Marsroute lijdensweg voor D66 Algerije blijft een broeinest van bruut geweld Feiten &Meningen Debat nodig over extra geld asielzoekers Republikeinen in rij voor opvolging Clinton WOENSDAG 16 NOVEMBER 1994 De Nederlandse bevolking wordt de ko mende vier jaar getracteerd op een bezuini ging op de uitgaven in de collectieve sector van 18,5 miljard gulden. Dat is nodig om de uit de band gelopen overheidsfinanciën enigszins op orde te helpen en om de col lectieve lastendruk twee procent te verla gen. Doordat we het zolang hebben laten aanzieken, zijn nu draconische maatregelen nodig om een klein beetje resultaat te boe ken. We beleven op het ogenblik de stilte voor de storm. Het is nog alles pais en vree bin nen paars, want de grote besluiten en voor al de uitvoering van die besluiten moeten nog komen. 18,5 miljard gulden dat is niet niks en dat doet dus een hoop pijn. De eerste slachtoffers hebben zich al aan gediend. Defensie zal flink moeten bezuini gen en dat kost militairen en burgerperso neel hun baan. Het universitaire onderwijs krijgt de zoveelste korting aan zijn broek. Dit keer echter een hele forse, een half mil jard gulden. Dat lijkt te doen, maar dat is niet zo. Een dergelijke besparing valt alleen te bereiken door ontslagen. Het betreft hier echter ambtenaren met nog steeds een in- takt zijnde goede wachtgeldregeling. Die re geling moet ook worden betaald door de universiteiten. Dus om de besparing van een half i niljard te r nog ambtenaren mi i ook eten ontslaan om de wachtgelden te kunnen betalen en zo kom je tot een veelvoud van ont- slagen. Ook in de gezond heidszorg zal flink worden gesneden. De tandheelkundige hulp verdwijnt vrij wel in zijn geheel uit het ziekenfonds pakket. Verkeer en Waterstaat ziet geen PIM FORTUYN ®nd£[e ma»ier om medewerker ']el file-probleem in de Randstad op te lossen dan de men sen maar in de file te laten staan. Wat bij deze greep uit noodzakelijk ge achte bezuinigingen opvalt is het defensie ve karakter daarvan. Het zijn stuk voor stuk bezuinigingen die de toekomst van ons land aantasten. Geen misverstand. Het we tenschappelijke onderwijs is in vele secto ren al jaren zwaar verloederd. De verbete ring daarvan is lang niet alleen een kwestie van geld, maar ook van ingrijpende her structurering. Het zou goed zijn minder universiteiten te hebben, het wetenschap pelijke personeel de ambtelijke status te ontnemen en de universiteit in de gelegen- heid te stellen naar eigen inzicht onderwijs- produkten te produceren inclusief de lengte van de daarvoor benodigde studieduur. Het kan best dat het resultaat van een dergelijke operatie is dat we beter weten schappelijk onderwijs hebben, voor minder mensen, tegen lagere kosten. Dat slaat ech ter niet op het programma. Het gaat om een generieke korting en dal zal de verloe dering een paar stappen verder brengen. Soortgelijke verhalen zijn te houden over veel van de opgevoerde bezuinigingen. Als deze niet worden gecombineerd met een andere manier van werken en een ander soort arbeidscontracten waardoor ook jon geren een kans krijgen, dan zal het resultaat slechts kunnen zijn verloedering en daar helpen we het land natuurlijk geen stap ver der mee. In dit licht bezien is de plompverloren mededeling van mevrouw Schmilz, staats secretaris van justitie in het paarse kabinet, dat volgend jaar vijfhonderd miljard gulden extra nodig is voor de opvang van asielzoe kers, verbazingwekkend. Het wordt gepre senteerd als een voldongen feit, waaraan niet valt te tornen en waarvoor geen poli tiek debat nodig is. In een volwassen politieke democratie zou je toch verwachten dat een publieke af weging wordt gemaakt. Dat de korting op het wetenschappelijke onderwijs of die op de krijgsmacht wordt afgewogen tegen de extra uitgaven voor de huisvesting van asielzoekers. De extra uitgaven zijn geen natuurlijk gebeuren, maar behoren een po litieke keuze te zijn. Dit klemt des te meer nu de directeur van de ambtelijke dienst van het ministerie van justitie die de asielstroom moet opvangen, een boekje heeft opengedaan. Dit zijn fei ten. Nederland geniet een uitstekende re putatie onder asielzoekers vanwege de voortreffelijke opvang en huisvesting. Een met ons te vergelijken land als Relgië vangt er negenduizend op. wij 55.000 per jaar. In België gaat gewoon de deur op slot als de beperkte opvangcapaciteit vol zit. In Neder land blijft de deur open staan en wordt naarstig gewerkt aan de uitbereiding van de opvangcapaciteit. Daarnaast wordt gezorgd voor een redelijk inkomen, gezondheids zorg en onderwijs. Intussen weet niemand in ons land pre cies hoeveel aan asielzoekers wordt uitge geven, het financieringstekort echter ken nen we tot twee cijfers achter de komma. Het ministerie van justitie heeft inmiddels 145 'reisorganisaties' getraceerd die op een professionele manier zorg dragen voor de aanvoer van asielzoekers en daar uiteraard een dikke boterham aan verdienen. Voorts neemt de gezinshereniging van voormalige asielzoekers een'grote vlucht. Alleen al dit jaar zijn 87.000 aanvragen voor het Neder landsestaatsburgerschap in behandeling. Het is uiterst cynisch de eigen bevolking op te schepen met een aantal akelige gevol gen van noodzakelijke bezuinigingen en dan extra uitgaven voor de huisvesting van asielzoekers niet te willen zien als een poli tiek besluit dat moet worden afgewogen te gen al die andere besluiten. Mocht na een openbare afweging het besluit toch zijn om mevrouw Schmitz die half miljard te geven, dan hebben we dat te accepteren. Bii de eerstvolgende verkiezingen kunnen we la- ten blijken hoe we over een dergelijk besluit I denken. THE INDEPENDENT Algerije glijdt steeds verder af naar de totale chaos van een niets ontziende burgeroorlog. Het Westen speelt in het conflict tussen de Algerijnse regering en het FIS (het Islamitisch Reddingsfront) een dubieuze rol. Enerzijds wordt angstvallig gezwegen over de afgelasting twee jaar geleden van de democratische verkiezingen, die door het FIS zouden zijn gewonnen. Anderzijds wordt de Algerijnse president Liamine Zeroual diplomatiek onder druk gezet om de dialoog met het FIS te openen. Maar vooralsnog heeft deze dialoog jammerlijk gefaald. De FIS-leiders die uit de gevangenis werden vrijgelaten om hun volgelingen tot kalmte te manen, hebben de door de regering beschikbaar gestelde faxen gebruikt voor de verspreiding van een nieuwe lijst van doelwit ten voor de moordenaars van het islamitische guerrilla- leger. Mogelijk staat het Algerijnse volk een burgeroorlog te wachten die nog gruwelijker wordt dan de grote onaf hankelijkheidsoorlog van 1954 tot 1962 waarbij bijna een miljoen mensen het leven lieten. De Franse pa ratroepen van de koloniale heersers traden meedogen loos op. Berucht waren de martelkamers van de Franse generaal Massu. Het huidige conflict kent zijn eigen gruwelijkheden. Het officiële dodencijfer over de afgelopen twee jaar bedraagt 20.000. Veel slachtoffers uit beide kampen werden op brute wijze vermoord. Jonge meisjes werden doodgeschoten, omdat ze weigerden een sluier te dra gen. Jongens werden onthoofd, omdat hun vader poli tieagent was. Vrouwen werden in politiekerkers ver kracht tot de dood erop volgde. Buitenlanders werden zpnder pardon neergemaaid. De meest recente gruwelijkheid vond plaats op het Al gerijnse platteland. Twee jonge vrouwen werd de keel doorgesneden, omdat ze weigerden een 'prethuwelijk' aan te gaan met islamitische guerrillastrijders. Vooral in het buitenland werd met ontzetting op dit nieuws gere ageerd. Floe is het mogelijk dat islamitische fundamen talisten moslim-meisjes vermoorden, omdat ze weige ren zich te prostitueren? Een zwaar gewapende politieman voor de Notre Dame in Algiers. Een kapel in deze basiliek is gewijd aan de nagedachternis van twee vermoorde Fransen, een monnik en een non. foto epa Maar voor het Algerijnse volk is deze alles verscheuren de broederstrijd dagelijkse realiteit. ,,Ik leef in voortdu rende angst, omdat zoveel vrouwen worden ontvoerd", klaagt een huisvrouw. ,,De guerrilla's nemen oude vrouwen om de was te doen en te koken en jonge vrou wen voor hun plezier." Een man vertelt: „In het gebouw waar ik woon, waren twee jongemannen die samen naar school waren ge gaan. De één werd fundamentalist, de ander politie agent. De fundamentalist werd naar een gevangenen kamp in het zuiden gestuurd. Toen hij weer vrijkwam, wilde hij wraak, dus vermoordde hij zijn oude school kameraad, de politieman. Daarop vermoordde de vader van de politieagent de fundamentalist. Iedereen in de buurt kende de twee mannen. Maar als je naar de be grafenis van een politieman gaat, zegt het FIS dat je met de regering heult. En wie naar de begrafenis van een islamist gaat, krijgt de politie op zijn nek. Uit angst besloten alle bewoners van ons gebouw naar beide be grafenissen te gaan. De regering heeft 50.000 manschappen ingezet voor de bestrijding van de 'islamitische terreur', die zich bedie nen van 'heimelijke liquidatie' van verdachte islamis- ten. Als een lid van de veiligheidsdienst is vermoord, wordt ter vergelding een willekeurig handjevol mannen uit de omliggende huizen gesleurd en standrechtelijk geëxecuteerd. Jules Roy, voormalig officier van de Franse luchtmacht en schrijver van La Guerre d'Algerie, een moedig boek over Franse wreedheden tijdens de Algerijnse onafhan kelijkheidsoorlog, houdt met hart en ziel van Algerije. Maar vorige week zei hij: „Het land is verrot, ik wil het niet meer zien. Alles is verworden tot sloppenwijken ei ruines door het FIS en door de dictatuur van rege ring en leger, die door het grote geld zijn gecorrum peerd". Het schort in Algerije vooral aan deugdelijke leiders. N de onafhankelijkheidsoorlog verraadde het FLN (Natie naai Bevrijdingsfront) zijn eigen revolutionaire princi pes, stelde een corrupte dictatuur in en stuurde de 60.000 vrouwelijke vrijheidsstrijders terug naar het aar recht. Van de vrijheden die het FLN de Algerijnse be volking had beloofd, kwam niets terecht. Een op socialistische leest geschoeide industrialisatie veranderde het potentieel rijke Algerije in een verpau perd land van bedelaars. In de uitgebreide krottenwij ken is het niet uitzonderlijk dat zestien mensen één slaapkamer delen. Na 132 jaar brute Franse onderdrukking en een afgrij selijke onafhankelijkheidsoorlog is in Algerije een cpl- tuur van geweld ontstaan die diep in de nationale ziel lijkt verankerd, zowel bij islamitische als bij seculaire Algerijnen. En de geweldspiraal neemt alleen maar toe Algerije koerst regelrecht op een totale burgeroorlog af en een dergelijk conflict op leven en dood kan gemak kelijk Bosnische proporties aannemen. Berbers tegen islamisten, islamisten tegen de regering en de westers opgeleide elite als een onafhankelijke, goed bewapend militie. Kan Europa zich dan nog afzijdig houden van een calamiteit die op zijn minst de Franse veiligheid in gevaar zal brengen? Of moet het Westen met behulp van de Verenigde Naties nu al preventief ingrijpen om de uit de hand lopende binnenbrand in Algerije te blus sen? ALGIERS ROBERT FISK afg VERTALING: MARGREET HESLINGA Democraten zorgen voor chaos in debat over kerncentrale Borssele hebl mig (INI het I Na bijna vijf uur debat walst een geïrriteerde Tweede Kamer over D66 heen. Wat willen de Democraten nu toch in hemelsnaam met de kerncentrale Borssele? De duidelijk heid en helderheid waarmee D66 zo graag pronkt, zijn ver te zoe ken. „Dit verwacht je toch alleen maar van een stelletje begin ners", spuwt CDA- woordvoerder Lansink zijn gal. „Geweldig hoor, D66 in de rege ring." D66-fractievoorzitterWolffensper- ger heeft dan zijn woordvoerster lorritsma al lang aan de kant gezet. De hoog opgelopen politieke span ning verdraagt geen beginners. Wolffenspergers bezwerende woor den missen echter elk doel, brengen de verwarring en irritatie alleen maar op een hoger peil. De partij heeft tegen die tijd het smalle brug getje naar de uitweg uit het Borsse- le-conflict zelf opgehaald. Voor de tweede keer binnen een week boog de Kamer zich gisteren over de toekomst van de kerncen trale. Aanvankelijk biedt het debat niet meer dan een slaapverwekken- Minister Wijers van economische zaken, die tijdens het debat door zijn eigen partij D66 ernstig werd gehinderd. de herhaling van zetten. De coalitie is verdeeld en blijft dat. De WD steunt D66-minister Wijers van eco nomische zaken die de kerncentrale langer wil openhouden opdat de ge plande opknapbeurt rendabel is. De PvdA is mordicus tegen en stuurt aan op snelle sluiting. De pijn zit bij D66, dat al wekenlang aanhikt tegen het standpunt van de eigen minister. De Democraten wil len niets weten van een langere draaitijd van Borssele, hun verkie zingsprogramma laat zich ook op die manier lezen. Vorige week be sloten de Democraten na 4,5 uur fractieberaad vast te houden aan die mening. Om Wijers niet in een al te moeilijk parket te brengen en omwille van de eenheid in de coalitie, stippelden de Democraten een marsroute uit voorliet als 'definitief aangekondi- ge debat. 'Uitstel' luidde de naam van die marsroute. Meer informatie over de noodzaak van de langere le vensduur van Borssele zou de rege ringspartijen de kans geven alsnog op één lijn te komen. De minister is in eerste instantie dol-enthousiast over het voorstel van zijn partijgenoten om nog eens met de eigenaar van Borssele te gaan praten. Geen wonder, het is hem al ruim voor het debat voorge legd. Een iets zuiniger opknapbeurt, dat is toch heel logisch voor een Zeeuwse centrale. Als gevolg daar van hoeft de draaitijd niet te wor den verlengd en kan de centrale in 2004 dicht, de hartewens van D66. Drie jaar eerder dan gepland. Dat D66 deze kruideniersmentali teit ('mag het ietsjes minder') tot politiek verheft, komt de partij op forse kritiek te staan van de opposi tie. De coalitiegenoten houden wij selijk hun mond. Wijers stemt in met het nadere gesprek en belooft binnen drie weken het resultaat op tafel te leggen. De marsroute nadert foto anp ed oudenaarden het doel, totdat Jorritsma opnieuw het woord neemt. Twee politieke blunders van formaat staan er ver volgens borg voor dat de marsroute overgaat in een lijdensweg voor D66. Het onervaren D66-kamerlid Jorri tsma staat erop hetgeen Wijers reeds heeft toegezegd in een voor stel te gieten waarover de Kamer dan moet stemmen. „Het lijkt me wel plezierig om te horen hoe de standpunten liggen", schuttert de Democrate. Welwillend wordt ze er nog op gewezen dat D66 daarmee een enorm risico neemt. Immers, als de Tweede Kamer het voorstel voor een gesprek'afwijst, vervalt Wijers' belofte en staat D66 met le ge handen. Jorritsma is echter niet op andere gedachten te brengen. Ook niet door Wijers zelf, die bijna wanhopi zegt 'geen behoefte te hebben' aan het voorstel. Een laatste poging var. de kamervoorzitter om het nade rende onheil af te wenden, wordt eveneens hardhandig door de De mocraten zelf om zeep geholpen. De voorzitter suggereert eerst het gesprek tussen Wijers cn Borssele 2 te wachten alvorens te stemmen. 'Njet' klinkt het uit de mond van Jorritsma, waarna de voorzitter de hamer laat vallen en de chaos com' pleet is. De oppositie schampert na afloop over het politieke gekluns van D66J Lansink (CDA) maakt zich vrolijk ei verklaart 'nooit en te nimmer' D66 te zullen steunen. WD-woordvoer der Remkes laat weten dat zijn par tij, in navolging van Wijers, even eens 'geen enkele behoefte' heeft aan de D66-gedachtenkronkel. Cro ne (PvdA) vraagt zich openlijk af wat de coalitiepartner toch bezielt. D66-voorman Wolffensperger dringt zich afloop van het debat naar voren. Omstandig probeert hij de politieke blunders te verkopen als een daad van duidelijkheid. De Kamer moet zich direct uitspreken over de wenselijkheid van nieuwe gesprekken tussen Wijers en Bors sele. Voorkomen moet worden dat de minister terugkomt met een re sultaat waarvan de Kamer zich ver volgens toch niets aantrekt. Een meerderheid moet zich nu maar uitspreken voor sluiting van Borssej le in 2004. Een kamermeerderheid, best bereid om D66 via een wat mistige marsroute een uitweg uit dt partijpolitieke perikelen te gunnen, blijkt van die studeerkamer-ethiek niet gediend. DEN HAAG MARC PEEPERKORN dig. TOM JANSSEN Hun overtuigende zege in de verkiezingen voor het Ameri kaanse Congres heeft een toenemend aantal Republi keinse prominenten extra moed gegeven om het in 1996 bij de Amerikaanse pre sidentsverkiezingen tegen Bill Clinton op te nemen. De president is aangeschoten wild, en de ene na de andere Republikeinse jager staat nu al te trappelen om hem straks de genadeslag toe te dienen. Zover is het natuurlijk nog niet, maar wie een gooi wil doen naar het president schap kan daar niet vroeg genoeg mee beginnen. Geen enkele Republikein heeft zich al officieel kandidaat ge steld. maar de lijst met kans hebbers die zeggen 'dat zij een kandidatuur zullen over wegen' telt al zo'n tien na men. Begin deze week kondigde senator Arlen Specter de op richting van een comité dat zijn mogelijkheden gaat on derzoeken. Niemand buiten zijn staat Pennsylvania en de 1n heeft ooit van Specter gehoord, maar dat remt zijn ambities allerminst. Specter begon nog diezelfde dag aan een toernee langs de staten New Hampshire en Iowa, waar begin 1996 vol gens de traditie de eerste voorverkiezingen zullen plaatsvinden. Deze bezoeken zijn altijd het eerste teken dat een Amerikaanse politi cus hogerop wil. Senator Phill Gramm, een conservatieve Texaan, is Specter al lang voor geweest. Gramm maakt er geen ge heim van presidentskandi daat te willen worden, maar ook hij heeft 'nog niets be sloten'. Ook oud-minister Lamer Alexander (arbeid) is op pad. Maar ook dat is niet iemand waar Amerika spon taan 'Oh, die!' op zegt. Het lijstje is gemakkelijk uit te breiden. Uiteraard met senator Bob Dole. Hij zou vanwege zijn functie en sta tus binnen de partij de meeste kans moeten maken. Maar Dole is geen charisma tische figuur en geen begaaf- dp rprit zijn topfunctie in de Senaat moeilijk te rijmen met een zware verkiezingscampagne. Maar er blijven er genoeg over: oud-vice-president Dan Quayle, die achter de schermen driftig bezig is om een machtsbasis op te bou wen bij de oer-conservatieve religieus-rechtse vleugel van de partij. Maar ook oud-mi nister James Baker (buiten landse zaken) is de weg naar het Witte Huis voorzichtig aan het verkennen. Hij wordt op de voet gevolgd door Jack Kemp, oud-minister van huisvesting onder Ronald Reagan, die al zo vaak is ge noemd dat niemand hem meer echt serieus neemt. Maar het kunnen natuurlijk ook 'outsiders' worden, zoals de veelgeprezen gouverneur van Massachusets, William Weld, de Republikein met het sociale gezicht. Of Colin Powell, de ex-generaal die door de Amerikanen op han den wordt gedragen, maar nog steeds iedereen laat gis sen of hij een Republikein, een Democraat of misschien Het is dus nu al een indruk wekkende lijst, die nog wel langer zal worden alvorens de echte kandidatenstrijd losbrandt. Dat is al komende zomer, want wie in het voor-; jaar van 1996 bij de favorie ten wil komen bovendrijven, moet nu al beginnen geld in te zamelen. Met minder dan tien miljoen dollar op zak hoeft een zelfverklaarde kan didaat het niet eens te pro beren. Dat geld is nodig om een campagnestaf op te zet ten en het land door te rei zen om bekendheid te ver- Het is overigens niet on denkbaar dat ook Democra ten zullen opstaan die een paleisrevolutie tegen Clinton durven ontketenen. Niets, behalve de gewoonte, ver plicht de Democratische Par tij immers om in zee te gaan met een kandidaat die de minst populaire president van deze eeuw is. WASHINGTON HANS DE BRUUN CORRESPONDENT

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 2