NOO
Toerisme
Suikergoed door de eeuwen heen Koning: Ga niet
naar Cambodja'
Opnieuw vluchten
boven Antarctica
De Australische luchtvaartmaatschappij
Qantas gaat het nieuwe jaar inluiden met
een toeristische vlucht over Antarctica. Het
wordt de eerste sigh tseeing- trip over het
zuidpoolgebied sinds in 1979 een DC-10
van Air New Zealand verongelukte bij de
Mount Krebus. Daarbij kwamen 257 men
sen om het leven. Volgens woordvoerder
Trevor Jensen van Qantas wordt er voortdu
rend bij de maatschappij geïnformeerd
wanneer de vluchten zouden worden her
vat. Qantas heeft besloten voorlopig zes
chartervluchten uit te voeren met een
Boeing 747-300. De eerste vertrekt op oude
jaarsdag uit Melbourne. De passagiers zul
len de champagneflessen kunnen ontkur
ken bij daglicht omdat de zon in het zuid
poolgebied bij de jaarwisseling vrijwel
voortdurend boven de kim is.
Kampeerder veel
minder honkvast
Het kamperen op vaste standplaats is vorig
jaar afgenomen met 5,4 procent. Daarente
gen werden de toeristische kampeervakan-
ties populairder: een stijging met 3,4 pro
cent. Dat blijkt uit cijfers, die zijn verzameld
door het Continu Vakantie Onderzoek van
Toerisme Recreatie AVN. Van het totale
aantal binnenlandse vakanties (15,5 mil
joen) bedroeg het aantal kampeervakanties
6,1 miljoen. De kampeervakantie heeft
daarmee een marktaandeel van 39 procent.
Dat is 4,2 procent minder dan in 1992.
Kauwgummuseum
In Vejle op Oost-Jutland in Denemarken
wordt volgend jaar een kauwgummuseum
geopend. Twee voormalige medewerkers
van de Dandy-fabriek (onder meer bekend
door Stimorol) verzamelden een kleine dui
zend voorwerpen, die verband houden met
de kauwgumfabricage. Ze worden geëxpo
seerd op een tentoonstelling, die samen
met medewerkers van het plaatselijke histo
risch museum wordt ingericht.
Fietstochten
Java en Bali
Ook in 1995 organiseert toerfietsclub Le
Champion fietstochten over Java en Bali.
De totale duur van de trips bedraagt 29 da
gen inclusief de vliegreis. Per dag wordt ge
middeld 85 kilometer afgelegd. Bagage
wordt veiwoerd met een speciaal busje, dal
ook reservemateriaal meeneemt. Informatie
over de ritten, die beginnen op 11 mei, 18
mei, 25 mei en 20 juli kan worden aange
vraagd bij Stichting Sportevenementen Le
Champion, Heerenweg 144a, KW Heiloo,
telefoon 072-339398.
Topseizoen nieuwe
pret-attracties
De nieuwste troeven in Nederland Attrac-
tieland Walibi Flevo, het Tikibad van
Duinrell, de Desert van Burgers' Zoo en het
Otterpark Aqua Lutra hebben een topsei
zoen achter de rug. Het aantal bezoekers
van hel Archcon (500.000) blcrl daaicnlc
gen honderd- tot honderdvijftigduizend
achter bij de verwachtingen. Drs. Johanna
Geerlink, hoofd marketing en pr van het ar
cheologisch themapark in Alphen aan den
Rijn, schrijft die tegenvaller vooral toe aan
het koude en natte voorjaar en aan de tro
pische zomer die dagjesmensen aan huis
kluisterde of naar de waterkant dreef.
Graaf H.R.J. van Zuylen Nijevelt (Duinrell)
spreekt van een 'waanzinnig goed jaar.' Zijn
park, langzamerhand omgebouw tot een
'watersensatie' boekte een 'plus' van 25
procent. De graaf: „Vooral het Tikibad,
waarin we 11 miljoen gulden hebben geïn
vesteerd, blijkt een schot in de roos. Alles bij
elkaar zitten we nu op 1,25 miljoen bezoe
kers."
Ook Walibi Flevo heeft een goed seizoen
achter de rug. De doelstelling, 350.000 be
zoekers, werd met 400.000 ruimschoots
overtroffen. Het ongeluk met de super
achtbaan 'Hl Condor' kort na de officiële
opening heeft volgens een woordvoerder
geen negatieve invloed gehad op de belang
stelling voor het park. „De dag na hej onge
luk hadden we het zelfs drukker dan ooit."
Burgers' Zoo blijkt met de overdekte woes
tijn, de Desert, zijn zoveelste hit te hebben
gescoord. Tot aan juli lag het aantal bezoe
kers vijftig procent hoger dan in 1993. Maar
de tropische temperaturen in de zomer
maanden temperden dat percentage tot
dertig. „Toch een fantastisch resultaat",
zegt directeur Anton van Hooff tevreden.
De nieuweling onder de dierenparken,
Aqua Lutra, scoorde eveneens hoog. De
prognoses gingen uit van 60.000 bezoekers
per jaar. Inmiddels is het park in Leeuwar
den dat streefcijfer ruimschoots gepasseerd.
Directeur Addy de Jong dagdroomt al voor
zichtig van ruim 70.000 bezoekers.
In de bestaande grote attractieparken te
kenden zich in de loop van het natte voor
jaar en de daaropvolgende tropische zomer
de contouren van een rampjaar af. Dank zij
een uitstekend naseizoen is de schade be
perkt gebleven; al is van groei geen sprake.
Reinout van Assendelft de Coningh, ad
junct-directeur en hoofd commerciële za
ken van De Bfteling: „Op 25 juni sloeg het
weer om. Veel te heet. Dat is zo gebleven tot
de derde week van augustus. We waren
toen 250.000 bezoekers achter op de begro
ting. Daarna zijn we aan een inhaalslag ne-
gonnen." De Kfteling sloot het seizoen niet
temin af met enkele tienduizenden in de
min. Avonturenpark Hellendoorn trok drie
procent minder bezoekers dan in 1993.
Niet feestelijk, wel fascinerend
LONDONDERRY FRED VAN ESSEN
In de gang voor de zeventiende-
eeuwse, met rood fluweel en
notehout beklede burgemees
terskamer laat een horde Aziati
sche toeristen de handycams
gulzig inzoomen op de toe
gangsdeur. „Op 12 juni 1970
verwoestte een IRA-bom de
rechtertoegang tot de raadzaal",
scandeert gids Harry Bryson
met sardonisch gevoel voor dra
ma. „Het beeld van koningin
Victoria dat u ziet, raakte be
schadigd, maar bleef staan. Vier
dagen later, op 16 juni, kwam
Victoria wèl met haar volle 2,5
ton naar beneden, toen er een
bom ontplofte voor de linker
deur." Bryson grijnst erbij of hij
zelf de lucifer bij de lont heeft
gehouden.
Een rondleiding door een stad
met veel mooie oude gebouwen
(het failliete Derry werd na 1630
met steun van de Engelsen her
bouwd als schaalmodel van
Londen, waarna de stad zich als
dank Londonderry doopte) plus
een uitstap naar de Bogside. Dat
is de arme katholieke volkswijk
waar op Bloody Sunday in 1971
dertien burgers door Britse pa
ratroopers in koelen bloede
werden neergeschoten als ver
gelding voor IRA-aanslagen op
Britten. Er staat een groot mar
meren monument voor de
slachtoffers onder aan de eeu
wenoude stadsmuur. En ook de
toegangspoort tot het stadsdeel
met het opschrift U betreedt nu
vrij Derry is als herinnering aan
de bloedige botsingen'tussen
katholieken en protestanten
dan wel Britten in ere gehou
den.
Tot 1972 woonde katholiek en
protestant door elkaar; daarna
is de oostelijke oever van de ri
vier de Foyle, die Derry in twee
ën deelt, voor protestanten en
de westelijke oever voor katho
lieken. Om het jaar leveren ka
tholieken en protestanten de
burgemeester. „Het geweld
blijft hier alleen beperkt tot de
strijdende partijen", zegt de
katholieke mayor Courtney,
„Vreemdelingen zijn hier vei-
lig-"
En hoewel de sfeer in de hoofd
stad Belfast nog veel oorlogs
zuchtiger is, was ook daar nog
nooit een toerist doelwit in de
oorlog tussen het Britse gezag
en de strijdende katholieken en
protestanten. De militaire pa
trouilles met getrokken machi
negeweer, de twee verdiepingen
hoge, zes kilometer lange muur
tussen de katholieke en protes
tantse woonwijken en de kleu
terscholen met vijf meter hoge
stalen hekken eromheen zijn
niet feestelijk, wel fascinerend.
„Het Royal Victoria ziekenhuis
is befaamd om zijn plastische
chirurgie, die ze doorlopend
kunnen praktizeren op slachtof
fers van terrorisme en geweld",
zegt Philippa Reid van het Ierse
nationale verkeersbureau, die
graag ruim baan geeft aan de
ruimhartige Ierse zelfspot.
Vissen en golfen
De programma's van de lokale
televisie-omroep bieden ook al
weinig opbeurends met hun
continue oproep om iedere mo
gelijke terroristische activiteit
onmiddellijk aan de politie door
te geven before terrorism dest
roys you. „Die acties van de
Britse overheid zijn een groot
probleem voor ons", zegt Reid,
„Het enige dat we kunnen doen
is laten zien dat het wel meevalt
en dat Noord-Ierland veel meer
te bieden heeft. Toeristen hoe
ven toch niet naar Belfast, die
komen om zalm en forel te vis
sen in een van de tientallen ri
vieren, om te golfen, om ons
landschap en onze geschiede-
Wat dat betreft heeft Noord-Ier
land veel te bieden. Met niet
meer dan 1,5 miljoen inwoners
op 84.000 vierkante kilometer
grondoppervlak en een kustlijn
van 5.600 kilometer is Noord-
Ierland uitzonderlijk dun be
volkt en onbedorven. De enige
industrie staat in Belfast, waar
trouwens alleen al 500.000
Noordieren wonen. In Derry le
ven er ook nog eens 100.000,
waardoor je in de rest van het
land maar zelden een tegenlig
ger ontmoet. Geen files, geen
haast. Het is jammer dat het
land in hoge mate is kaalgekapt
en ontbost, maar de weidse
groene grasvlakten in de altijd
frisse oceaanwind zijn schitte
rend. Hotels en restaurants zijn
relatief goedkoop en bieden
veel. Bovendien schenken de
pubs een goede pint bier.
Het door de Britse regering
vanuit Londen als Britse provin
cie bestuurde Noord-Ierland
ontving vorig jaar 1,25 miljoen
bezoekers, van wie maar 9.000
Nederlanders. Daarnaast kwa
men nog eens een miljoen geë
migreerde Ieren naar huis om
hun familie te bezoeken. Al met
al genoeg om er goede veer
diensten op na te houden. De
KLM onderhoudt een lijndienst
'Suikergoed'. Zo heet de nieuwe tentoon
stelling, die tot 10 december is te zien in het
Westfries Museum te Hoom. De expositie
gaat uitvoerig in op de lange geschiedenis
van suiker. Ongeveer 8.000 jaar geleden al
werd in de Indonesische Archipel en op
Nieuw-Guinea suikerriet verbouwd. Het
sap werd aanvankelijk als een soort stroop
gebruikt en later in India en op de Filipij-
nen omgezet in kristalachtig suiker. In de
periode 800 tot en met 1000 kwam de riet
suiker via Venetië in West-Europa terecht.
Suiker, onttrokken aan bieten, ontstond in
1747 dankzij het vernuft van de chemicus
en apotheker Andreas Marggraf in Berlijn.
In 1858 zag de eerste Nederlandse suikerfa
briek het levenslicht in het Noordbrabantse
Zevenbergen.
In het Westfries Museum worden diverse
toepassingen van suiker getoond. Zo is het
etensaanbod bij een theevisite-met-suiker
werk uitgestald, zijn een suikerbakkerij en
een snoepwinkel ingericht, werden alle eet
bare attributen behorende bij een Sinter
klaasavondje bijeengebracht en wordt in de
Biedermeier kamer aandacht besteed aan
het Sint Maartenfeest (11 november). Ver
der geven ambachtslieden demonstraties.
Op vakantie naar Nóórd-lerland? Nee,
zeg, bedankt. Vrienden en kennisen,
die we het vroegen, kregen bij het
noemen van bestemmingen als Belfast
en Londonderry angstvisoenen van
bomexplosies en IRA-executies met
schoten in de knie. Madam Mayor
Annie Courtney, burgemeester van
Londonderry, lacht sarcastisch. ,,Ons
grootste probleem is ons imago. Maar
slecht nieuws heeft ook zijn goede
kanten: de wereld weet waar je bent en
er komen hier veel mensen juist
vanwege het geweld." En al is er
inmiddels per 1 september een bestand
afgekondigd, het blijft nog te bezien of
dat geweld hiermee uitblijft.
Kleurig Londonderry:
gebrandschilderd
raam in de gildehal.
FOTO BTA
per Cityhopper op Belfast, maar
de meesten komen toch per au
to en de boot. De dubbele over
steek kost in alle gevallen veel
tijd. Voor het Noordierse ver
keersbureau reden om aan te
bevelen er op de heenreis een
toeristische trektocht van te
maken via het Engelse platte
land met zijn oudheden en be
zienswaardigheden. Rederij P
&0 heeft zijn prijzen voor de
overtochtZeebrugge-Felixsto-
we-Cairnryan-Lame in het na
seizoen verlaagd tot 699 gulden
voor een auto met vijf inzitten
den. De rederij is goedkoper
Rijksmuseum
Het Rijksmuseum in Amsterdam zal met in
gang van volgend jaar elke dag Van 10.00 tot
17.00 uur zijn geopend. Dit op verzoek van
de bezoekers, die tot nu toe op zondagoch
tend en maandag voor een gesloten deur
stonden. Eerder dit jaar besloot de directie
van het Van Goghmuseum in de hoofdstad
tot dezelfde maatregel.
Waterland
Waterland krijgt een nieuw systeem om
fietsers de weg te wijzen. Met dit systeem,
dat is opgezet door een samenwerkingsver
band van de fietsersbond ENFB, de ANWB
en de overheid, wordt fietsers de meest vei
lige weg gewezen tussen de belangrijkste
plaatsen van Waterland.
Deens strand dicht
Op het Deense eiland Mon (ten zuiden van
Kopenhagen) zijn twee stukken strand afge
sloten wegens instortingsgevaar van de be
kende, soms honderd meter hoge krijtrot
sen. Afgelopen zomer kwam een Franse
toeriste door een steenlawine om het leven,
nadat stukken rots door de extreme hitte
waren losgeraakt. Per jaar wordt Mon door
ongeveer 400.000 mensen bezocht.
DC-4 Skymaster
Op vrijdag 24 maart vertrekt vanaf Johan
nesburg in Zuid-Afrika een DC-4 Skymaster
voor een vijftiendaagse reis door zuidelijk
Afrika. Het toestel is geheel gerenoveerd en,
voor zover de organisatoren weten, het eni
ge vliegtuig van dit type dat nog operatio
neel is. Met de zeer luxueus ingerichte Sky
master worden air-cruises gemaakt. Dit
maal worden onder meer de Victoria Wa
tervallen in Zimbabwe en de Okavango Del
ta in Botswana aangedaan. De reis wordt
afgesloten in het legendarische Palace Hotel
in Lost City (Zuid-Afrika).
Info: Global AirCruises, tel. 033 - 655742.
Een van de fraaie
panden die met hulp
van de Engelsen in
Londonderry werden
gebouwd: de gilde-
hal. FOTO BTA
Suikergoed is onlosmakelijk verbonden met het feest van Sint Maarten op 11 november.
FOTO ROB MARCEL
Tentoonstelling 'Suikergoed': tot en met 17.00 uur, za/zo 14.00-17.00 uur. Bij de
10 december, Westfries Museum, Rode expositie is de brochure 'Suikergoed' ver-
Steen 1, Hoorn. Open: ma t/m vr 11.00- schenen.
De Cambodjaanse koning Norodom Siha
nouk heeft de moord op drie westerse toe
risten door de Rode Khmer veroordeeld en
buitenlanders gewaarschuwd zijn land te
mijden. „Zonder een goede begeleiding kan
de veiligheid van reizigers niet worden ge
garandeerd", zei de koning in een in
Phnom Penh uitgegeven verklaring. Ver
vangend premier Hun Sen bevestigde de
executie van de 28-jarige Brit Slater, de 27-
jarige Fransman Braquet en de 29-jarige
Australiër Wilson (29) afgelopen begin deze
week. De Cambodjaanse verzetsbeweging
Rode Khmer had de drie sinds eind juli ge
gijzeld.
De Rode Khmer heeft dit jaar al zes wester
se toeristen gegijzeld en om het leven ge
bracht. Het Nederlandse ministerie van
buitenlandse zaken geeft geen negatief reis
advies voor Cambodja, maar heeft veel
waarschuwingen voor de reiziger naar het
Zuidoostaziatische land. Wegens vermeen
de rijkdom zijn toeristen bijzonder kwets
baar voor gijzelingen. Reizen per trein en
auto is in een aantal provincies bijzonder
onveilig. Reizen in het donker wordt zonder
meer afgeraden en gebieden waar de Rode
Khmer actief is worden als uiterst gevaarlijk
aangemerkt.
Ski Alpinisme
Naar boven skiën gaat niet. Dus moeten er
kunstvellen onder het glijvlak worden beves
tigd, zodat er (lopend) toch kan worden ge
klommen. FOTO ROB VAN DEN DOBBELSTEEN.
De Nederlandse gids Edward Bekker orga
niseert ook de komende winter weer een
aantal toerski-cursussen in de Alpen. De
eerste vindt al plaats tussen 14 en 21 januari
bij Tigne; de tweede de week daarop
vanuit de vertrouwde hut 'La Boeme' boven
Bekkers woonplaats Chamonix. Voor gevor
derde skiërs wordt van 25 april tot 4 mei de
klassieke Haute Route georganiseerd tussen
Chamonix en Zermatt.
Info: telefoon 070 - 3614354.
Fietsen in Flevoland
In de serie 'Fietsgidsen' verscheen kort ge
leden het deeltje 'Fietsen in Flevoland en
West-Overijssel'. In het boekje worden
twintig routes beschreven van tussen de
dertig en vijftig kilometer. Verder gedetail
leerde kaartjes en vermelding van beziens
waardigheden onderweg. Eerder versche
nen in deze reeks 'Groningen', 'Noord-Hol
land Noord', 'Noord-Holland Zuid',
'Drenthe', 'Oostelijk Brabant' en 'Westelijk
Brabant'. De gidsjes kosten 12,95 per stuk
en zijn verkrijgbaar bij de VW-kantoren, de
ANWB en de boekhandel.
Finland
Bij het Fins Verkeersbureau is de Engelstali
ge JWintergids Finland' verkrijgbaar. In de
ze brochure wordt een overzicht gegeven
van de wintersportmogelijkheden in het
Noordeuropese land. Uiteraard wordt de
nadruk gelegd op langlaufen, maar ook
wordt er informatie verstrekt over ski-afda
lingsmogelijkheden. De Finse Alternatieve
Elfstedentocht in Rovaniemi vindt het ko
mend seizoen plaats op 4 maart. Er worden
zesdaagse reizen naar dit evenement geor
ganiseerd.
Info: Fins Verkeersbureau, telefoon 020 -
6719876.
Moeder en kind
In Hinterstoder (Oberösterreith) bieden
vier hotels tussen 11 maart en 1 april spe
ciale 'Moeder-en-Kind-Weken' aan. De
prijs voor een dergelijk arrangement dat al
leen geldt als de kinderen jonger zijn dan 6
jaar, ligt tussen de 990 en 1.395 gulden per
stel. Voor die prijs wordt niet alleen half-
pension geboden maar ook een zesdaagse
skipas en vijf dagen skiles. Hinterstoder
heeft een klein (30 kilometer) maar gezellig
skigebied.
Info: Tourismusverband, telefoon
00 43 7564 5263.
Info: Northern Irish Tourist
Board (N1TB), St. Anne's
Court, 59 North Street, Belfast,
BT 1 NB. Telefoon:
00 44 23 22 31 221 of Brits
Toeristenbureau, Stadhou
derskade 2, 1054 ES Amster
dam., telefoon 020-6855051.
(aanvragen bij voorkeur per
briefkaart).
dan de verbinding Rotterdam-
Huil (Northsea Ferries), maar
die biedt een langere nachtrust
aan boord en een belangrijk
kortere autotocht door Enge
land.
