Een kromme pink en negen
keer een goed gevoel hebben
Mini-serie rond Russische
georganiseerde misdaad
O
'In mijn stem zit meer dan alleen
het zingen van vrolijke meedeiners'
Rtv show
Patty Harpenau 'doet het' met een pen
WOENSDAG 9 NOVEMBER 1994
Jan Vayne kan op vierde CD met minder noten toe
Als popartiest was hij er ineens. Nog
maar een jaar of vijf geleden. Jan
Vayne, afgestudeerd aan het conser
vatorium in Zwolle, een pianist met
het uiterlijk van een rockartiest. De
man die het improviseren tot leven
heeft verheven, zowel thuis als op de
piano. Vayne is een nieuwe tournee
begonnen: met een nieuwe CD én
een kromme pink.
ZWOLLE DICK LANING
hit, nu moet ik echt gaan werken,
v Maar wat voor werk eigenlijk?',
was de eerste gedachte van pianist
Jan Vayne, toen in de nacht van 11 op 12
april iemand de deur van theater Carré iets
te vroeg dichtsloeg en Jan zijn linkerpink
brak. Nu, ruim een half jaar later, ligt zijn
vierde CD in de winkel en is hij weer een
theatertournee begonnen. Mèt een kromme
pink. „Als ik een klassieke literatuurpianist
was geweest, was mijn carrière over. Maar
omdat ik toch alleen maar improviseer, kan
ik van de nood een deugd maken. Mijn
pink is sterker dan ooit", zegt hij nuchter.
Waarschijnlijk had die pink niet eens
krom hoeven groeien. „Ik heb denk ik niet
genoeg fysiotherapie gedaan. Gemakzucht
hè", merkt hij laconiek op. „Het ziet er heel
treurig uit, maar voor mijn manier van spe
len is deze stand eigenlijk heel goed. Ik pas
me probleemloos aan. Bij improviseren
werkt het zo dat je alle missers gebruikt als
een stimulans voor nieuwe ontwikkelingen.
Zo'n kromme pink kan ik dus bij mijn spel
heel positief aanwenden."
Hoewel wat lui van aard, heeft de pianist
zijn 'vakantie' goed benut. „Ik heb in Zwolle
een huis gekocht, een mooie digitale studio
en een concertvleugel. Anders komt van
zulke dingen niets. Ik heb me verdiept in
studiotechnieken met als resultaat dat ik
voor mijn nieuwe CD, Vanity, alles zelf ge
daan heb. Ik speel niet alleen, maar heb ook
alles gearrangeerd, geproduceerd en opge
nomen. In één maand heb ik de CD opge-
Zingen
liet 28-jarige, praatgrage 'pianowonder'
doet op Vanity iets wat hij nooit eerder
heeft gedaan: zingen. „Het is een beetje een
atmosferische CD geworden, heel verstild,
geen orkest, niet zo wild als de vorige. Van
Tom Waits heb ik teksten gebruikt en die
zelf ingezongen. Dat is een beetje cult, een
beetje alternatief, grove, sobere teksten. Ik
vind dat heel ontroerend. Zo'n Tom Waits
heeft eigenlijk een beperkt publiek en ik
laat dat nu aan een heel groot publiek ho
ren. Je neemt zo iemand als het ware een
beetje op je rug, al zal hij dat vast niet nodig
hebben."
„Voor mij is deze CD een bewijs voor me
zelf dat ik ook heel klein, heel intiem kan
spelen. Ik kan heel snel spelen en ik heb la
ten zien dat ik genoeg techniek heb. Nu ben
ik minder bang, gedurfder, ik hoef me niet
meer achter mijn techniek te verschuilen.
Voor mij is de kunst nu dat ik noten durf
weg te laten."
Bij Jan Vayne - niet alleen aanbeden van
wege zijn jongleren op het klavier, maar
ook om zijn weelderige lokken - ontstaat de
muziek op het moment dat hij speelt. „Va
nity heb ik helemaal thuis opgenomen, dus
het was een kwestie van negen keer een
goed gevoel hebben. Dat betekent één keer
in de week vijf minuten het goede gevoel.
Jan Vayne: „De CD 'Vanity' is heel verstild, geen orkest, niet zo wild als de vorige."
Daardoor is deze CD wel veel echter gewor
den, er is niets aan bedacht. Bij mij is het
resultaat beter als het niet hoeft."
„Het is allemaal een beetje onschuldig
mezelf zijn, eigenlijk een leuk rommeltje. Ik
denk gewoon: kom, laat ik weer 'es een
plaatje maken. Nou, dan heb ik drie num
mers van Tom Waits en daartussen doe ik
wat ik altijd doe, wel geïnspireerd door die
teksten."
Psychiater
Op zijn nieuwe tournee wordt Vayne bege
leid door een negenmans rockband, alle
maal vrienden. „Het wordt hier en daar wel
wat heavy", belooft hij. „Maar ik blijf op
mijn piano heel klassiekerig doen, als ik
speel klinkt het toch altijd heel klassiek. Tij
dens de concerten zing ik ook alles. Het lijkt
allemaal wat vaag op wat ik op CD's heb ge
daan, maar het ontstaat altijd heel impul
sief."
Televisie moet van de platenmaatschap
pij, en concerten, daar hebben de mensen
recht op.' Maar eigenlijk hoeft dat voor Vay
ne niet zo. „Pianospelen is alsof ik praat,
het is een verlengstuk, het is ook mijn psy
chiater. Maar als het publiek zou wegvallen,
zou ik precies hetzelfde doen. Ik ben niet
verslaafd aan publiciteit. Bij een concert
voel ik me vaak wat opgelaten, dan denk ik:
goh, komen jullie allemaal voor mij? Maar
ik weet ook dat ik kan doen wat ik wil, juist
omdat ik zo'n succes heb. Optreden hoort
er dan gewoon bij, en het spelen zelf vind ik
op zo"n avond heerlijk."
De laatste CD ligt nog maar net in de
winkel. Er zijn in één klap alweer 17.500
exemplaren van verkocht. „Maar ik heb
nooit last van arrogantie gehad. In feite ben
ik heel bescheiden, ik leef ook heel sober. Ik
ben nuchter, niet zo'n RTL 4-jongetje. Er is
een hele hoop nep in het artiestenwereldje.
Dat de georganiseerde misdaad niet alleen in het Westen
een groeiend probleem vormt is geen nieuws. De snelle
opkomst van de Russische variant van de maffia is een
actueel gegeven, waarop de BBC heeft ingehaakt met de indringen
de driedelige miniserie Grushko. De TROS brengt deze serie op het
scherm op de vrijdagen 11, 18 en 25 november.
Mikhail Grushko is de leider van een speciale eenheid van de
St. Petersburgse politie. Zijn afdeling is in het leven geroepen om
de georganiseerde misdaad in al zijn vormen te bestrijden. Als de
serie begint zijn zeker drie bendes uit de Zuidelijke Republieken
van Rusland actief in het voormalige Leningrad is er sprake van een
hevige strijd om de macht.
Startpunt vor het verhaal is de moord op de journalist Milyukin.
Grushko krijgt opdracht de zaak te onderzoeken en krijgt al doende
steeds meer inzicht in de dwarsverbindingen tussen de maffia en
andere duistere organisaties, zoals een snel groeiende neo-nazi
groepering en de overblijfselen van wat vroeger de KGB was.
Grushko's naspeuringen brengen hem bij een Brits-Russische
onderneming die laag-radioactief afval uit de Petersburgse kern
centrale afvoert naar het toch al verziekte gebied rond Tsjernobyl.
De daarbij gebruikte vrachtwagens worden vervolgens door de
maffia ingezet om afgekeurd vlees, dat vernietigd had moeten wor
den, op de zwarte markt te brengen. Eén van de vrachtwagen
chauffeurs, wiens vrouw aan kanker is overleden, blijkt een tipge
ver van de vermoorde journalist Milyukin te zijn.
Grushko ontdekt niet alleen de identiteit van de moordenaars
van de journalist, maar krijgt ook een helder inzicht in de stand van
zaken in zijn land. Ook zijn eigen privé-omstandigheden spelen
een belangrijke rol in het verhaal. Zo is één van zijn frustraties het
feit dat zijn dochter Tanya - een afgestudeerd arts - niet alleen wil j
trouwen met haar yuppie-vriend Boris, maar ook met hem naar
Amerika wil emigreren.
De gerenommeerde Engelse acteur Brian Cox is tot in zijn vin
gertoppen de gekwelde politieman Grushko. De rollen van zijn
vrouw en dochter worden gespeeld door respectievelijk Rosaleen
Linehan en Amanda Mealing.
De miniserie werd geschreven door de journalist/schrijver Philip
Kerr. Hij schrijft voor tijdschriften en dagbladen, waaronder de
Sunday Times.
(Uitzending, vrijdag om 22.51 uur, Nederland 2)
Maar ik heb er geen boodschap aan, je
moet ermee werken, verder niet."
„Ik ben door het succes eerder wat over
dreven voorzichtig geworden, aardiger dan
ik eigenlijk ben. Ik krijg de neiging om al
snel iemand te groeten, maar dat kan ook
weer precies verkeerd uitgelegd worden. Ik
zie ook niet altijd zo snel wie het is, ik heb
slechte ogen, maar ik ben m'n bril kwijt..."
Verzekering
Opmerkingen als zou het allemaal maar
wat 'klootloos gepingel' zijn wat hij produ
ceert, laten hem naar eigen zeggen koud.
„Ik luister daar nooit naar, want ze zeggen
het nooit rechtstreeks tegen mij. Want dan
heb ik mijn weerwoord wel, dan zal ik laten
horen dat ik ook heel zwaar of euforisch en
juist heel diep kan spelen."
Met z'n tienen zijn Jans 'gouden' vingers
voor een slordige twee miljoen gulden ver
zekerd. Dat is aan dat sneue linker pinkie
niet af te lezen. „Laat ik dat maar meteen
even rechtzetten: van de verzekering krijg ik
geen fluit. Dat gebeurt alleen wanneer ik
helemaal niet meer kan spelen. Och, vroeg
of Iaat zal het wel een keer fout gaan. Maar
mocht het succes ooit stoppen, dan speel ik
voor mezelf, ik doe wat ik voel."
(Speellijst: Enschede (17 nov), Amstelveen
(18 nov), Zutphen (26 nov), Nieuwegein (2
dec), Den Haag (3 dec), Nijmegen (8 dec),
Oosterhout (9 dec), Almere (14 dec), Den
Helder (15 dec), Allernaar (4 febr), Assen (6
febr), Groningen (10 febr), Zoetermeer (16
febr), Winterswijk (17 febr), Terneuzen
(18 febr), Carré Amsterdam (1 mrt), Oss (7
mrt), Sliedrecht (10 mrt), Veenendaal (11
mrt) en Roosendaal (1 apr).
Solo: Ciscustheater Scheveningen (20
nov) en De Doelen Rotterdam (11 dec).
Dries Roelvink wil met eigen show de theaters in het land afgaan
AMSTERDAM ROY TOUKER
Amsterdammer
Dries Roelvink is
een meedein-zan
ger tegen wil en dank. In plaats
van vrolijke Nederlandse
tralalaatjes, zingt hij liever in
het Engels: werk van Tom Jo
nes en Engelbert Humperdinck
en in mindere mate van Paul
Anka en Frank Sinatra. Liedjes
waarvoor een aanzwellende
stem vereist is. „Die meedei
ners die ik nu zing, zijn wel
leuk, maar ik kan meer met
mijn stem. Dat wil ik laten ho
ren. Mijn stem leent zich voor
de nummers van Jones en
Humperdinck. Een toon strak
inzetten en dan op 't eind vi
braties."
De 35-jarige Roelvink drukt
de CD-speler van zijn auto aan:
„Moet je eens luisteren, dit is
zó mooi." De ruimte wordt ge
vuld met de stem van Engel-
bert Humperdinck. „Het begint
rustig en er komt steeds meer
bij. Dit is een onbekend num
mer van hem. En die nummers
wil ik op CD zetten. Ik wil laten
weten dat er meer in me zit. In
wat ik nu doe, kan ik artistiek
niks kwijt."
De goudblonde Mokummer
maakt het zichzelf niet gemak
kelijk. Immers, terwijl de grote
doorbraak nog moet komen,
wil hij al overstappen op een
nieuw repertoire. Toekomst
muziek, maar wel een toe
komst op korte termijn.
Dit jaar richt Roelvink zich
nog op het Nederlandstalig re
pertoire - 18 november komen
zijn nieuwe single Winter en
een live-CD uit -, maar volgend
jaar verschijnt, als het aan hem
ligt, de Engelstalige CD op de
markt.
Dries Roelvink: „Ik ben natuurlijk geen Pavarotti,
gen.
Het begon allemaal toen hij
meedeed aan een talentenjacht
in The Shorts of London aan het
Rembrandtplein. Hij won en
zijn prijs bestond uit een optre
den in het voorprogramma van
Lee Towers en een plaatopna-
„Dat optreden was in de
Kleine Komedieeen volle zaal,
heel eng. Ik zong weieens een
nootje mis, maar ik kreeg leuke
reacties. Met de single Ik hou
van jou, een cover van een
Tom-Joneshit, is Annie de Reu
ver voor mij de platenmaat
schappijen afgegaan. Ze is bij
zes of zeven geweest, maar nie
mand had belangstelling.
Overal hetzelfde commentaar:
ik was de zoveelste Neder
landstalige zanger. Een hele te
leurstelling."
Ben Cramer
„In eigen beheer hebben we
toen maar duizend plaatjes la
ten persen: die was ik trouwens
zo kwijt. Ik kreeg ook steeds
meer optredens. Een man van
Phonogram zag me een keer
optreden en ik kreeg een con
tract voor twee jaar. Ik maakte
vier Engelstalige singles, maar
ze flopten allemaal. Ze werden
wel een paar keer gedraaid in
Hilversum, maar het werden
geen hits. Het contract werd
niet verlengd."
Opnieuw teleurstelling.
„Toen kwam ik in contact met
Ben Cramer. Hij had nog een
nummer - Ik ben tevreden - lig
gen en dat moest ik maar eens
zingen. Op eigen kosten heb ik
een geluidsband laten maken.
Opnieuw de platenmaatschap
pijen af, maar dit keer had ik al
bij de tweede succes. De single
werd uitgegeven en kwam in
de hitparade. Ik kreeg TV-op-
tredens en dacht toen: Neder
landstalig moet het dan maar
zijn. Ik zit nu vier jaar bij pla
tenmaatschappij Telstaren on
langs is mijn contract met drie
jaar verlengd."
Drie jaar geleden begon
Roelvink met zijn eerste eigen
show. „Dat was een wens van
me: een eigen concert in een
niet zo groot theater. Zo be
landde ik opnieuw in de Kleine
Komedie. In drie dagen waren
de 600 plaatsen uitverkocht.
Heel leuk en een hoop positie
ve publiciteit."
„Toen het achter de mg was,
vond ik dat ik het maar eens
groter moest proberen met een
show in Carré. Maar daar kon
ik pas anderhalf jaar later te
recht. Toen ben ik naar het
Concertgebouw gegaan, afgelo
pen april. Een mooie avond
met 2200 bezoekers. Als ik erop
terugkijk, krijg ik nog kippevel.
Van dat concert is een live-CD
gemaakt, die deze maand uit
komt."
„Tijdens dat concert heb ik
het duet All I ask of you uit de
Phantom of the opera met Ruth
Jacott gezongen. De mensen
waren er heel verbaasd over
dat er meer in mijn stem zat
dan alleen maar het zingen van
vrolijke meedeiners.
Doel
„Mijn uiteindelijke doel is met
een show de theaters in het
land af te gaan. Maar daarvoor
ben ik in het land nog te onbe
kend. Optreden voor een half
vol zaaltje in Groningen, Assen
of Zwolle is niet leuk. Niet voor
mij en niet voor het publiek.
Met een tophit zou ik kunnen
doorbreken, dan is meteen je
naam gevestigd. Ik knok ook
voor zo'n hit. Mijn platenmaat
schappij vindt dat dat een Ne
derlandstalige hit moet zijn.
Die zien niet zoveel in mijn
plannen voor een 'Engels' al
bum. Die zeggen: Ie begint nu
net als Nederlandstalige zanger
wat bekender te worden."
Volgend jaar april verzorgt
Roelvink weer een avondvul
lend concert. „En ditmaal wel
in Carré. Voor een zanger uit
Amsterdam betekent dat heel
wat. Carré, dan bén je er. Al
leen de groten hebben er ge
staan. Dat is wat anders dan de
zalen en feesttenten waar ik
normaal sta."
ry
M e staat hooggenoteerd in de va-
W derlandse roddel top tien. Fluister
fluister, ze heeft een nieuwe man.
Fluister, en een nieuwe villa. Fluister, en
een nieuwe man. Wat, wéér een? Fluister-
defluisterdefluister. Patty Harpenau, want
over haar hebben we het natuurlijk, kan
zich zo onderhand cum laude afgestudeerd
roddel-item noemen. Met een diploma op
geschept papier voor boven haar bed en
een extra lintje voor de moeite. Je zou soms
bijna vergeten dat ze ook nog schildert. Ge
lukkig worden we daar van tijd
tot lijd weer aan herinnerd door
middel van een daverende ex
positie. Dezer dagen was het
weer zo ver: in de Amsterdamse
galerie Total Art vond de ope
ning plaats van Drowning by
numbers, een tentoonstelling
van Harpenaus nieuwste werk.
Het publiek was massaal naar
de Nieuwe Spiegelstraat geko
men, Gert-Jan Dröge's
Glamourland-camera snorde
op volle toeren en de paparazzi
verdrongen elkaar, de telelen
zen en dictafoons in de aanslag.
Ook Het Wereldje was erbij.
Een voluptueuze dame met
een grote zwarte pieten-baret
op het kunstminnende hoofd,
worstelt zich de galerie in. Met
krachtige hand duwt ze de me
nigte uiteen en drukt haar neus
tegen een monumentaal kunstwerk. „Maar
Het
Wereldje
PANDA DE
L'ISLE
dat i
Aaaah! Helemaal anders! Helemaal
Dat heeft mevrouw goed in de gaten.
Want met Drowning by numbers laat Har
penau zien dat ze niet alleen, fluister fluis
ter, een nieuwe man en een nieuw huis
heeft, maar ook een heel nieuw concept.
Panelen, om precies te zijn. In geometri
sche vormen gezaagd, beschilderd, en ver
volgens bevestigd op transparant plexiglas.
Harpenau: „Een van de ergste dingen die
je kunt doen als kunstenaar, is jezelf herha
len. Het is te makkelijk om alsmaar verder
te drijven op een oude succesformule.
Schilderen doe je vanuit je ziel. Dit werk is
wat ik op dit moment te zeggen heb. Maar
je moet wèl kloten hebben om zoiets te
doen. Het is echt een risico, een gok."
Een goede gok, naar het lijkt. De kunst
pers reageert lovend en in de galerie zijn de
'aahs' en 'oohs' niet van de lucht. Hier en
daar wordt al tersluiks de in
houd van een portefeuille gen-
specteerd om te zien of er nog
zo'n mooi Harpenau-paneeltje
vanafkan.
Blauw voor jou
En er is nóg een nouveauté.
Patty heeft namelijk ook een
boek geschreven. Een esote
risch boek. Het heet Blauw voor
jou en de allereerste ovenverse
exemplaren liggen hoog opge
stapeld naast de wijn en de
nootjes. Waarom een boek?
Patty: „Omdat ik na alle esoteri
sche literatuur die ik heb gele
zen tot de conclusie kwam dat
er heel veel op de markt is waar
je niets aan hebt. Het is vaak te
veel van dat hallelujah-gedoe.
Bovendien kun je die boeken
vaak alleen lezen met een psy
chologisch woordenboek er
naast, anders zijn ze niet te begrijpen. Er is
één boek van Jung dat echt voor een groot
publiek bedoeld is. Het enige begrijpelijke
boek dat hij ooit heeft geschreven, eigenlijk.
En daar wilde ik mij bij aansluiten. De ken
nis die ik heb, wil ik delen. Want kennis is
niets als je haar niet kunt overdragen. Het
heeft ook wel degelijk te maken met wal ik
te zeggen heb als kunstenaar. Ik schilder
niet voor een elitair publiek, en ik schrijf
ook niet voor een elitair publiek."
En, fluister fluister, boek twee staat in
middels op stapel. Dat gaat een wat meer
toegespitst werk worden. Blauw voor jou is
meer een 'algeheel' boek. Het is het verhaal
over hoe Patty esoterisch is gaan denken en
over hoe je het dagelijks leven met een eso
terische filosofie kunt integreren.
Patty: „Je moet je een heel oude servies-
kast voorstellen, vol gebarsten schoteltjes,
kapotte borden en kopjes zonder oren. Die
kast gaan we eerst opruimen, leegmaken.
Om hem dan weer te vullen met mooi,
nieuw serviesgoed.
De druk beroemdheden bespringende
Gert-Jan Dróge is enthousiast over het
boek. „Ik heb ervan genoten. En: ik heb het
helemaal begrepen!"
Gaat hij nu esoterisch leven? Dróge:
„Zucht."
Zijn laatste serie Glamourland loopt ove
rigens alweer bijna ten einde. En dan gaat
hij weer eens -écht, helemaal zeker- defini
tief stoppen. Maar, fluister fluister, volgens
een AVRO-medewerker staat hij als het geld
op is -naar verwachting zo omstreeks febru
ari- weer op de stoep. We duimen.
Zangeres Maribelle is speciaal voor de
opening uit Volendam overgekomen. Heeft
zij al een Harpenautje aan de muur? Mari
belle: „Nee. Geen plaats. Maar èls ik plaats
had, zou ik er zeker een kopen. Zo eentje
met veel kleuren erin, daar houd ik van."
Harpenauloos
Ook Rob (Waku Waku) Fruithofs huis is
vooralsnog Harpenauloos. Hoe dat komt?
Fruithof: „Ik heb alleen kunst die ik zelf van
mijn reizen heb meegenomen. Dingen uit
Peru, uit Zuid-Amerika, Indianenkunst.
Sommige stukken heb ik pas na urenlang
onderhandelen met een stam verworven.
En dat vind ik dus honderd keer leuker dan
naar een galerie gaan en daar wat flappen
neertellen. Maar ik houd erg van het werk
van Patty en ik vind het interessant om haar
Patty Harpenau omringd door roddelpers en fans.
ontwikkeling te volgen. Als ik ooit iets van
haar zou kopen, dan zou ik trouwens nooit
zo'n kant en klaar werk nemen. Dan zou ik
haar een specifieke opdracht geven."
Wie dat inmiddels al gedaan heeft is Drs.
Max Hemelraad, deputy director van het
veilinghuis Sotheby's. Hemelraad: „Ik wil
graag iets aan de muur dat echt 'past'.
Daarom heb ik Patty een opdracht gegeven
speciaal voor mij iets te maken. Ik ben dus
binnenkort de trotse bezitter van een 'mea
sure made' Harpenau-paneel. En..."
Boem. Krak. We worden we onder de voet
gelopen door een gesloten formatie 'ta-
bloid'-fotografen, die zich massaal op Patty
en haar verloofde stort. Want kunst mag
FOTO FRANK FAHRNER
dan leuk zijn, er moet, fluister fluister, na
tuurlijk óók geroddeld worden. Wie écht wil
weten wat Patty Harpenau nu precies voelt
en denkt, bezoeke -nog tot 6 december-
DroWning by numbers. Of koopt Blauw voor
jou. Met na elk hoofdstuk een toepasselijke
oefening. Nog vóór de kerst bent u dan ge
heel esoterisch. En dat voor slechts 29,90.