Denksport U 26 VRIJDAG 4 NOVEMBER 1994 puzzel schaken •jjn bridge Ton Schipperheijn Nummer 44 Horizontaal: 1. zoutmijn; 5. wild zwijn; 8. zuivelprodukt; 12. horizon; 14. koffiehuis; 15. ie mand die van zijn kapitaal leeft; 18. erfelijkheidsdrager; 19. deel van een hengel; 20. persoonlijk vnw.; 21. draaierig; 22. formu lier; 23. aanvankelijk; 25. benul; 27. onheilsgodin; 29. Europe aan; 30. muzieknoot; 31. klef; 33. mager; 35. spijskaart; 37. baardje; 38. achteraf; 40. land bouwwerktuig; 42. deel van een breviergebed; 45. hebbelijkheid; 47. onbewerkt; 49. onbesmet; 50. bezinksel; 52. moment; 53. lansier; 56. eindstreep; 58. mu zieknoot; 59. zuidvrucht; 61. dierlijk produkt; 62. reisje; 64. gemalin van Zeus; 65. denk beeld; 67. rund; 68. roofdier; 70. slot; 72. enig in zijn soort; 74. juffrouw (Ind.); 76. gebakken vloertegel; 78. hoeveelheid; 80. ambtshalve (Lat. afk.); 81. vreemde munt; 82. cijfer; 83. voortreffelijk; 86. onafgesloten; 88. plaats in Saoedi-Arabië; 89. boordsel; 90. cultusgebruik; 91. strijkmes. Verticaal: 1. reeks; 2. streep; 3. ontkenning; 4. slot; 5. per soon van adel; 6. afgelegen; 7. bijwoord; 8. snaarinstrument; 9. voegwoord; 10. wilsbeschikking; Oplossingen, per briefkaart, dienen uiterlijk dinsdag a.s. in ons bezit te zijn. Indien per post wordt ingezonden, als volgt adresseren: Redactiesecretari aat, Uitgeversmaatschappij Leidsch Dagblad b.v., Postbus 54,2300 AB Leiden. Oplossing nummer 43 11. troep; 13. versteende moe der; 14. gevangenis; 16. eike schiller; 17. te midden van; 18. donatie; 22. smal stromend wa ter; 24. alcoholische drank; 26. punt; 28. prijsbepaling; 30. oud germaans schriftteken; 32. sine loco; 33. bevel; 34. Zuidameri kaans land; 36. schikgodin; 39. barnsteen; 41. Nederlandse munt; 43. vordering; 44. berg weide; 46. geestdrift; 48. van grote waarde; 51. een weinig; 54. gravin van Holland; 55. ba ken; 57. pretpark in Kopenha gen; 60. Chinese afstandsmaat; 61. aanbeveling; 63. nachtkle ding; 64. onzondig; 66. nol; 67. girafachtig dier; 69. betreurens waardig; 71. bouwmateriaal; 73. muziekstuk; 75. grasmaand; 77. dierenverblijf; 79. deel van het oog; 83. filmdecor; 84. snel; 85. loot; 87. nachtspiegel; 88. mijns Winnaars De set potloden gaat naar G. van Klink, Floraweg 48, 2371 AL Roelofarendsveen (kruiswoord) en naar Bea Witteman, Essenpark 15, 2351 CG Leiderdorp (cryp togram). Cryptogram nummer 44 Horizontaal: 6. Door dit middel wordt het rus tiger bij de boom (10); 7. Scheepskeuring (14); 10. Ook je handen niet thuis houden? (9); 11. In Lim burg waar men zich ver dedigt (5); 13. Spanjaard die door Rusland loopt (3); 14. Enkel het gewicht van een kaart (9); 15. Ga naar de kerk! (11); 17. Au tosloper? (10); 19. Groente van (schijn)heiligen (8); 20. In het midden van een bloem (4). Verticaal: 1. Driftig stij gend (8); 2. Betere leraar is er niet! (12); 3. Het landbouwwerktuig-van il legale jagers (8); 4. Zo vochtig kan een slet zijn (10); 5. Studenten moeten er meer dan rijp voor zijn? (5); 8. Geen wethouders (11); 9. Grillige mensen hebben ze om te genezen (5); 12. Voor de pret bui ten gezet (10); 16. De greep van een Britse ad miraal (6); 18. Snoep is dubbel goed in Frankrijk (6). Oplossing cryptogram 43 s-s-w-h-h lichtgewapend u-h-r-z-a-r-a crimineel-dam h-l-p-ne-p tol-polkabrok -s-e-e-o-fr- platencollectie -a-js-u-h-n- onderscheiding -g-s-m-e-s-p bariet-sap -k-d-ea breker -e-n-i inzien p-g filatelie IN BELGIE wordt 14 no- vember op een zegel van 16 frank met een bijslag van 3 frank aandacht ge vraagd voor doofheid en slechthorendheid. Afge beeld wordt een kind dat met zijn handen aan zijn oren probeert het geluid van een fladderende vlin der te horen. De zegel is op de postkantoren te krijgen tot en met 31 ja nuari, bij de Dienst der Verzamelaars tot en met 31 mei. Op 3 oktober kwam De Post met een aanvullende waarde van de serie fran keerzegels van het type 'vogels'. Op een 6,50 fr.- zegel zit een rietzanger. Bij dit soort langlopende series is het altijd zinnig om van tijd tot tijd te con troleren of er ook een hi aat in is geslopen. DENEMARKEN- 'Rode lijsten'. Dat is de interna tionale aanduiding voor lijsten van planten en die ren die ernstig in hun be staan worden bedreigd. Helaas worden deze lijsten ieder jaar langer. Denemarken gaf 20 ok tober vijf zegels uit waarop ruw geschetste dieren worden afge beeld die al op een van de 'rode lijsten' voorkomen: 3,75 kr., huismus; 4,75 kr., das; 5,00 kr., eekhoorn; 9,50 kr., korhoenders en 12,00 kr., grasslang. De ze gels van 3,75 kr. zitten ook in boekjes van tien stuks en even eens is een postkaart (PC 11) uitgebracht met daarop een af beelding van deze zegel. OOSTENRIJK- Of het nu met het oog was op de komende verkiezing (2 oktober) die een succes werd voor de tegen min derheden agerende nationalist Jörg Haider is niet duidelijk. La ten we het daarom maar 'toeval' noemen dat 9 september in Oostenrijk een zegel verscheen met als titel 'Volksgruppen- Minderheiten in Osterreich'. Op SLECHTHORENDEN de zegel van 5,50 schilling (oplage 2,9 miljoen) een symbo lische voorstelling: Oostenrijk waaruit poppetjes zijn geknipt. Eveneens 9 september ver schenen twee 'literatuur'-zegels. Aandacht voor de 25ste herden king van de sterfdag van drama turg Franz Theodor Csokor (1885-1969) en de 100ste her denking van de geboortedag van de schrijver Joseph Roth (1894-1939). Op de zegels van 6 en 7 s. (oplagen 2,9 miljoen) portretten. Op 20 oktober verscheen de twintigste zegel in de reeks 'mo derne kunst in Oostenrijk'. Deze keer wordt op een zegel van 6 s. (oplage 3,1 miljoen) het werk 'Kopf van Franz Ringel ver beeld. Evenals voorgaande jaren is aan deze uitgifte een maxi- mumkaart gekoppeld (NB. de Oostenrijkse post geeft maar een keer per jaar een maxi- mumkaart uit). Aangezien met de Ringel-ze- gel een mijlpaal is bereikt in de ze kunstreeks kan het geen kwaad speciaal voor themati sche verzamelaars alle uitgiften nog eens op een rijtje te zetten. De reeks werd op 11 december 1975 ingezet met een 4 s.-zegel waarop Der Spiralbaum van Friedensreich Hundertwasser. Vervolgens verschenen: 1976, 6 s., Die Liebe Augustin (Arik Bauer); 1977, 6 s., Das Donau- madchen (Wolfgang Hutter); 1978, 6 s., Adam (Rudolf Haus- ner); 1979, 4 s., Der erbarmende Christus (Hans Fronius); 1980, 4 s., Mond-Figur (Karl Brandstat- ter); 1981, 4 s., Zwischen der Zeiten (Oscar Asboth); 1982, 4 s., Madchenkopf (Ernst Fuchs); 1983, 4 s., Abendsonne über den Burgenland (Gottfried Kumpf); 1984., 4 s., Fenster (Karl Korab); 1985, 4 s., Ho- Wie zijn schaakpeil wil verho gen krijgt gewoonlijk het advies om het eindspel te bestuderen. De algemeen gehoorde klacht, dat de theorie van het eindspel een tamelijk saaie materie be treft, bevat een kern van waar heid. De bestudering van eind spelstudies vormt daarentegen een aantrekkelijk en ook nuttig alternatief. Maar, zoals Spassky ooit opmerkte, dit juiste advies is net zo zinloos als het wijzen op het gevaar van roken. Interessant is in dit verband ook een uitspraak van Smyslov die beweert dat kennis een goe de zaak is, doch dat intuïtie een nog belangrijker factor vormt. Hoe het ook zij, in de laatste fa se van een schaakpartij is naast kennis en intuïtie nog een be langrijk element in het geding: oplettendheid. Aan de hand van een aantal praktische partijfragmenten hoop ik duidelijk te maken van hoeveel belang het is om onder alle omstandigheden waakzaam te blijven. Nemen we de stand van Diagram 1, een positie uit een duel Wachtel - Musiol, Po len 1953. De stelling is materieel volkomen in evenwicht. De on gelijke lopers en het geredu ceerde aantal pionnen doen een snelle remise verwachten. Zwarts laatste zet (a7-a6) doet echter vermoeden dat Musiol de gevaren van de stelling heeft onderschat. Wit speelde name lijk 1. Te5!, dat direct de partij besliste. Als zwart de torens ruilt staat hij machteloos tegen het dreigende lopermat en als hij niet ruilt overkomt hem hetzelf de. De stelling van Diagram 2 komt uit een partij Durao - Ca- tozzi, Dublin 1957. Ook deze positie vertoont remisekenmer- ken. De aanwezigheid van alle torens, alsmede de ongelukkige stand van de zwarte koning bie den wit kans op een overval. Catozzi, die in zijn enthousias me blijkbaar op winst speelde, deed 1. bxc4??. Het gunstige eindspel dat hij daarbij op het oog had bereikte hij nooit want wit bezorgde hem met 2. Tf4+! Kh5; 3. Th4+ gxh4; 4. g4 mat een koude douche. In Diagram 3 lijkt de situatie op het eerste gezicht nog een voudiger. Wit heeft in het da me-eindspel een pion meer, doch deze dubbelpion heeft maar weinig waarde. Maar zelfs deze zo simpel ogende positie bevat venijn, hetgeen duidelijk wordt na 1. Dc31. Er dreigt zo maar mat op e3. Daartegen helpt 1. Kg5 niet wegens 2. f4 en mat. Voor de hand ligt dus 1. Dxf3, doch ook dan is het uit. 2. Dcl+ Ke4; 3. Dc4 mat. Zelfs internationale topgroot- meesters worden soms het slachtoffer van onoplettend heid. Zie wat in Diagram 4 de •grote Najdorf met zwart in 1956 overkwam tijdens het toernooi van Mar del Plata. Najdorf was in die tijd zo'n beetje op de top van zijn kunnen. Zijn tegen stander Sanguineti speelde 1. Kd8. Na enig nadenken gaf Na jdorf zich gewonnen. Hij zag geen verweer tegen het dreigen 111 2 lil A 1 111 III! SI s A (lil i lil Ill (lil 10 A - III a III a 111 a 111 A A A A III ill 0 A A III nil 111 111 III 111! S 1| i a a m 111! A III A 11 III A A 0 III! a ill 11 III Ill - III A 111 A ill m 111 Ill ill 111 A A III ill 10 III 11(11 11 A 111 III A ill A 1 III III III III III ill ill ill A 111 pi ill tiiit iii de 2. De7 mat. Hij overzag dat hij na 1.Txg4 met een gerust hart op winst had kunnen spe len. Anderzijds had Sanguineti in de diagramstelling geforceerd kunnen winnen met i. Dg8+ Lf7; 2. Dc8+ Ke7; 3. Dd8+ Ke6; 4. Dd6 mat!. Een gevaar dat men op alle niveaus ziet opduiken is het le veren van 'het bewijs' dat een partij remise is, ongeacht het vervolg. Tijdens het Roemeens kampioenschap in 1955 ont stond de stelling van Diagram 5 in een partij Drimer - Ciocaltea. De zwartspeler zag dat hij niet meer kon winnen en deed - mogelijk om het publiek te ver maken - 1.Tg8?? en liet deze vreselijke zet vergezeld gaan van een remiseaanbod. Na enig nadenken accepteerde Drimer hét halve punt. Hij had echter eenvoudig met 2. Txg8 h2; 3. Kg3 enz. kunnen winnen! On oplettendheid kan dus fatale ge volgen met zich meebrengen. We dienen echter te beseffen dat zulke gebeurtenissen zich vaak afspelen aan het slot van een partij, waarbij vermoeid heid en soms ook tijdnood een belangrijke rol spelen. Een recent voorbeeld deed zich voor in een partij tussen Loek Van Wely en Ivan Sokolov, gespeeld in het toernooi van Garmisch-Partenkirchen. (Zie diagram 6). Sokolov speelde 34. III 3 III A ill III 111 12 i III (III ill A ill! III Iii ill A Ill ill III ill, 111! dammen chradfahrende Karne- valsfiguren (Paul Flora); 1986, Aflösung (Walter Schmögner); 1987, 5 s., Baumgöttinnen (Arnulf Neuwirth); 1988, 5 s., Wachter (Giselbert Hoke); 1989, 5 s., Le- bensbaum (Ernst Stei- ner); 1990, 5 s., Herr des Regenbogens; 1991, 5 s., De General (Rudolf Pointner); 1992, 5,50 s., Die Reinigung des Meerwassers (Peter Pongratz); 1993, 5,50 s., Ostern (Max Weiier) en nu de twintigste zegel Kopf van Franz Ringel. Tevens verschenen 7 oktober een aanvullen de zegel in de serie 'Stifte und Kloster' in de hoge waarde van 30 schilling (Schottenma- dona uit de Schotten- stift/Wenen) en een ze gel van 7 s. (oplage 2,8 miljoen) ter gelegen heid van 175 jaar spaar banken in Oostenrijk met daarop een tinnen ZWEDEN-- In Zweden gingen op 1 oktober de eerste Wereld- natuurfonds-zegels (World Wildlife Fund) in première. Op de zegels, vier stuks, alle in een waarde van 5,50 kr., zijn be dreigde vogelsoorten te zien, alsmede het logo van het We- reldnatuurfonds: de panda. Af gebeeld worden: de reuzenstem (Stema caspia), het Zweedse bestand telt nog zo'n 500 paren; de zeearend (Haliaeetus albacil- la), waarvan er nog zo'n 100 pa ren zijn; de witrpgspecht (Den- drocopos leucotos), waarvan er nog 50 koppels zijn en de dwerggans (Anser erythropus), die zo goed als verdwenen is in het Zweedse hooggebergte. De zegels zitten in boekjes van 2x4 stuks. Dit weekeinde opent Erica Terpstra, sinds kort staatssecre taris van sport, het wereldkam pioenschap dammen. Vanaf zondag 6 tot en met 27 novem ber strijden twintig deelnemers om de meest begeerde titel. Voor het eerst in jaren ziet de organisatie er weer solide uit. Degelijke financiers en bekwa me organisatoren staan dit keer borg voor een titelstrijd, waarin de spelers normaal gesproken verschoond zullen bleven van incidenten en allerhande onze kerheden. Hooguit kan het dreigement van Harm Wiersma nog de no dige commotie veroorzaken. Op het moment dat deze rubriek ^gemaakt werd had Wiersma reeds zijn onvrede geuit over het plan van de FMJD de WK- cyclus van twee naar vier jaar te brengen. Hij behield zich daar bij het recht voor zelfs op het al lerlaatste moment verstek bij dit WK te laten gaan. In principe is het dus mogelijk dat Wiersma een dag voor de aftrap zal afha ken. Dan immers vindt het tweejaarlijks congres van de FMJD plaats. Laten we er echter voor het gemak maar even van uit gaan dat alles op én pootjes terecht zal komen en dat Harm dus ge woon deelneemt aan de pogin gen de Rus Tsjizjov van de we reldtitel af te houden. Opmerkelijk zijn trouwens de geruchten over een mogelijke terugkeer van Ton Sijbrands op het hoogste niveau. Als we de berichten mogen geloven schijnt de oud-wereldkampioen niet ongevoelig te zijn voor de pogingen van (vooral) Theo Dijkstra, die namens het KNDB- bestuur werkt aan een con structie die Sijbrands een keu zeplaats in de WK-cyclus moet opleveren. In hoeverre ook deze kwestie op zn pootjes terecht komt, zal steeds weer opnieuw moeten worden afgewacht. Dat heeft het verleden ons zo lang zamerhand wel geleerd. m Gj Pi O o Q p O: |o P Q p o O Diagram 2 Tot slot nog enige praktische informatie. Het wereldkam pioenschap dammen wordt ge speeld in het oude raadhuis aan de Javastraat 26 in Den Haag. Alle ronden beginnen om 13 uur en de demonstraties wor den verzorgd door Ton Sij brands en Jannes van der Wal. Verder worden er tal van neven activiteiten georganiseerd. Voor inlichtingen of inschrijving voor deze evenementen kunt u te recht bij R. Zwart, tel. 070- 3654228. De komende weken zal ik u uiteraard op de hoogte houden van de gebeurtenissen in Den Haag. Dan gaan we nu enkele tre den terug op de damladder en belanden in het kampioenschap •van Noord-Holland. Daar heeft de Amsterdammer Bert Raven een ware slachting aangericht onder de deelnemers in de hoofdklasse. Kenmerkend voor zijn optreden was bijvoorbeeld de partij tegen de Volendam- Kleine extra kansen zijn vaak de sleutel tot succes. In onder staand spel opende zuid 1 KJ; noord bood 2Ru en zuid 3Ru. Noord vroeg de azen en kwam via de gebruikte methode ook achter het bezit van Kil I en K1V. Hij bepaalde vervolgens het eindcontract op 7K1. West startte met Schil en zuid overwoog zijn kansen. Met deeld zijn dertien slagen voor het oprapen. Maar wat te doen als die kleur, geen kleine kans, drie-om-een is verdeeld? Alvo rens verder te lezen mag de le zer eerst zelf proberen dat pro bleem op te lossen. Lxh3+. Van Wely, vermoede lijk in tijdnood, antwoordde met 35. Kxh3, om vervolgens tot de ontdekking te komen dat zijn koning zich in een matnet bevindt. 35.Dhl+; 36. Kg4 f5 Wit geeft op. Met 35. Kh2 had wit nog voor remise kunnen vechten. OPGAVE VORIGE WEEK (Wit: Ka8, Pg5, d7, f5. Zwart: Kg3, Ld8, g7, h7. Wit aan zet wint). Oplossing: 1. f6! gxf6; 2. Pe6 Le7; 3. Pd4 Ld8; 4. Pc6 Lc7; 5. Kb7 en wint. NIEUWE OPGAVE Aanzienlijk lastiger is de stu die van de Oostenrijker Jozef Krejick (1886 - 1957). (Zie dia gram 7). Dit bewonderenswaar dig staaltje dressuur leverde in 1919 een eerste prijs op van het 'Tidskrift för skak'. Michael Lawrence is een ge vierd auteur. Zijn 'Complete book on overcalls' is inmiddels een 'classic' en ook zijn andere boeken zijn wereldberoemd. Als speler maakte hij diverse keren deel uit van het Amerikaanse team, waarmee hij twee keer wereldkampioen werd. In een Amerikaanse krant werd een leuk spel genoemd, waarmee hij tijdens een van die gelegenheden grote indruk maakte: 1063 96 B 10 3 West (O/NZ) opende na twee maal pas met lila, waarna 4Ha werd bereikt. Noord startte met klaveren; zuids Kill werd door west getroefd. SchV was voor zuids heer; klaveren na werd ge troefd. Het spelverloop heeft al veel onthuld. Zuid heeft naast zijn klaverhonneurs ook nog SchH. Het lijkt er du» op dat noord HaA heeft; zuid immers heeft in eerste instantie gepast. West begreep dat en speelde in slag 4 een kleine harten naar de vrouw (Halfwas beter ge weest). Dat bood Lawrence als noord de kans te schitteren. Dit was inmiddels over: mer Paul Sier. Wit: B. Raven; zwart: P. Sier (KvNH). Partij: I. 33-28 17-21 2. 39-33 21-26 3. 44-39 11-17 4. 50-44 6-11 5. 31- 27 1-6 6. 28-23 18x29 7. 34x23 19x28 8. 32x23 17-21 9. 36-31 21x32 10. 37x28 26x37 11. 41x32 20-25 12. 46-41 14-20 13. 39-34 10-14 14. 44-39 13-19 15. 41-37 8-13 16. 32-27 3-8 17. 34-30 25x34 18. 39x30 11-17 19. 43-39 20-25 20. 49-43 25x34 21. 40x29 17-21 22. 37-32 13-18 23. 35-30 21-26 24. 42-37 8-13 25. 45-40 5-10 26. 40-35 7-11 27. 37-31 26x37 28. 32x41 11-17 29. 30-24 19x30 30. 35x24 (zie diagram 1). Het spelbeeld laat zich het best omschrijven als een witte tornado die de zwarte stelling volledig verwoest: 30. 14-20 31. 39-34 20-25 32. 43-39 10-14 33. 48-43 14-20 34. 41-37 9-14 35. 38-32 2-8 36. 43-38 6-11 37. 47-42 17-21 38. 24-19. Het einde van de zwarte lijdensweg is een feit: 13x24 39. 28-22 14-19 40. 22x2 19x28 41. 2x35 en zwart gaf het op. Tijd: 1.44/1.52 uur. Tegen de Krommenieër Paul van der Lem vertoont Raven zich in een geheel andere ge daante. Met subtiel omsinge- lingsspel brengt hij 2fijn tegen stander in het nauw. Wit: B. Ra ven; zwart: P. van der Lem (KvNH). Partij: 1. 34-30 17-22 2. 31-26 11-17 3. 30-25 6-11 4. 37- 31 1-6 5. 41-37 19-23 6. 35-30 13-19 7. 40-35 9-13 8. 45-40 4-9 9. 46-41 23-28 10. 32x23 19x28 11. 40-34 16-21 12. 34-29 21-27 13. 39-34 28x39 14. 44x33 20-24 15. 30x19 14x23 16. 34-30 23x34 17. 30x39 9-14 18. 50-44 14-20 19. 25x14 10x19 20. 33-29 (zie diagram 2) 3-9 21. 37-32 11-16 22. 32x21 16x27 23. 42-37 15-20 24. 47-42 7-11 25. 37-32 11-16 26. 32x21 16x27 27. 41-37 6-11 28. 37-32 11-16 29. 32x21 16x27 30. 39-33 27-32 31. 38x27 5-10 32. 42-38 19-23 33. 44-39 23x34 34. 39x30 20-24 35. 30x19 13x24 36. 43-39 8-13 37. 39-34 10-15 38. 34-30 2-8 39. 30x19 13x24 40. 48-42 en terecht gaf zwart het op. Tijd: 0.34/1.33 uur. *H10 j *96 AH 84 2 w i 0 V B 10 3 972 976 De leider realiseerde zich dal een tweede ronde troef riskant was als noord aasboer zou heb ben. Een correcte conclusie. Noord trekt dan de troeven en NZ maken nog vijf klaverslagen. West speelde daarom SchB en schoppen na. Lawrence door stond deze proef; hij troefde niet. Doet hij dat wel, dan troeft de leider de teruggespeelde kla veren en speelt de ruitenkleur af, waarna noord alleen nog HaA maakt. Noord troefde ook SchlO niet en liet vervolgens ook wests rui ten ongemoeid. Eind goed, al goed. Zuid troefde de vierde ruiten en noord maakte nog twee troefslagen. Eén down op een wel heel spectaculaire ma in het eerste spel trok zuid de troeven in drie ronden en gooi de op HaA-H-V twee ruitens afi Nu volgde RuA en Ruil, een rui ten getroefd en een schoppen getroefd. De twee laatste ruitens in noord vormden tenslotte een parkeerplaats voor zuids reste rende schoppens.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 27