Nagels om een puntje aan te zuigen
Europa verenigd in mimte
Hoe hoort het
nu eigenlijk?
'Ik vergat het
laatste treetje'
'Het leed'
van de
familie
Van Dijk
Het Gesprek van de Dag
Of andere mensen dat nou
ook hebben. Daarom zoeken
ze de pers. En ook om eens
druk achter de zaak de zet
ten. De in de I.eidse wijk de
Stevenshof woonachtige fa
milie Van Dijk is het meer
dan zat. Zo zat dat ze nu
maar eens met alles voor de
draad komen. Niet alleen
hebben ze vijfjaar lang pro
blemen gehad met hun bank
over de hypotheek, ook ver
liep een autoreparatie niet
naai wensen hangt er op
nieuw een moeizame opera
tie rondom hun auto boven
hun hoofd. De problemen
mogen grotendeels zijn op
gelost, maar met de bank
hebben ze nog een appeltje
te schillen. „Er zijn teveel be
drijven en instellingen die
maar doen wat zij willen. Je
moet sterk in je schoenen
staan, om je recht te kunnen
halen." Jarenlang heeft de fa
milie met de hypotheek in de
problemen gezeten. Verkeer
de rentepercentages, conflic
ten over rentebedragen die
later plotseling werden afge
schreven, een te hoog afge
trokkenaflossingsbedrag.
Het leidde allemaal tot een
langdurige briefwisseling
met de bank. ,,lk ben toen dit
najaar eindelijk maar eens
op hoge poten naar de bank
gestapt. Ik heb gezegd, ik
kom om half vijf en ga niet
eerder weg dat dat ik iemand
gesproken heb. De man in
kwestie zei: ,,Ik schaam me
dat ik tegenover jullie zit",
zegt llené van Dijk. Toen
werden de meeste proble
men ook opgelost.
Maar toch stapt Van Dijk nu
naar de krant. Volgens de fa
milie heeft de hypotheek van
het begin af problemen gege
ven. „Zo kregen we de akte
pas twee dagen van te voren,
in plaats van veertien dagen.
Terwijl het lezen daarvan
toch geen Donald Duckie is."
En ook zou het om een hy
potheek gaan die rekentech-
nisch niet uitvoerbaar is. Zo
zou er onder meer tehoge
rente zijn berekend.
De bank bood wel enkele
malen verontschuldigingen
aan, maar de familie Van
Dijk, wordt er een beetje
moe van. „Waar moet je dan
je recht halen, als gewone
burger. Kijkzo'n bank kan
een deurwaarder inschake
len. Maar de fouten waren
telkens in ons nadeel, wij
moeten maar blijven schrij
ven. Hei mag de bank niets
kosten." Nu eiste de familie
tenslotte 200 gulden onkos
ten van de bank, als tege
moetkoming voor alle ge
maakte kosten. Juist woens
dag ontving de Van Dijken
bericht dat ze dat geld inder
daad krijgen.
Het zit ze verder ook niet
mee. De familie schakelde
uiteindelijk namelijk nog de
Vereniging Eigen I luis in,
maar voelde zich door die
club in de kou gezet.
„Teleurgesteld. We werden
maar van het kastje naar de
muur gestuurd. Uiteindelijk
werd er gezegd: nou, zolang
er nog met de bank wordt
gepraat", aldus het echtpaar.
Het doet de familie denken
aan de manier waarop hun
auto dit en vorig jaar werd
gerepareerd, want ook daar
kwamen problemen mee.
Alsof de duvel er mee speel
de. De wagen moest vorig
jaar door de garage onder
meer uitgelijnd worden,
maar dat bleek niet te zijn
gebeurd, terwijl de verzeke
ring er wel een rekening voor
kreeg. „Kwam door een fout
in de computeruitdraai, zei
den ze", aldus Joke van Dijk.
Ook een schade aan de mo
torkap verzuimde de garage
door te geven aan de verze
kering. Dit jaar stonden de
wielen zo scheef, dat op va-
antwoord was. Uiteindelijk
voerde een ander garage in
opdracht van de eigen garage
de uitbalanceerreparatie
toen alsnog uit. „Je moet
flink onderhandelen, niet
prettig", zegt Joke van Dijk.
En nu speelt er weer wat: de
laklaag van de l ord is niet in
orde door een fout. „Er is een
schaderapport, maar het is
nog niet gelukt om dat
zwart-op-wit te krijgen", al
dus Joke van Dijk.
Zelfs met de aankoop van
een wereldontvanger bij een
grootwinkelbedrijf had René
van Dijk problemen. „Die
werkte niet goed, zo bleek op
vakantie. Dus ik breng hem
voor reparatie naar de zaak.
Komt het apparaat daarvan
terug, was er niets gebeurd.
I lij werkte goed, zeiden ze.
Nou, mooi dus niet."
Nou vraag ik je, hebt u dat
nou ook?
VRIJDAG 11 NOVEMBER 1994 978
_16
Roken is bij haar in de zaak niet verboden.
„Welnee, joh", zegt Madeion Braaksma la
chend, „het heeft toch geen zin om dat te
verbieden. Een beetje nagelbijtster rookt
namelijk ook. In negen van de tien gevallen
gaat dat op."
In negen van de tien gevallen zou je dus, na
pakweg een half jaar behandeling bij Art
Nailin de Pieterskerkkoorsteeg, ook met ro
ken kunnen stoppen. Want bijten op je na
gels, dat laat je dan voortaan wel. „Was het
maar waar", verzucht de nagelstyliste, ter
wijl ze nog een flinke haal neemt van haar
filtertje. „Als het met het roken net zo ge
makkelijk ging als met nagelbijten, dan zou
ik me meteen laten helpen. Dan was ik zo
van die onhebbelijke gewoonte af."
Tegenover haar aan tafel die ochtend zit
Marleen. Ze komt uit Noordwijk, gaat nog
naar school en laat om de twee weken haar
fraai ogende nagels door Madeion bijwer
ken. „Ik bijt niet, heb ik ook nooit gedaan",
zegt de roodharige schone. „Maar ik heb
zwakke nagels. Sinds anderhalf jaar laat ik
ze met gel behandelen en verharden. Ik wil
er graag leuk uitzien en daar horen mooie
nagels bij. Daarom kom ik hier, want het
werkt. Ik hoef er zelf helemaal niets meer
aan te doen."
Er verzorgd uitzien, dat 'mag' weer tegen
woordig. Salonnetjes als die van Madeion
schieten dan ook, naar Amerikaans voor
beeld, als paddestoelen uit de grond. In Lei
den alleen al zijn er een stuk of vijf. En ko
men er nog steeds bij. Daar is Madeion
Braaksma, die zelf één van de eersten was
en intussen alweer vijfjaar haar eigen win
keltje - dat een ongedwongen en gezellig
sfeertje uitademt - drijft, overigens niet zo
blij mee.
Concurrentie-overwegingen spelen daarbij
nauwelijks een rol. „Ik hoef niet eens te ad
verteren. Ik werk tien uur per dag, ik heb
het hartstikke druk. Maar wat je vooral
krijgt, zijn beunhaasjes. Lui die denken effe
snel rijk te worden. Nou, van dertig gulden
per uur word je dat niet, dat kan ik je wel
verzekeren. Dat wordt dus flanzen gebla
zen. Waardoor er straks paal en perk aan
wordt gesteld en je, net als de kappers en
schoonheidsspecialisten, in een keurslijf
van een vereniging wordt gestopt. Daar zit
ik typisch niet op te wachten. Dit is am
bachtelijk werk, dit moet je kunnen. Maar
gelukkig heb ik vooral tevreden klanten."
Die bij haar komen om of van het nagelbij
ten af te komen, of om hun zwakke nagels
bij te laten werken, danwel er gewoon ver
zorgd of mooi uit willen zien. „Mensen van
alle leeftijden komen hier. Vooral vrouwen,
maar ik heb ook mannen onder behande
ling. Een gitarist bijvoorbeeld. Die sterke
nagels nodig heeft.
Na Marleen neemt Tineke plaats achter het
tafeltje waarop een handdoek is uitgespreid
en waarboven het felle licht van een lamp
straalt. Ze is, of liever was, een fervent na
gelbijtster. „Maar daar ben ik nu vanaf',
zegt ze opgewekt. „Ik beet al nagels toen ik
nog niet eens tandjes had. Zo erg was het
met mij. Madeion heeft op mijn nagels een
'tip' gezet, een kunstnagel. Daaroverheen
gaat gel en dat wordt hard. Dat smaakt niet
lekker, dus het bijten laat je wel. Ondertus
sen groeit je nagel vanuit het nagelbed mee.
Het gaat eigenlijk vanzelf, je hoeft er niets
voor te doen. Bij laten vijlen en af en toe
een nieuw laagje gel. Dat is alles."
Het heeft haar zelfvertrouwen veel goed ge
daan. „Mensen spreken niet alleen met hun
mond, maar ook met hun handen", legt
Madeion uit. „Nagelbijters laten het wel om
met hun handen boven tafel te komen. Dat
is geen gezicht, die afgekloven vingers.
Hebben, alleen daarom al, ook vaak drem
pelvrees. Zelfs om hier te komen. Tuurlijk,
ik kan geen garanties geven. Als mensen na
een week al gaan plukken aan hun nieuwe
nagels, dan houdt het op. Maar nogmaals,
in negen van de tien gevallen, behoort na
gelbijten tot het verleden. En krijg je fraaie,
eigen nagels daarvoor in de plaats."
Wat kost dat nou, Marleen, om nagels te
hebben en te houden waaraan je een
puntje kunt zuigen? „Daar denk ik niet eens
bij na. Als je het gaat uitrekenen, stop je
misschien met twee keer in de maand ko
men. Maar aan de andere kant: mooie na
gels zijn me heel wat waard. Die heb ik nu
en dan valt het heus allemaal wel mee."
Madeion Braaks
ma: „Een beetje
nagelbijtster rookt
ook. In negen van
de tien gevallen
gaat dat op."
foto loek
zuijderduin
Fokker-medewerkers naar Frans Guyana voor lancering
Wie zou het niet willen. De val
lende blaadjes en gure herfst
stormen ontvluchten en lekker
twee maanden naar de tropen.
Naar het oerwoud van Frans
Guyana, vlakbij het Duivelsei
land dat beroemd en berucht is
door de film en het boek Papil-
Ion. En daar dan gewoon verder
met je werk. Wim Roest en Ro
nald van der Klaauw werken bij
Fokker Space Systems en zij
hebben hun koffers al gepakt.
Want maandag vliegen ze naar
Frans Guyana om de ERS 2-sa-
telliet op te bouwen die op 25
januari met een Ariane-raket de
ruimte wordt ingestuurd. Tot
dat moment blijven ze ook
daar. Alleen tussen kerst en oud
en nieuw komen ze even naar
huis.
Jaloers
Hoewel de twee technici hun
werk zelf ook hartstikke leuk
vinden, worden ze soms wei
eens moe van de jaloerse op
merkingen en blikken die hen
ten deel vallen. „Sommige men
sen hebben het idee dat het va
kantie is. Maar eerlijk gezegd is
er weinig te beleven. We moe
ten het zelf leuk maken. Geluk
kig hebben we een goede ploeg
die wel in is voor een geintje. De
lanceerbasis Kourou ligt mid
den in het oerwoud. Het is er
warm en vochtig en het is hard
werken, ver van familie en
vrienden. Lange dagen, want
het schema moet worden ge
haald. Op Kourou werken onge
veer 3000 mensen, merendeels
Fransen, en verder is er een
handjevol plaatselijke mensen.
Een bloeiend uitgaansleven is er
Roest en Van der Klaauw spre
ken uit ervaring. Ze waren alle
bei al eerder in Kourou. De twee
werken al vanaf 1981 bij Fokker
en zagen de kleine ruimtevaart
afdeling uitgroeien tot een uit
de kluiten gewassen bedrijf dat
sinds vorig jaar in Leiden is ge
vestigd. Voor hen begon het
echte werk met de bouw van de
Nederlandse wetenschappelijke
satellieten ANS en 1RAS. Maar
de tijd van dergelijke nationale
projecten is voorbij. Ruimte
vaart moet nu rendabel zijn. De
mystiek van reizen naar de
maan en van Nationale Projec
ten ligt ver achter ons.
Milieu
Satellieten die nu de ruimte in
gaan zijn puur commercieel,
bijvoorbeeld voor telecommu
nicatie, of ze worden ingezet
voor heel gericht onderzoek dat
ook resultaat moet opleveren.
De ERS 1 en 2 horen tot die
laatste groep. Het zijn 'milieu
satellieten'. „Milieu staat in de
belangstelling en daarvoor wil
de politiek wel geld beschikbaar
stellen." De ERS 2 kan met gro
te nauwkeurigheid waarnemin
gen doen. Er is,een systeem aan
boord voor ozon-metingen,
weer een ander kan stromingen
in de oceanen waarnemen. Ver
bluffend is vooral de nauwkeu
righeid waarmee waarnemin
gen worden gedaan. Eerder
maakte ERS 1 al detailopnames
van een aardbeving in Califor-
nië. ERS 2 is zo nauwkeurig dat
hij kan zien dat het gras in de
ene tuin in de Stevenshof wel
gemaaid is en in de andere niet.
„Op die manier kan ook worden
waargenomen of oogsten drei
gen te mislukken, want je kan
ook zien waar gewassen goed
en slecht groeien", leggen Van
der Klaauw en Roest uit.
Fokker Space Systems is voor
dit project einduitvoerder. De
afgelopen maanden werd de
ERS 2 helemaal opgebouwd bij
Estec in Noordwijk. Dat opbou
wen moet met grote nauwkeu
righeid gebeuren. Antennes
moeten op een 360ste deel van
een graad worden afgesteld.
Straks in de ruimte moet dat
ook het geval zijn. En wat als
zo'n antenne niet open wil vou
wen? „Dan zit er weinig anders
op dan vanuit Kourou achter de
computer een bedieningsarm te
laten klapperen, als een lam vo
geltje, en hopen dat het goed
gaat."
Leuk
Bij het opbouwen van de ERS 2
zijn behalve Nederlanders ook
Schotten, Engelsen, leren, Fran
sen, Duitsers en Italianen be
trokken. „Dat gaat leuk. We
kunnen het goed met elkaar
vinden. In de ruimte is Europa
echt verenigd", weten Van der
Klaauw en Roest. De voertaal in
de groep is Engels en het is hen
opgevallen dat Nederlanders in
zo n groep graag gezien zijn.
„Ach we zijn toch de Chinezen
van Europa, we praten met ie
dereen, kunnen met iedereen
overweg."
De etiquette is terug
Etiquette. In de jaren zestig
werd er flink tegenaan ge
schopt, strakke omgangsregels
werden gezien als elitair en ach
terhaald. Tegenwoordig wordt
er steeds meer aandacht ge
schonken aan deze regels en
wordt hoffelijkheid weer op
prijs gesteld. In de boekhandel
verschijnen handleidingen en
Teleac wijdt in het komende
quette. Aan de omgangsvormen
dus die vroeger gewoon waren
aan de vorstenhoven. Later
waaiden die regels over naar de
hogere en lagere standen, maar
in de loop der tijd vervaagden
de normen weer. Intussen
springt ook de horeca in op de,
groeiende behoefte. Voor het
antwoord op de vraag: Hoe
hoort het nu eigenlijk?
„Mensen hebben in deze tijd,
waarin regels lijken te ontbre
ken, weer behoefte aan een
beetje structuur," vertelt Cato
van Wijk, voorlichtster van Tele
ac. Volgens haar maakt de 'cha
os' van hedendaagse samenle
ving dat de aandacht voor om
gangsregels en etiquette weer
opleven. „We leven in een mul-
ti-culturele maatschappij en
daardoor is er behoefte aan ge
reedschap voor sociaal functio
neren." Niet alleen televisiema
kend Nederland signaleert deze
behoefte, de opleving heeft ook
de horeca zijn uitwerking.
Grand Hotel Huis ter Duin in
Noordwijk noemt etiquette 'ei
genlijk een deel van hun opvoe
ding'. Het personeel weet dus
el 'hoe het hoort'. Om ook
hun gasten wat van de regels bij
e brengen organiseert het
vijfsterren hotel lesavonden in
etiquette. Vooral zakenmensen
zijn geïnteresseerd. „Wij mer
ken duidelijk een opleving in de
aandacht van omgangsregels,"
Ttelt Stephan Stokkermans,
salesmanager van Huis ter
Duin. „Je zou kunnen zeggen
dat de onpersoonlijke maat
schappij van tegenwoordig de
behoefte aan regels versterkt."
Ook de nieuwe manier van za
ken doen heeft meer belangstel
ling tot gevolg. „Zaken doen
wordt persoonlijker. Het gaat
niet alleen om het product dat
wordt verkocht, maar ook om
hoe het wordt ingepakt. Kijk, bij
de hogere sociale klassen is eti
quette van oudsher een traditie.
Maar tegenwoordig zijn er
steeds meer mensen die al de
regels niet van huis uit hebben
meegekregen, maar er intussen
toch mee te maken hebben." In
de cursus van hel Grand Hotel
wordt voornamelijk.de 'hasis-
etiquette' behandeld. „Wever-
tellen bijvoorbeeld hoe mensen
hun bestek moeten hanteren.
Ook.de indeling van de tafel
komt aan de orde. Het is de be
doeling dat de gasten een leuke
avbnd hebben waarop op sub
tiele wijze ook iets over etiquet
te wordt bijgebracht."
Het blijkt dat mensen vaak niet
goed weten hoe men zich aan
tafel moet gedragen. „Mensen
doen erg hun best en maken
dan soms juist 'fouten'." Stok-
kermans geeft een paar voor-
beelden. Dingen die nog al eens
voorkomen. „Bij het Serveren
van gerechten worden de bor
den rechts van de mensen
'uitgeserveerd'. Mensen voelen
zich geroepen opzij te bewegen,
elke
kant. Als men juist naar r
wijkt stoot men soms het bord
uit de handen van de ober."
Een andere lnoeilijkheid is de
vraag of je als man even moei
opstaan wanneer een dame de
tafel verlaat. „I let gebeurt wel
eens dat slechts één of twee
mannen opstaan terwijl de rest
blijft zitten." Volgens de eti
quette staat een man inderdaad
even op in het voorgenoemde
geval maar sommige vrouwen
stellen dit helemaal niet op
prijs. „Etiquette is ook heel per
soonlijk. Bovendien hangt het
sterk van de omgeving afin
hoeverre de regels worden na
geleefd. In sommige gelegenhe
den is de sfeer veel meer infor
meel en zijn strakke regels niet
op hun plaats."
Arie Edelman slachtoffer eigen grap
Nee, het is geen grap. Het is bloedserieus. De Noordwijkse
hoteleigenaar Arie Edelman, die naam maakt met zijn John
Cleese-acts en zijn hotel dan omdoopt in Fawlty Towers, is
geveld met een dubbele beenbreuk. Hij ligt in het Leidse
Diaconessen Ziekenhuis en werd, hoe kan het ook anders,
het slachtoffer van een eigen grap. „Ik kreeg een koekje van
eigen deeg. Een rare gewaarwording", zegt een overigens
goedlachse Edelman vanuit zijn ziekenhuisbed.
Het onfortuinlijke ongeval overkwam hem vorige week
woensdagochtend. „Ik nam afscheid*van een echtpaar met
twee kinderen. Toen tilde ik de vrouw op als een echte
edelman, nam haar mee de trap op en zei: „Ik bel wel wan
neer ik uw vrouw terugbreng." Ik liep een paar treden, ik
was de ridder. Toen draaide ik me weer om, liep weer naar
beneden en tja, de leuning is daar wat korter en ik vergat
het laatste treetje."
Edelman kwam mét zijn voet 'raar terecht', maar dacht in
eerste instantie alleen aan de charmante dame-in-kwestie.
„Die zeilde naar de vloer en haar moest ik opvangen. Ik
dacht aan het hoofd. Ze kwam goed terecht. Boven op mij."
De dame mankeerde dan ook niets, maar met Edelman zijn
linkerbeen was alles mis. „Het been is naar buiten ge
zwiept, ik voelde een zweepslag. Die voet hing er zo'n
beetje bij. De enkelband zat los. Scheenbeen en kuitbeen
bleken gebroken, over het kogelgewricht van de voet heen.
Een stuk bot was afgebroken."
Met de ambulance moest hij naar het ziekenhuis. „Nee,
niet met sirenes, daar heb ik nog over gemopperd." Dezelf
de dag werd hij nog geopereerd. „Eerst zag ik groen van de
schrik. Maar toen heb ik een hoop lol gehad. Ziekenhuis op
zijn kop gezet. Je maakt hier gekke situaties mee. Zoals een
man van tachtig, die in de war is door een narcose. Hij
roept de hele dag om zijn moeder. En als je ziet dat mensen
nog zo vrolijk blijven. Dan moet je je diep schamen dat je
zelf maar een beetje loopt te tobben."
Hij lijkt weinig spijt van zijn grap te hebben, maar voorlo
pig is het dus uit met de kunsten van de Noordwijkse John
Cleese, waar hij overigens straks gewoon mee doorgaat.
Edelman mag met zijn krukken vandaag naar huis, maar
moet zeker tot eind januari revalideren.
Pas in februari denkt de hoteleigenaar weer op poten te
zijn. „Ik ga geen acts vanuit een in val id enkarretje doen.
Maar ik wil bij dezen wel excuses aan alle gasten aanbieden
dat John Cleese een tijdje is uitgeschakeld;"
De man met de motoriek van John Cleese geniet inmiddels
ruime landelijke bekendheid. Hij krijgt per week wel 50 ver
zoeken - 'het is gewoon een gekkenhuis' - om zijn acts op
te voeren. Daarvan honoreert hij er maar twee, op vrijdag
en zaterdag tijdens de Fawlty Towers-diners. Maar dan
voert hij ook de gekste dingen uit. Dan gaat hij bijvoorbeeld
met een boormachine te keer bij een 'bouwvallige' tafel,
verplaatst tafels omdat een lamp naar beneden dreigt te
storten of maakt een rondje door het hotel met gasten voor
wie er zogenaamd geen kamer meer zou zijn.
„Maar het moet subtiel blijven, je gooit geen kop koffie
over iemand heen. Dan schiet je je doel voorbij." De grap
pen hebben een toegevoegde waarde. „Als de soep niet
echt zou smaken, zou je je met die streken belachelijk ma
ken."
EMIEL FANGMANN
Arie Edelman, alias de Noordwijkse John Cleese, kan ook in het
ziekenhuis nog wel lachen. Hoewel de klap best hard aankwam.
De Fokker-ploeg voor Frans Guyana, altijd in voor een geintje. Als ruimte-ontdekkingsreizigers met tropen
helm op, klaar voor vertrek. Op de achtergrond is de ERS2-satelliet te zien. Wim Roest staat uiterst rechts op
de achterste rij, zijn collega Ronald van der Klaauw staat helemaal rechts op de middelste rij. foto pi