. Voor zijn be
noeming was Bartholomeos
vijftien jaar lid van de theologi
sche commissie van de Wereld
raad van Kerken.
De patriarch, geboren op het
Turkse eiland Imbros, wees in
zijn toespraak ook op de onlos
makelijke band van de Griekse
Erasmus heeft meer dan wie
ook ertoe bijgedragen dat de
Westeuropese geleerden oog
kregen voor de klassieke
Griekse beschaving. „In deze
stad is de bewondering voor de
Griekse oudheid begonnen", zei
Bartholomeos tijdens een kerk
dienst in de grieks-orthodoxe
Nikolaaskerk in Rotterdam. On
der de aanwezigen bevonden
zich kardinaal Simonis en bis
schop Van Luyn, de oud-katho
lieke aartsbisschop van Utrecht
Glazemaker en voorzitter Huys-
mans van de Raad van Kerken.
cultuur met het christendom.
De Griekse immigranten in Ne
derland vertegenwoordigen ook
het orthodox christelijke geloof,
waarbinnen de Griekse cultuur
zijn historische vervulling heeft
gevonden.
De aartsbisschop van Con
stantinopel draagt sinds de vijf
de eeuw de titel van oecume
nisch patriarch. Hij is de
„primus inter pares" (eerste on
der zijns gelijken) van het or
thodoxe episcopaat. Bartholo
meos werd in 1991 gekozen tot
opvolger van Demetrios I.
Het 25-jarig bestaan van het
aartsbisdom van België, dat ook
Nederland en Luxemburg om
vat, is de aanleiding van het be
zoek. België telt vijftien
Griekstalige en twee Neder
landstalige parochies, Neder
land heeft twee Griekstalige en
twee Nederlandstalige paro
chies en een klooster.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Rijssen (deelgemeente
De Open Hof): J.G. van den Boogaard
te Drempt en Oldenkeppel
Aangenomen: naarGarijp-Oudega
(Sm): T.T, Osinga, kandidaat te Oos-
terbierum.
GEREFORMEERDE KERKEN
Bedankt: voor Klundert: dr. H A.
Speelman te Wilsum en Kamperveen
(part-time).
NED.GEREF. KERK
Beroepbaarstelling: F. Pomstra, Loe-
nermark407, 1025 TK Amsterdam.
Tentoonstelling kindertekeningen
in Leidse Bakkerijverlengd
leiden Deze vakanties worden door
gebracht in de omgeving van
het Baikalmeer in Rusland. Op
de tekeningen die de kinderen
daar maken is vaak het leed,
maar ook de hoop op een bete
re toekomst te ontdekken. Ook
in 1995 wordt - mede door de
financiële steun van de kaarten-
kopers - weer een vakantiereis
gepland.
De expositie in De Bakkerij
aan de Oude Rijn 44B is te be
zichtigen tijdens kantooruren
en verder op telefonische af
spraak.
De tentoonstelling 'Kinderen uit
Tsjernobyl tekenen voor leven'
in De Bakkerij is verlengd tot 24
november. Met deze expostie
wil het Knooppunt voor jonge
renpastoraat en diaconaat de
gevaren en de gevolgen van een
kernramp onder de aandacht
brengen. Door kaarten van de
tekeningen te verkopen is het
verder mogelijk om voor de
Russische kinderen een vakan
tie met geneeskundige behan
deling te bekostigen.
'Beginselloze
ego-massa vormt
gevaar voor
de samenleving'
Nederland is en blijft een chris
telijke natie, ook al zou de
meerderheid van de bevolking
tot geen enkele kerk meer beho
ren. Met instemming citeerde
de Katwijkse dominee P.J. Stam
jr. gisteravond dit standpunt
van wijlen prof. dr. Gerretson.
„Eeuwen christelijke vorming
en doordrenking van onze cul
tuur kan niet zomaar ongedaan
worden gemaakt", meende
Stam, die voor de RPF-afdeling
Rijnsburg sprak over het thema
'christenen als minderheid'.
Maar met die eerste vaststel
ling was de predikant er overi
gens niet. Aan de hand van zes
actuele voorbeelden typeerde
hij de huidige samenleving als
'post- en a-christelijk'. „Het
volk zakt weg in een vage, grijs-
grauwe mengeling van semi-li-
berale en neo-humanistische
New Age-gedachten. Men heeft
geen beginsel meer, behalve het
'ik doe wat ik wil'."
Hoe nu als christenen in een
dergelijke samenleving te staan?
Daar was Stam duidelijk in.
„Niet met het 'Lubbers-denken'
van het maximaal haalbare, het
compromis-denken. Dat dwingt
geen respect af. Christenen die
nen vast te houden aan het:
Men moet Gode meer gehoor
zaam zijn dan mensen."
Juist deze houding heeft de
geschiedenis voor rampen be-
Dominee PJ. Stam jr.: „Het volk zakt weg in een vage, grijs-grauwe
mengeling van semi-liberale en neo-humanistische New Age-gedach-
tenfoto dick hocewoninc
waard en mede gevormd en be
paald, meende de dominee.
„Daardoor hebben koningen en
regeerders steeds weer ontdekt,
gehoord en geleerd dat hun
macht niet absoluut is en dat de
menselijke rede niet absoluut is.
Ja, juist deze standvastigheid
van christenen in minderheids
situaties hebben begrippen als
tolerantie, vrijheid van geweten
en godsdienst, naastenliefde,
barmhartigheid, opofferingsge
zindheid en respect ook staat
kundig gestalte gegeven."
Dat is geen 'vrucht van de ak
ker van de menselijke rede,
maar van Gods openbaring',
hield Stam zijn gehoor voor.
„Juist deze onbuigzame christe
nen waren dikwijls de beste,
flinkste en meest gezagsgetrou
we staatsburgers. Niet de chris
tenen vormen een gevaar voor
de samenleving, maar de intole
rantie van de toleranten, de on
verdraagzaamheid van de ver-
draagzamen, de beginselloze
ego-massa."
Stam besloot met de vaststel
ling dat 'men als christen nooit
een meerderheid kan zijn'.
„Want het christelijk geloof eist
zelfverloochening en dat druist
tegen alles in de wereld en de
mens in."
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
/\lle
cRi/vursJeuew
resEN D6"
MUUR
LEIDSCH DAGBLAD
Uitgave van Dagbladuitgevenj Damiate bv.
DIRECTIE B.M Essenberg.GP Arnold (adj). J
Kiel(adj).
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor. Frans
Nypels. Henk van der Post (adj)
OMBUDSMAN R D Paauw. tel dag 9 30-
11 30 uur 071-356215, of per post
HOOFDKANTOOR.
Rooseveltstraat 82,2321 BM Leiden
Telefoon 071-356356
POSTADRES:
Postbus 54, 2300 AB Leiden
TELEFAX
Advertenties071-323508
Fam benchten071-323508
Redactie071-321921
ADVERTENTIES
ma.-vnj. van 08.30-17.00 uur:
Telefoon071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma -vn, van 8 30-17 00 uur:
Telefoon 071-143545
ABONNEMENTEN
Tel 071-128030 bijvooruitbet (ind. BTW)
peraccgiro autom.
per maand
per kwartaal 85,55
per jaar 329,30
VERZENDING PER POST
Nederland per kwartaal 125,50
ovenge landen op aanvraag
KLACHTEN 8EZORGING
mat/mvnj 18 00-19 30uur.
zat 10 00-12 OOuur Tel 071-143241
ƒ29,30
84,55
328,30
De weerkaarten voor de komende da
gen laten er geen twijfel over bestaan:
november 1994 bouwt voort op de in
geslagen weg. Koude luchtmassa's
komen er helemaal niet meer aan te
pas; tijdens het weekeinde wordt ons
land opnieuw overspoeld door zeer
zachte oceaanlucht van subtropische
oorsprong De eerste vijftien dagen
van de slachtmaand hebben een
nieuw warmterecord opgeleverd. De
gemiddelde etmaaltemperatuur in de
Bilt bedroeg 11.2 graden; normaal
mag over deze periode op niet meer
dan 6.7 graden worden gerekend. De
ze extreme afwijking danken we voor
al aan de hoge maxima (tot rond 20
graden tijdens de eerste dagen van
deze maand en de ongehoord warme
nachten. Ter illustratie: op mijn sta
tion te Haarlem lagen de minima tij
denszeven novembernachten hoger
dan 10 graden. Afgelopen maandag
daalde het kwik zelfs niet verder dan
13.3 graden
Nooit eerder deze eeuw was de eerste
novemberhelft zo warm; we moeten
terug naar 1938 om enigszins verge
lijkbare temperaturen aan te treffen.
Toen was het gemiddelde 10.8 gra
den. Interessant detail: Na de novem-
berwarmte van dat jaar volgde in de
cember een extreme koudegolf. Van
17 tot 26 december 1938 werd in De
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
vrijdag.
Noorwegen:
Tamelijk veel bewolking
en vooral lang de kusten
enkele buien, in het noor
den met sneeuw. In het
zuidoosten opklaringen en
vrij droog. Maxima langs
de kusten van 1 graad in
het noorden tot 6 in het
zuiden; rond Oslo maxima
nabij het vriespunt.
Zweden:
Naast wolkenvelden vooral
in het zuiden ook flink wat
opklaringen. In het noor
den plaatselijk wat
sneeuw, in het zuiden nu
en dan regen. Middagtem-
peratuur woensdag van -7
graden in het uiterste
noorden tot +3 ten zuiden
van de grote meren.
Denemarken:
Half tot zwaar bewolkt en
van tijd tot tijd buien.
Middagtemperatuur rond 6 gr<
Engeland. Schotland, Wales en Ierland:
Vandaag eerst nog opklaringen, later be
wolkt en perioden met regen of motre
gen. Middagtemperatuur in het zuiden
oplopend naar ongeveer 13 graden, in
het noorden maxima rond 10 graden.
België en Luxemburg:
Vandaag af en toe zon en kans op een
bui. In de avond van het westen uit re
gen en tamelijk veel wind. Morgen aan
houdend bewolkt en regenachtig Mid
dagtemperatuur ongeveer 10 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vandaag af en toe zon, ook hier en daar
een bui. Morgen overwegend bewolkt,
perioden met regen of motregen en
plaatselijk veel wind. Middagtempera
tuur vandaag ongeveer 10 graden, mor
gen vooral in het westen enkele graden
Portugal:
Zonnig, in het noorden misschien enke
le wolkenvelden. Droog. Middagtempe
ratuur rond 21 graden.
Madeira:
Zon afgewisseld door enkele wolkenvel
den. Droog. Middagtemperatuur circa
23 graden.
Spanje:
Langs de Golf van Biskaje en rond de
Pyreneeën enkele wolkenvelden, maar
waarschijnlijk droog. Elders overwegend
zonnig. Middagtemperatuur ongeveer
20 graden, vandaag in het noordwesten
iets lager. Aan de Costa's ten zuiden van
Benidorm en in Andalusië maxima rond
24 graden.
Canarische Eilanden:
Veel zon, plaatselijk ook enkele wolken
velden. Droog. Middagtemperatuur on
geveer 26 graden.
Zuid-Frankrijk:
Vandaag vooral bij de Pyreneeën plaat
selijk nog wat regen, verder droog en pe
rioden met zon. Morgen overwegend
veel bewolking en af en toe regen of
motregen, aan de Middellandse Zee
kust perioden met zon en droog. In de
omgeving van het Rhonedal waait de
Mistral. Middagtemperatuur ongeveer
15 graden, bij Perpignan maxima rond
20 graden.
Italië:
In het midden en zuiden vooral vandaag
enkele buien, mogelijk met onweer. Ver
der overwegend droog en van tijd tot tijd
zon. Middagtemperatuur ongeveer 18
graden, in de Po-vlakte enkele graden
lager.
Griekenland en Kreta:
Toenemende bewolking, gevolgd door
buien, mogelijk met onweer. Vandaag
rond de Egeïsche Zee nog droog en flin
ke perioden met zon. Middagtempera
tuur vandaag van 16 graden in het noor
den tot 20 m het zuiden. Morgen iets la
gere temperaturen.
Turkije en Cyprus:
Perioden met zon en vrijwel overal
droog. Morgen aan de Turkse zuidkust
en op Cyprus opnieuw enkele regen- en
onweersbuien. Middagtemperatuur van
17 graden langs dé Turkse westkust tot
23 op Cyprus.
Duitsland:
Vandaag wisselend bewolkt en enkele
buien. Morgen regen. Maximumtempe
ratuur ongeveer 9 graden, morgen in het
zuiden zachter.
Zwitserland:
Aan de zuidflank van de Alpen droog en
perioden met zón. In het noorden van
daag een enkele bui, morgen perioden
met regen. Sneeuwgrens vandaag rond
1200 meter, morgen stijgend. In de da
len maxima van 9 graden in het noorden
tot 15 in het zuiden.
Oostenrijk:
Overwegend veel bewolking en vooral
aan de noordzijde van de Alpen nu en
dan regen, sneeuwgrens ongeveer 1300
meter. Aan de zuidflank van de Alpen
waarschijnlijk droog en nu en dan zon.
Maxima in de dalen ongeveer 8 graden,
morgen in het westen iets hoger.
Bilt een gemiddelde etmaaltemn|
ratuur bereikt van -9.0 graden; de
koudste decemberdecade van deze.55
eeuw. F2"
ert
Je ziet wel vaker dat extreem weeri>°
het ene in het andere uiterste valt 5 a
Begin november 1980 viel de wrni^c
zeer resoluut in met een recordvroau,-
ijsdag in de Bilt. Later in de maaniTj
werd het uitermate zacht, alsof de j
tuur de afwijkingen naar boven en tp11
neden wilde rechttrekken. Moment^
hebben we te maken met een betri.
kelijk koele, polaire luchtstroom. ji
Vooral de bovenlucht is wat kouderj
dat wordt zichtbaar gemaakt in de ast
vorm van hoog opbollende stapelwikc|
ken met zo nu en dan een felle bui
De eerste voorloper van een nieuwe8®
partij zachte ocaanlucht bereikt on?11
in de loop van vanavond met toeneèt 1
mende regenkans. Morgen overdagiet
kan het tijdelijk wat opklaren onder
een zwakke rug van hogedruk. Een
volgende golf oceanische warmte bTv
reikt ons al weer in de avond. Daar#
keert het sombere weer terug. KracL>
tige tot harde zuidwestenwinden, ja
gende wolken en perioden met reg^n|
vormen het weermenu tijdens het
weekeinde. Het kwik loopt weer opjen
ver boven normaal met maxima rony,-
13 graden U
VRIJDAG 18 NOVEMBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 08.02 Zon onder 16.
Maan op 16.24 Maanonder07.
Waterstanden Katwijk
Hoog water 03.12 15.20
Laag water 11.26
Weerrapporten 16 november 19 uur:
Eelde
Den Helder
Rotterdam
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Boedapest
Inrisbruck half bew.
halt bew
half bew.
half bew
regenbui
licht bew.
half bew.
regenbui
licht bew
Locarno
Luxemburg
Madrid
Malaga.
Mallorca
■i
21 14
1 -5
11 7 i et
20 11 )Qt
5 0 C
11 8 "81
10 7 0 101
20 11 a
17 9 or—
onbew. nw4
Buenos Aires half bew.
Casablanca half bew
Johannesburg onweer/
New Orleans zwaar bei
New York zwaar bei
Tel Aviv regen/
i Ska.
23 1' t*et<
- ;3of
r
BOES
