'De Stones zijn een slecht bandje'
Wachten op een kaartje
Cultuur& Kunst
Fantastische heksen
bij Visser 't Hooft
Exposities in de regio
regio in het Lissese centrum Artopa is nog tot 27 november
werk te zien van het echtpaar De Munk, bestaande uit onder an
dere sierraden van schelpen en olieverf-impressies van land
schappen. In galerie De Pomp in Warmond zijn de potten en
pannen van Stefan Sluyter én de schilderijen van Frans Willems
vanaf 17 november te bezichtigen. Fina de Regt (schilderijen) en
Noortje Schermerhorn (keramiek) exposeren van 2 december tot
6 januari in de hal van het Sassenheimse gemeentehuis. De hal
van het gebouw van Zilveren Kruisverzekeringen in Noord wijk
staat tot 6 januari in het teken van de stillevens en landschappen
van Netty Beukers uit Leiden.
Creatief met perkamentpapier
jacobswoude» De Stichting Cultura Jacobswoude houdt deze
winter de cursus 'perkamentpapier'. Er zijn werkgroepen voor
beginners en gevorderden. De lessen worden in Ideine clubjes
van maximaal vijf personen gegeven. Meer informatie: mevrouw
Riek Schuitenmaker-Vinkenborg, 01721 -9251
Kaarten musical Hair bij K&O
leiden In het Haagse congresgebouw geeft het Broadway Musi
cal Compagny New York op zondag 20 november een reprise
van Hair. De legendarische musical had als ideaal Make Love,
not War. Voor de matineevoorstelling zijn nog kaarten te krijgen,
bij het K&O Uitbureau, Oude Vest 45 in Leiden. Tel 071-141141
Fleetwood Mac in de Groenoordhallen
leiden» Ter promotie van hun nieuwe album reist Fleetwood
Mac door Europa. In een nieuwe bezetting begint de van oor
sprong Britse groep op 2 december zijn toernee in de Leidse
Groenoordhallen. De formatie is ook nog in Middenmeer te be
luisteren (4/12). De voorverkoop is al gestart. De kaarten, 47,50
gulden, zijn verkrijgbaar op de gebruikelijke adressen.
Death metal in Scum
katwijk» De uit Florida afkomstige formatie Obituary treedt vrij
dag 18 november op in het Randgroepjongerencentrum Scum in
Katwijk. In het voorprogramma staat Pitch Shifter. Tijdens het
concert laat Obituary onder andere nummers horen van hun
vierde en laatste CD World Demise. De zaal is vanaf 20.00 uur en
de kaarten a 20 gulden zijn verkrijgbaar in Scum aan de Noord-
duinseweg in Katwijk.
Pabo-studenten op de planken
oegstgeest Proza, poëzie en zang wisselen elkaar af tijdens de
voorstelling 'Narcissen in de herfst' van leerlingen van de Pabo
uit Oegstgeest morgen en vrijdag 18 november. Beide uitvoerin
gen beginnen om 20.15 uur in het Pabo-gebouw, Hazenboslaan
101 in Oegstgeest.
GOED GAREN
„Dat is niet van hetzelfde laken een pak", is een alledaagse
uitdrukking. Dat dit gezegde afkomstig is uit de textielindustrie
realiseren we ons al lang niet meer.
In het kader van de tentoonstelling Leids Goed in het Stedelijk
Museum de Lakenhal is nu een speciaal woordenboek uitge
bracht dat beknopt een toelichting geeft op de herkomst en
achtergrond van de zegswijzen afkomstig uit de textielnijverheid.
Met circa 60 illustraties en de heldere teksten is dit boekje een
handzame gids bij de tentoonstelling Leids Goed en tevens een
interessant naslagwerk.
r
Kortingsbon van ƒ4,55
Lezers van het Leidsch Dagblad ontvangen tegen inlevering
van deze bon
1 exemplaar van;
„Goed Garen"
van ƒ19,50 voor ƒ14,95
I
1 Deze bon kunt u inleveren bij uw boekhandel of bi] het
J Stedelijk Museum de Lakenhal.
Geldig gedurende de periode 8 november 1994 tot 31 december 1994.
ISBN 90-6551-313-2/aktieno 839-003
Uitgeverij Goossens/Stedelijk Museum De Lakenhal
•\uf.
M r
L)^L\i
i'"6
%L
rii
L2W
Onder de titel 'Leids Goed'
brengt het Stedelijk Muse
um De Lakenhal de ge
schiedenis van de Leidse
textielnijverheid in beeld.
Deze krant wijdt de ko
mende weken een reek£ ar
tikelen aan de verschillen
de aspecten van deze ex
positie. Vandaag over
'Goed Garen', een boekje
dat ingaat op de herkomst
en achtergrond van ter
men, uitdrukkingen en ge
zegdes afkomstig uit de
textielnijverheid.
Hij behoort tot de zelfkant van
de maatschappij. Daarmee be
doelden we aanvankelijk: hij is
van lage komaf en hij is ook
nooit verder gekomen. Tegen
woordig heeft het woord 'zelf
kant' een nog veel negatievere
betekenis. Met dit woord be
doelen we nu de rand van de
maatschappij waar zich de
'randfiguren' ophouden: crimi
nelen, junks en ander 'schorrie
morrie'. In de vroegere textiel-
nijverheid werd met de zelfkant
van een stof de zijkant van het
weefsel bedoeld. Het had een
afwijkende samenstelling of
structuur en was bij de stofver-
werking vaak nutteloos. Net
zoals randfiguren tegenwoordig
vaak als nutteloos worden ge-
Het is verrassend hoeveel ter
men en uitdrukkingen, waarvan
je dat op het eerste gezicht he
lemaal niet zou vermoeden, af
komstig zijn uit de textielindus
trie. Bij de tentoonstelling 'Leids
Goed' is een boekje verschenen
waarin voor het eerst stofna
men, technieken en handelin
gen die betrekking hebben op
de totstandkoming en bewer
king van garens en weefsels op
een rij zijn gezet, en waarin ook
uitdrukkingen en gezegdes zijn
opgenomen.
Sommige uitdrukkingen zijn
heel bekend, zoals: 'van hetzelf
de laken een pak' of 'met hem is
geen goed garen te spinnen'.
Andere uitdrukkingen lijken
daarentegen uit zwang geraakt
of hebben in de ogen van de
leek op het gebied van de tex
tielindustrie, geen enkele relatie
met deze nijverheid omdat de
oorspronkelijke betekenis van
sommige woorden onbekend is.
De uitdrukking 'over de hekel
halen' is bijvoorbeeld heel
gangbaar. Maar wie weet nog
wat 'hekelen' is? Het is één van
de handelingen bij de verwer
king van vlas tot linnen. De he
kel is een plankje met rijen
scherpe pennen waarop de lan
ge en korte vlasvezels van elkaar
worden gescheiden door ze te
kammen. Het vlas wordt door
een steeds fijnere kam getrok
ken totdat het geschikt is om te
spinnen. Vlas wordt bij het he
kelen flink aangepakt. De fi
guurlijke betekenis staat ook
voor iemand onder handen ne
men, op scherpe wijze, achter
zijn rug om, kwaad spreken.
'Met zijn gat op de hekel zit
ten' hoor je daarentegen nau
welijks meer. Een aantal uit
drukkingen is ronduit ouder
wets geworden zoals 'die vrij
wil zijn van vlas en vlok, die ga
niet tussen wiel en rok' (wie niet
nee besmet wil worden,
niet mee omgaan), of
i floers op het lijf doven
't vuur uit de keuken' (Wie zijn
geld uitgeeft aan mooie kleren,
heeft geen geld voor goed eten).
En 'met een vreemd getouw
weven', noemen we tegenwoor
dig toch gewoon 'vreemdgaan'.
ergens r
'zijde er
leiden Youp van 't Hek komt naar Leiden en dat heeft de Leidse schouwburg geweten. De eerste gega
digde voor een kaartje meldde zich gistermiddag al om half vijf. Om twaalf uur 's nachts waren het al en
kele tientallen. Vanmorgen om half zes lagen driehonderd man op de stoep. Twee uur later was dat aan
tal verdubbeld. Om acht uur ging de kassa open. Nu zijn de kaartjes echt helemaal finaal uitverkocht,
vertelt schouwburg-directeur Pim Wallis de Vries. „Het is absoluut te gek maar ook heel gezellig. Geluk
kig dat het vannacht niet al te koud was en het droog bleef." Cor Bakker, de man van de hapjes en
drankjes in de schouwburg, stond de wachtenden bij. Vanaf middernacht verkocht hij koffie, soep en
broodjes. „Die heeft een goede omzet gemaakt", aldus Wallis de Vries. foto henk bouwman
1 DINSDAG 15 NOVEMBER 1994
Lonnie Donegan, grote inspirator van de Britse pop, op tournee
Vlaming wint Prix Goncourt
Trianon op tv
Een wrange roman over de strijd van een immigrant om zijn plaats
te veroveren in de Franse maatschappij heeft gisteren de Prix Gon
court, de meest prestigieuze Franse literatuurprijs, gewonnen. Un
Aller Simple (Een Enkele Reis) van Didier van Cauwelaert leest als
een aanklacht tegen het recente regeringsdecreet waarmee immi
granten worden opgeroepen 'terug te keren naar hun roots'.
De 34-jarige van Cauwelaert zei dat een kranteartikel hem op het
idee bracht om het boek te schrijven. „Er zit een boodschap in mijn
boek", zei van Cauwelaert: „Hou eens op met dat gezeur over
Aan de prijs is e
den) verbonden, r
noeg verzekerd va
een kassucces.
Van Cauwelaert
neel. Hij is reeds
eeuwige r
een luttele 50 franc (16 gul-
in de Prix Goncourt is nage-
zijn boeken worden geheid
geen nieuwkomer op het Franse literaire to-
vooraanstaand recensent en heeft eerder drie
literaire prijzen gewonnen voor andere werken.
De Prix Renaudot, die jaarlijks wordt uitgereikt aan een jonge
schrijver, viel dit jaar ten deel aan de 26-jarige Guillaume Le Touze
voor zijn boek Comme Ton Pere (Als Je Vader), een roman over de
relatie van een vader met zijn zoon in Zuid-Afrika. Le Touze schreef
eerder drie romans voor jongeren.
De Leidse bioscoop Trianon
komt vanavond op tv.
NOS maakte gisteren opna
men in het theater aan
Breestraat voor Kunstmest,
een cultureel programma dat
één keer per drie weken 'op
locatie' wordt opgenomen.
Tijdens deze aflevering komt
de toekomst van Trianon aan
de orde. Cobi Bordewijk,
voorzitter van de vereniging
Vrienden van Trianon, en Jan
Boer, de huidige eigenaar,
praten samen met presen
tatrice Mieke van der Wey
over de bestemming van de
uit 1927 stammende bio
scoop. De uitzending begint
vanavond om 23.22 uur
Nederland 3.
Het boekje, geschreven door
Els de Baan die al jarenlang als
rondleidster werkzaam is in het
museum, is een handzame gids
bij de tentoonstelling 'Leids
Goed'. Maar ook los van de ex
positie is het een aardig boek
waarin Leidenaars nu eens wat
meer informatie kunnen vinden
dan in de gebruikelijke boek
werkjes over deze stad die niet
verder gaan dan foto's uit de
oude doos voorzien van een
kort onderschriftje. Lakense
pakken, baaien hemden, ket
tingpappen zijn toch Leidse be
grippen die niet helemaal verlo
ren mogen gaan.
Het boekje Is voor f 19,50 te
koop in het Stedelijk Museum
De Lakenhal en bij de erkende
boekhandels. Tegen inlevering
van de bon op deze pagina
krijgen lezers van het Leidsch
Dagblad een exemplaar van
'Goed Garen' voor f 14,95.
Gitarist-banjospeler Lonnie Donegan (63) werd bekend
als groepslid van Chris Barber Jazz-band. Echte roem
verwierf de Schot zich echter met de uitvinding van de
zogenaamde skifflemuziek in de jaren vijftig. Voor de
ontwikkeling van popmuziek was de skiffle van essentieel
belang. Zowel de Beatles als de Rolling Stones zeggen in
hoge mate door Lonnie Donegan geïnspireerd te zijn.
Zelf vindt hij zijn aandeel van bijzonder belang, maar van
zijn volgelingen heeft hij een bijzonder lage pet op. ,,De
Beatles, ach die zongen nog wel aardig. Die liedjes vond
ik echter niets aan. De Rolling Stones heb ik altijd een
slecht bandje gevonden. Absoluut niet origineel. Nee als
we het dan toch over de Britse popmuziek hebben, geef
mij Joe Cocker maar, of de Bee Gees". Donegan is op dit
moment in Nederland voor een jubileumtoernee met de
Chris Barber Jazzband in de originele bezetting van 1954.
Skiffle is volgens Donegan een
mengsel van Amerikaanse folk
muziek: blues, worksong, spiri
tuals, gospels en country wes
tern. Muziek die volgens hem in
de jaren vijftig in Engeland nau
welijks te horen was. „Ik was al
tijd al geïnteresseerd in de wor
tels van de jazz: blues, gospel en
worksongs. In de pauzes van de
concerten met Chris Barber in
de jaren vijftig, speelden wij die
muziek altijd. Eigenlijk gewoon
om te illustreren hoe de jazz be
gon. Dat had zo'n succes dat
het een deel werd van het re
pertoire van de band. Op een
gegeven moment wilde iemand
mij boeken met alleen die mu
ziek. Hij wist niet wat hij op de
poster moest zetten. Ik zei: ge
woon zoals ik heet, The Tony
Donegan Band. Dat was hem
niet genoeg. Ik zei: noem het
maar skiffle. Ik dacht daarbij
aan plaat van een Amerikaanse
feestband uit de jaren dertig".
Diefstal
Op de vraag hoe hij aan die
Amerikaanse muziek kwam, die
verder niemand kende, volgt
een onverwacht woord. „Dief
stal", zegt Donegan zonder blik
ken of blozen. Hij legt uit: „Ik
was geïnteresseerd in jazz. Ik
kocht alles waar het woord
'jazz' op stond. Op veel van die
jazzplaten kwam ik het woord
blues tegen. Dat intrigeerde me.
Ik ging op zoek naar bluespla
ten. Ik bouwde een kleine col
lectie op. Een platenzaakje in
Londen ging speciaal bluespla
ten voor me importeren uit
Amerika. Maar op een gegeven
moment kwam ik erachter dat
men bij de Amerikaanse am
bassade platen kon lenen van
Amerikaanse muziek. Heel inte
„Ik heb de hele platencollectie gestolen van de Amerikaanse ambassade,'
ken of te verblozen.
ressant. Successievelijk stal ik
de hele collectie. Steeds trapten
ze er weer in. Dan zei ik dat ik
de plaat kwijt was geraakt en
dan moest ik een kleine boete
betalen".
Blues is altijd een favoriete
muziekstijl van Donegan geble
ven. „Je hebt miljoenen blues
zangers. Er er zijn er maar een
paar die echt een heel eigen,
herkenbare stijl hebben. Big Bill
Broonzy, Leadbelly, Blind Le
mon Jefferson, B.B. King, Albert
vertelt Donegan zonder te verbllk-
foto cpd
Collins, dat waren de jongens.
Alleen B.B. King leeft nog. Ver
der zijn ze allemaal dood. Nu
heb je iemand als Eric Clapton.
Een goede bluesvertolker hoor,
daar niet van. Bij hem hoor je
keurig allemaal stukjes van de
grote bluesjongens. Maar de
man heeft heel weinig eigen
identiteit. Er is niets origineels
aan. Kijk, dan is Brain May van
Queen een heel ander verhaal.
Die heeft een volkomen eigen
stijl. die helemaal nergens op
gebaseerd is".
Regenbuien
Donegan praat nog steeds graag
over gitaristen. Maar in Spanje
speelt hij uitsluitend in huiselij
ke kring. Vijf jaar geleden verliet
hij na hartproblemen zijn wo
ning in Californië op 8000 me
ter hoogte. „Ik kreeg van de
dokter het advies om beneden
de zeespiegel te gaan wonen. Ik
heb nog even overwogen om
me in Rotterdam te vestigen.
Maar toen kreeg ik ogenblikke
lijk visioenen over verschrikke
lijke regenbuien. Mijn vrouw en
ik kozen toen voor Zuid-Spanje,
Sierra Nevada. Ik heb het daar
best naar mijn zin. Er is prachti
ge muziek. Op elke straathoek
hoor je wel een groep gitaristen
die minstens zo goed is als de
Gipsy Kings. En dat ik zelf niets
doe? Ik voed drie zoons op, van
elf, vijf en vlei jaai oud Noem
dat maar niets".
The Original Chris Barber
Jazzband bestaat uit: Chris
Barber (trombone), Ixmnie
Donegan (gitaar, banjo), Mon
ty Sunshine (klarinet), Pat Hal
cox (trompet), Jim Bray (bas)
en Bon Bowden (drums). De
band staat vanavond in bet
Utrechtse Vredenburg en is
morgen te beluisteren In de
.Schouwburg in Deventer.
recensie susanne lammers
Voorstelling: De vrouwen aan de macht
en Ploutus, de god van het geld van
Aristophanes Door leerlingen en mede
werkers van het Visser 't Hooftiyceum
Gezien: 14/11, Schouwburg Leiden Nog
te zien: 15 en 16/11, aldaar
Die leerlingen van tegenwoor
dig zijn wel brutaal, maar nog
niet brutaal genoeg. Niet voor
Aristophanes, althans. De mei
den van het Visser 't Hooft krij
gen alle grofheden niet hele
maal naturel uit hun strot. Ter
gelegenheid van het vijfenze
ventigjarig bestaan is Aristopha
nes uit de kast gehaald. De leer
lingen voeren een musical-ver
sie van 'De vrouwen aan de
macht' op. Zeker niet onver
dienstelijk, de ongetwijfeld gie
rende zenuwen in aanmerking
genomen.
Het vrouwvolk van Athene
heeft besloten de puinhoop die
de mannen maken aan te pak
ken door zelf de macht te grij
pen. Hun oplossing is een vorm
van communisme, maar het
einde geeft weinig hoop dat dit
nu zaligmakend is. Vooral het
communisme op erotisch ge
bied (het komt er op neer dat
mannen eerst een oud besje
moeten bedienen vóór ze met
een leuk blondje mogen) dreigt
gigantisch te mislukken. De drie
lelijke oude heksen zijn anders
wel het hoogtepunt van de
avond. Die gun je bepaald een
eh, fanta. Zij leven zich ge
weldig uit in hun rol, iets dat de
'jongere' dames, in netkousen
en superkorte rokjes met een
kanten geval erover, toch iets
minder lukt. Misschien hadden
ze wal minder bloot gemoeten,
om zich werkelijk bloot te kun
nen geven.
De leraren scoren net wat ho
ger met de toepasselijke bewer
king van 'Ploutos, de god van
het geld'. Een groot deel van de
eer komt economie-docent
Ruud Wessels toe. Hij regisseer
de en bewerkte 'Ploutos'. En
stopte dit cynische stuk met een
hilarische draai vol effectieve
vondsten en verwijzingen naar
het schoolleven.
De blinde Ploutos wordt door
twee rechtschapen en dus arme
leraren genezen van zijn blind
heid. Zo kan hij eindelijk de
rechtvaardigen, lees: arme lera
ren, belonen met rijkdom. De
godin van het sobere leven (wis
icundelerares Cecile Heester
mans, met een haast Conny
Stuart-achtige alure) waar
schuwt ze nog: geld corrum
peert! en brengt, om haar be
toog kracht bij te zetten, nog
twee leergierige leerlingetjes
mee. Maar ja, de leraren menen
het toch weer beter te weten.
Schets Rembrandt
brengt 3,5 ton op
AMSTERDAM ANP
Een onlangs ontdekte tekening
van Rembrandt heeft gisteren
tijdens een veiling bij Christie's
in Amsterdam 350.000 gulden
opgebracht. Dat was aanzienlijk
meer dan de richtprijs van
100.000 tot 150.000 gulden. Het
werk, afkomstig uit het bezit
van de Schotse markies van
I^tnsdowe, werd eigendom van
een anonieme koper uit Duits
land. Christie's heeft dat be
kendgemaakt.
I Iet was de tweede keer in het
bestaan van Christie's Amster
dam dat een nieuw ontdekte te
kening van Rembrandt werd
verhandeld. De eerste keer was
in november 1992 toen voor
een tekening van de oude
meester 414.000 gulden werd I
neergeteld.
Het verkochte werk toont een
I lollandse langhuisstolpboerde
rij in een landschap. Rembrandt
maakte de tekening volgens de
deskundigen tussen 1650 en
1655. De verkoop van het werk
maakte deel uit van een inter
nationale veiling van Hollandse,
Vlaamse en Duitse tekeningen
van oude meesters. In totaal
brachten de werken bijna 1,9
miljoen gulden op. Een andere
topper was een gezicht op Den
Haag van Constantijn Huygens
uit 1666 met een richtprijs van
25.000 tot 35.000 gulden. Een
Amerikaanse verzamelaar had
er uiteindelijk 218.500 gulden
de technieken die wordt beschreven
in het boekje 'Goed Garen'.
foto de lakenhal
Het spinnen met een spintol, één van
