Vrije tijd
Voor mannen
Stationsklok
om de pols
Tweezitter gehandicapten
Yardgard weert
hond en kat
Echte speelfiguurtjes centraal
bij peuter- en kleuterspellen
Fotofun,
een snel fotoraadspel
Ik weet het beter
VRIJDAG 11 NOVEMBER 1994
NIEUWE CD'S
POP/POPULAIR
Eagles - Hell freezes over - BMG-
/Geffen)
Jimmy Page Robert Plant - No
Quarter - Phonogram
Twee, bijna vijftien jaar geleden
gesneuvelde dinosaurussen van
de popmuziek, staan weer op.
Alsof er in de tussentijd niets is
gebeurd pikken ze de draad
weer op die ze aan het einde
van de jaren zeventig voortijdig
en om niet-muzikale redenen
doorknipten. Zowel de Eagles
als gitarist Jimmy Page en zan
ger Robert Plant van Led Zep
pelin leveren ijzersterke come
backplaten af. Niets ten nadele
van nieuwe groepen, die de
laatste jaren toonaangevend
zijn, maar door Hell freezes over
en No Quarter wordt eens te
meer duidelijk waar zij hun
mosterd vandaan hebben ge
haald. De Eagles en Led Zeppe
lin waren en zijn de moeders
van tal van bands.
Opvallend is dat zowel de loden
zeppelin als de adelaars op de
zelfde wijze opstijgen: ze heb
ben vier nieuwe nummers op
plaat gezet en een stuk of tien
oude werken herbewerkt, tij
dens live opgenomen 'unplug-
ged'-achtige sessies.
In beide gevallen is het resultaat
meer dan oude wijn in nieuwe
zakken. Vooral Page, die opval
lend serviel gitaar speelt en
Plant, die geweldig bij stem is,
renoveren hun monumentale
bouwwerkjes grondig. Ze wor
den hierin bijgestaan door een
legertje strijkers en Marokkaan
se en Egyptische muzikanten.
Hoogtepunt is het lang uitge
sponnen 'Kashmir' uit 1975.
De Eagles blijven dichter bij de
originelen. Dat geldt niet voor
'Hotel California' dat in Spaanse
sferen is gedompeld en daarvan
is opgeknapt. De nieuwe
Eagles-nummers overtuigen
wat meer dan het nieuwe werk
van Plant Page.
Diverse artiesten - Woodstock 94
- Polygram/Polidor
'Woodstock 94' is vooral een
huzarenstukje van producer
Larry Hamb. Minder dan drie
maanden na het muzikale mod
derbad dat door logistieke pro
blemen bijna op een ramp uit
draaide, presenteert hij de dub-
bel-CD met een uittreksel van
dik 140 minuten van het dagen
lange festijn.
Tal van problemen moesten er
bij de registratie van de optre
dens worden overwonnen. Te
gelijk met de registratie voor de
CD moest het geluid voor de
betaal-tv-uitzendingen door de
mixer. Daar kwamen nog regen-
stormen en eigenwijze opvat
tingen van de geluidstechnici
van de groepen bij.
Toch klinkt 'Woodstock II' als
een klok. Dat is een enorme
verbetering ten opzichte van
'Woodstock I', dat zelfs na een
digitale opknapbeurt niet om
aan te horen is.
Wel is spijtig dat voor een dub-
belaar is gekozen. Daardoor is
slechts ruimte voor een num
mer van de 30 langsscherende
groepen. 'Woodstock 94' leent
zich bij uitstek voor een boxset
van vier CD's met vijf uur mu
ziek.
WK
JAZZ
Charles Gayle with Sunny Murray
William Parker - Kingdom Co
me - Knitting Factory Works-
/Semaphore.
KINGDOM COME
CHARLES GAYLE
SUNNY MURRAY WILLIAM P
W.
Op zijn achtste album (zijn der
de voor Knitting Factory) is
Charles Gayle te horen met
twee grootheden van de free
jazz: drummer Sunny Murray
en bassist William Parker. Mur
ray speelde nog met Albert Ay-
ler in de jaren zestig, terwijl Par
ker zijn reputatie vooral dankt
als de meest standvastige bege
leider van Cecil Taylor. Daar
mee zijn ook de belangrijkste
invloeden van Gayle genoemd,
want Gayle kan worden be
schouwd als de erfgenaam van
Aylers muzikale nalatenschap.
Gayle speelt met dezelfde direc
te intensiteit en emotionaliteit
op de tenorsax. Opppervlakkig
beschouwd klinkt zijn spel als
avantgardistisch gepiep en ge
krijs, maar is in werkelijkheid
een logische voortzetting van de
Afro-Amerikaanse religieuze
traditie. Heel anders klinkt Gay
le op de piano, waarop wij Tay
lor herkennen in de percussieve
technieken en lineaire opbouw.
Technisch haalt Gayle op dit in
strument niet het niveau van
zijn voorbeeld, maar de leider
bezit genoeg muzikaal vermo
gen om korte tijd de aandacht
van de veeleisende luisteraar
vast te houden.
De van oorsprong Duitse, maar
al jaren in Nederland wonende
fluitist Lotz heeft met zijn kwin
tet van bekende jonge Neder
landers en een ervaren Duitse
pianist (Stefan Schmid) gekozen
voor een moderne post-bop-
sound waaraan invloeden uit
muziekstijlen als de geïmprovi
seerde muziek en funk zijn toe
gevoegd. Lotz weet heel gevari
eerde, intelligent opgebouwde
jazz te creëren waarvan vooral
de fraaie klankcombinaties van
de beide blazers (Lotz onder
meer ook op basfluit en Maar
ten Ornstein op tenorsax en
basklarinet) het hoofdingre
diënt vormen. De leider maakt
goed gebruik van contrasten in
de dynamiek en schept ritmi
sche suggestie door veel met
stiltes te werken. Het bondige
spel van van Marius Beets (bas,
the Houdini's) en Stefan Kruger
(drums, SFEQ) zorgt ervoor dat
de muziek tegelijk wendbaar en
strak klinkt, zodat ondanks de
onorthodoxe vorm van sommi
ge stukken de CD opvallend
makkelijk het oor in gaat. Een
opvallend evenwichtig gepro
duceerde CD die het hoge ni
veau van de Nederlandse (en
een beetje Duitse) jazz beves
tigt. Te verkrijgen bij Mark Alk-
ban Lotz, tel. 030-
933239).
KV
KLASSIEK
Saint-Saëns - Celloconcert nr. 1.
Lalo - Celloconcert in d. Kreisler -
Encores en transcripties - Yo-Yo-
Ma (cello), Patricia Zander (pia
no), Orchestre National de France
o.l.v. Lorin Maazel - Sony
Cellissimo - Composities van
Bach (Air), Handel (Aria), Bocche-
rini (Menuet), Schubert (Moment
musical), Schumann (Romanze op.
94/1 e.a.), Chopin (Etude op. 25/7
e.a.) Saint-Saëns (Allegro appas
sionato), Debussy (Clair de lune
e.a.), Bloch (Nigun) - Mischa
Maisky (cello), Daria Hovora (pia
no) - DGT.
Twee cd's rond de cello die het
thema van de lopende CPG-ac-
tie 'Aangenaam... Romantiek'
alle eer aandoen. De cello is
door zijn warme, vaak melan
cholieke klank al een roman
tisch instrument op zich en dat
wordt op deze beide cd's goed
uitgebuit. Op Sony verscheen
The Romantic Album van de in
ons land bijzonder populaire
Yo-Yo-Ma met twee substantië
le celloconcerten van Saint-
Saëns en Lalo, gevolgd door
korte stukje van Kreisler. De
concerten, fraai en heel integer
gespeeld, mooi maar enigszins
afstandelijk begeleid, bieden
makkelijk in het gehoor liggen
de Franse muziek, waarna de
cellist zich met pianiste Patricia
Zander kan uitleven in acht vir
tuoze toegiften.
De DG-cd van Mischa Maisky
bestaat helemaal uit vroeger
populaire salonstukjes of toegif
ten, van 'het' Menuet van Boc-
cherini en het 'Air' van Bach tot
'Clair de lune' van Debussy en
'Nigun' van Bloch. De opname
klinkt iets directer, maar in mu
zikaliteit en virtuositeit ontlo
pen beide cellisten elkaar i
welijks en van s<
melodiën maken zij kostbare
muzikale juweeltjes.
WolfItalienisches Liederbuch -
Barbara Bonney (sopraan), Hakan
Hagegard (bariton), Geoffrey
Parsons (piano) - Teldec.
Barbara Bonney is een van de
mooiste lyrische sopranen van
dit moment, Hakan Hagegard
een van de mooiste lyrische ba
ritons, en samen vormen zij be
halve een muzikaal echtpaar
ook een opmerkelijk zangduo.
Dat resulteerde hier in een heel
intieme, diep doorleefde uitvoe
ring van Wolfs Italienisches Lie
derbuch (óók Romantiek, maar
geen CP-Gactie). Geoffrey
Parsons begeleidt met al even
veel gevoel voor subtiliteiten.
PK
Speciaal voor mannen ontwierp
Hans Appenzellereen collectie
armbanden, ringen en dasspelden.
De patronen zoals krokodil, visse-
schubben of een fantasiemotief
geven de sieraden een robuste
gratie. Appenzeller zet de patro
nen kracht bij door de verdiepte
lijnen met zwart in te vullen. Alle
sieraden zijn gemaakt van zilver.
Prijd armbanden vanaf 250, rin
gen en dasspelden 150. Meer
informatie: 020 - 6268218.
Parkeerwekker
Wie de auto bij een met een aan
tal muntstukken gevoede parkeer-
meter moet goed in de gaten hou
den hoe lang het voertuig daar
mag staan. Grappig oplossinkje:
de digitale 'parkeerwekker', een
dooreen mini-batterij gevoede
pieper, die je aan je sleutelhanger
bevestigt. Daarop toets je de toe
gestane parkeertijd in, en als die
verstreken is begint het apparaatje
een doordringend alarmsignaal uit
te janken. Voor de ongeveer 15
gulden is de parkeerwekker te
koop in in Halfordswinkels.
Sommige mensen hebben een
stationsklok aan de muur, maar
nu kun je ook zo'n klok(je) om de
pols te dragen: de Swiss Railway
Watch (quartz 159, ecomatic
279) naar het ontwerp van de
Zwitserse designer Hans Hilfiker.
Het is een horloge van de in Zü-
rich gevestigde horlogefabrikant
Mondaine Watch Ltd. De kast van
het horloge is gemaakt van gere
cycled metaal. Het horloge is in
middels onderscheiden met de
Duitse DesignPlus-prijs, de Alp
Action Corporate Partners Award
en de Zwitserse Art Directors
Club.
Wie zo'n horloge draagt, heeft vrij
toegang tot het London Design
Museum.
Het waterproof klokje is voorzien
van het officiële logo van de Zwit
serse Spoorwegen en heeft als se-
condenwijzer de officiële Zwitser
se 'vertrekstaf'. De achterkant van
de ecomatic (de volautomatische
uitvoering) is voorzien van hard-
glas, zodat het uurwerk zichtbaar
Bezoek van honden, katten en andere beestjes
in je tuin kan erg vervelend zijn. Een oplossing
biedt de YardGard, een apparaat dat ultra-so-
nisch geluid produceert zodra het een ongeno
de gast van dierlijke aard signaleert. De hoog
frequente geluidstoon die het dan uitzendt zijn
voor (althans de meeste) mensenoren niet
waarneembaar. Maar honden en katten schrik
ken zich een hoedje en komen na slechts enke
le ontmoetingen met de signalen niet meer te
rug. Op vogels reageert de YardGard niet.
De YardGard kost 345 gulden. Meer informa
tie: Koltec, Breda, 076-482300.
Deze Afikim Sportster rolkstoel uit Israël biedt plaats aan twee n
(en 20 kg bagage). Het wagentje is door TNO en medische dienst goed
gekeurd als vervoermiddel. Omdat de maximumsnelheid 10 kilometer
per uur bedraagt en de breedte zes centimeter onder het toegestane
maximum van een meter, mag het wagentje op fiets- en wandelpaden
en door winkelcentra rijden.
De actieradius van de 'scootermobiel' is 50 kilometer. De karretjes kós
ten 12 mille. Meer informatie Vóórhaar Mobility, Hilversum, tel. 025 -
838486.
SPELLETJES
Jolanda Oukes
Voor Traject strategisch
inzicht nodig
Aandoenlijk door de echte speelfiguurtjes is
de spelcategorie voor peuters en kleuters.
Zo wordt Stoelendans (op batterij) bevolkt
door een kwartet jolige speelgoedbeertjes
met een blijvend stoelentekort. Drie ge
kleurde taartjes geven aan welke kleur stoel
moet worden bezet. De snelste wint. Het
spel is geschikt voor spelers vanaf vier jaar.
Vertederend zijn ook de bordspellen Ma
ma, waar zit ik? en Formule I. Bij de eerste
gaat het om kunststof boerderijdieren- die
op het speelbord hun in de struiken ver
stopte jongen moeten zien te vinden. Bij
Formule I wordt gespeeld met autootjes in
trendy ronde vormgeving waarvan het dak
bij elke wieldraai van kleur wisselt. Het par
cours wordt met kegels, start en finish op
de vloer uitgezet. De dobbelsteen geeft aan
tot welke kleur mag worden gereden. Beide
spellen kunnen vanaf drie jaar worden ge
speeld.
Van heel ander kaliber is de duikelende
kippedief Stef Stuntpiloot. Door een gedo
seerde tik op een springplank kan elke spe
ler hem bij de buurman de kippen laten
stelen. Een batterij-aangedreven puur be
hendigheidsspel, leuk voor jong en oud.
lammer dat er in de doos geen veilig plaats
je is voor de rondslingerende kipschijfjes.
Geschikt vanaf vijf jaar.
Het nieuwe MB-spel Traject is een strategisch schuifspel, waarbij je
het jezelf makkelijk en je tegenstander zeer moeilijk kunt maken.
Het speelbord heeft verschuifbare delen met wegblokkades.
Bij elke beurt mag maar een handeling worden verricht. Je kunt
een deel naar links of rechts verplaatsen of het middenstuk één
gaatje verplaatsen. Bedoeling is als eerste je vijf pionnen van het
ene eind van het speelbord naar het andere te brengen. Door de
compacte uitvoering is Traject een ideaal reisspel.
Traject is geschikt voor twee spelers vanaf acht jaar en kost zo'n
30 gulden.
Wat staat op de foto? Dat is de grote
vraag bij het Ravensburger spel Fo
tofun. Een echt gezinsspel waarin al
les draait om een fotohouder met
kaarten met daarop ruim tweehon
derd afbeeldingen. Bedoeling is zo
snel mogelijk te raden wat er op de
foto staat.
De afbeelding gaat schuil achter
acht klepjes die één voor één door de
spelleider worden geopend. Elke deel
nemer mag per kaart maximaal drie
keer raden. Degene die als eerste het
goede antwoord geeft, gaat op het
speelbord de meeste plaatsen vooruit.
De spelleider kan de spelers op het
verkeerde spoor zetten door de af
beeldingen dwars of ondersteboven
in de houder te doen of de meest ver
hullende klepjes pas op het allerlaats
te moment te openen. Tot overmaat
van ramp beschikt de spelleider ook
nog eens over drie verschillende sja
blonen, die hij voor de afbeelding kan
plaatsen. Met deze variant blijft zelfs
bij het openen van alle klepjes nog
een gedeelte afgedekt. Fotofun is ge
schikt voor spelers vanaf acht jaar.
Het is een dynamisch spel omdat alle
spelers tegelijkertijd mogen raden.
Netjes op je beurt wachten, hoeft dus
niet. Voor het spel dat in België als
Spel van het jaar 1994 uit de bus is ge
komen, moet bijna 60 gulden worden
neergeteld.
Het als televisiespel bekende 'Ik weet het beter' is nu ook voorthuis te koop. De be
doeling is te raden hoeveel vragen de tegenstander in een bepaalde categorie goed
zal beantwoorden. Er zijn in totaal drie categorieën: opinievragen, kennisvragen
knock-out vragen die over de meest uitlopende onderwerpen als vrijetijd, g<
muziek en sport en dergelijke gaan. Bij het spel draait het echter niet alleen om ken
nis, maar ook om snelheid, uitdaging, bieden, bluffen en een goed inschattingsver
mogen. Het spel is geschikt voor spelers vanaf acht jaar en kost 50 gulden. Op de
foto de ook van TV bekende woordspelen Lingo en Topscore. foto Pt
ELEKTRONICA
Apple Computer
'Big Blue' en Apple
slaan handen ineen
IBM en Apple hebben hun langverwachte
overeenkomst voor toepasbaarheid van el
kaars systeem aangekondigd. Maar het lijkt
er op dat PC's en Mac's elkaar toch nog niet
in de ogen kunnen kijken.
De twee computerproducenten, ooit aarts
rivalen, zijn het eens geworden over ge
meenschappelijkestandaardapparatuur
voor hardware voor desktofxomputers. Zij
hebben een machine ontwikkeld die met
ieder besturingssysteem dat nu in gebruik is
kan werken: Apples gebruikersvriendelijke
Mac-systeem, het geavanceerde nieuwe
OS/2-systeem van IBM, of de combinatie
van DOS en Windows van Microsoft waar
de meeste PC-klonen op werken. I Iet ge
meenschappelijke ontwerp werkt op de
snelle nieuwe computerchip die de twee
bedrijven in samenwerking met Motorola
hebben ontwikkeld, de PowerPC micropro-
Maar Big Blue, zoals IBM wel wordt ge
noemd, en Apple die drie jaar geleden
tot samenwerking besloten om de domi
nantie van Microsoft te doorbreken kon
den het niet eens worden over gezamenlijke
standaardapparatuurvoor software. Dit tot
teleurstelling van computergebruikers die
hoopten op een gemeenschappelijk sys
teem waarop programma's zouden werken
die voor de een of voor de ander zijn ont
wikkeld. De nieuwe machines, die in 1996
worden verwacht, zijn dus niet 'veeltalig',
hoewel ze elk van de gangbare computerta
len die nu beschikbaar zijn kunnen beheer-
De ontwikkeling is een zegen voor bedrij
ven die een hele serie 'incompatible'com
puters hebben staan: Apples voor grafisch
werk, werkstations voor de verwerking van
grote aantallen, een databasevan IBM, en
systeem van op Windows gebaseerde
PC'
lagers
„De standaardisering zal de zaken enorm
vereenvoudigen", aldus Ian Diery, hoofd
van de personal-computerdivisie van
Apple. „Men hoeft zich geen zorgen meer te
maken over welk stuk hardware samengaat
met welk besturingssysteem."
Met één type machine kunnen nu al die ta
ken worden uitgevoerd. Maar analitici van
de computerindustrie klagen dat hun ge
bruikers nog steeds niet erg gemakkelijk
met elkaar kunnen praten. Er is zelfs geen
uitzicht op een gezamenlijk besturingssys
teem van Apple en IBM in de toekomst.
Daardoor zullen enthousiaste Apple-ge-
bruikers erachter komen dat veel schrijvers
van toepassingsprogrammatuur niet de
moeite nemen om Mac-versies te maken
van hun programma's. En IBM zal terrein
verliezen aan bondgenoten van Microsoft
als Compaq, 's werelds grootste producent
van PC's.
Het PowerPC-ontwerp vormt de eerste seri
euze concurrentie voor Intel, waarvan de
chips zitten ingebouwd in 85 procent van
de PC's die tegenwoordig worden verkocht.
Tot nu toe heeft alleen Apple PowerPC's ge
bouwd. De versie van IBM loopt een jaar
achter op schema.
Canon en Toshiba hebben erin toegestemd
de nieuwe standaardcomputer te bouwen,
en Novell (het voormalige WordPerfect)
heeft gezegd te zullen zorgen voor netwerk
software, zodat de computers gegevens
kunnen uitwisselen.
Verwacht wordt dat de standaardisering de
verkoop van de PowerPC zal stimuleren en
het totale marktaandeel van de verschillen
de producenten die de PC's gaan maken zal
vergroten. „Wij verwachten dat de verdien
sten groter zullen zijn dan de som der de
len", aldus een directielid van Apple.
Met de overeenkomst van oktober 1991
werden twee joint ventures in het leven ge
roepen om gezamenlijke gestandaardiseer
de software ie ontwerpen. IBM en Apple
hebben er allebei duidelijk belang bij hun
systemen te fuseren om Microsoft onderuit
te halen. Microsoft heeft 90 procent van de
markt voor besturingssystemen in handen.
De dominantie van de combinatie DOS-
Windows heeft tot gevolg gehad dat ont
werpers als Wordperfect en Ixitus geen Ma
cintosh-versies meer schrijven van hun
programma's.
Maar door de onwil van de firma's om af
stand te doen van hun eigen systeem zijn
alle mogelijkheden die zijn geschapen met
de overeenkomst uit 1991 nog niet benut.
Volgens analitici hebben IBM en Apple
kostbare tijd verloren met de onderhande
lingen over de nieuwe gestandaardiseerde
hardware. Nu riskeren zij geen echte uitda
ging meer te zijn voor Microsoft. Microsoft
is een eind achter op het schema met de
vervanging van het verouderde DOS-bestu-
ringssysteem, Windows 95.
LARRY BLACK THE INDEPENDENT