Noordelijke katholieken
meer betrokken bij kerk
Katholieke kerk moet
inkrimpen in Den Haag
Kerk Samenleving
Vredesbrief: bundeling van profetie en pastoraat
VRIJDAG 11 NOVEMBER 19
BUITENLAND KORT
I .egerprcdikanten
Duitse legerprcdikanten die
nu nog in overheidsdienst
zijn, zullen op den duur ook
in dienst van de Kerk kunnen
werken. Dat compromisvor
stel aanvaardde de synode
van de Evangelische Kerk
van Duitsland gisteren in
I laile zonder tegenstemmen.
Sinds het verdrag over gees
telijke verzorging in de
krijgsmacht uit 1957 hebben
de legerpredikanten in het
Westen een militaire rang.
De Evangelische Kerk in het
Oosten van Duitsland, die in
de DDR-tijd tegen legerpre
dikanten in dienst van de
communistische overheid
was, wilde verandering in die
situatie. Na de kerkelijke her
eniging is hierover in de EKD
een felle strijd gevoerd.
Pastoraat
Volgens het besluit kunnen
de 24 regionale EKD-kerken
zelf besluiten voor welk mo
del ze kiezen, of een leger-
predikant in dienst van de
staat of een gemeentepredi-
kant die ook militair pasto
raat verzorgt. De synode
draagt het EKD-bestuur op
de onderhandelingen met de
regering over herziening van
het verdrag te openen. I iet is
de bedoeling dat de staat de
salarissen voor beide soorten
van legerpredikant blijft be
talen. Duitsland telt ongeveer
140 geestelijke verzorgers in
de krijgsmacht. Legerbis
schop Harlmut Löwe toonde
zich zeer tevreden over dit
besluit. EKD-voorzitter bis
schop Klaus Engelhardl
sprak zijn vreugde erover uit
dat een oplossing 'langs de
oude Duits-Duitse grens' is
vermeden.
Homoseksualiteit
Circa tweehonderd ortho
doxe studenten theologie
hebben deze week in Boeka
rest gedemonstreerd tegen
het Roemeense parlement,
dat homoseksualiteit niet
langer strafbaar wil stellen.
,,De sodomie vernietigt Roe
menië", scandeerden de de
monstranten. die gedeeltelijk
in toog waren gekleed. ,,Wij
willen niet dat onze kinderen
homoseksuelen worden", al
dus de spandoeken van de
studenten, die voor de twee
de achtereenvolgende dag
demonstreerden. De Roe
meense Orthodoxe Kerk
heeft homoseksualiteit altijd
veroordeeld.
Gevangenisstraf'
De Raad van Europa, waar
van Roemenië sinds een jaar
volledig deel uitmaakt, heeft
dit land geadviseerd homo
seksualiteit uit het wetboek
van strafrecht te schrappen.
Onder het communistische
regime kon deze seksuele ge
aardheid op maximaal vijf
jaar gevangenisstraf komen
te staan. De gedeputeerden,
die eerder met een overgrote
meerderheid voor de oude
straffen stemden, zijn vorige
week op hun beslissing te
ruggekomen. Volgens het
nieuwe wetsontwerp kunnen
homoseksuelen nog één tot
vijf jaar gevangenisstraf ver
wachten als zij hun relatie
'publiekelijk tonen en de
openbare orde verstoren'.
Ruzie
Enkele dagen voor de Zwe
den naar de stembus gaan
om tijdens een referendum
te beslissen over het lidmaat
schap van de Europese Unie
(EU) is er binnen de regering
een openlijke ruzie uitgebro
ken over de invloed van het
Vaticaan in de EU. De minis
ter van landbouw beweerde
dat de paus het familiebeleid
van de EU bepaalde. Dat viel
niet in goede aarde bij enkele
van haar collega-ministers.
HET WEER
HANS VAN ES
DEN HAAG GPD
De katholieke kerk is niet langer in staat de 29 pa
rochies van Den Haag overeind te houden. Slui
ting van kerkgebouwen lijkt onvermijdelijk. De
voornaamste oorzaken van de problemen zijn het
teruglopend aantal priesters en het dalende kerk
bezoek. Van de ruim 110.000 Haagse katholieken
gaan er nog maar 8600 naar de kerk. In 1986 wa
ren het er nog ruim twaalfduizend.
Aan het einde van het komende jaar zijn er
naar verwachting nog maar veertien pastoors
over. Vier jaar geleden telde Den Haag nog 26 pa
rochiegeestelijken. Dat blijkt uit de discussienota
'Om een weg te vinden...', die is opgesteld door
de staf van het dekenaat 's-Gravenhage.
Dit alles noopt volgens het dekenaat tot een an
dere organisatie van katholiek-Den Haag. In de
nota wordt voorgesteld over te gaan tot de vor
ming van acht tot elf grotere parochies. Binnen
deze eenheden zal slechts één kerkgebouw de
functie krijgen van volwaardige parochiekerk
waar elke zondag de mis wordt opgedragen. Het
is wel mogelijk dat er in de afzonderlijke wijken
groepen van gelovigen bijeen blijven komen,
maar dat kan niet meer binnen het verband van
een zelfstandige parochie. Verder moet er binnen
de vergrote parochies meer worden samenge
werkt met kerkgroepen van allochtonen en ande
re speciale vormen van pastoraat.
Twee parochies vallen wegens hun stedelijke
functie buiten de reorganisatie: de H. Jacobus aan
de Parkstraat en de H. Agnes aan de Beeklaan.
Deze kerken kunnen zelfstandig blijven voortbe
staan.
De hervormde en gereformeerde kerken heb
ben eerder al aangekondigd circa tien kerkgebou
wen in Den Haag te willen afstoten.
Beekman: geen referendum
over Samen op Weg-proces
de hervorm
de synode denkt 'absoluut
niet' aan een referendum over
het Samen op Weg-proces.
Dat is een slecht middel om
een kerk te besturen, zegt ds.
W. Beekman te Koudum. Hij
reageert op een lezing van de
hervormde hoogleraar zen
dingswetenschappen dr. J.
Jongeneel uit Utrecht waarin
deze ervoor pleitte dat alle le
den van de Hervormde, Gere
formeerde en Lutherse Kerken
zich over het Samen op Weg-
proces moeten kunnen uit
spreken.
De Kerk wordt volgens
Beekman bestuurd door de
ambten in vergadering bijeen.
Die hakken knopen door en
nemen het voortouw. „Stel je
voor dat Mozes in de woestijn
een referendum had gehou
den. Dan was het volk nog niet
in het Beloofde Land ge
weest." En stel, zegt Beekman,
dat zo'n referendum uitkomt
op 51 om 49 procent. „Wat
moetje dan?"
Een federatie komt voorlo
pig helemaal niet aan de orde,
aldus de hervormde praeses.
„Dat is duidelijk een zeer on
kerkelijke oplossing."
Schillebeeckx:
ordegenoot
klaagde mij aan
De rk theoloog prof. dr. E. Schil
lebeeckx zegt deze week in het
weekblad De Bazuin dat zijn
medebroeder prof. mag. dr. J.
van der Ploeg hem indertijd bij
de paus en de Curie heeft aan
geklaagd. Het Vaticaan heeft
driemaal een proces tegen
Schillebeeckx gevoerd.
In zijn nieuwste boek Theolo
gisch testament zegt de Vlaam
se theoloog dat Karl Rahner, die
indertijd als zijn advocaat op
trad, hem een doos naliet met
stukken. Daarin zaten ook drie
brieven van diegene die hem
indertijd heeft aangeklaagd. In
zijn boek noemt Schillbeeckx de
auteur van die brieven niet,
'want ik wil niet natrappen'. In
een vraaggesprek met De Ba
zuin onthult hij dat het zijn
toenmalige huisgenoot Van der
Ploeg was.
Van der Ploeg, van 1951 tot
1979 hoogleraar Oude Testa
ment aan de Katholieke Univer
siteit Nijmegen, heeft vanaf de
jaren zestig de zijns inziens
'ketterse invloeden' in de Ne
derlandse RK Kerk bestreden.
Niemand, zeker zijn progressie
ve ordegenoot Schillebeeckx
niet, was veilig voor zijn vaak
ongemeen harde kritiek in het
blad Katholieke Stemmen.
Van der Ploeg (85) zegt desge
vraagd dat hij geen officiële
aanklacht tegen zijn vijf jaar
jongere ordegenoot heeft inge
diend. „Wel heb ik in persoon
lijke brieven aan de toenmalige
secretaris van de congregatie
voor de geloofsleer, mgr. Filipe,
de situatie in Nederland be
schreven."
BEROEPINGSWERK
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen: te Papendrecht (beiden
part time): drs. H. Makkingaen mevr.
drs. W. Greijdanus. belden l.l. zen
dingspredikant te Rwanda, wonende
te Oegstgeest, die dit beroep hebben
aangenomen.
GEREFORMEERDEGEMEENTEN
Beroepen: te Hoofddorp en te Rand
burg (Z.Afr.): C. Hogchem te Borsse-
le; te Melissant i.c.m. met Doven-
zorg: C. Sonnevelt te Krimpen aan
Met uitzondering van het kerkbezoek, zijn de gelovigen ten noorden van de Moerdijk veel r
Zuidelijke bisdommen zijn in zeker opzicht 'luie monopolies
Rooms-katholieken boven
de Moerdijk zijn veel meer
betrokken bij hun kerk dan
medegelovigen in het ka
tholieke zuiden. Gods
dienstsocioloog dr. T.
Schepens uit Tilburg zoekt
de verklaring hiervoor in
de werking van 'de reli
gieuze markt'.
UTRECHT ANP
De zuidelijke bisdommen zijn
in zeker opzicht 'luie monopo
lies', schrijft Schepens in Een-
twee-een, het blad van de RK
Kerkprovincie. Zij zijn door het
ontbreken van religieuze alter
natieven niet genoodzaakt zich
actief op te stellen. De bisdom
men in het noorden tellen naar
verhouding veel minder leden
en opereren in een 'gods
dienstig pluralistische situatie'.
Daardoor zijn zij gedwongen
actief op te treden.
Zo zijn boven de Moerdijk re
latief veel meer gelovigen als
vrijwilliger actief, neemt een
groter percentage van de paro
chianen deel aan volwassenen
catechese en is de financiële
bijdrage veel hoger, schrijft
Schepens na bestudering van
cijfers van onderzoeksbureau
KASK3. Vele parochies hebben
contactpersonen en organise
ren kindernevendiensten en
jongerenvieringen. In de noor
delijke bisdommen zijn boven
dien meer pastores beschikbaar
dan in het zuiden.
De enige uitzondering is het
kerkbezoek. Weliswaar ligt dat
het hoogst in de bisdommen
Utrecht en Groningen, maar
daarna komen Roermond en
Den Bosch. Alleen op dit punt
loopt de scheiding niet tussen
noord en zuid. De godsdienst
socioloog heeft hier geen ver
klaringvoor.
Schepens wijst de stelling van
de hand dat 'een bepaald type
bisschop' de mate van kerkelij
ke betrokkenheid bepaalt. Het
is vooral de werking van het
marktmechanisme: „Vooral het
bisdom Roermond ontplooit
naar verhouding erg weinig ac
tiviteiten om de gelovigen aan
zich te binden. Dat hoeft ook
niet volgens de markttheorie,
want er is in Limburg weinig
concurrentie van andere reli
gieuze groeperingen
Bevlogen bespiegelingen over de rol van
het leger in de wereld en de zorgen van
militairen die de nieuwe taken van de
krijgsmacht uitvoeren, moeten samen
komen in een brief over vrede en veilig
heid die de Nederlandse bisschoppen in
1996 zullen publiceren.
Tijdens een beraad over de consultatie
die aan het opstellen van de brief vooraf
gaat, bleek echter dat er tussen de profe
tische stem van de vredesbeweging en
de pastorale zorgen van militaire belan
genverenigingen een spanningsveld be-
Ongeveer veertig organisaties waren
aanwezig op de bijeenkomst, die door de
rk-vredesbeweging Pax Christi georgani
seerd was. Daaronder bevonden zich
vredesorganisaties, vakbonden van mili
tairen, politieke partijen en vertegen
woordigers van andere kerken.
Pax Christi coördineert de opiniepei
ling die in september 1995 afgerond
moet zijn. Belangstellende organisaties
kunnen hun visie geven op de vier the
ma's waarop de brief in zal gaan: de
functies van de krijgsmacht, wapenhan
del, kernbewapening en de verzoenende
rol die de kerken kunnen spelen.
„Profetisch georiënteerde insprekers
zullen rekening moeten houden met de
pastorale belangen, terwijl de pastorale
insprekers niet kunnen volstaan met het
naar voren brengen van de problemen
van hun groep", zei Ben Schennink van
het Studiecentrum voor Vredesvraag
stukken van de Katholieke Universiteit
Nijmegen.
Volgens Schennink is er een groot ver
schil met de consultatie die in 1981
plaatshad ter voorbereiding op de bis
schoppelijke brief van 1983 over hetzelf
de onderwerp. Toen vroegen de geraad
pleegde organisaties de bisschoppen om
een duidelijk standpunt over eenzijdige
kernontwapening. „Nu gaat het veel
minder dan in 1981 om de antwoorden -
die zijn er in de meeste gevallen niet - en
veel meer om de wagen."
Niemandsland
Nu de herfst al vrij ver is gevorderd,
valt het op dat er nog steeds geen
echte najaarsstorm is losgebarsten.
Er zijn wel wat winderige dagen ge
weest, maar de windmeter wees
daarbij niet meer aan dan 7 of 8
Beaufort November is tot dusverre
wel heel kalm verlopen met op de
meeste dagen windkracht vier of
minder. De depressies leggen vol
doende activiteit aan de dag als
het om neerslag gaat; dat hebben
de afgelopen twee maanden bewe
zen, die - zeker in Noord-Holland -
tot de natste van deze eeuw be
hoorden. Het echte stormweer
bleef uit; de grote oceaandepres
sies lagen te ver weg of de kern-
druk was niet diep genoeg om een
sterk windveld te doen ontstaan.
Lagedrukcentra met een waarde la
ger dan 960 millibar, die de laatste
jaren veelvuldig zijn gesignaleerd,
lieten het tot dusverre afweten.
Kennelijk maakt de atmosfeer een
periode van betrekkelijke rust
door.... maar wat niet is kan nog
komen; het stormseizoen duurt im
mers tot april.
Het grijze en 'druppelende' weer
van gisteren - bij vrijwel windstilte -
werd veroorzaakt door een front,
dat de hele dag vrijwel stationair
lag langs de lijn IJmuiden-Twente.
Zoals we gewend waren de laatste
tijd was het niet koud; de maxima
schommelden rond 11 graden. Het
aarzelend front verdwijnt vandaag
van de weerkaart, maar het weer
houdt nog zijn sombere inslag.
Heel Scandinavië ligt nu in de
greep van de winter Bij Oslo komt j
het centrum van een hogedrukge-
bied te liggen, terwijl de druk bo
ven het zuiden van Europa laag
blijft. Een winterse luchtdrukver
deling, waarbij koude lucht met
toenemende oostenwind deze kant
op stroomt, maar niet echt door
haalt.
Ons land komt tijdens het weekein-
de eerder in een niemandsland te
liggen tussen kou in het noordoos
ten en oceaanlucht in het zuidwes
ten. Zaterdag blijft het droog en
met zuidoostenwind wordt het niet
warmer dan 7 of 8 graden. Daarna
rukt de warmere lucht al weer op.
Zondag komt een nieuw oceaan
front boven ons land stil te liggen
met enige tijd regen. Het blijft dan
nog waterkoud, wellicht ook maan
dag. Pas dinsdag lijkt zachte en
vochtige oceaanlucht met succes
door te stoten, waarbij het kwik
weer tot boven de 10 graden kan
oplopen.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Flinke wolkenvelden ei
af _.HIH
sneeuw of natte sneeuw,
's Nachts op de meeste
plaatsen matige tot stren
ge vorst. Middagtempera-
tuur tussen 3 graden m
sneeuw. Morgen in heel
Zweden kans op enkele
opklaringen. Middagtem-
peratuur van -10 in het
noorden tot plus 1 in het
zuiden.
Denemarken:
Koude oostenwind. Verder
wat bewolking en af
Mid-
graden, minima ongeveer -3 graden.
Engeland. Schotland, Wales en Ierland:
Vandaag perioden met zon en enige tijd
droog. I
westen toenemende
gevolgd door regen. Morgen
regen Groot-Brittannië en morgenmid
dag bereiken de eerste opklaringen weer
Ierland. Middagtemperatuur van 7 gra
den in Schotland tot 13 in het zuiden
België en Luxemburg:
Overwegend bewolkt en af en toe regen
of motregen. Middagtemperatuur rond 9
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vrij veel bewolking en af en toe regen,
het westen uit langdurige regen. Maxi
mumtemperatuur ongeveer 11 graden.
Spanje.
Langs de Costa's in het oosten en zui
den droog en vrij zonnig. Verder naar het
noordwesten meer bewolking en vooral
langs de Golf van Biskaje en de Atlanti
sche kust van tijd tot tijd regen. Vooral
morgen kan er veel neerslag vallen. Mid
dagtemperatuur aan de Costa's van 20
graden bij Barcelona tot 24 ten zuiden
van Benidorm. Elders maxima meest
rond 18 graden.
Canarische Eilanden:
Perioden met zon en droog. Maxima
rond 24 graden.
Tunesië:
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 07.54 Zon onder 16.50
Maan op 14.23 Maan onder01.37
Waterstanden Katwijk
Hoogwater 10.39 23.12
Laag water 06.27 18.26
Weerrapporten 10 november 19 uur:
droog e
zonnige perioden. In het noorden wat
meer wolkenvelden, vandaag kans op
een regen- of onweersbui en langs de
noordkust tamelijk veel wind, morgen
droog en rustiger weer. Maxima onge
veer 24 graden.
Zuid-Frankrijk:
Vandaag zonnige perioden én op de
meeste plaatsen droog. In het Rhonedal
waait een stevige Mistral. Morgen in de
westelijke departementen toenemende
bewolking, gevolgd door regen, in het
oosten nog vrij zonnig. De Mistral gaat
weer liggen. Middagtemperatuur onge
veer 16 graden, op het Centraal Massief
enkele graden lager
buien, soms met onweer, in het noord
westen mogelijk droog en opklaringen.
Met name in de bergen plaatselijk veel
wind. Morgen trekken de buien lang
zaam naar het zuidoosten weg en komt
er meer zon. Middagtemperatuur uit
eenlopend van 13 graden in het noorden
tot 20 op Sicilië.
Griekenland en Kreta:
Zeer wisselvallig weer met regen- en on
weersbuien. Plaatselijk veel neerslag.
Vandaag in het oostelijk deel van het
op de Sporaden waar
schijnlijk nog droog. Maxi
graden in het r
tot 23 plaatselijk aan de stranden ii
Cyprus
wl 12 9 3.0
ïo 7 25 18 0.0
nw 5 22 16 0.0
