Het Woord van Jaap Zijlstra
Kerk Samenleving
MAANDAG 7 NOVEMBER 1994
n der plas. 071-356443
BINNENLAND KORT Bekende Amsterdamse predikant-dichter met vut
Patriarch
De oecumenische patriarch
Bartholomeos bezoekt van
ll lot 18 november 3elgië,
Nederland en Luxemburg.
Het hoofd van de 250 mil
joen orthodoxe gelovigen in
de wereld komt de viering
van de vijfentwintigste ver
jaardag van de stichting van
het aartsbisdom van de Be
nelux opluisteren. De patri
arch zal ontmoetingen heb
ben met onder meer konin
gin Beatrix, de Belgische ko
ning Albert en de nieuwe
voorzitter van de Europese
Commissie, Jacques Santer.
Hoewel niet alle 10.000 or
thodoxe gelovigen in Neder
land onder het gezag van het
oecumenisch patriarchaat in
Constantinopel (Istanbul)
vallen, zien zij allen de patri
arch als hun kerkvorst. „Alle
orthodoxen vormen één
kerk, maar zijn door omstan
digheden in verschillende
patriarchaten gegroepeerd",
aldus aartsdiaken Athena-
goras Peckstadt bij de aan
kondiging van het bezoek.
Benelux
Behalve het oecumenisch
patriarchaat zijn er zelfstan
dige patriarchaten in Alexan
dria, Damascus, Jeruzalem,
Moskou, Servië, Roemenië,
Bulgarije en Georgië. „De oe
cumenische patriarch heeft
niets te zeggen over de inter
ne zaken van de autonome
kerken", legt Peckstadt uit.
„Ten opzichte van de andere
orthodoxe kerkleiders is hij
de eerste onder zijns gelij
ken. Hij neemt initiatieven
en coördineert activiteiten."
Nederland telt 22 parochies,
in meerderheid van grieks-
orthodoxe gelovigen, en drie
kleine kloosters. Ongeveer de
helft van de parochies valt
onder het aartsbisdom van
de Benelux, terwijl de overige
voor het grootste deel bij het
patriarchaat van Moskou ho
ren. Volgens Peckstadt is de
Orthodoxe Kerk altijd een
groot voorstander van de oe
cumene geweest. Bartholo
meos was vóór zijn verkie
zing tot oecumenisch patri
arch in 1991 vijftien jaar lid
van het commissie Geloof en
getuigenis van de Wereld
raad van Kerken.
Gebedsdienst
Tijdens zijn komende bezoek
zal de oecumenische patri
arch vertegenwoordigers van
diverse kerkgenootschappen
ontmoeten en samen met de
Belgische rk-kardinaal Dan-
neels in Mechelen een oecu
menische gebedsdienst lei
den. In Nederland wordt hij
ontvangen door de oud-ka
tholieke aartsbisschop Glaze-
maker. Een ontmoeting met
vertegenwoordigers van de
Rooms-Katholieke Kerk kon
volgens Peckstadt niet in het
programma ingepast wor
den. Patriarch Bartholomeos
arriveert op 11 november
met zijn privé-vliegtuig in
Brussel. Op 16 november be
gint hij zijn bezoek aan Ne
derland met een viering in de
Orthodoxe Kerk van de Heili
ge Nicolaas in Rotterdam.
Aan het slot van zijn bezoek
zal hij in de Belgische hoofd
stad het nieuwe bureau van
de Orthodoxe Kerk voor de
contacten met de Europese
Gemeenschap inzegenen.
Peckstadt kondigde verder
aan dat patriarch Bartholo
meos alle orthodoxe kerklei
ders in september volgend
jaar bijeen zal roepen op het
eiland Patmos om te herden
ken dat Johannes daar 1900
jaar geleden zijn Openbarin
gen neerschreef. Ook de paus
zal een uitnodiging voor die
plechtigheid ontvangen. In
juni 1995 wil Bartholomeos
een bezoek brengen aan het
Vaticaan.
Iedere dominee heeft
iets met het Woord,
maar evangelisatie
predikant Jaap Zijlstra uit
Amsterdam in het bijzon
der. Wanneer hij preekt -
altijd voor de vuist weg -
dan zit de kerk vol en han
gen de mensen aan zijn
lippen. Vandaar dat hij ook
voor talloze spreekbeurten
werd gevraagd door het
hele land. En vandaar ook
dat hij als presentator voor
NCRV's Kerkepad werd
aangezocht. Zijn liefde
voor het woord heeft hij
verder gedemonstreerd in
een reeks zeer populaire
gedichtenbundels. In de
geruchtmakende bundel
'Ik zie je zo graag' (1991)
bezong hij nog een andere
liefde: die voor jonge man
nen. Zijlstra is nu met de
vut.
amsterdam/wassenaar
wim schrijver/gpd
Degenen die bij Zijlstra thuis
zijn geweest - en dat waren er
velen, want 'mijn huiskamer
was tevens mijn werkkamer' -
moet het direct zijn opgevallen:
Zijlstra houdt van mooie din
gen. Zijn appartement in het
voormalige bankgebouw aan de
Keizersgracht is daar alleen al
een fraai voorbeeld van: statige
entree - hij deelt zijn opgang
met dirigent Riccardo Chailly -
enorme ramen die uitzicht bie
den op de stille pracht van een
gezamenlijke binnentuin.
Zijn kamer is smaakvol inge
richt. Klassieke meubels, unieke
kunstvoorwerpen als een hou
ten paus Gregorius uit de vijf
tiende eeuw, een indrukwek
kende verzameling boeken en
een reeks kostbare schilderijen.
Zoals een enorm doek van Wil
lem Maris, en werken van Mat-
thijs Röling. En er staan gete
kende portretten van zijn eigen
hand. „Mooi he?", zegt hij trots,
wijzend op een kinderportret.
„Misschien schrijf ik nog eens
een kinderboek, dat ik dan zelf
illustreer."
Zijlstra ontwikkelde al jong
een voorliefde voor boeken en
poëzie. Jaap groeide op in Was
senaar als derde in een gerefor
meerd gezin van zes kinderen.
Zijn vader, afkomstig uit Kol-
lum, had daar indertijd als tim
merman vast werk gevonden en
zijn verloofde uit Driesum laten
overkomen. „Ik zal nooit verge
ten dat ik in Wassenaar bij
meester Kalsbeek op de lagere
school mijn eerste poëzie heb
gehad. Hij zong met ons liede
ren van Guido Gazelle. Ik was
diep onder de indruk van de
schoonheid daarvan.
Zijlstra is 'uit roeping' predi
kant geworden. „Dat is een
zwaar woord, maar ik heb het
Jaap Zijlstra: „Mensen willen niet in de put gepraat worden. Ze hebben het al moeilijk genoeg." foto gpd
zelf niet gezocht." Hij was der
tig, werkte op kantoor en stak
veel tijd in het jeugd- en evan
gelisatiewerk. onder meer bij
Youth for Christ. De dominee in
Wassenaar was degene die met
het idee van het predikantschap
kwam. „Het eerste waar ik toen
aan dacht was aan begrafenis
sen leiden, huisbezoeken bij
moeilijke mensen en preken
waar altijd mensen het niet mee
eens zijn."
Tijdens een verblijf in Israël
bij paters Franciscanen, nam
Zijlstra toch de beslissing om
nog enige jaren te studeren en
de weg van 'artikel 6' te gaan.
Dat wil zeggen dat hij predikant
werd op grond van 'singuliere'
(bijzondere) gaven. „Ik wist dat
jongens die bij mij op club kwa
men, weer vrienden r
omdat ze enthousiast waren
over wat er daar gebeurde. Dus
toen zei ik tegen mijzelf: als ik
nou inderdaad die gaven heb..."
Het evangelisatiewerk heeft
altijd Zijlstra's hart gehad. In
verschillende plaatsen is hij dan
ook als evangelisatiepredikant
werkzaam geweest. Evangelise
ren is niet mensen 'lastigvallen
zoals Jehova's Getuigen doen'.
„Ik heb zó vaak meegemaakt
dat mensen tot het geloof kwa
men. Maar ik heb er nooit op
aangedrongen. De Heilige Geest
doet het werk wel. Waar het om
gaat is dat er een plek is waar de
mensen zich thuis kunnen voe
len."
In Amsterdam was hij werk
zaam voor de Stichting Dien
sten met Belangstellenden, die
iedere zondagavond in de En
gelse Kerk samenkomsten be
legt. „Hier in Amsterdam is ont
zettend veel te beleven, maar er
is een groot tekort aan genegen
heid. Ais je leeft naar het grote
gebod - heb God en de naaste
lief - dan is die aantrekkings
kracht er als kerk vanzelf. Dan is
er ook absoluut geen sprake
meer van kerkverlating."
De preek is ook belangrijk,
weet Zijlstra als geen ander.
Hoe een preek dan moet zijn?
„Eenvoudig en orgineel. Als je
met een aansprekend voorbeeld
komt, luistert heel de kerk. En
het persoonlijke element mag er
best in: wat betekent dat nou
voor jezelf als voorganger?
Evangelie betekent goede tij
ding. Als je die niet meer kunt
brengen, dan moet je er mee
ophouden. Mensen willen niet
in de put gepraat worden. Ze
hebben het al moeilijk genoeg."
Homoseksualiteit
In Amsterdam heeft Zijlstra re
latief veel tijd gestoken in pasto
raat aan homoseksuelen. Zon
der dat hij het zocht, kwamen
ze uit het hele land bij hem.
Ook uit orthodoxe kerken, waar
homoseksualiteit wordt afgewe
zen. De reden waarom men
Zijlstra opzocht, lag voor de
hand. Tijdens een historische
kerkdienst in Ermelo in 1983
bekende Zijlstra tijdens de
preek dat hij zelf ook homofiel
was. Dat bracht in gereformeerd
Nederland een schokgolf te
weeg.
„Ik preekte over Hooglied en
impulsief heb ik toen ook over
mijn homoseksualiteit verteld."
Tot dat moment had hij er nooit
publiekelijk over gesproken.
„Toen ik jong was sprak je daar
niet over. Voor mij is bepalend
geweest dat ik als zeventienjari
ge het boek 'Jongensvragen' in
handen kreeg, waarin jonge
padvinders werden gewaar
schuwd voor een hopman die
erg aardig doet. Dat was een
schok voor me: zo ben ik en
daar moet dus voor gewaar
schuwd worden."
Zijlstra heeft zijn homoseksu
aliteit altijd zorgvuldig verbor
gen gehouden. Toen hij predi
kant werd dacht hij zijn gevoe
lens onder controle te hebben,
maar hij werd toch enige keren
'tot over mijn oren' verliefd op
jonge jongens. En wat zijn pas
toraat betreft: „In Duurswoude
kwam het onderwerp niet ter
sprake. Maar in Delfzijl kwamen
twee verplegers bij me, die ge
schokt waren door een EO-uit-
zending. Wij kunnen nooit
meer naar de kerk, zeiden ze te
gen me."
Schunnig
Sinds zijn 'bekentenis' hebben
vele homoseksuelen de weg
naar Zijlstra gevonden. „Er zou
eigenlijk een speciale landelijke
homopastor moeten komen, er
is zoveel nood op dit terrein",
aldus de predikant. Uit dit pas
toraat kwam ook de begeleiding
van aidspatiënten voort. „Dat is
heel intensief. Ik ben van de zo
mer ook niet op vakantie ge
weest om oproepbaar te zijn
voor ernstig zieke jongens. Ik
ben uiteindelijk ook twee keer
voor een sterfgeval opgeroe
pen."
Zijlstra, zelf een 'alleengaan-
de', heeft zijn standpunt in de
kerk ook vaak moeten uitleg
gen. „Derik er eens aan, zeg ik
dan, hoe wij ook eeuwenlang
met de bijbel in de hand de sla
vernij of de onderdanige rol van
de vrouw hebben verdedigd. Zo
denk ik, maar dat is wishfull
thinking, dat christenen in de
volgende eeuw op dezelfde ma
nier op ons omgaan met homo
seksualiteit terugkijken. Onbe
grijpelijk, zullen ze dan hopelijk
tegen elkaar zeggen."
Oud-katholieken kiezen Vlaming tot bisschop
Amersfoort anp Verhey van de Oud-Katholieke Kerk. Hij noemt
dat 'een doorbraakje' en een 'soort erkenning
voor de instroom die vanuit de RK Kerk voortdu
rend plaatsvindt'. De Oud-katholieken braken in
de achttiende eeuw met de RK Kerk.
Wirix, die twee weken bedenktijd heeft, werd in
drie ronden tot bisschop verkozen. Andere kandi
daten waren pastoor J. Kinneging uit Utrecht en
pastoor J. Dejonge uit Hilversum.
De Oud-Katholieke Kerk in Nederland heeft
twee bisdommen (Utrecht en Haarlem) en telt
ongeveer 8000 leden. Belangrijk verschil met de
RK Kerk is dat priesters mogen trouwen. De kerk
is voorstander van vrouwelijke priesters, maar
wacht met de eerste wijding tot hierover in inter
nationaal verband overeenstemming is bereikt.
BEROEPINGSWERK
Het bisdom Haarlem van de Oud-Katholieke Kerk
heeft dr. J. Wirix uit Leuven gekozen tot bisschop.
De 48-jarige Vlaming wordt de opvolger van T.
Horstman (68), die in oktober wegens gezond
heidsredenen aftrad.
Wirix werkt sinds tien jaar als docent systemati
sche theologie aan het Oud-Katholiek Seminarie
te Utrecht. Hij volgde een opleiding aan het
groot-seminarie te Luik en de Katholieke Univer
siteit te Leuven. In 1982 maakte hij als priester de
overstap van de RK Kerk naar de Oud-Katholieke
Kerk.
Het is de eerste keer dat een ex-katholiek het in
Nederland tot bisschop brengt, zegt secetaris E.
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Genemuiden: F Hoek te
Goedereede; te Elim: U.W. van Sloot-
en te Bergschenhoek.
Aangenomen: naarGiessen-Nieuw-
kerk: A. den Besten te Ochten.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen: te Sint Pancras: G.J.M.
Baalbergen, kandidaat te Amster
dam, die dit beroep heeft aangeno-
Beroepbaarstelling: G.J M. Baalber
gen. kandidaat te Amsterdam.
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Beroepen: te Lutten: W. Noordzij,
kandidaat te Kampen; te Steenwijk:
A.A. van Essen, l.l. zendingspredi
kant te Kalimantan Barat(lndonesië),
wonende te Drachten; te Ba-
rendrecht: W.Th. Meijer, kandidaat te
Kampen.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Rotterdam-Kralingen
L.W. van der Mey te Alphen aan den
Aangenomen: naar Zierikzee (t.b.v.
de evangelieverkondiging onder Is
raël): C.J. van den Boogert te Apel-
doorn-Oost.
NED. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Hoorn: W. v.der Wind,
kandidaat te Acquoy.
ZEVENDE-DAGS ADVENTISTEN
Aangenomen: het beroep naar de bui
tengewone wijkgemeente Suriname
als voorzitter van de Surinaamse Zen
ding: D.J. Pontete Amsterdam.
GEREFORMEERDEGEMEENTEN
Beroepen; te Oosterend (Texel): J.
Kareis te Oudemirdum; te Rhenen:
A.J. Gunst teTholen, die bedankte
voor Meeuwen.
HET WEER
Regen in aantocht
Het ongekend zachte en vrij zonni
ge lenteweer hield tijdens het afge
lopen weekeinde onverminderd
aan. Vooral zaterdag waren de om
standigheden nog ideaal voor het
optreden van zeer hoge kwikstan
den. De zon liet zich niet afschrik
ken door enkele hoge wolkensluiers
en wind stond er nauwelijks. Het
voelde haast zwoel aan. Óp diverse
stations werden dagrecords gebro
ken voor de vijfde november. In de
westelijke kuststrook werd 16 tot
18 graden gehaald; Maastricht
piekte met 19.1 graden.
De verwachte verslechtering
bleef zondag uit. Na een warme
nacht (minimum 12 graden) pas
seerde een koufront zonder neer
slag. Een winddraaiing naar west
zorgde voor aanvoer van iets koele
re lucht. Niettemin reikte het kwik
na een paar uur zon weer tot 15
graden. Pure verwennerij en een
prachtige gelegenheid om in de
buitenlucht te genieten van de
kleurrijkste herfstperiode.
Toch was niet iedereen zo geluk
kig met het voorjaarsachtige weer.
Ik sprak een bollenkweker, die
vreesde dat zijn produkten de lente
'in de bol' zouden krijgen en veel te
vroeg zouden gaan uitlopen. Wat
dat aangaat, kan hij gerust zijn: de
natuur schakelt deze week geleide
lijk weer over naar normaler
herfstweer.
Vandaag trekt het restant van de
storing over, die Noord-ltalië nood
weer bezorgde. Het oosten van
land vangt de meeste neerslag op.
Morgen zijn er eerst wat opklarin
gen; het blijft een groot deel van de
dag droog. Fronten van een een ac
tieve depressie voor Ierland (uitdie
pend tot 970 millibar), schuiven
woensdag over het land met enige
tijd regen. Later in de week trekt
de depressiekern over ons gebied
naar Midden-Europa. Het systeem
vult wel op, maar kan toch weer
eens voor regen van betekenis ge
ven. Het wordt langzaam nog iets
koeler. De zon laat zich weinig zien
bij maxima van 10 tot 11 graden.
Noord-Europa komt deze week
in de greep van de winter. De kou
heeft zich tegen het einde van de
week uitgebreid tot over het zuiden
van Zweden en Noorwegen. West-
Europa blijft voorlopig nog geheel
in relatief zachte lucht. Een vol
gende depressie, die later in de
week de oceaan oversteekt, houdt
een milde zuidwestelijke stroming
op onze breedten gaande.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
dinsdag.
België en Luxemburg:
Wolkenvelden en op beide
dagen kans op wat regen.
Middagtemperatuur onge-
11 graden.
Noord
rijk:
Midden-Frank-
*/an tijd tot
tijd ook bewolking. Vooral
in Bretagne, Normandië
en de Vend'ee nu en dan
regen. Temperaturen in de
middag van 10 tot 14 gra-
Vooral in het noorden wis
selvallig weer met veel
wolkenvelden en van tijd
tot tijd regen In de Algar-
ve zijn de regenkansen
tot rond 20 in het
Madeira:
Wolkenvelden en eerst kans op regen.
Middagtemperatuur circa 22 graden.
Spanje:
Wolkenvelden en op beide dagen vooral
in het noorden plaatselijk regen. Aan de
Costa's in het zuidoosten en zuiden
blijft het waarschijnlijk droog en schijnt
de zon iets meer dan elders. Middag
temperatuur rond 17 graden, aan de
Costa Blanca, Costa del Sol en Costa de
la Luz iets boven de 20.
Canarische Eilanden:
Vandaag wolkenvelden en
Flinke perioden met zon en bijna overal
droog. Middagtemperatuur van 23 tot
27 graden.
Zuid-Frankrijk:
Vandaag vanuit het westen weer bewol
king en vooral in de oostelijke departe
menten opnieuw kans op enkele zware
buien. Morgen klaart het in de loop van
de dag tijdelijk op. Middagtemperatuur
rond 17 graden, ter hoogte van de lijn
Bordeaux-Lyon enkele graden lager.
Mallorca en Ibiza:
Afwisselend wolkenvelden en zonne
schijn en vandaag kans op een regen- of
onweersbui. Maximumtemperatuur rond
21 graden.
Italië:
Aanhoudend wisselvallig, met naast wat
zonneschijn veel wolkenvelden en enke
le buien, soms met onweer. Middagtem
peratuur van 11 graden plaatselijk in
het noorden tot 23 graden op Malta en
Sicilië.
Corsica en Sardinië:
Vandaag eerst droog en flink wat zon,
maar geleidelijk weer meer bewolking
en een toenemende kans op enkele ste
vige regen- of onweersbuien. Middag
temperatuur 17 tot 22 graden.
Griekenland en Kreta:
Wolkenvelden en vooral in het noorden
van Griekenland kans op enkele regen-
of onweersbuien. Op Kreta en Rhodos
schijnt de zon wat meer en blijft het
waarschijnlijk droog. Maxima vandaag
op veel plaatsen tussen 15 en 20 gra
den; morgen wordt het iets warmer.
Turkije en Cyprus:
Naast perioden met zon van tijd tot tijd
ook wolkenvelden. Op de meeste plaat
sen droog. Temperatuur in de middag
van 15 graden rond de Dardanellen tot
iets boven de 20 op Cyprus.
Duitsland:
Wolkenvelden en plaatselijk regen. Mid
dagtemperatuur van 8 graden ten noor
den van Bremen tot ongeveer 11 in
Zwitserland:
Aanhoudend wisselvallig met in het al
gemeen veel bewolking en nu en dan re
gen. Maxima rond 11 graden.
Oostenrijk:
gen. Middagtemperatui
WEERRAPPORTEN
DINSDAG 8 NOVEMBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 07.46 Zon onder 16.56
Maan op 12.37 Maan onder22.03
Waterstanden Katwijk
Hoog water 06.11 18.29
Laag water 02.05 14.27
Weerrapporten 06 november 19 ui
Den Helder grondmist
Boedapest
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
9 7 0.0
24 18 0 0
19 13 18.0
