Bonn bereid
tot uitleveren
Dusan Tadic
Bill Clinton hoeft na verlies Democraten nog niet te wanhopen
„Voor 5,25 zet ik
m'n spaargeld op de
Kapitaalrekening."
Buitenland
Netwerk van moslim-fundamentalisten opgerold
Unita vraagt internationale
hulp bij strijd in Angola
Hausse in erotiek
na val van Muur
Britten gaan olie boren
in Atlantische Oceaan
Oorlogstribunaal voor
berechting Rwandezen
Californiërs achter
wet tegen illegalen
WOENSDAG 9 NOVEMBER 1994
Hervormer op economisch zaken Rusland
moskou De Russische president Jeltsin heeft gisteren de positie
van hervormers binnen de regering versterkt door de partijloze
Jevgeni Jasin (60) te benoemen tot minister van economische
zaken. Hij wordt de opvolger van Aleksandr Sjochin, die afgelo
pen vrijdag opstapte als minister en vice-premier omdat hij niet
was gekend in de benoeming van Vladimir Panskov als minister
van financiën. Panskov moest weg wegens de recente roebelcri-
Brits IRA-lid krijgt 25 jaar celstraf
londen De Britse docent O'Hadhmail is gisteren tot 25 jaar ge
vangenisstraf veroodeeld voor zijn betrokkenheid bij de voorbe
reiding van bomaanslagen door het Ierse Republikeinse Leger
(IRA). De Britse politie hield de 36-jarige socioloog in februari
aan, toen hij een auto met onder andere 17 kilo Semtex bom
men Groot-Brittannië in wilde smokkelen.
Hongarije schrapt Expo-plannen
Boedapest Het Hongaarse parlement heeft gisteren besloten de
organisatie van de wereldtentoonstelling 1996 af te stoten. De
volksvertegenwoordiging vindt de kosten, 93,7 miljard forint (1,4
miljard gulden), van de organisatie te hoog voor het land.
Hongarije verwierf in 1989 samen met Wenen het recht de Expo
te organiseren. Twee jaar later trok Wenen zich terug en vroeg
Hongarije uitstel tot 1996, het jaar dat Hongarije 1.100 jaar be
staat.
Kaper Grieks vliegtuig aangehouden
athene» De politie heeft gisteren een jonge Griek aangehouden
die eerder op de dag een Boeing 737-400 van de Griekse lucht
vaartmaatschappij Olympic Airways had gekaapt boven Mace
donië. De arrestatie van de man was rechtstreeks op de Griekse
TV te zien. Hij had op het vliegveld van de Noordgriekse stad
Thessaloniki de 69 passagiers en acht bemanningsleden vrijgela
ten. De man was vermoedeijk uit verdriet over een verbroken re
latie tot zijn daad gekomen.
Miljoenen voor museum Auschwitz
bonn Duitsland trekt ruim zeven miljoen gulden uit voor een
opknapbeurt van het museum in Auschwitz. Het gebouw op het
terrein van het vernietigingskamp uit de Tweede Wereldoorlog
krijgt nieuwe verwarming en dubbele beglazing. Het kamp
Auschwitz, bij Krakow in Zuid-Polen dat in de oorlog door
Duitsland bezet was, is na de oorlog bewaard als een herden
kingsplaats.
'Grootschalige marteling in Peru'
amsterdam In Peru zijn de afgelopen jaren honderden mensen
gemarteld, meestal omdat regeringsfunctionarissen hen ver
dachten van terrorisme. Dat meldt de mensenrechtenorganisa
tie Amnesty International in een rapport aan de Verenigde Na
ties. De regering geeft volgens Amnesty toe dat er nog steeds
wordt gemarteld en heeft verklaard 'de nodige maatregelen' te
nemen tegen de folteraars. Amnesty hecht niet veel waarde aan
de verklaring.
Israël sluit grens Gaza wegens cholera
Israël heeft gisteren zijn grenzen gesloten voor pro-
dukten uit de Gazastrook. De Israëlische regering zegt dat er
cholera is uitgebroken in de door Palestijnen bestuurde kust
strook. Groente en fruit mogen Israël niet worden ingevoerd,
omdat de vrees bestaat dat die met besmet water zijn behan
deld. Inmiddels is in de Gazastrook bevestigd dat 29 r
met symptomen van cholera zijn opgenomen. Een kind z
zijn overleden aan de ziekte.
parijs Parijse politie-agenten trachten her
kenning te voorkomen van de man die zij zo
juist hebben gearresteerd. Hij wordt verdacht
van betrokkenheid bij de fundamentalistische
moslimorganisatie GIA die zijn oorsprong
heeft in Algerije. Tijdens een omvangrijke actie
werden in Parijs en omgeving gisteren 95 per
sonen aangehouden. GIA (Groupe Islamique
Armé) is de fanatiekste terreurbeweging die in
Algerije aktief is. De afgelopen anderhalf jaar
zijn ruim zeventig buitenlanders in Algerije
vermoord.
Volgens de Franse minister Pasqua (binnen
landse zaken) heeft GIA ook in andere landen
vertakkingen, waaronder Canada, Groot-Brit-
tannië, Duitsland en Nederland. Een woord
voerder van het Nederlandse ministerie van
binnenlandse zaken liet weten dat de Binnen
landse Veiligheidsdienst prima in staat is de
activiteiten van islamitische fundamentalisten
in de gaten te houden. Er wordt al jaren op dit
terrein samengewerkt met de Franse zusteror
ganisatie. De Centrale Recherche Informatie
dienst liet vanmorgen weten geen aanwijzigin-
gen te hebben dat moslim-fundamentalisten
aanslagen zouden voorbereiden in Nederland.
FOTO REUTER CHARLES PLAT!AU
luanda ap-Rtr-afpontkend dat Huambo reeds in
handen was gevallen van het re
geringsleger, zoals de regering
maandag had beweerd.
Een woordvoerder van het
Angolese leger heeft gisteren ge
zegd dat bij de verovering van
Huambo 1.500 rebellen zijn ge
dood.
Delegaties van de regering en
Unita moeten elkaar morgen in
de Zambiaanse hoofdstad Lusa
ka ontmoeten om de laatste de
tails te regelen voor een vredes
verdrag dat op 15 november
zou moeten worden onderte
kend. Unita liet weten dat het
overleg moet worden uitgesteld.
Jonas Savimbi, de leider van de
Angolese rebellenbeweging
Unita, heeft gisteren gezegd dat
hij het door de VN bemiddelde
vredesakkoord meteen onderte
kent als het regeringsleger de
aanval op Huambo staakt.
In Huambo is het hoofdkwar
tier van Unita gevestigd. De
stad wordt belegerd door het re
geringsleger. In een verklaring
vroeg Savimbi de internationale
gemeenschap om druk uit te
oefenen op de Angolese rege
ring het offensief te staken. In
de verklaring werd opnieuw
inlegbedrag op f 10.000,- ligt en de
rente nu 4,75%* is. Girorekening-
BERLUN «JOHN EISENHAMMER
De Duitse hereniging heeft opmerkelijke gevolgen gehad. Dat
de Oostduitsers na de grijze jaren van de communistische on
derdrukking hunkerden naar westerse auto's, televisietoestel
len, stereo-installaties, huishoudelijke apparatuur en kleding,
kwam niet onverwacht. En niemand keek er vreemd van op dat
de Oostduitsers watertandden bij de gedachte aan bananen,
tijdens het Honecker-regime een vrijwel onbekende fruitsoort.
Maar slechts weinigen hadden voorzien dat de voormalige
Oostblokkers na de val van de Berlijnse muur een onverzadig
bare appetijt voor seks aan de dag zouden leggen. De seksin
dustrie heeft als geen andere bedrijfstak garen gesponnen bij
de economische opleving van Oost-Duitsland. Onmiddellijk na
de hereniging ontstond er een explosieve vraag naar erotische
hulpmiddeltjes, pikante kleding en pornografie, die door het
oude regime waren verboden.
De seksindustrie kon de vraag nauwelijks aan. Het was de
droom van iedere ondernemer. Op 9 november 1989 viel de
muur, op 17 november arriveerden de eerste vrachtwagens
met 25.000 postorderkatalogi vol erotica, die grif van de hand
gingen. Momenteel hebben erotische postorderbedrijven maar
liefst 2 miljoen klanten in de voormalige DDR die nog steeds
druk doende zijn hun schade in te halen.
londen dpa-gpd
D e Postbank Kapitaalrekening r
zonder kosten van opnemen. Zelfs
inleg van f25.000,- biedt bedrag boven de f25.000,-, als u dit
SasSffiffi houders die een Kapitaal- of
Ej Leeuwrekening willen openen,
*39tS&3 kunnen dat vandaag nog thuis
doen. Gewoon via hun giroboekje.
En
de ideale combinatie van zeer hog
(nu 5,25%*) én alle opnamevrijheid.
maand van tevoren reserveert.
Hetzelfde principe - geldt ook
nelijk elk willekeurig bedrag de Leeuwrekening, waarbij het
belt nu even Postbank Sparen:
POSTBANK
Sparen doe je gewoon bij de Postbank.
De Britse regering heeft de olie
concerns Shell en British Petro
leum toestemming gegeven
voor de ontsluiting van het bui-
tengaatse olieveld Foinaven.
Het is voor het eerst dat de Brit
ten een reserve in de Atlanti
sche Oceaan gaan exploiteren.
Produktie was daar tot nu toe
niet aan de orde wegens de
technische problemen.
Het in 1992 ontdekte veld ligt
ongeveer 300 kilometer ten
westen van de Shetland-Eilan-
den. De zee is daar 500 meter
diep. Daarom is een speciale
techniek vereist om de olie te
winnen. Het vertrouwde beeld
van de Noordzee-olieplatforms
zal in de wateren ten westen
van de Shetlands niet te zien
zijn. In plaats daarvan zal boven
het Foinaven-veld permanent
Berechting door VN-tribunaal Den Hoog
Duitsland is bereid de Bosnische Serviër Dusan Tadic uit
te leveren aan de Verenigde Naties (VN) voor berechting
door het oorlogstribunaal in Den Haag. Vertegenwoordi
gers van het Duitse Openbaar Ministerie, die gisteren
aanwezig waren op de eerste zittingsdag van het tribu
naal, hebben dat verklaard. Ook Tadic zelf zou volgens
zijn advocaat bereid zijn zich door het tribunaal te laten
berechten. De rechters van het tribunaal besloten gister
middag Duitsland formeel te vragen Tadic over te dra
gen.
den haag gpdblijft i
Dusan Tadic was kampbewaar
der in Omarska, in het noord
westen van Bosnië. I lij zou zich
schuldig hebben gemaakt aan
tal van oorlogsmisdaden, zoals
betrokkenheid bij volkeren
moord, etnische zuivering,
slachtpartijen en verkrachting.
Bij de slachtpartijen vonden 32
mensen de dood.
Tadic werd in februari dit jaar
in München gearresteerd. In
Duitsland is hij inmiddels in
staat van beschuldiging gesteld.
Niettemin zijn de Duitsers be
reid hem aan 'Den Haag' over
te dragen. Maar daarvoor is wel
eerst een wetswijziging nodig.
De Duitse Bondsdag debatteert
eind deze maand over het wets
voorstel.
De uitlevering van Tadic is
een prestigezaak voor het tribu
naal, dat zichzelf forse beper
kingen heeft opgelegd door
geen mensen te berechten die
niet in persoon op de zitting
aanwezig zijn. Een andere Ser
viër, Dragan Nicolic, die maan
dag door het tribunaal werd ge
dagvaard, zal vermoedelijk
nooit kunnen worden berecht.
Nicolic, een voormalig kamp
commandant uit Susica, ver-
Bosnië en zal door de
ie autoriteiten in Pale
niet worden uitgeleverd.
De openbare aanklager, de
Zuidafrikaan Goldstone, zei de
rechters dat de onderzoekers
van het tribunaal voldoende be
wijs hadden verzameld om Ta
dic te dagvaarden, maar dat
daarmee wordt gewacht totdat
het onderzoek volledig is afge
rond. De onderzoekers beschik
ken over zo'n twintig getuigen
verklaringen, waaruit blijkt dat
Tadic zich schuldig heeft ge
maakt aan moord, marteling,
etnische zuivering en verkrach
ting. Volgens Goldstone gaat het
om misdaden tegen de mense
lijkheid, die de afgelopen vijftig
jaar zo goed als onbestraft zijn
gebleven.
Voor de geloofwaardigheid
van het tribunaal is het van be
lang dat zo snel mogelijk ver
dachten kunnen worden be
recht. Gisteren, op de eerste zit
tingsdag, verzamelden zich en
kele tientallen demonstranten
voor het gerechtsgebouw. Ze
vrezen dat alleen oe 'kleintjes'
worden aangepakt en dat de
politieke kopstukken, zoals de
Servische president Milosevic
en de Bosnisch-Servische leider
Karadzic, buiten schot blijven.
new york Rtr-AFPbunaal niet de doodstraf kan
uitspreken voor mensen die
zich hebben schuldig gemaakt
aan volkerenmoord. De Rwan
dese rechtbanken kunnen dat
De Veiligheidsraad van de Vere
nigde Naties heeft gisteren be
sloten tot oprichting van een in
ternationaal tribunaal om de
daders te berechten van de vol
kerenmoord in Rwanda. In de
maanden april tot juli zijn naar
schatting een half tot één mil
joen burgers van het Midden-
afrikaanse land vermoord, voor
namelijk leden van de Tutsi-
minderheid.
Dertien van de vijftien leden
tellende Veiligheidsraad namen
de resolutie aan. China onthield
zich van stemming. De verte
genwoordiger van Rwanda
stemde tegen. De Rwandese re
gering betreurt het dat het tri-
wel.
Het tribunaal voor Rwanda is
na het gisteren geopende Joego-
slavië-tribunaal het tweede in
zijn soort na de processen van
Neurenberg en Tokyo voor de
berechting van oorlogsmisda
den uit de Tweede Wereldoor
log. VN - secretaris-generaal
Boutros Ghali heeft gisteren in
Genève gezegd zo snel mogelijk
een interventiemacht of een po
litiecontingent naar Oost-Zaïre
te willen sturen om voor veilig
heid in de Rwandese vluchtelin
genkampen te zorgen.
een 'moeder-tanker' liggen af
gemeerd, die als opslagplaats
voorde olie dient.
De olie wordt gewonnen uit
bronnen in de zeebodem, en
van daaruit door pijpen naar
het 'moeder-schip' gepompt.
Tankers zullen dan de olie van
dit schip betrekken.
De oiiereserve bedraagt naar
schatting 500 miljoen vaten
(van 159 liter), een noeveelheid
waarmee het gezamenlijke ver
bruik van de industrielanden
twee weken kan worden gedekt.
Deskundigen vermoeden dat er
in het betreffende zeegebied
een totaal aan reserves is van
3,5 miljard vaten.
Shell en British Petroleum
zullen 1,5 miljard gulden in het
project steken. De produktie
moet eind 1995 of begin 1996
van start gaan en zal ongeveer
85.000 vaten per dag bedragen.
LOS ANGELES AFP-Rtr
De kiezers in California hebben
zich gisteren in een referendum
uitgesproken voor een wets
voorstel dat voorziet in een hard
beleid tegen illegale immigran
ten. Volgens voorlopige uitsla
gen schaarde tweederde van de
kiezers zich achter het omstre
den wetsvoorstel, dat Redt Onze
Staat (SOS, Save Our State) is
gedoopt.
Het wetsvoorstel 187 ontzegt
illegalen het gebruik van sociale
voorzieningen zoals onderwijs
en medische hulp, tenzij de si
tuatie levensbedreigend is. De
nieuwe wet verplicht artsen en
leraren ook om kinderen van il
legalen aan te geven bij de im
migratiedienst.
California telt naar schatting
1,5 miljoen illegalen, bijna 5
procent van de bevolking. De
meesten zijn afkomstig uit La-
tijns-Amerika en met name uit
Mexico. Het wetsvoorstel is zo
omstreden dat de politie tijdens
het referendum met extra man
kracht patrouilleerde. Inciden
ten deden zich niet voor.
WASHINGTON HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
In 1992 wilden de Amerikaanse kiezers ver
andering, en kozen zij na twaalf jaar Repu
blikeinse heerschappij de Democraat Bill
Clinton in het Witte Huis. Twee jaar later is
die behoefte aan verandering nog niet ge
stild, maar nu zijn diezelfde Clinton en zijn
Democratische Partij het slachtoffer.
Zelden heeft de partij van een zittende pre
sident zo'n vernietigende dreun gekregen
als de Democraten gisteren. De kiezers rea
geerden hun onvrede, sommigen zeggen
zelfs woede, over de gang van zaken in het
verfoeide Washington af op de senatoren,
afgevaardigden en gouverneurs van de De
mocratische Partij.
Zo kwam een einde aan een heerschappij in
het Congres die veertig jaar heeft geduurd.
Sinds 1945 hadden de Democraten gemid
deld 57 van de 100 senatoren en 261 van de
435 afgevaardigden. Gisteren hielden zij
echter niet meer dan 47 Senaatszetels en
207 van de 435 zetels in het Huis van Afge-
Terwijl de Republikeinen feestten, likten de
Democraten hun wonden. Zij konden zich
alleen verheugen over de winst van senator
Edward Kennedy in Massachussetts en het
verlies van de rechtse extremist Ollie North
in Virginia. Maar verder was het van New
York tot Texas tot Michigan louter droe
fenis.
De verkiezingen gaven een ruk naar rechts
te zien. Niet alleen door de Republikeinse
winst, maar ook omdat een veel nieuwe De
mocratische Congresleden van conservatie
vere snit zijn dan hun voorgangers. Dat zal
de verhoudingen tussen het Witte Huis en
het Capitool de komende twee jaar sterk
beïnvloeden.
De Republikeinse leider, senator Robert
Dole, belde meteen Clinton voor een af
spraak. Dat zal het nieuwe beeld worden in
de Amerikaanse politiek: een Democrati
sche president die, wil hij de komende twee
jaar nog iets tot stand brengen, tot overeen
stemming met de Republikeinen moet zien
te komen.
De nederlaag is bitter voor Clinton, wiens
boodschap dat het beter gaat met Amerika
bij de kiezers niet is aangeslagen. Dat de
economie groeit, het overheidstekort daalt,
er vijf miljoenen nieuwe banen zijn gescha
pen en de criminaliteit afneemt de Ame
rikanen hebben Clinton er niet voor be
loond.
Als ze het al weten, want uit enquêtes blijkt
dat de Amerikanen slecht op de hoogte zijn
van de werkelijke toestand van hun land.
Dat is aangewakkerd door de Republikei
nen, die alle mogelijke middelen hebben
gebruikt om Clinton elk politiek succes te
onthouden. Zijn zijn echter voor die ob
structie niet bestraft.
Clinon zal de komende twee jaar op een
dun koord moeten balanceren, wil hij in
1996 een kans op herverkiezing hebben. De
Republikeinen waar de lijst met mogelij
ke tegenkandidaten bijna dagelijks langer
wordt zullen hem daarbij zeker niet hel
pen. Maar ook zij moeten nu voorzichtig
zijn.
In 1992 stemden de kiezers tegen gridlock
de Amerikaanse term voor de politieke ver
lamming in Washington. Als de Republi
keinse meerderheid de komende twee jaar
dwars gaat liggen en Clinton op alle terrei
nen dwarsboomt, dan kan de woede van de
kiezers zich in 1996 opnieuw tegen hen ke-
Er zijn dan ook politieke analysten die vin
den dat Clinton met deze uitslag eigenlijk
nog niet zo slecht af is. Ten eerste dwingt
het de Democraten die jarenlang vanuit
hun ivoren toren dachten het allemaal wel
alleen te kunnen regelen tot bezinning
en tot meer samenwerking met de opposi
tie.
Maar mislukt die, dan kan Clinton over
twee jaar het Congres, en de Republikeinen
voorop, de schuld geven, wat zijn kansen
zal vergroten. En als de samenwerking over
partijpolitieke grenzen heen, waar heel
Amerika kennelijk zo naar verlangt, wel
lukt, dan kan Clinton met de resultaten
daarvan pronken.
Het lijkt op de taktiek van de 'verschroeide
aarde' die Harry Truman van 1946 tot 1948
toepaste. Toen de Republikeinen bij de ver
kiezingen van 1946 de meerderheid ver
overden en Trumans populariteit (net als
die van Clinton) op een dieptepunt was,
veranderde de president van aanpak. Hij
voerde twee jaar een felle campagne tegen
wat hij 'de nietsnutten van het Congres'
noemde, en won op sensationele manier de
verkiezingen van 1948. Maar of ook Clinton
daartoe in staat is, moet worden betwijfeld.
Het zou van hem een wel heel drastische
karakterveranderingvergen.
Clinton is van nature een compromissen-
zoeker. Hij was gisteren dan ook meteen
bereid om met Robert Dole in 1996 mo
gelijk zijn tegenstander samen te werken.
Hij heeft de Republikeinen immers nodig
om zijn topprioriteiten, hervorming van de
gezondheidszorg en de sociale zekerheid, te
realiseren.
Die plannen zullen nu moeten worden bij
gesteld in de richting van de Republikeinen,
maar er zal zeker iets uitrollen. Het eerste
bewijs van die samenwerking zal over enke
le weken te zien zijn, wanneer de (oude) Se
naat moet stemmen over het bij veel Repu
blikeinen impopulaire GATT-vrijhandels
verdrag.
De Republikeinen moeten op hun beurt
met de billen bloot. Hun 'Contract met
Amerika', waarin zij lagere belastingen,
minder overheid, meer geld voor de defen
sie en tegelijk verlaging van het financie
ringstekort beloofden, zonder de sociale ze
kerheid aan te pakken, is een pure luchtbal
lon gebleken.
De kiezers hebben die niet doorgeprikt,
maar dat doet de harde realiteit straks wel.
Tenzij de Republikeinen de fouten van de
Reagan-jaren herhalen, waarin de uitgaven
en het financieringstekort de pan uitrezen.
De nieuwe generatie Republikeinse leiders
wekt niet de indruk daarvan veel te hebben
geleerd. Dole is gematigd, maar de nieuwe
meerderheidsleider in het Huis, Newt Gin
grich, houdt van de confrontatie.
Clinton hoeft echter niet te wanhopen. Alle
presidenten van de afgelopen halve eeuw
hebben moeten toezien hoe hun partij bij
de tussentijdse verkiezingen verloor. Veel
presidenten (Reagan, Bush, Nixon, Ei
senhower) hebben met succes geregeerd
met een 'vijandig' Congres.