'Heidendom zal kerk bekeren'
Kerk Samenleving
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1994
KORTWEG
Joodse liturgie
Leerling-chazan Daan Cohen,
meelevend lid van de ortho
dox joodse gemeenschap van
Amsterdam, zal komende zon
dag tijdens de morgendienst
in de Leidse Hooglandse Kerk
delen uit de joodse liturgie ten
gehore brengen. Ook geeft hij
een korte toelichting op de lie
deren en praat hij met de kin
deren over zijn wijze van vie
ring van sjabbat. De samen
zang tijdens deze dienst zal
overwegend uit psalmen be
staan omdat joden en christe
nen deze in hun geloofsbele
ving gemeen hebben. De ont
moeting met de joodse liturgie
past in de serie Open Deur-
diensten, georganiseerd door
de Commissie Bijzonder Ker-
kewerk in nauwe samenwer
king met de Binnenstadsge
meente van hervormd en ge
reformeerd Leiden. In de over
weging van voorganger ds. A.
Alblas staat het thema 'eer aan
God' centraal, naar het voor
beeld van het in de liturgie ve
le malen aangehaalde joodse
Kaddiesjgebed. De dienst be
gint om 10.00 uur.
Korenfestival
Fountain Folks uil Alphen aan
den Rijn en het Actaeakoor uit
Lisse nemen komende zondag
deel aan het 19e Jongerenko-
renfestival in de grote zaal van
het Sociaal Cultureel Centrum
'De Leuningjes' in Poeldijk. In
totaal zijn op het festival elf
koren te beluisteren die een
programma brengen van zo
wel wereldlijke als geestelijke
muziek. Een 'deskundigenjury'
zal de prestaties van de koren
beoordelen en samenvatten in
een rapport. Daarnaast is er
ook een publieksjury die be
paalt welk koor in aanmerking
komt voor de 'Uitstralings-
prijs'. Kaarten voor dit festival,
dat begint om 14.00 uur, kos
ten drie gulden.
Bavo Cantorij
De Hoogmis in de parochie
Maria Presentatie in Roelo-
farendsveen wordt komende
zondag verzorgd door de Sint
Bavo Cantorij uit Haarlem.
Deze cantorij wordt gevormd
door jongens en mannen die
deel uitmaken van het koor
van de kathedrale basiliek Sint
Bavo, dat tot ver over de
landsgrenzen bekendheid ge
niet. De Hoogmis begint om
11.15 uur.
Gospelzangeres
De samenkomst van de Nieuw
Leven Evangelie Gemeen
schap in Alphen aan den Rijn
wordt komende zondag muzi
kaal opgeluisterd door de Mo
lukse gospelzangeres Efi Wor-
kala. De bijeenkomst wordt
gehouden in de aula van de
school op de hoek Verlengde
Marnixstraat/Jongkind Co-
ninckstraat 102 en begint om
10.00 uur.
Moker
'De andere markt', georgani
seerd in het gemeentecentrum
van Oegstgeest, staat op 16 en
20 november centraal in de ra
dio-uitzendingen van Moker,
het media-overleg van kerken
in Rijnland en de Bollenstreek.
De overdenking is van ds. M.
Driessen uit Leiden. Moker
zendt op woensdag uit van
16.30 tot 17.00 uur en op zon
dag (een herhaling) van 19.00
tot 19.30 uur op de FM 105.7
en via de kabel op de FM 88.
Ontmoetingsdienst
De baptistengemeente Ichthus
uit Alphen aan den Rijn orga
niseert op zondag 20 novem
ber om 18.30 uur een ontmoe-
tingsdienst in de aula van de
scholengemeenschap Groene
Hart Lyceum aan de Henry
Dunanweg 1.
Priester en Leids hoogleraar Antoine Bodar volgt nauwgezet de richtlijnen van Vaticanum II
Een vroege vrijdag
avond in de
neogotische jezu
ïetenkerk van de Krijtberg,
hartje Amsterdam. De kerk
is voor een gewone week
dag aardig gevuld met jon
geren en ouderen, een
bont multicultureel gezel
schap. Aan het altaar een
frêle, tengere man, in een
fraaie kazuifel van goud
brokaat met alles erop en
eraan. De celebrant wordt
discreet geassisteerd door
een acoliet in de traditio
nele uitmonstering: een
wit, met kant afgezet koor
kleed boven een zwarte
soutane. De stille mis
wordt zeer gestileerd opge
dragen met alle voorge
schreven gebaren en bui
gingen, als een ingetogen
choreografisch spel.
•JOSVRANCKX
GPD
Langzamerhand breekt in de
kerk een tijdloze sfeer door van
vrede en intimiteit. De man aan
het altaar met zijn frisse, klate
rende stem en zijn jongensach
tige voorkomen is hoogleraar
kunstgeschiedenis aan de Rijks
universiteit Leiden en voorma
lig tv-presentator, en zijn pries
terwijding op 26 september
1992 was een media-gebeurte
nis. Antoine Bodar.
Merkwaardig is dat de eucha
ristievieringen van Bodar in het
'heidense' Amsterdam zoveel
succes hebben. In het weekein
de zijn er vijf vieringen met tel
kens een volle kerk. Bovendien
draagt hij overal in Nederland
gregoriaanse hoogmissen op
die een opvallend jong publiek
aantrekken. „En daar is niets
ouderwets aan, niets Lefèbvre-
achtigs", onderstreept Bodar.
Ik volg nauwgezet de richtlij
nen van Vaticanum II. Maar ik
denk dat we juist in de liturgie
het mysterie gestalte kunnen
geven waar vandaag zoveel
mensen naar zoeken."
Van Antoine Bodar (1946)
verscheen onlangs het boek
'Wandelen met de- Heer', een
bundel meditaties bij bijbeltek
sten. Voordien publiceerde hij
'Eeuwigh gaat voor ogenblick',
een selectie interviews die hij
voor de KRO-televisie had ge
voerd, en 'Gezellin van de Stil
te', een bundel kunsthistorische
essays.
- U bent priester gewijd nadat u
al een onstuimig leven achter de
rug had. U was een bekende Ne
derlander vanwege uw televisie
werk, en zelfs in het society-
nieuws dook uw naam op van
wege uw vriendschap met de
schrijver Gerard Reve. Waarom
bent u eigenlijk priester gewor
den?
Antoine Bodar: „Het is een
smalle, soms onbegaanbare,
vooral lange weg geweest.
Reeds in mijn kinderjaren
droomde ik ervan priester te
worden, maar later is dat idee
op de achtergrond geraakt.
Daar waren twee redenen voor:
ik was in Amsterdam voortijdig
van de middelbare school ge
stuurd, en er was de evolutie in
kerk en samenleving waarbij de
priester tot welzijnswerker werd
gereduceerd. Dat zei me niets
meer. Ik heb toen een moeilijke
tijd doorgemaakt, zwarte
sneeuw gezien, veel boeken ver
slonden, tot ik begin van de ja
ren zeventig in de omroepjour-
nalistiek terecht kwam. Ik stu
deerde ondertussen geschiede-
Antoine Bodar: „Ik besefte diep in mij dat in het priesterschap mijn meest wezenlijke bestemming lag."
nis en filosofie en leerde daarbij
vooral die filosofen leren ken
nen voor wie je moet leven alsof
er helemaal geen God bestaat:
Nietzsche, Sartre, Jaspers..."
„Midden de jaren zeventig
voelde ik me weer aangetrokken
tot het priesterschap: ik besefte
diep in mij dat daar mijn meest
wezenlijke bestemming lag.
Maar ik had toen geen tijd,
want eerst moest ik nog pro
moveren en zo. Het is dus een
heel lange weg geweest. Maar
het ergste moest nog komen."
- U bedoelt dat men veel proble
men had met uw kandidatuur?
„Inderdaad. Men vond het
heel raar dat iemand die zo lang
had gestudeerd, een media-fi
guur nog wel, per se priester
wilde worden. Ik werd ervan
verdacht een tegenkracht te
zijn, want mijn profiel paste
niet in het moderne kerkbeeld.
Beschaving was een tegenindi-
catie, net als vroomheid trou
wens. Als ik havenarbeider was
geweest, was het allemaal geen
probleem geweest. Ik heb in het
ieven nogal wat rondgekeken,
maar ik moet zeggen dat ik ner
gens zoveel hardheid, strijd en
afgunst heb meegemaakt als in
de katholieke kerk van Neder
land..."
- Waarom hebt u dan niet
meteen bedankt voor de eer? U
had mogelijkheden genoeg: de
media, de universiteit... En an
dere kerkgenootschappen zou
den u met open armen hebben
onthaald.
„Die pesterijen en vernede
ringen hadden een omgekeerd
effect, ze versterkten mijn keuze
nog. Ik dacht: ja maar, ik ben
toch geroepen, ze kunnen doen
wat ze willen. Overigens be
greep ik al die venijnige reacties
natuurlijk wel, vanuit de grote
crisis waarin de Kerk in Neder
land verkeert. Als historicus heb
ik nogal wat gelezen over hoe
het vroeger was, er zijn wel
meer van die crisissen geweest,
en ze gaan ook telkens weer
voorbij. Denk aan de Franse Re
volutie, toen de kerken tot tem
pels van de Rede werden omge
vormd. Het zijn nu ook weer ge
woon kerken, net zoals de mu
sea en stapelhuizen in Oost-Eu
ropa nu opnieuw voor de ere
dienst zijn opengesteld. De ka
tholieke kerk heeft wel meer
meegemaakt; daar tob ik niet zo
over. Daarom kon ik mijn per
soonlijk drama relativeren."
- Was het celibaat i
geen struikelblok?
dan
„Ik zou nooit priester hebben
willen zijn, en nooit het celibaat
kunnen houden, als het pries
terschap geen hoedanigheid
was. Celibatair blijven voor een
functie of ambt is klinkklare on
zin, maar voor een exclusieve
toewijding kan het wel; het be
staat trouwens in alle wereld
godsdiensten. Christus is mijn
leven, aan Hem heb ik genoeg,
meer dan ik wensen kan. Wat ik
heb opgegeven, is niets vergele
ken bij wat ik heb gekregen."
- U bent het type van een 'post
modern' priester die zowel de
moderne vernieuwingsdrift af
wijst als het starre dogmatisme
van de traditionalisten. Is dat
geen oncomfortabele positie?
„Het heeft natuurlijk wel iets
eenzaams, vooral omdat ik te
gen sommige zogenaamde ver
worvenheden inga. Pijnlijk vind
ik vooral de immense angst van
oudere priesters om voor ou
derwets te worden versleten.
Kijk, ik draag bij voorbeeld de
priesterboord, ik aarzel ook niet
om oude paramenten te dra
gen, waarom moeten die altijd
in de motteballen steken? Ik
heb die angst en schaamte om
me als katholiek priester te ma
nifesteren helemaal niet, even
min om naar sommige oude
tradities terüg te grijpen, en met
mij een heleboel jonge mensen
niet. Ik heb dus veel sympathie
voor de rooms-katholieken die
temidden van alle stormen
trouw zijn gebleven, maar hun
beweging wordt gehypothe-
keerd door de angsthazen die
zich in hun eigen vesting willen
verschansen."
„Het geheim van de Kerk kan
je nooit gestalte geven in ruzie
en agitatie. Wat ik vaak merk is
dat er een grotere samenhorig
heid bestaat tussen mensen die
het eerste gebod Bemin God
bovenal vooraan stellen, over
alle kerkgenootschappen en
zelfs alle godsdiensten heen,
dan bij de lui die allemaal aan
het strijden zijn in de Kerk over
de macht. Zo zat ik onlangs in
een panelgesprek samen met de
professoren Kuitert en Goddijn;
ik kreeg veel vragen vanuit het
publiek. En toen zei Goddijn, de
godsdienstsocioloog die toch
niet op mijn lijn zit: 'jij moet ge
woon eenvoudig praten over
hoe je God beleeft, dat is sterk'.
Het was heel eerlijk dat hij dat
zei. Tijdens het gesprek bleek er
een soon mildheid in de zaal te
komen, al die mensen waren el
kaar veel dichter genaderd. Die
ervaring heb ik meermaals in
debatten, ook met vrijzinnige
humanisten."
- U doceert aan de Rijksuniversi
teit van Leiden en hebt veel con
tacten in de media. Bent u in die
milieus als priester geen vreem
de eend in de bijt?
„Ik merk groot respect bij
mensen die vroeger altijd lache
rig deden tegenover katholie
ken. Studenten zijn zeer geïnte
resseerd in wie ik ben en van
waaruit ik leef, hoewel ik mijn
opdracht als hoogleraar strikt
gescheiden wil houden van
mijn priesterschap. Wat de me
dia betreft ervaar ik veel sympa
thie bij NRC Handelsblad,
waarvoor ik geregeld columns
schrijf, de VPRO en de TROS. Ik
verwacht dan ook meer voor
een nieuw elan in de Kerk
vanuit deze milieus dan van ka
tholieke media en structuren
zelf, omdat die nog behept zijn
met een eindeloze angst om
voor ouderwets door te gaan,
met de obsessie dat je vooral
origineel moet zijn. Paradoxaal
geformuleerd: ik denk dat het
heidendom het christendom zal
bekeren. Mijn ervaring is dat
deze 'heidenen' veel opener
zijn, minder bevooroordeeld,
meer geinteresseerd ook. Ik
vind dan ook dat we ons reso
luut moeten richten op de elite
van de maatschappij. Elite na
tuurlijk niet in de economische
of society-betekenis, maar als
de mensen die bewust willen
nadenken. Het zal van daaruit
moeten komen."
Wandelen met de Heer, uitgeverij
Lannoo/Tirion, Baarn. Eeuwigh gaat
voor oogenblick, uitgeverij De Balans.
Gezellin van de stilte, uitgeverij De
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
VR0E6GR. uJEKC> 6R. N06
&ec>E/noNsrR.EeR-o ATEÖEN
KERjJceMTRAL€ 5
Di'rECTIE B.M'Essenbe'rg.G P Arnold(adj).J
Kiel (adj);
HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Majoor. Frans
Nypels, Henk van der Post (ad)).
OMBUDSMAN R D Paauw, tel. dag. 9.30-
11 30 uur 071 -356215, of per post.
HOOFDKANTOOR:
Rooseveltstraat 82,2321 BM Leiden
Tclefoon071 -356356
Advertenties071 -323508
Fam.benchten 071-323508
ADVERTENTIES
ma -vrij van 08.30-17.00 uur
Telefoon071 -356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma .-vri|. van 8 30-17 00 uur
Telefoon 071-143545
ABONNEMENTEN
Tel 071-128030 bij vooruitbet (ind. BTW)
per maand Peracc g|r0 au°29 30
per kwartaal 85,55 84,55
per jaar 329,30 328,30
VERZENDING PER POST
Nederland: per kwartaal 125,50
ovenge landen op aanvraag
KLACHTEN BEZORGING
mat/mvnj: 18 00-19.30 uur.
zat 10 00-12.00uur Tel. 071-143241
HET WEER
HANS VAN ES
Winterse schijnbeweging
atmosfeer en de
luchtsoort - vrijwel verzadigd van vocht -
liet geen opklaringen toe. In de loop van
de dag begon het front, dat al meer dan
een etmaal boven ons land lag te active-
droog
bleef.
Een typische saaie en sombere novem
berdag; het enige lichtpuntje was de
temperatuur; 12 graden is nog altijd iets
boven normaal. Dit weekeinde komt er
geleidelijk enige verandering. Voordat
een brede stroom met zachte en vochti
ge oceaanlucht zich over West-Europa
uitbreidt, maakt de winter een schijnbe
weging in onze richting. Bij een aanwak
kerende wind uit oost tot zuidoost
stroomt vandaag steeds koudere lucht
uit Oost-Europa binnen Erg effectief is
het kou-invalletje niet en van een win
teroffensief is al helemaal geen sprake.
De van oorsprong arctische lucht - mm
10 tot min 15 graden tot in Midden-
Scandinavië - verliest onderweg naar
Nederland veel van zijn winterse trekjes.
Op zijn tocht over de Oostzee1
bruikt' om de bodem af te koelen, die rèi
het zeer zachte weer van de laatste 10
dagen nog warm is. Uiteindelijk koelt dfi
lucht boven ons land niet verder af dan
5 a 7. Alleen in het noordoosten van het
land kan het kwik bij nachtelijke opkla
ringen tot dicht bij het vriespunt dalen
Het koudetransport is van zeer korte
duur. Het winterse hogedrukgebied ver
plaatst zich de komende dagen van
Zuid-Noorwegen naar het zuidoosten.
Op de oceaan wordt tegelijkertijd een
westcirculatie op de rails gezet. Mor
later op de dag. klapt de wind om van
zuidoost naar zuidwest en de voorste be
grenzing van milde oceaanlucht schuift
moedeloos ons land binnen Maandag
en dinsdag is het weer zacht met veel
bewolking, perioden met regen en eèp
krachtige tot harde zuidwestenwind.
De brede stroming vanaf de oceaan ver
drijft de kou ook uit Skandmavië en
tope
i Duit:
•lijft.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
Zaterdag in het zuiden re
ders bewolkt. Zondag
langs de hele westkust
enige tijd regen, mogelijk
voorafgegaan door
Wolkenvelden, maar ook
af en toe zon. Zondag ge
leidelijk zwaar bewolkt. Op
de meeste plaatsen droog.
Middagtemperatuur zater
dag van 0 graden in het
den. Zondag overal iets
Denemarken:
Overwegend bewolkt en op
de meeste plaatsen droog.
Zondag mogelijk wat zon.
Middagtemperatuur rond
3 graden.
Engeland, Schotland, Wales t
Overwegend bewolkt en var
regen. Zaterdagmiddag in Ierland
zondagochtend in Groot-Brittannie
af en toe zon. Middagtemperatuur
dag rond 11 graden, zondag rqnd 14
graden. Zondag in het zuiden een stevi-
1 regen
ge
België en Luxemburg:
Overwegend bewolkt en af en t<
of motregen. Middagtemperatuur zater
dag rond 9 graden, zondag met name in
West-Vlaanderen iets hoger.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Bewolking met regen beweegt zaterdag
van west naar oost. De oostgrens wordt
tegen de avond bereikt. Tot die tijd af en
toe zon. Zondag vanuit het westen op
klaringen en droc
tussen 12 cr
Portugal:
Zaterdag ei
tijd regen,
geregel d^zc
droog. Middagtempera-
algemeen rond 20 graden,
de Costa Verde iets
lager.
erdag
Spanje:
Zaterdag langs de Costa's in het oosten
en zuiden droog en vrij zonnig; elders
meer bewolking en vooral langs de Golf
van Biskaje en de Atlantische kust pe
rioden met regen. Zondag trekken wol-
het westen klaart het op. Middagtempe
ratuur zaterdag van 15 graden in het
noordwesten tot 23 nabij Malaga; zon
dag is het op de meeste plaatsen frisser
Canarische Eilanden:
Perioden met zon en droog. Maxima
rond 24 graden.
Marokko:
Westkust: Flinke perioden met zon en
droog, maar zaterdag in het noorden nu
en dan wolkenvelden en een kleine kans
op wat regen. Maximumtemperatuur 22
tot 26 graden.
Zuid-Frankrijk:
Half tot zwaar bewolkt en plaatselijk re
gen. Zaterdag in het zuidoosten en zon
dag langs de Golf van Biskaje nu en dan
zon. Middagtemperatuur ongeveer 15
graden, zaterdag in het uiterste zuiden
enkele graden hoger.
Mallorca en Ibiza:
Zaterdag flinke perioden met zon en
droog. In de loop van zondag meer wol
kenvelden en toenemende kans op een
regen- of onweersbui. Middagtempera-
tuu r zaterdag rond 22 graden, zondag
iets lager.
Italië:
Zaterdag in het zuiden en zuidoosten
nog flink wat wolkenvelden en buien,
noorden tot 21 op Sicilië.
Corsica en Sardinië:
Perioden met zon, nu en dan ook enkele
wolkenvelden. Waarschijnlijk overal
droog. Middagtemperatuur 20 graden of
iets lager.
Griekenland en Kreta:
Zeer wisselvallig weer met regen- en on
weersbuien. Plaatselijk veel neerslag.
Zondag vanuit het westen kans op een
langzame verbetering. In de loop van
zondag op de Egeische Zee een aantrek
kende noordelijke wind. Daling van tem
peratuur, met op zondag maxima van 11
graden in het noorden tot 18 in het zui
den.
Turkije en Cyprus:
Zaterdag op Cyprus nog enkele opklarin
gen. Verder veel bewolking en stevige re
gen- of onweersbuien Er kan plaatselijk
erg veel regen vallen. Kouder weer, met
op zondag maxima van 18 graden langs
de Turkse westkust tot 20 op Cyprus.
Duitsland:
In het algemeen veel bewolking en
plaatselijk wat regen. In het noordoos
ten ook kans op wat zon. Middagtempe
ratuur van 3 graden in Brandenburg tot
rond 9 in het midden en zuiden.
WEERRAPPORTEN
ZONDAG 13 NOVEMBER 1994
Zon op 07.55 Zon onder 16.48
Maan op 14.44 Maan onder02.44
Waterstanden Katwijk
Hoogwater 11.43
Laag water 07.31 19.47
MAANDAG 14 NOVEMBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 07.57 Zon onder 16.47
Maan op 15.05 Maan onder03.51
Waterstanden Katwijk
Hoog water 00.23 12.38
Laag water 08.25 20.51
Weerrapporten 11
Maastricht
Athene
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Cyprus
Dublin
Frankfurt
Genève
Innsbruck
Klagenfurt
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Split
Stockhol
Zurich
Bangkok
Casablanca
Johannesburg
Los Angeles
New Orleans
New York
Tel Aviv
20 17 0.0
22 16 0.0
-9 -10 06
24 14 fro
21 16 (10
24 20 4,0
HEINZ
|400R Wig KpOPT pAAR
KINORSN.HOOR WIÉ O
lOOPT PAAR KINP'REAl
HOOR WIÉ- RUJPT PAAR
kwp'RÉN.hoor wig KWJPT
paar KlNP'RgN ft hoor W
taöpr DAAR
KI NÖtébl
M/SSCH/fM ATAAV J£ QQ £5
S/NT£J?AXAAS OM
V/fftVE A/AAIP YRAÓS/V.