Toerisme
mmmm
De nieuwe Rivièra
Z .ZATERDAG 12 NOVEMBER1994
N DOBBELSTEEN
Deens weerbericht
Speciaal voor buitenlandse gasten verstrekt
het Deens Meteorologisch Instituut op tele
foonnummers 83 83 66 3 nu ook weerbe
richten die worden uitgesproken in het
Duits en het Engels. De prognose geldt voor
vijf dagen en wordt elk uur geactualiseerd.
Muziekreizen
Reisbureau Uccello uit Marum heeft zich
gespecialiseerd in muziekreizen. De ko
mende winter staat onder meer een negen-
daagse kersttrip naar Praag en Dresden op
het programma. Hoogtepunten op die tocht
zijn een bezoek aan een voorstelling van de
- Praagse Staatsopera (met Carmen van Bi-
zet) en een uitvoering in het Stavovskéthea-
ter van de opera Don Giovanni van Mozart.
In Dresden wordt in de befaamde Semper-
oper gekeken naar Puccini's La Bohème. De
tocht wordt gemaakt per luxueuze touring
car en kost 1995 gulden per persoon op ba
sis van half pension.
Info: Uccello, telefoon 05944 - 32 22.
Wild eten
t C^sigr
-jji.ii
Wadi Rum, de woestijn van Lawrence of Arabia.
N DEN DOBBELSTEEN.
Zoals altijd omstreeks deze tijd van het jaar,
verscheen de brochure 'Wild eten in de
Achterhoek'. In de brochure prijken 32 res-
taurants, die tot en met eind december spe
ciale arrangementen aanbieden, die vari
ëren van een eenvoudig wilddiner tot com
plete driedaagse trips. Nieuw voor 1994 is
het 'Smulslaap-arrangèment' met minimaal
twee overnachtingen en twee viergangendi-
1 Winter-heu velland'
In Zuid-Limburg kan vanaf 1 december een
driedaagse 'winter-heuvelland'wandeling
worden gemaakt. De trajecten (circa 2,0 ki
lometer lang) voeren de deelnemers onder
meer langs riviertjes als De Geul en De
Gulp. Om de bagage hoeft men zich niet te
bekommeren. Die wordt door een koffer-
nabrengservice van hotel naar hotel ge
bracht. 's Ochtends krijgt de gast een ther-
moskan met koffie, thee of soep mee plus
een lunchpakket. Prijs voor dit arrangement
r-195 gulden, vol pension.
Info: VW Limburg, telefoon 04406 -
173 45.
Israël noemt zich Het Beloofde Land. Jordanië ook. Niette
min trok het eerste land altijd aanmerkelijk meer bezoek
dan het tweede. Maar dat verandert. Nu beide landen de
vrede hebben getekend, is het de toerist aanmerkelijk een
voudiger geworden Jordanië te bezoeken. Op naar de
Wadi Rum, de Kings Highway, Jerash, Petra en vooral
Akaba. Want daar immers verrijst straks de Rivièra van het
Midden-Oosten.
N DEN DOBBELSTEEN
Wandelen door winters Zuid-Limburg. Voor
vervoer van de bagage wordt gezorgd.
FOTO PR
Cultuurreizen
Cultureel Buro Rusland CIRC organiseert
van 24 december tot en met 2 januari een
kunst- en cultuurreis naar onder meer Sint
Petersburg, Moskou en Soezdal, een geheel
in middeleeuwse stijl bewaard stadje. Ook
vAvordt een bezoek gebracht aan het befaam-
kie klooster van Sergiev Posad. Wie meer wil
'weten, kan op maandag 21 november (aan
vang 19.00 uur) de lezing bezoeken, die
specialiste Marianne de Groot houdt in het
kantoor van CIRC, Peperstraat 11-13 in Am-
t Sterdam.
Info: CIRC Amsterdam, telefoon 020 -
625 35 28.
Nieuwe terminal
;De veerdienstmaatschappij Color Line, die
-de verbinding verzorgt tussen Oslo/Kris-
•tiansand in Noorwegen en Hirtshals in De
nemarken gaat in die laatste plaats een
.nieuwe terminal bouwen. De nieuwe ver-
Trek* en aankomsthal moet omgerekend in
Nederlands geld circa 12 miljoen gulden
kosten. Omdat tegelijkertijd de haven van
•Hirsthals verbeterd wordt, zal de Deense
jhavenstad vanaf mei volgend jaar kunnen
beschikken over de modernste ferryport
van Noord-Europa.
Nieuwe fietspaden
Bij Zwolle, in de ruilverkaveling Marshoek-
;/Hoonhorst is een nieuw fietspadennet
aangelegd. De weggetjes zijn voor een deel
ontbrekende schakels in reeds bestaande
rijwieltrajecten. Bij de VW's van Dalfs'en,
Heino en Zwolle is een foldertje verkrijg
baar met een plattegrond van de r
paden.
Midden in de Khor Al Arjam, op 12 mijl van
Wadi Rum, valt de motor uit. 'Auto boem-
boem', zegt de bedoeïen achter het stuur.
Hij lijkt nauwelijks aangeslagen, maar zijn
opgewekte grijns kan het snel opborrelende
gevoel van onbehagen niet wegnemen. De
zon, wegschietend achter hoge rotskam-
men, kleurt de wereld in een dramatisch
rood en schuin achteruit nadert de duister
nis. 'Auto boem-boem'. Plotseling suist er
een koude stilte door de woestijn.
De bedoeïen blijkt een duivelskunste
naar. Tien blote vingers, een reepje rubber
en een tussen zijn tanden geklemde zaklan
taarn zijn voldoende om de geblutste en ge
deukte Landrover te reanimeren. Een half
uur later wordt in het stikkedonker Wadi
Rum bereikt. Kleine houtvuurtjes verwar
men en verlichten de uit lapped, stokken en
houten platen opgetrokken tenten. Jorda
nië, november 1994. Zoete geuren, neus-
prikkelende rook, het geflap van tientallen
over keileem rennende blote voeten en ge
smoord gegiechel.
De late gasten zijn een bezienswaardig
heid. Nog wel. Half augustus ging 45 kilo
meter -zuidelijker de grens naar Eilat open.
Tweede gat in een versperring waarover Is
raël en Jordanië elkaar tientallen jaren vol
argwaan begluurden. De gevolgen laten
zich niet moeilijk raden. Kon Jordanië
land voorheen slechts via de smalle Allen-
by-brug worden bereikt, nu de overgang
van Arava erbij is gekomen lijkt het slechts
een kwestie van tijd of duizenden badgas
ten zullen vanuit Eilat de door Lawrence of
Arabia beroemd geworden vlakten rondom
Wadi Rum overstromen. En de 'Kings High
way'. En Petra natuurlijk, dat uit rotsen ge
houwen wonder van achter nauwe bergklo
ven verscholen tempelcomplexen.
Voorspelling
Vrede tussen Jordanië en Israël is één; de
daardoor veroorzaakte toeristische turbu
lentie is twee. Niet zodra hadden Hussein
en Rabin elkaar de hand gedrukt, of het ge
zaag en geklop nam een aanvang. Vooral in
het zuiden, waar de golfjes van de Golf van
Akaba zich doodlopen op de stranden van
Jordanië, Israël en Egypte, zijn de mouwen
tot ver boven de elleboog opgestroopt. Tot
eer en glorie van een nieuwe rivièra, de Ri
vièra van het Midden-Oosten.
Die ligt er binnen tien jaar, voorspelt Adly
Muhtadi luchtigjes. Muhtadi doet in public
relations en hij maakt zijn voorspelling op
gezag van zijn hoogste baas, zijn excellentie
de minister van toerisme van Jordanië. Een
vijftig kilometer lange funcost is diens
droom, een kust die loopt van Taba (Egyp
te) via Eilat (Israël) naar Akaba (Jordanië).
Dat die droom realiteit wordt, staat voor
zijn woordvoerder vast. Sterker nog: ,,De
mensen die nu 's winters nog naar de Cana-
rische Eilanden vliegen, komen straks naar
In Eilat zijn ze die mening al langer toe
gedaan. Was het de afgelopen jaren reeds
een komen en gaan van bouwondernemers
in Israëls zuidelijkste stad, nu lijkt de razer
nij pas echt losgebroken. Eind 1992 telde
Eilat 3500 hotelkamers, op 'dit moment zijn
het er 5500 en over drie jaar zullen het er
8000 zijn. „Ik kan me niet voorstellen, dat
ze daar achter het net zullen vissen", zegt
Wim Heere droog.
Heere is directeur van de Zaanse tour
operator Isropa, marktleider in Nederland
als het om reizen naar het Midden-Oosten
gaat. Israël is de belangrijkste bestemming
voor het bedrijf en zal dat ongetwijfeld blij
ven 'tot in de lengte der jaren'. Heere: „Eilat
heeft zo'n voorsprong genomen, daar kan
Akaba alleen maar achteraan hobbelen.
UUtA j[
WEST AMMAN Lfc.
MOUNT NEBoI Aft
uU—
fcJAST
AIMMAN
i stuk makkelijker bereikbaar voor toeristen.
voor de Jordaniërs kansen liggen."
Daar lijken ze in Akaba zelf nog niet hele
maal van doordrongen., Driehonderd kilo
meter noordelijker, in Amman, mag Adly
Muhtadi weliswaar onthullen dat er op het
ministerie van toerisme 'honderden ideeën'
zijn ontwikkeld, de uitvoering laat nog even
op zich wachten. Terwijl de skyline van Ei
lat zich laat domineren door het imposante
meccano van talloze bouwkranen, wordt de
rust in Akaba slechts verstoord door tiental
len Irakese tankwagens die klauwend en
grommend de eerste helling nemen op weg
naar het verre Bagdad. Muhtadi: „En toch
hebben wij mooiere stranden en koraalrif-
Maar die moeten toch nog maar even
wachten, meent zijn baas. Exploitatie van
Akaba's kust staat hoog op het prioriteiten
lijstje, maar vóór alles moet worden voorko
men dat Jordaniës archeologische en reli
gieuze hoogstandjes zullen worden wegge
zogen in de draaikolk van de plotseling op
gang gekomen toeristenstroom. Muhtacii
klagend: „Tot voor kort had Petra achthon
derd bezoekers per dag; op het ogenblik
zijn het er tweeduizend. Dat kan nooit goed
gaan."
Geen speld tussen te krijgen. Nu al ver
dringen de toeristen zich tussen de wonder
baarlijke resten van wat zo'n tweeduizend
ihatfi
De nieuwe grensovergang tussen Akaba en Ei
lat. Toeristen moeten nog met koffers sjouwen
omdat bussen niet mogen doorrijden.
Ze scharrelen opgewonden rond lussen het
gloeiende rose van Al-Khazneh, de fameuze
tombe van Koning Aretas III, klauteren
zwoegend naar de omloop van de Qattar
ad-Deir en peuzelen aan een broodje zit
tend op de trappen van het amfi theater.
Intussen wofden andere bezoekers op de
rug van een paard aangevoerd door de nau
we kloof van de Bah es-Siq. "Hatsja,
Hatsja", sissen de begeleiders de snelheid
opvoerend. Soms vallen er gewonden.
Maatregelen
't Is nog net geen kermis in Petra en - meldt
de heer Muhtadi met grote stelligheid - dat
zal ook nooit gebeuren. De eerste maatregel
is reeds genomen al mag geenszins worden
uitgesloten dat ook andere motieven een
rol hebben gespeeld: per 1 oktober is de
toegangsprijs opgeschroefd van 5 tot 20 di
nar (1 dinar is ongeveer 2,70). Verder ligt
het in de bedoeling dat Petra straks slechts
zal kunnen worden bezocht door toeristen
met een A-status, reizigers (zo meldt Muht
adi met een uitgestreken gezicht), die meer
dan 3 nat hten in Jordanië verblijven, i Jood
aan de dagjesmensen.
Die hebben nu trouwens ook geen schijn
van kans. De grens bij Eilat is geopend van
8 tot 2 uur, daarna en daarvoor is zij stijf op
slot. Wim Heere: „Dat is net te kort om
heen en weer naar Petra te rijden. Hebben
ze met opzet gedaan natuurlijk. Nu zijn toe
risten verplicht een nacht in Jordanië te
blijven. Wat trouwens toch niet zo gek is,
want als je de Wadi Rum goed wilt zien, ben
je ook een dag kwijt."
Het zijn teksten die Adly Mutadi graag
mag horen. „Wij zijn net zo interessant als
Israël", zegt hij en noemt namen als de
berg Nebo (waar vanaf de oude Mozes naar
het beloofde land keek), Madaba (met de
befaamde in mozaïek gelegde landkaart van
het Midden-Oosten omstreeks 500), de op
gravingen van Jerash en - opnieuw - Akaba.
De PR-man: „Onze luchthaven daar, zal
worden uitgebouwd tot een airport met een
uitgang naar Eilat en een naar Akaba. De
besprekingen daarover zijn in volle gang."
Probleem
De vraag is slechts of Exit Jordanië straks
net zoveel passagiers krijgt te verwerken als
Exit Israël. Tegen de meer dan tienduizend
bedden van Eilat steken de negenhonderd
van Akaba immers wat magertjes af. „Ieder
een mag op onze kust bouwen" verklaart
Adly Muhtadi monter. Het probleem is al
leen dat hoteliers hun nering liever aan de
Israëlische kant uitoefenen ook al is er voor
een lapje grond van 70 vierkante meter zo
juist 480.000 dollar betaald. Grif.
De Rivièra van het Midden-Oosten. Eerst
Eilat, dan Akaba en in de verre toekomst
misschien ook nog het Egyptische Taba,
tien kilometer van de Israëlische badplaats.
Er staat al een Hilton-hotel tussen de hoge,
uit de Rode Zee oprijzende kliffen. Samen
met een casino. Dit laatste tot groot onge
noegen van de hoteliers van Eilat, die mop
perend vaststellen hoe steeds meer gasten
een avondje gaan stappen in Taba.
Straks komt daar ook nog eens de ver
dubbelde concurrentie van Jordanië bij.
Waarschijnlijk al binnen een maand mogen
ook Israëli's de grens over; een gebeurtenis
die Adly Muhtadi met buitengewone be
langstelling tegemoet ziet. „Israël heeft vier
miljoen inwoners en die willen allemaal
hun buurland zien", beweert hij. Jehuda
Gelber, directeur van Isropa Israël: „Daar
kon-ie best eens gelijk in hebben. Iedereen
die je spreekt, heeft het over een bezoek
aan Jordanië. Het is een droom om net als
Mozes op de berg Nebo te staan."
Florida Insider's Guide
Een nieuwe reeks op de Nederlandse reis
boeken-markt is de Insider's Guides van
Kilmmerly+Frey. Niet alleen bij het beden
ken van de naam is met een schuin oog ge
keken naar de Insight Guides, ook de vorm
geving doet sterk denken aan die van de be
faamde reeks. Prachtige fotografié, over
zichtelijke opmaak en veel informatie over
wining and dining. De index achterin lijkt
uitgebreid, maar is het niet. Zo wordt één
van Florida's mooiste plekjes, het voor de
kust van Fort Myers liggende Captiva Is
land, niet genoemd. Wel zijn er op pagina
158 enkele schamele regels gewijd aan wat
in de States 'Het Tahiti van Amerika' wordt
genoemd. Auteur Donald Caroll heeft waar
schijnlijk een keuze moeten maken en vond
de door toeristen overlopen Keys belangrij
ker (15 pagina's).
Florida Insider's Guide, uitgeverij Küm-
merly+Frey, prijs 39,50. In dezelfde serie
verscheen Thailand. Eind dit jaar verschij
nen Japan en China.
Nederland is te gek
Van de hand van Hans Avontuur verscheen
twee jaar geleden 'België is (te) gek'. Het
succes van dat boekje inspireerde de schrij
ver/journalist tot 'Nederland is (te) gek';
een caleidoscoop van 200 pagina's waarin
wordt voorbij gegaan aan de bekende toe
ristische attracties, maar waarin wel veel
aandacht wordt besteed aan curiosa als de
mummies van het Friese Wieuwerd, de
laatste heks van Nederland (domicilie hou
dend te Delden) en de loertoeter aan het
Mariaplein in Utrecht. Een onderhoudend
en vooral vrolijk boek dat helaas niet de op
maak kreeg die het verdient. Kan het nog
saaier?
Nederland is (te) gek, uitgeverij Mingus
Baarn, prijs 27,50.
Meer Nederlanders
naar Zweden
Het aantal Nederlanders dat de afgelopen
zomer een vakantie doorbracht in Zweden
is opnieuw gestegen. Ditmaal met 15 pro
cent. Het aantal overnachtingen in hotels,
vakantiehuizen en jeugdherbergen nam
zelfs met 27 procent toe.
Amsterdam: licht
herstel toeristen
1 loewel de officiële cijfers uiteraard nog niet
bekend zijn, mag worden verwacht dat Am
sterdam dit jaar 3,5 procent meer toeristen
zal trekken dan in 1993. Een en ander houdt
in dat er van een echt herstel nog geen
sprake is. In het 'rampjaar' 1993 kelderde
het bezoek immers met 10 procent.
Krokusvakanties
in Oostenrijk
De krokusvakanties in Oostenrijk
(Energieferien heten ze daar) vallen dit jaar
allemaal in februari. In Burgenland hebben
de schoolkinderen van de 6de tot de 11de
vrij; in Salzburg, Tirol, Voralberg, Niederös-
terreich em Wenen van de 13de tot de 18de
en in Karinthië, Stiermarken en Oberöster-
reich van de20ste tot de 25ste
Noorwegen
populairder
I Iet aantal gastennachten doorgebracht in
Noorse hotels is de eerste zeven maanden
van dit jaar gestegen met procent in ver-
gelijking met dezelldc periode in 1993. Op
vallend is de.stijging vanuit Nederland: 31
procent, ver boven het gemiddelde.
Varend naar
Indonesië
In samenwerking met de commissie 'Varen
naar de Oost', organiseert SOC-Reizen vol
gend voorjaar een 63-daagse vaarreis van
Amsterdam naar Indonesië en terug. De
tocht wordt gemaakt met cruise-schip de
'Oceaan Majesty', dat onderweg onder
meer Athene, Port Saïd, Colombo en
Singapore zal aandoen. In Indonesië meert
het schip afin de havens van Medan, Jakar
ta, Semarang, Soerabaja en Bali. Prijzen per
persoon vanaf 9.250 gulden.
Info: SOC Reizen Hoofddorp, telefoon
02503-41334.
WISBI-rennen
WISBI is de afkorting van WieSchnell Iiirin
Ich oftewel 'hoe snel ben ik'. Voor veel Ne
derlandse wintersporters is het woord on
losmakelijk verbonden met skiwedstrijden
in Oostenrijk. WISBI-rennen immers stellen
recreatie-skiërs in staat zich te meten met
leden van de Oostenrijkse ploeg. Nadat een
van deze vedetten aan het begin van een
tijd heeft neergezet op een bepaald traject
mogen recreanten proberen die prestatie de
benaderen. Naar gelang de tijd ontvangt de
deelnemer een gouden, zilveren of bronzen
medaille. WISBI-rennen wordpn deze win
ter gehouden in Gerlos, Grossari, Kühtai,
Mallnitz, Schladming, Rohromoos, Spital,
