Vrije tijd
iiiil SuüEij
Koe
Koel of warm
Geurig
Disney
Zelf sieraden maken is een boeiende hobby
Feestelijk gebloemde manden
Help: tuin onder water
VRIJDAG 4 NOVEMBER 1994
REDACTIE HENRIETTEV
DINGEN
NIEUWE CD'S
Tom Petty - 'Wildflowers' (WEA)
Nirvana - 'Unplugged in New
York' (Geffen/BMG)
Vijftien keurige liedjes heeft het
bloemenkind op leeftijd op een
rijtje gezet. Ze zijn allemaal
voorzien van een melodielijn
die meeneuriën afdwingt. De
teksten zijn onschuldig en in te
genstelling tot vorige keren is
van ironie of meeslepend esca
pisme geen sprake. Tom Petty
schudt liedjes uit zijn mouw
zoals Paul McCartney dat in
goede doen ook kan. Maar, net
als bij veel muziek van deze
bassende ex-Beatle, is peper en
zout vergeten.
Tom Petty verbruikte maar
weinig elektriciteit voor zijn
nieuwe album. Het meest luid
ruchtig zijn de nummers waar
het orkest van Michael Kamen
de uiterst introverte begeleiders
van Petty een handje helpt.
'Wildflowers' is geproduceerd
door Rick Rubin, toch geen ge
luidsarchitect die moeilijk doet
over een gitaartje meer. Bedoe
ling van 'Wildflowers' was klaar
blijkelijk het songmateriaal tot
op het bot uit te kleden. Maar
Petty's wat vlakke zang kan de
nummers lang niet altijd dra
gen.
Bij Nirvana is op 'Unplugged
etc' de stroom, conform de
spelregels, nog minder gebruikt.
Nu zanger/gitarist Kurt Cobain
niet meer onder ons is, is het
wellicht goedkoop om te schrij
ven dat het op deze CD vastge
legde optreden van een jaar ge
leden overkomt als een nood
kreet. Toch raakt deze vaststel
ling de waarheid in het hart.
Wie 'Dumb' en 'Where did you
sleep last night' kan uitzitten
zonder kippevel, moet hoogno
dig naar de dokter. 'Unplugged'
zal het grote publiek niet over
de streep trekken, zoals bij Eric
Clapton wel is gebeurd. Daar
voor is deze CD te aangrijpend
levensecht. Typisch Nirvana
dus.
WK
JAZZ
Tom Coster: 'The Forbidden Zone'
(JVC) (distr.: Play It Again Sam-
/VIA)
Art Porter: 'Undercover' (Verve
Forecast) (distr.: Polygram)
r vit
De meesten zullen Tom Coster
kennen als de keyboard-speler
van Santana, maar dit is al zijn
derde CD voor JVC. De invloe
den van zijn eertijdse werkgever
duiken in sommige Latijns ge
tinte passages wel op, maar
voor het overige is het volwas
sen 'contemporary adult-orien
ted jazz', de Amerikaanse recla
me-benamingvoor fusion. 'The
Forbidden Zone' is een album
zonder bijzondere pieken, of
het moesten de zeer goede rit
mebegeleiding van drummer
Dennis Chambers met basgita-
risten Jeff Andrews en Alphonso
Johnson en de enkele stevige
soli van tenor saxofonist Bob
Berg zijn. Coster zelf is een soli
de instrumentalist en een rede
lijk schrijver, maar kan mij niet
zo erg bekoren met zijn single-
note soli. De CD moet het voor
al hebben van een mooie, vaak
krachtige fusion-sound en af en
toe een fraaie groove, zoals in
'Waste Land/The Jam'.
Voor ongeveer dezelfde markt
bestemd is het derde album van
Art Porter, een alt- en sopraan
saxofonist met een fraai rhythm
blues-geluid. Porter heeft een
zwak voor romantisch getinte
medium- en slow-tempo melo
dieën. Op de omslag van het in
legvel staat Porter nu afgebeeld
als een soort George Michael en
inderdaad, zijn muziek lijkt een
stukje meer opgeschoven rich
ting pop. Voor de jazzpurist lijkt
dan ook, gezien de ook gladde
re, minder afwisselende bege
leidingspartijen, weinig meer
over dan die fraaie toon en zijn
eveneens fraaie technische be
heersing. Voor anderen blijft
Porter nog altijd een goed alter
natief voor Grover Washington,
Jr., ideaal voor de late avond bij
het haardvuur. Jazzliefhebbers
kunnen beter eerst zijn eerdere
album, 'Pocket City' en 'Straight
to the Point' uitproberen.
Eddie Daniels: 'Real Time' (Ches-
ky) (distr.: Play It Again Sam/VIA)
Daniels is een van de weinige
mainstream/bop-klarinettisten.
De meeste van zijn collega's
hebben zich toegelegd op de
oudere stijlen of de geïmprovi
seerde muziek. Ook zonder
concurrentie valt Daniels op als
een blazer met een uitstekende
technische beheersing en
prachtige lyrische ideeën. Hij
probeert de luisteraar niet te
overrompelen met extraverte
hoogstandjes, maar construeert
zijn subtiele improvisaties op
basis van melodische uitgangs
punten. Voor dat doel heeft hij
trouwens uitstekende partners
in Chuck Loeb (gitaar), Ned
Mann (contrabas) en Adam
Nussbaum (drums) die allen
bekend staan om hun verfijnde
dynamische vermogen. Dat Da
niels op de tenorsax soms in
een agressievere, maar even
welgevooisde persoonlijkheid
lijkt te veranderen, maakt de
CD alleen maar afwisselender
en leuker. Een voorbeeldig ge
produceerd album.
KLASSIEK
Paganini: Vioolconcert nr. 1
Saint-Saëns: Havanaise - Intro
duction Rondo capriccioso. Sa
rah Chang (viool), The Philadel
phia Orchestra o.l.v. Wolfgang
Sawallisch. EMI.
Sibelius: Vioolconcert in d, op. 47
- Serenade voor viool en orkest in
g, op. 69/2 - En Saga, op. 9. Julian
Rachlin (viool), Pittsburgh Sym
phony Orchestra o.l.v. Lorin
Maazel. Sony.
In de lopende reeks CPG-aan-
biedingen presenteren zich
twee jonge violisten met 'grote
concertwerken'. De 13-jarige
Sarah Chang neemt het Eerste
Vioolconcert van Paganini on
derhanden en bewijst daarin
dat zij niet alleen de virtuositeit
van dit hels moeilijke stuk voor
treffelijk aan kan, maar dat zij
daarbij ook al een rijpe roman
tische sfeer weet op te roepen.
Dat laatste blijkt nog meer tij
dens de 'toegiften' van Saint-
Saëns, die een 'volwassen'
kroon op deze CD zetten. De al
iets (maar niet echt veel) oudere
Julian Rachlin betoont zich wei
nig minder begaafd en samen
met ex-violist Lorin Maazel zet
hij een bewonderenswaardige
Sibelius neer, waarin alleen en
kele kleine details niet helemaal
geslaagd blijken. Ook hier twee
goed gekozen toegiften, waarbij
ik vooral van de mij tot dusver
onbekende Serenade op. 69/2
bijzonder genoten heb.
Mendelssohn: Vioolconcert in e,
op. 64 - Concert voor viool en
strijkers in d. Kyoko Takezawa
(viool), Bamberger Symphoniker
o.l.v. Claus Peter Flor. RCA.
Geen CPG-aanbieding maar
"RCA's eigen CD van de maand
oktober (en misschien nog wel
afgeprijsd te vinden) is een an
dere viool-CD met de twee be
kende concerten van Mendels
sohn. De Japanse Kyoko Tak
ezawa speelt ze met veel verfij
ning en vooral erg ingetogen. Af
en toe een heel klein beetje
meer vuurwerk had geen kwaad
gekund, maar daarvoor hadden
de technici de soloviool mis
schien iets meer op de voor
grond moeten zetten. Ook de
voortreffelijke begeleidende
Bamberger Symphoniker onder
Mendelssohn-specialistClaus
Peter Flor zijn in het klankbeeld
net iets minder sterk 'aanwezig'
dan ik zou wensen.
PK
Goed opgeborgen
Goede penselen zijn voor een (hobby)schil-
der een kostbaar bezit. Ze verdienen zeker
een goede 'behuizing' zoals dit houten etui.
Het deksel kan worden omgeklapt en met
een houten latje vastgezet en een gebruikt
penseel kan dan in het deksel worden ge
legd. Prijs 22,50.
Meer informatie: tel. 03408 - 84971.
Het Koeienboekje
De koe i
dan
melkleveran-
cier, zij is een bron
van inspiratie. Een
theepot in de vorm
van een koe, bekers
en glazen met koe
achtige afbeeldin
gen. Zelf kun je met
het beest ook het
een en ander doen
en dat staat in dit
boekje: 'Het Koeien-
boekje'. Daarin bij
voorbeeld hoe je
een koeiendeken,
klompen met een
koeienprint of een
raamdecoratie kunt
maken. Het kost
17.50.
Meer informatie:
tel. 03403 - 77660.
Een horloge dat alleen de tijd aangeeft is niet genoeg meer, kenne
lijk. Deze beauty watch klik je open en dan komt je een heerlijke
geur tegemoet. Je kunt ook je eigen lievelingsgeur op het steentje
druppelen. Het horloge kost 595. De steentjes (in een cupje) zijn
verwisselbaar. Meer informatie: Guillaume tel. 01719 - 20000.
In deze zak van een isolerend materiaal
blijft een fles water van 5 graden Celsius ze
ker 4 uur op temperatuur bij een buiten
temperatuur van 35 graden. Ook warmte
houdt de reflecterende fiber een hele tijd
vast. De flessekoeler kost 29,50.
Meer informatie: tel. 03495 - 37237.
Er komt geen spijker aan te
pas, dit stoeltje klik je zo in
elkaar. Naast Mickey Mou
se zijn er tal van andere
Disney-figuren, en Barbie,
die zo'n schommelstoel
sieren. Bovendien zijn er
met dezelfde afbeeldingen
ook een speelkist en bu
reau met stoel te koop.
Prijs vanaf 119,75.
Meer informatie: Bolsius
Trading, Vessem tel. 04979
-2211.
HOBBY
Er worden talloze hobby's bedreven, waar
bij ieder zijn of haar persoonlijke belang
stelling en handvaardigheden uitleeft. De
één stelt de eisen van het eindprodukt niet
zo erg hoog (het gaat dan meer om de vol
doening van de bezigheid) maar de ander
wil perfecte werkstukken afleveren.
Dat zijn de mensen die wel als 'fanaten' be
schouwd worden. Er is een heel speciale
hobby waarvoor kennelijk nog velen terug
schrikken: zelf sieraden maken. De indruk
overheerst nog dat je daarvoor minstens
een cursus in edelsmeedkunst gevolgd
moet hebben.
Toch is deze vorm van 'knutselen' voor ie
dereen haalbaar. Bij de juwelier kun je de
prachtigste sieraden kopen, en in de souve
nirwinkels liggen ze als kitsch voor weinig
geld te koop.
Een zelf gemaakte armband, ring, broche,
dasspeld, oorhanger, enzovoorts hoeft geen
bewijs van grote artistieke vaardigheid te
zijn. Het stukje van jezelf dat je erin legt be
paalt namelijk de waarde... voor jezelf of
voor degene aan wie je zo'n 'versiersel' ten
geschenke geeft.
Met een speciale techniek is het vorm ge
ven aan een sieraad, zonder dat er met sub
tiele smeedhamertjes geklopt hoeft te wor
den, heel goed uitvoerbaar. Je maakt het
namelijk van een speciale soort was, een
makkelijk bewerkbaar materiaal, waarin je
al doende de nodige veranderingen en cor
recties kunt aanbrengen. Is het tenslotte
naar je zin, dan kun je er in een wasgieterij
een afgietsel van te laten maken.
In Nederland bestaat een bedrijf dat zich
daarop in de afgelopen jaren met succes
toegelegd heeft, Hobby Bijou. Ze hebben er
alle verstand van, en beoordelen het inge
stuurde model eerst op eventuele beschadi
gingen (die overigens door goed inpakken
zijn te vermijden).
Zit er een goed resultaat in, dan krijg je
eerst een bevestiging en een opgave van de
prijs voor het gieten in een edelmetaal.
Daarop kun je dan altijd nog ja of nee zeg-
gen.
Zegje 'ja', dan gaat het model op een was-
boom die in een speciale gipssoort ingebed
wordt. Vervolgens gaat er een ijzeren om
hulsel omheen en die wordt, uiteraard in
clusief de inhoud, luchtledig gezogen. Dit
vacuum moet volledig zijn, omdat zelfs het
kleinste luchtbelletje in het gips de vorm
van het sieraad zou aantasten.
Nu moet de was uit het gips, door de huls te
verhitten en daarna een behandeling in een
oven onder een temperatuur van 750 gra
den. Dan kan het vloeibare metaal erin ge
goten worden. Dit hele proces voltrekt zich
op uiterst consciëntieuze en vakkundige
wijze.
Het resultaat wordt tenslotte gestempeld
volgens de Waarborgwet en de inzender
krijgt het thuis gestuurd. Die kan er eventu
eel nog een laatste afwerking aan geven.
Er zijn nog andere mogelijkheden. Stel dat
je een ring ontworpen hebt waarvan je
meerdere exemplaren wilt hebben. Dat kan.
De gieter maakt dan een mal van rubber,
die vele malen gebruikt kan worden.
Of er is een klassiek stuk bestek uit de erfe
nis van oma verdwenen of kapot gegaan.
Als je dan een nog gaaf exemplaar uit die
collectie opstuurt, kan ook daarvan een mal
van rubber gemaakt worden, waarmee de
ontbrekende lepel of vork exact nagegoten
kan worden.
Hobby Bijou heeft naast deze speciale ser
vice ook een compleet assortiment aan ge
reedschappen en materialen voor het zelf
maken van sieraden in huis. Wie nadere in
formatie over de fascinerende sieradenhob-
by wenst, kan contact opnemen met Hobby
Bijou, tel. 023-291950.
Een oud, onooglijk mandje
maak je met wat gebloemde
stof, linten en een verfje weer
heel decoratief. Knip de motie
ven uit stof met een bloempa-
troon en smeer ze in met hout-
lijm voordat ze in model wor
den gebracht. Als de lijm droog
is, blijven de op die manier ge
maakte bloemen goed in mo
del. Neem bij voorkeur niet een
te dikke stof met een fijne struc
tuur. Het beste is een stof met
een glanzend, vuilafstotend
laagje. Die rafelt niet zo.
Het verven van de mand gaat
't handigst met een spuitbus.
Wees bij dat spuiten voorzich
tig: doe het buiten, tegen de
achterkant van bijvoorbeeld een
krant, zodat de spuitnevel niet
op andere voorwerpen terecht
kan komen. Om verschillende
kleuren te verwerken kan afwis
selend met spuitbus en kwast
worden gewerkt.
Bepaal van tevoren welke
motieven 'je uit de stof wilt
knippen en denk goed na over
de compositie. Knip ze uit, met
nog wat extra kleinere detailde-
len, zodat je tijdens het lijmen
voldoende keus hebt. Plak ge
rust enkele bloemen of blaadjes
over elkaar. Een extra bloeme
tje, takje of blaadje hier en daar
kan de totale compositie 'af
Zo maak je v
i oud mandje een heel leuk cadeautje. foto gpd
maken.
Combineer naar eigen fanta
sie. Zo lang de lijm nog niet
droog is, kan alles nog worden
veranderd. Wees nfet bang voor
vlekken, want de lijm droogt
kleurloos op. Leg de uitgeknipte
motieven met de goede kant
naar beneden op een stukje
plasticfolie en smeer ze met een
brede kwast in met witte hout-
lijm (PVA-lijm). Dat kan met
een kwastje, maar met de vin
gers gaat het beter. Genoemde
lijmsoort is niet schadelijk voor
de huid en laat zich gemakkelijk
afwassen.
Maak een spons nat en knijp
hem stevig uit. Leg de inge
smeerde motieven een voor een
op de (vooraf goed gereinigde)
mand, met de goede kant naar
boven, en druk ze met de spons
flink aan tot alles goed. vast zit.
Let erop dat de stof het reliëf
van de mand min of meer volgt.
strik te
Knip, om et
maken een strook stof
wenst formaat en strijk ook de
ze aan de achterkant in met
lijm. Vouw de lange kanten naar
het midden toe om. Wrijf de
strook met een schone doek
aan, zodat deze overal goed vast
zit. Lijm de uiteinden op elkaar.
Plooi de strik in het midden en
zet hem met een wasknijper
vast. Breng de lussen in vorm
en schuif er closetrolletjes in,
die tijdens het droogproces blij
ven zitten.
Wil je een dubbele strik, doe
dan hetzelfde met een reep stof
van andere lengte,, waarbij de
kleinste bovenop komt. Een
sierlint maak je ook op die ma
nier; alleen moeten daarbij de
uiteinden niet op elkaar worden
gelijmd, want er hoeven immers
geen lussen in te komen. Maak
van de stof nu nog een bandje
dat om de 'taille' van de strik
komt, en eventueel ook nog
rond het hengsel.
Om het 'werkstuk' te bescher
men kun je het nog met een
blanke 'protector' bespuiten,
een blanke vernis die niet ver
geelt en een redelijke bescher
ming biedt tegen vocht. Anders
zou een regenbui de houtlijm
opweken.
DHZ
Het komt steeds vaker voor:
nieuwe wijken worden meer en
meer gebouwd op plekken waar
vroeger alleen maar groen gras,
koeien en knotwilgen voorkwa
men. Vaak zijn dat de slechtere,
laag gelegen stukken grond die
als weiland prima waren. Geen
boer was zo gek om daar zo
maar zijn huis op te bouwen.
Maar ruimtegebrek maakt vin
dingrijk en heel vaak wordt er
nu nieuw gewoond en getuind
op kunstmatig verhoogde
(opgespoten) grond, of het hele
gebied wordt 'onderbemalen',
waardoor de grondwaterstand
wordt verlaagd.
Maar in extreme situaties blijkt
dat soms niet voldoende te zijn.
Dan kunnen de pompen het
water niet aan. Je zult de men
sen de kost moeten geven die
hun kruipluik opentrekken en
dan constateren dat er een vij
ver onder het huis staat!
Slecht getroffen
Staan uw huis en tuin op zulke
soms (en misschien zelfs voort
durend) kletsnatte grond, dan
zijn daar meestal wel oplossin
gen voor te verzinnen, als u de
oorzaak kent. Als het in de hele
wijk van hetzelfde natte laken
een pak is, moet u natuurlijk
naar de gemeente stappen.
Maar het kan ook zijn dat er
juist onder üw tuin een ondoor-
latende laag in de ondergrond
zit: klei, leem, puin, een oerlaag
of iets dergelijks.
Het (regen)water kan dan niet
goed wegzakken naar het
grondwater en blijft boven zo'n
harde laag staan. Dat kan een
behoorlijk drassig effect geven.
In zo'n geval moet die harde
laag worden gebroken. Dat is
zwaar werk, waar u het best een
hovenier bij kunt halen, omdat
die over de juiste machines (en
kennis) beschikt om zo'n klus te
klaren.
Het betekent ook dat uw tuin
even in een flinke ravage kan
veranderen en opnieuw zal
moeten worden aangelegd.
Grondwaterstand
Als de oorzaak van alle nattig
heid te wijten is aan een erg ho
ge grondwaterstand (50 cm of
minder onder het grondopper
vlak), dan moet er gedraineerd
worden om het teveel aan water
snel af te kunnen voeren. Bij
zulk hoog water groeien de
meeste planten namelijk niet
best meer.
Op regelmatige afstanden (bij
voorbeeld 5 meter uit elkaar)
worden daartoe sleuven in de
tuin gegraven, waarin drainpij-
pen of -slangen worden gelegd.
Tegenwoordig worden daarvoor
meestal drainslangen met een
omhulling van kokosvezel ge
bruikt. Die vezellaag zorgt er
voor dat de gaatjes in de slang,
waardoor het water naar binnen
moet lopen, niet dichtslibben.
Die drainslangen moeten uit
monden op een lager gelegen
waterafvoer: sloot of riool.
Meestal worden ze op zo'n 60
tot 100 cm diepte gelegd. De
grond erboven wordt dan be
hoorlijk ontwaterd.
Pompen
Als er geen lager gelegen afwa
teringsmogelijkheid voorhan
den is wordt het ingewikkelder.
Want dan helpt maar één ding:
pompen, oftewel onderbema-
ling. Uw tuin wordt als het ware
een klein poldertje. Ook in deze
situatie worden dan drainslan
gen in sleuven aangebracht. Die
monden echter niet recht
streeks op een sloot of riool uit,
maar in een wijdere pijp die in
een put eindigt.
In die put moet een centrifu-
gaalpomp worden geplaatst, die
het water naar een hoger gele
gen afvoerpunt (bij voorbeeld
een sloot) pompt. Zo'n pomp
kan zijn werking zelf regelen via
een vlotterschakelaar. Stijgt het
water in de put tot een bepaald
niveau, dan slaat de pomp au
tomatisch aan en zorgt dat het
teveel aan water wordt wegge
werkt.
Plaatselijk
Als de wateroverlast niet in de
hele tuin voorkomt, maar op
een bepaalde plek, dan helpt
het meestal als u daar voor een
goede verbinding met het
grondwater zorgt. Want de oor
zaak is dan meestal een plaatse
lijk verdichte plek. Maak met
een grondboor (is te huur) flink
diepe gaten in de grond en vul
die met turfmolm. Vaak helpt
dat al voldoende.
Een plas in het gras duidt ook
meestal op een verdichte on
dergrond. De oorzaak is een (te)
stevig gebruik van het grasveld,
waardoor de toplaag plaatselijk
te sterk is verdicht om nog veel
vocht te kunnen doorlaten. Be
luchten (prikrollen) van de bo
venste 10 cm is vaak al voldoen
de om het euvel te verhelpen.
Een prikroller is bij veel tuin
centra eveneens te huur.
Zitkuil
Ook als de tuinzitkuil regelma
tig blank staat, moet u ervoor
zorgen dat het water sneller weg
kan. Dit kunt u doen door op
enkele plekken de bestrating te
verwijderen en met een grond
boor van grote diameter diepe
gaten in de ondergrond te ma
ken. Als u die met grind vult en
het geheel stevig aanstampt
(daarna een stukje antiwortel-
doek erover en weer zand erop
voor het plaveisel) heeft u een
afvoer die prima werkt.
Hetzelfde effect ontstaat wan
neer u een zinkput onder de be
strating zou maken. Maar dat is
ingrijpender, en meestal niet
eens nodig.
Vijveroverloop
In veel gevallen is het helemaal
niet zo erg als de vijver eens
overstroomt. Het water ver
dwijnt meestal probleemloos in
de omringende tuingrond. Maar
zijn die overstromingen echt
hinderlijk, dan is een goede
overloop de oplossing.
Dat kan op twee manieren. U
kunt vlak naast de vijver een
zinkput maken, waarop de vij
ver rechtstreeks kan afwateren
(op die plek de folie van de vij
verrand iets lager maken) of u
maakt een rechtstreekse aan
sluiting van de put op de riole
ring, of de regenwaterafvoer.
Balkon en terras
Er zijn tegenwoordig schitteren
de systemen om na een forse
regenbui snel een droog vloer
oppervlak op balkon of terras te
hebben. I leel mooi zijn tegels
(in allerlei kleuren en deklagen
te koop) die op verhoogde
'voetjes' staan. Er zijn heel inge
nieuze systemen bij, waarmee
ieder oppervlak kan worden be
legd en die absoluut niet wiebe
len, omdat ze ook in het mid
den worden ondersteund.
Houten vlonders hebben een
zelfde effect en zeker als die op
onkruidwerend gronddoek wor
den gelegd. Dan ontstaat er een
snel droge, zeer onderhoudsar
me vloer.
Wie meer informatie wil heb
ben over maatregelen tegen wa
teroverlast in de tuin kan uitste
kend terecht bij Informatietui-
nen Appeltern (Walstraat 2a,
6629 AD Appeltern (Land van
Maas en Waal), tel. 08874-
1732).
Zo zag het er in de winter '93-'94 uit bij Informatietuinen Appeltern.
Het terrein was flink overstroomd.
foto gpd
