Satirisch nihilisme Milan Kunc
tegenover zware kost van Lakke
1
Cultuur&Kunst
Recensent doet aangifte
Rentesubsidie kunstaankopen blijft Macho-blues van Johnny Hallyday
'Goed laken veerkrachtig en sterk'
DINSDAG 8 NOVEMBER 1994
Kaartverkoop 'St. Martin in the Fields'
leiden K&O Leiden is begonnen met de kaartverkoop voor het
concert dat de beroemde Academy of St. Martin in the Fields op
20 maart in de Leidse Stadsgehoorzaal geeft. Dat gebeurt in het
kader van het 50-jarig bestaan van K&O. Kaarten kunnen wor
den gekocht of besteld op het Uit-bureau, Oude Vest 45, Leiden.
Het is dagelijks tussen negen en vijf uur geopend en telefonisch
bereikbaar onder nummer 141141.
Expositie èn nostalgisch concert
NOORDWiJK» Onder de titel 'Willem van den Bergh, 70 jaar zorg
voor verstandelijk gehandicapten Noordwijk', is vandaag in de
openbare bibliotheek een expositie geopend, ter afsluiting van
het jubileumjaar. In dit kader wordt in de St. Jeroenskerk op vrij
dag 25 november een nostalgisch concert gegeven. Dat begint
om 20.00 uur en is gratis toegankelijk.
Bloemen en 'insekten' op exposities
regio» In de openbare bibliotheek, filiaal Merenwijk, in Leiden
is een expositie te zien van aquarellen van de Leiderdorper J.
Pret. Tot 15 december zijn daar bloemen, dieren, stillevens en
stadsgezichten van zijn hand te bezichtigen. In de bibliotheek
van Noordwijkerhout zijn tot 29 november aquarellen te zien
van Henny Kagie die zich liet inspireren door Godfried Bomans'
'Erik of het klein insektenboek'. Van de Noordwijkerhoutse kun
stenares Ria Berendsen hangen in de vitrines keramische vlin
ders.
Schilder/graphicus Francis overleden
los angeles De Amerikaanse schilder en graphicus Sam Francis
is op 71-jarige leeftijd overleden. Francis die tot de abstracte ex
pressionisten behoorde werd in één adem genoemd met andere
'Actie Schilders' als Willem de Kooning, Franz Kline en Mark Ro-
tho. In 1950 vertrok Francis naar Parijs waar hij zich bij de Ame
rikaanse groep schilders rond leermeester Jean-Paul Riopelle
aansloot. Daar had hij in 1952 zijn eerste expositie. Vier jaar later
was zijn werk voor het eerst in New York te zien. Francis schil
derde in een abstracte, vloeiende stijl, met felle transparante
kleuren. Zijn werk doet denken aan de verfijnde schilderkunst
van het Verre Oosten.
Expositie in Leidse Stelling Gallery
amsterdam gpd
Theaterrecensent Hein Janssen
van de Volkskrant heeft gisteren
aangifte gedaan van mishande
ling door Carol van Herwijnen.
Het is nog niet bekend op welke
termijn de officier van justitie
een besluit over eventuele ver
volging van de acteur neemt.
De politie zal eerst Van Herwij-
nens versie van het incident on
derzoeken.
De acteur sloeg Janssen zon
dag in Amsterdam in elkaar na
afloop van het Vpro-televisie-
programma Plantage, een
rechtstreeks uitgezonden cul
tuurprogramma van Hanneke
Groenteman. Janssen had in
een discussie met Ton Lutz Van
Herwijnen genoemd als voor
beeld van een acteur 'die zich
achter zijn ijdelheid verstopt'.
De acteur was niet bij het pro
gramma aanwezig maar sprong
meteen op de fiets naar de op
namestudio om zijn woede te
koelen. Hij gooide Janssen te
gen de muur en sloeg en trapte
hem terwijl hij op de grond lag.
Er moest een Vpro-medewerker
aan te pas komen om de recen
sent te ontzetten.
Van Herwijnen verklaarde
zijn daad maandag uit opge
kropte woede. Hij noemde Jans
sen 'een buitengewoon arro
gante en niet-capabele recen
sent die zijn kritiek bij voorkeur
op de man richt'.
GOED GAREN
,,Dat is niet van hetzelfde laken een pak", is een alledaagse
uitdrukking. Dat dit gezegde afkomstig is uit de textielindustrie
realiseren we ons al lang niet meer.
In het kader van de tentoonstelling Leids Goed in het Stedelijk
Museum de Lakenhal is nu een speciaal woordenboek uitge
bracht dat beknopt een toelichting geeft op de herkomst en
achtergrond van de zegswijzen afkomstig uit de textielnijverheid.
Met circa 60 illustraties en de heldere teksten is dit boekje een
handzame gids bij de tentoonstelling Leids Goed en tevens een
interessant naslagwerk.
Kortingsbon van ƒ4,55
1 exemplaar van;
„Goed Garen"
van ƒ19,50 voor ƒ14,95
I Deze bon kunt u inleveren bij uw boekhandel of bij het
Stedelijk Museurrf de Lakenhal.
J Geldig gedurende de periode 8 november 1994 tot 31 decern
ISBN 90-6551-313-2/aktieno. 839-003
I Uitgeverij Goossens/Stedelijk Museum De Lakenhal
Direct bij binnenkomst in de galerie komt je een weelde
rige zee van kleine schilderijtjes met mierzoete kleuren
tegemoet, ontwapenend en cartoonesk. Milan Kunc
(Praag 1944) schildert op geraffineerde wijze mooie men
sen, exotische dieren en produkten. Er zijn in totaal 43
schilderijen en tekeningen bijeen gebracht, elk weer een
bonte samenstelling van onderwerpen: een skelet op de
fiets (Run for your life), een vliegend pakje dollars (Free
Money), een bevochtigde rode roos voor een blokkendo-
zenstad (Dramatic Rose).
keurige aanwijzingen kan men
de drie onderdelen in een sjab
loon onder de kopieermachine
leggen. Er dienen twee afdruk
ken gemaakt te worden: een om
mee naar huis te nemen en een
ter controle voor de kunste
naars (een samenwerking van
Allart Lakke en Onno Schilstra).
Zij documenteren zo ieders
keuze. De afbeeldingen betref
fen stempels, cliché's, beeld
merken en symbolen (bijvoor
beeld pijlen, twee varkens, de
godin Minerva, een gehandi
capte teddybeer) zoals Lakke
die in verschillende samenstel
lingen gebruikt in zijn werk. De
emblemata van beelden in
combinatie met zorgvuldig ge
kozen aantekeningen, notities
en een motto (bijvoorbeeld 'Tri
umph des Willens', 'Duitsland'
of 'pornografie') leveren tame
lijk zware kost op. Het is dan
ook niet niks wat hier van de
bezoeker verwacht wordt. „Men
wordt als beul het selectielokaal
binnengeleid", zegt Lakke. Hier
wordt bepaald wie en wat, wel
en niet deugt. Eenmaal ge
maakte samenstellingen kun
nen niet herroepen worden, el
ke selectie is uniek. In de ruim
telijke opstelling toont Lakke
een betonnen 'bad' dat statig in
de galerie rust, als een stilgelegd
gebruiksgoed. Een van witte si
liconen gegoten negroïde vrouw
huilt azuurblauwe tranen, daar
toe bewogen door een accu.
Een immense latex hand reikt
uit het plafond naar een op de
grond staande roze hand.
Lakke zegt een ijkpunt voor
de moraal (God) te missen. Hij
zoekt naar een beeldtaal die
zich laat lezen als de emblema
ta: een samengaan van beeld,
taal en betekenis. Is zijn opstel
ling dan een graf, een huilende
madonna en de helpende hand
van God?
Milan Kunc Allart Lakke
t/m 4 december, do t/m zo 14-
17 uur, in Stelling Gallery,
Kruisstraat lb, Leiden.
leiden esther gottschalk
'Satirisch nihilisme' noemt
Kunc zijn stijl, een protest tegen
de gevestigde orde en de con
sumptiemaatschappij, of 'Eco
logy Pop', zoals in sierlijke let
ters te lezen valt op een van de
geëxposeerde tekeningen. De
tekening toont rook uit fa
briekspijpen, een doodshoofd
en een betekenisvolle visgraat
pontificaal onder in beeld. Even
verder hangt een scène uit een
hoerenstraatje. Vrouwenbenen
in jarretels zijn afgedekt met
een lampekap, een protserige
sportwagen rijdt stapvoets voor
bij, in plaats van wielen zijn er
herenbroekspijpen en gaatjes
schoenen.
Kuncs werk laat zich beter le
zen als pop dan als kritiek. Hij
verlekkert zich eerder aan de re
clameachtige plaatjes van idylli
sche stelletje in een meer bij
zonsondergang. Hij fantaseert
bij clowneske vrouwtjes die
borstjes als peren hebben. Het
is een wereld van vlakke belang
stelling voor alles. Alles om hem
heen kan tot onderwerp wor
den. Kunc kijkt en hij tekent. In
een onafgebroken stroom. Het
hoeft voor hem niet allemaal
moralistisch, hoogdravend, kri
tisch te zijn. Kunc is een virtu
oos met pen en penseel. Zijn lij
nen zijn snel, vloeiend en aan
genaam, zijn schilderijen zijn
zoet van tint, kleurrijk, grappig
in eindeloze surrealistische
combinaties en associaties van
thema's en figuren.
Bij Allart Lakke (1961) kan de
moraal, het hoogdravende en
de kritiek wel uit de kast ge
haald worden, vrijwel letterlijk.
Achter in de galerieruimte is
een kabinetje ingericht met een
kopieermachine, ordners en la-
denkastjes. Er hangt een inge
lijst instructieblad dat aangeeft
hoe je hier een emblema kunt
samenstellen. Dit is een symbo
lische tekening met een motto
en een spreuk. Volgens nauw-
i witte siliconen gegoten negroïde vrc
e latex hand reikt uit hetplafond
j huilt azuurblauwe tranen, daartoe bewogen do'
ar een op de grond staande roze hand.
Komrij draagt
in Burcht
gedichten voor
Binnenkort verschijnt de derde
bundel in de reeks De Neder
landse Poëzie van de 12e tot en
met de 16e eeuw in 1000 en eni
ge gedichten. Ter gelegenheid
daarvan draagt samensteller
Gerrit Komrij vrijdag 18 novem
ber in sociëteit De Burcht ge
dichten uit deze verzameling
voor. Volgens Komrij gaat in
poëzie om 'het aardse, het he
melse en alles daartussen'. Ele
menten die in dit derde deel
ruimschoots ^an de orde ko
men. Komrij selecteert uit dui
zenden middeleeuwse liederen
en gedichten.
Het voorlezen wordt vooraf
gegaan door een lezing van Frits
van Oostrom, hoogleraar Mid
deleeuwse Letterkunde te Lei
den. Van Oostrom is samen met
een werkgroep verantwoordelijk
voor parafraserende vertalingen
bij de gedichten die Komrij
voordraagt.
De bijeenkomst vindt plaats
op vrijdagmiddag 18 novem
ber in de galerie van Sociëteit
De Burcht, Brugsteeg 14 in
Leiden. Aanvang: 15.30 uur. Na
afloop signeert Komrij. Gratis
toegangskaarten zijn verkrijg
baar bij Boekhandel Kooyker,
Breestraat 93 te Leiden. Tel.
071-150503.
Vijf miljoen meer
voor Taalunie
brussel» (anp
De Taalunie, die zich inzet voor
de positie van de Nederlandse
taal en cultuur in de wereld en
vooral in Europa, heeft volgend
jaar vijf miljoen gulden meer ter
beschikking. De belanghebben
de landen, Nederland en België,
hebben het budget verhoogd tot
14,4 miljoen gulden.
Op een vergadering van de
interparlementaire commissie
van de Taalunie, bestaande uil
Nederlandse en Vlaamse ka
merleden, werd gisteren in
Brussel besloten alle Neder
landse en Vlaamse uitgeverijen
gelijktijdig van de nieuwste
spellingsadviezen te voorzien,
om oneerlijke concurrentie te
voorkomen. Hierover zou in de
uitgeverswereld ongerustheid
hebben bestaan.
De Nederlandse en Vlaamse
commissieleden gingen ak
koord met de eerder genomen
beslissing van het Comité van
Ministers, de top van de Taal
unie, om de huidige voorkeur
spelling te promoveren tot de
enige officiële spelling, zij het
aangevuld met enkele kleine
wijzigingen.
anp
Staatssecretaris Nuis van cultuur handhaaft de re
geling waardoor particulieren bij galeries rente
loos kunst op afbetaling kunnen kopen. Nuis trekt
hiervoor in 1995 twee miljoen gulden uit.
Dat blijkt uit een brief aan de Tweede Kamer,
waarin Nuis aangeeft wat er in de Cultuurbegro
ting voor volgend jaar verandert. Zijn voorganger
minister d'Ancona had bij de begrotipg voor 1994
aangekondigd dat de rentesubsidieregeling beel
dende kunst zou verdwijnen. Het geld voor de
rentesubsidieregeling wordt opgebracht door de
cultuurfondsen die een bijdrage hebben geleverd
van twee miljoen gulden voor het oplossen van
knelpunten op het terrein van cultuur.
Extra geld trekt de bewindsman uit voor een
project van Theater Netwerk Nederland om meer
publiek te werven voor kleinschalige theaterinitia
tieven. Ook geeft hij enige steun aan gevluchte
kunstenaars die in Nederland asiel hebben gekre
gen. Voor beide projecten is samen een miljoen
gulden beschikbaar. Eenzelfde bedrag wil Nuis in
vesteren om de kwaliteit van vertalers te verho
gen. Goede vertalingen zijn immers een voor
waarde om de Nederlandse literatuur in het bui
tenland een grotere rol te laten spelen.
Onder de titel 'Leids Goed'
brengt Stedelijk Museum
De Lakenhal de geschie
denis van de Leidse tex
tielnijverheid in beeld.
Deze krant wijdt de ko
mende weken een reeks
artikelen aan de verschil
lende aspecten van deze
expositie. Vandaag: de bil
jarter Raymond Ceule-
mans.
Hij kent de groene zoden van
het biljart van haver tot gort.
Vraag hem erover en hij begint
al te reutelen. „De breedte van
het laken is altijd de helft van de
lengte 2.84 bij 1.42 meter. Al
thans bij een normale tafel."
Geen seconde hoeft hij erover
na te denken.
Maar wie kan er ook meer
over biljarten weten dan de Vla
ming Raymond Ceulemans, de
man die zijn voetbalcarrière
verruilde voor het biljarten. Al
op tienjarige leeftijd hing hij
met zijn neus boven het laken.
Zijn knuistjes konden nog am
per een keu vasthouden, maar
spelen zou hij. Nu, jaren later,
heeft Ceulemans diverse we
reldrecords op zijn naam staan.
Dè aangewezen persoon dus
om de tentoonstelling in de La
kenhal te openen.
Hij zit op de rand van een bil
jarttafel, zijn domein, in af
wachting van burgemeester
Goedkoop die met hem een
stoot zal wagen. „Ik heb ge
hoord dat de burgemeester er
niets van kan", glundert hij.
„Die zal ik eens even van tafel
vegen." Met een 'ach, welnee
het is maar een aardigheidje'
vergoelijkt hij zijn eigen uit
spraak. „Ik laat die goede man
gewoon even spelen. Maar
daarna zal ik hem eens even
wat kunsstoten laten zien."
Met de ervaring van Ceule
mans zal dat wel lukken. In een
paar woorden vertelt hij hoe het
allemaal begon. „Mijn ouders
hadden een café. Dat was echt
zo'n stamkroeg waar iedereen
uit de buurt even wat kwam
drinken. Achterin de zaak stond
zo'n biljart. Daar was ik niet
weg te slaan. Altijd stond ik te
kijken en op een gegeven mo
ment begon ik zelf te spelen. Zo
is het allemaal gekomen."
Dat was nog in de tijd dat het
biljarten een amateuraangele
genheid was. Ceulemans:
„Sinds een jaar of negen is het
biljarten professioneel. Ik ver-
Raymond Ceulemans: „Simonis, dat is onze eigen fabrikant. Daar speel ik op."
foto henk bouwman
soort brasserie waar je een hap
je kunt eten. Nu hebben mijn
zonen die zaak overgenomen.
Mister Honderd heet die. Omdat
ik sportman van het jaar werd
toen ik mijn honderdste titel
binnenhaalde. Echt iedereen
kent die zaak", zegt hij, zijn ge
zicht glimmend van trots.
In zijn hele carrière heeft hij,
naar eigen zeggen, nog nooit
door het laken gestoten. „Nou
ja, zelden dan", krabbelt hij al
terug. „Hooguit blijf je bij het
kunststoten, waarbij je allemaal
verplichte figureh moet maken,
wel eens haken met je riem of je
horloge. Maar er echt doorheen
stoten, dat is zelfs voor begin
ners niet makkelijk."
Het overkwam zelfs burge
meester Goekoop ook niet.
„Want", zo zegt Ceulemans,
„een goed laken is heel veer
krachtig, maar toch sterk. Het
moet fijn besponnen zijn. En
het mag zeker niet afremmen."
Als antwoord op de vraag of hij
ooit wel eens op echt Leids La
ken heeft gespeeld, steekt hij
een promotiepraatje voor een
Belgische fabrikant af. „Simo
nis, dat is onze eigen fabrikant.
Daar speel ik op." Dus altijd op
Belgisch laken? „Dacht het wel",
klink zijn antwoord, in onver
valst Vlaams.
speciale gaste Kathy Mattea (duet 'I
Affair1). Gehoord: 07/11, Paradiso, Am
sterdam.
Zijn eerste concert op Neder
landse bodem was zonder meer
historisch. Zijn tweede, 31 jaar
en zeven maanden later, niet
minder. Johnny Hallyday bleek
bij zijn rentree gisteravond in
een (verwachtings)vol Paradiso
minder veranderd dan zijn
jongste album Rough Town
doet vermoeden.
Weliswaar presenteerde
Frankrijks grootste popidool al
ler tijden zich voor 'tout Am
sterdam' (Freek de Jonge, Jan
Mulder, Monique Sluiter, Jan
Rot, enzovoort) als een vurige
pleitbezorger van de Engelstali
ge blues, de grijsblonde vete
raan (51) kon niet verhullen dat
zijn hart altijd voor rock 'n roll
heeft geklopt. Bij deze 'intuïtie
ve poging' eindelijk eens buiten
het vertrouwde taalgebied door
te breken, heeft Hallyday dan
wel de meeste franje waarmee
hij zijn rockshows omlijst (mo
tors, lasers, stellages) thuis gela
ten, zo niet zijn ooit van Elvis
overgenomen macho-manie-
De lichamelijk goed gecon
serveerde zanger (en acteur)
vulde zijn slepende tranentrek
kers zonder gêne aan met het
hele arsenaal aan theatrale po
ses en gebaren dat hij zich in
zijn wilde jonge jaren als de
Franse twistkoning eigen maak
te. Met het gewenste effect, dat
wel: er moesten zowaar enkele
flauw gevallen jongedames wor
den afgevoerd.
Deze benadering is ook het
meest karakteristieke aan John
ny als 'fool for the blues'. Muzi
kaal mist hij immers (voorlopig?
zo'n geheel eigen handteke
ning. Hallyday zingt in de taal
van zijn jeugdhelden (behalve
Presley ook Little Richard, Eddie
Cochran en Gene Vincent) ze
ker niet slecht. Want nagenoeg
accentloos en meestal met de
gewenste doorleefdheid. Zijn
geluid (inclusief dat van zijn
vijfkoppige Engels-Amerikaanse
band) kan na de succesvolle be
kering van Gary Moore tot de
blues evenwel niet meer verras
sen. Hallyday zit dus wel zeer
Johnny Hallyday: slepende tranentrekkers. foto gpd/rob verhors
nadrukkelijk in diens spoor.
Naar eigen zeggen is dat precies
wat hij bij het aangaan van dit
gewaagde avontuur ook heeft
gewild, n
lengte 'ir
ook vol
ar of hij op deze golf-
e rest van de wereld'
>r zal worden aange-
de vraag.
