Geen extra huizen
in Groene Hart
Randstad
Landelijke demonstratie gaat
voorbij aan Leidse student
Annex moet worden afgebouwd
Rail-shuttles van start
Leiden ontdekt methode
voor sterrenonderzoek
Eerste huiskamer voor aids-patiënten
'KLM is er nog lang niet'
Snel herstel
Hoogovens
Leidenaars werkten mee aan
uniek Japanse woordenboek
VRIJDAG 4 NOVEMBER 1994
Volgens minister nog geen tekort bouwlocaties
LEIDEN/DEN HAAG
Het rijksbeleid om woningbouw in het Groene Hart zo
veel mogelijk te beperken, blijft onverkort van kracht.
Plannen van de provincies Zuid-Holland en Utrecht om
respectievelijk 2500 en 2100 huizen extra in het Groene
Hart te bouwen, vallen buiten de afspraken die over be
perkte woningbouw met het rijk zijn gemaakt. Minister
De Boer van VROM zal daarom niet instemmen met deze
bouwplannen.
over de ruimtelijke ordening
hebben vooral de vier grote
stadsgewesten in de Randstad
een grote b9uwopdracht gekre
gen. Het aanwijzen van locaties
en de financiële afwikkeling
hebben echter veel tijd gekost.
Een meerderheid van de kamer
vreest daardoor een oplopend
woningtekort de komende ja-
DEN HAAG
JAN KUYS EN MONICA WESSELING
Zuid-Holland wilde de komen
de jaren de gemeenten in het
Groene Hart een wooncontin-
gent van in totaal 2500 wonin
gen extra geven bedoeld om de
kwaliteit van het gebied op te
poetsen. Bij de provincie is met
verbazing gereageerd op de af
wijzing door de niuewe VROM-
Bouwen in het Groene Hart
kwam gisteren tijdens de be
handeling van de begroting
Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieu aan de or
de, omdat de Tweede Kamer
een ernstige vertraging vaststelt
in de uitwerking van de Vinex-
plannen. In deze vierde nota
Volgens de bewindslieden De
Boer en Tommei valt de stagna
tie alleszins mee. De voorberei
dingen gaan gewoon door. Door
middel van uitvoeringscontrac-
ten wordenmomenteel de
rechten en verplichtingen vast
gelegd. Zo wordt bijvoorbeeld
de Vinex-taakstelling voor het
stadsgewest Amsterdam mo
menteel uitgewerkt. Vanuit dit
perspectief vindt het ministerie
een zoektocht naar aanvullende
bouwlocaties nu niet nodig.
De vooral door het CDA voor
gestelde oplossing om het oplo
pen van het woningtekort tegen
te gaan door meer te bouwen
bij Almere vond geen genade in
de ogen van minister De Boer.
Meer bouwen bij Almere gaat
volgens de minister ten koste
van de kwaliteit en vormt bo
vendien een gevaar voor het in
richten van de samenleving.
CDA-woordvoerder Esselink
hield echter voet bij stuk. Een
versnelling van de bouw in de
Flevopolder is volgens hem zeer
wel mogelijk en zou bovendien
een ontlasting geven van de
bouwplannen rond Schiphol.
Met D66 meent het CDA dat
bouwen binnen de 20 KE-ge-
luidszone moet worden verme
den. Minister De Boer wees er
echter op dat daardoor zo'n
20.000 huizen minder gebouwd
kunnen worden. „Dan hebben
we pas echt grote locatieproble-
Het is weer zover: studenten in
Nederland maken zich op voor
een grote manifestatie en de
monstratie zaterdag in Den
Haag. De jonge garde trekt ten
strijde tegen de zoveelste bezui
nigingen op het hoger onder
wijs en op de studiebeurzen. Als
voorproefje hebben studenten
in Nijmegen en Arnhem deze
week verschillende universi
teitsgebouwen bezet. Alleen de
Leidse student heeft weinig zin
de strijdbijl op te graven. „Het
leeft hier absoluut niet. Ik vind
dat doodzonde", zegt een Leid
se studente die nog wel een fik
se dosis strijdlust heeft: Saskia
Kellenbach.
Kellenbach is dan ook voor-
Alleen 'Leidenniet bereid strijdbijl op te graven
zitter van de Leidse studenten
vakbond: de Vereniging Studen
tenbelangen Leiden (VSL). Maar
om nou te zeggen dat heel stu
derend Leiden zaterdag op de
been komt voor de demonstra
tie in Den Haag: Nee. Kellen
bach daarover: „Er is hier abso
luut geen animo. Het overkoe
pelende orgaan van de Leidse
studentenverenigingen, de
PKvV, heeft besloten dat de
Leidse verenigingen niet mee
doen zaterdag. Nou, dat zegt
genoeg."
Kellenbach heeft de laatste
dagen gedaan wat ze kon in de
sleutelstad: met een paar mede
VSL-leden heeft ze de folders
voor de landelijke manifestatie
verspreid in de Leidse universi
teitsgebouwen en de studenten
huizen. Maar veel vertrouwen
heeft ze er niet in. „Het is ty
pisch Leids om zo mat te reage
ren. Studenten vinden de plan-
vaag e
n de minister nog zo
onduidelijk dat ze geen
zin hebben om te demonstre
ren. Maar de plannen voor de
studiefinanciering zijn duidelijk
genoeg: de minister wil 1,5 mil
jard gulden korten. Dat bete
kent weer minder beurs, meer
lenen en meer onduidelijkhe
den door nieuwe regeltjes."
Kellenbach weet wel waar ze
het allemaal
zijn steeds mé
„Het
Universiteitsraad wil eerst inzicht in kosten
LEIDEN CAROLINE VAN OVERBEEKE
De Leidse Universiteitsraad vindt dat de omstre
den Annex bij het Sylviuslaboratorium moet wor
den afgebouwd. Een voorstel van hel betonnen
karkas een laboratorium te maken zoals ooit de
bedoeling was, is gisteren met grote meerderheid
van stemmen aangenomen. Maar voordat de op
dracht wordt gegeven aan een aannemer, moet
het college eerst een gedetailleerd overzicht ge
ven van de kosten. Voorlopig worden die ge
raamd op 15 miljoen gulden.
De bouw van de Annex is voor de Leidse uni
versiteit een drama geworden: het gebouw is
nooit afgemaakt. Door grootscheepse fraude zijn
miljoenen guldens verdwenen. Een topambte
naar van de universiteit is ontslagen. Hij wordt
door Justitie onder andere verdacht van het aan
nemen van steekpenningen en zal zich voor de
rechter moeten verantwoorden voor zijn aandeel
in de fraudezaak. De gang van zaken leidde ook
tot het vertrek van voorzitter C. Oomen van het
college van bestuur.
De universiteitsraad is het nu met het college
eens dat de Leidse universiteit niets heeft aan een
onbruikbaar betonnen karkas. Daarom stemt de
raad in met het afbouwen. Collegelid J. Waldus
waarschuwde gisteren dat de kosten van het af
bouwen niet definitief zijn vastgesteld. „Die kos
ten kunnen 20 procent hoger of lager uitvallen.
Bovendien weten we nog niet precies hoe hoog
de huuropbrengsten zullen zijn." Buiten Univer
sitair Lid van de universiteitsraad P. Mostert: „Af
bouwen: oké. Maar niet tegen elke prijs.'
Aannemer J. Denier van de firma De Kempen
in het Brabantse Rijsbergen is door de Annex-af-
faire voor veel geld het schip ingegaan. Hij aast
nu op de opdracht het pand af te maken om nog
iets van zijn geld terug te zien. Maar de Leidse
universiteit wil de opdracht niet bij voorbaat aan
de gedupeerde aannemer geven. Het college stelt
dat andere aannemers ook kunnen inschrijven en
dat het beste en voordeligste bouwplan wordt ge
honoreerd.
Rotterdam Een railshuttle wordt in Rotterdam geladen met containers die per rail op weg gaan naar de Zuidduitse Rijnstad Germersheim. Of
ficieel gaat de 'rail-shuttledienst' op 21 november van start. Sinds kort rijden er echter al zeven nationale en veertien internationale shuttles, met
de start in de Rotterdamse Waalhaven. foto anp
Hoogleraar levert
ernstige kritiek
op Hoge Raad
De Rotterdamse hoogleraar J.
van Dunné heeft ernstige kri
tiek op de arresten van de
Hoge Raad, die de
Shell, Solvay-Duphs
son vrijpleiten van aanspra
kelijkheid voor grootschalige
stortingen van chemisch af
val. Van Dunné noemt het
'politieke arresten'.
„De Hoge Raad wilde er
kennelijk niet aan de sane-
ringskosten te verhalen op de
producenten van de giftige
stoffen, die hun industrieel
afval indertijd gewoon 'bij
het groot vuil' gezet heb
ben."
Dunné geeft in het Neder
lands Juristenblad een analy
se onder de kop 'Wie sterk is
mag dom zijn' van de arres
ten van 30 september. De
Hoge Raad velt daarin als
eindoordeel, na elf jaar pro
cederen, dat saneringskosten
alleen te verhalen zijn als de
vervuiling na 1 januari 1975
is geschied.
De drie concerns gaan
daardoor vrijuit omdat de
stortingen in de jaren vijftig
tot begin jaren zeventig
plaatsvonden. De sanerings
kosten, naar schatting -110
miljoen gulden, van de ver
vuilde terreinen bij Gou
derak, de Volgermeerpolder
en Lunteren komen nu voor
rekening van de overheid. De
hoogste rechter is volgens
Van Dunné ten onrechte op
de stoel van de wetgever
gaan zitten.
LEIDEN MONICA WESSELING
VERVOLG VAN VOORPAGINA
De ondekldng van 8C1435+635,
het verst-weg-gelegen melk
wegstelsel tot nu toe bekend,
was nooit mogelijk geweest
zonder de uitvinding van de
wetenschappers van de Leidse
universiteit. Leidse sterrenkun
digen hebben een methode
ontdekt om uit het enorme aan
tal sterrenstelsel die deel uitma
ken van het heelal, de ver-weg-
gelegen stelsels te pikken. Pro
fessor Miley: „Zonder deze me
thode was het zoeken naar de
bekende naald in een hooi-
berg".
Miley zet de werking van de
Leidse 'systematiek' uiteen:
„Sommige sterrenstelsel zenden
een zeer sterke, onzichtbare
Via meten van radio-straling
straling uit; de radiostralen. Het
heelal bestaat uit ontelbare
melkwegstelsels en Leiden heeft
gezocht naar een methode om
de ver-weg-gelegen er tussenuit
te pikken. We ontdekten dat
ver-weg-gelegen stelsels rode
radiostralen uitzenden. Door
binnen die groep sterrenstelsels
die rode stralen uitzenden, de
meest intens rode straling eruit
te halen, heb je de verst-weg-
gelegen stelsels te pakken."
maakt een ver
gelijking met een meer-aller-
daagse onderzoeksmethode.
„Grote mensen eten meer dan
kleine. Als je binnen een groep
grote mensen de grootste eruit
wilt halen, moet je gewoon kij
ken naar wie het meest eet".
De onderzoeksmethodiek is
overigens alleen toepasbaar bij
het zoeken naar ver-weg-gele
gen stelsels. Miley: „In het on
derzoek naar grote mensen zegt
niets over de lengte
Om mensen met
lange neuzen op te sporen, heb
je weer een ander onderzoek
nodig".
Het zojuist ontdekte melk
wegstelsel, een verzameling van
sterren, bestaat al lang niet
meer. Het licht dat het melk
wegstelsel tijdens zijn bestaan
heeft uitgezonden, is nog on
derweg naar de aarde. Elke
straaltje licht heeft 12 miljard
lichtjaar nodig om de aarde te
bereiken. Licht legt per seconde
een afstand van 300.000 kilome
ter af.
'Leiden' mag inmiddels de
ontdekking van de drie oudste
sterrenstelsel op haar conto
schrijven. Vijfjaar geleden werd
het een na oudste, en dus een
na verst weggelegen stelsel, ont
dekt.
amstelveen bill n
De KLM meldde gisteren een
fraaie
gulden i
(april to
bijna ee
zichte
Politieman als
drugskoerier
SCHIPHOL «ANP
Op Schiphol is begin deze week
een politieman uit Curasao ge
arresteerd. die 3,5 kilo cocaïne
in zijn bezit had. Dat heeft het
openbaar ministerie in Haarlem
vrijdag bevestigd.
Het gaat om een 33-jarige
man, die zelf verklaarde dat hij
werkt als rechercheur bij het
Bureau Narcotica Operalies in
Willemstad. De man probeerde
de douanecontrole te ontlopen
door zijn politielegitimatie te
tonen. De douane controleerde
hem echter toch, waarbij de
drugs werden aangetroffen. Die
waren verstopt op zijn lichaam
en in zijn bagage. Uit verder on
derzoek moet blijken of de man
meerdere malen drugs heeft
VI-WHTll.
Rotterdam De eerste echte Nederlandse
huiskamer voor aids-patiënten en seropositie-
ven gaat vandaag officieel open in Rotter
dam. De ontmoetingsruimte, gevestigd in een
pand aan de statige Westersingel, moet de
plaats zijn waar mensen die besmet zijn met
het aids-virus geestelijke steun en warmte
krijgen.
De bijzondere kamer onderscheidt zich van
een soortgelijke ruimte in het Amsterdamse
Flevohuis omdat die huiskamer het verleng
stuk van een verpleeghuis is, met professio
nele hulpverleners. De gezelligheid blijft hier
door toch wat kunstmatig, zo denkt dominee
J. van de Meent, voorzitter van het bestuur
dat het Rotterdamse huiskamerproject leidt.
Aan de Westérsingel werkt een beroeps
kracht met een leger vrijwilligers van wie ve
len 'iets' hebben met aids. De een is zelf sero
positief, de ander heeft een dierbare verloren
door de ziekte. Al sinds augustus komen aids-
patiënten schoorvoetend de huiskamer bin-
Volgens Van de Meent reageerde de Natio
nale Commissie Aidsbestrijding heel ver
baasd toen zij hoorde dat er aan een huiska
mer voor aidspatiënten ook nog een speciale
badkamer, een lift en rustruimtes vastzitten:
„De commissie dacht dat alleen een huiska
mer wel genoeg zou zijn. Alsof de bezoekers
van een gewone huiskamer niet zwaar ziek
kunnen zijn." foto anp
476 miljoen
ver het eerste halljaar
en met maart). Dat is
verdubbeling ten op-
n dezelfde periode vo
rig jaar (244 miljoen). Maar de
KLM is nog lang niet waar zij wil
zijn. „De kosten moeten struc
tureel verder omlaag", zo zei
gisteren financieel-directeur R.
Abrahamsen in een toelichting
op de cijfers.
Abrahamsen wees erop dat
wat de KLM betreft 'winst' gelijk
staat aan 'werkgelegenheid'.
„Tot nu toe is de KLM erin ge
slaagd uit de problemen te
groeien. Dat wil zeggen: sane
ringen waren niet nodig, omdat
wij tegen de verdrukking in
slaagden te groeien. De enorme
toename van het vervoer is met
hetzelfde aantal mensen opge
vangen. Die produktiviteitsver-
betering moet doorgaan", aldus
regelen van de minister die al
tijd te weinig geld heeft. Maar eij
zit nooit enige visie achter de
plannen." Kellenbach gaat iri
elk geval wel naar Den Haag. Zij
en een aantal andere Leidse
studenten maken deel uit van
een 'ordedienst'. „We overleg
gen met de politie van Denj
Haag in verband met de proble
men de vorige keer. Toen kwam
de Mobiele Eenheid eraan te.
pas en werd een aantal student
ten in elkaar geslagen. De stu-j
denten-ordediensten moeten
dergelijke problemen aterdag
zien te voorkomen."
De Landelijkse Studenten
Manifestatie begin zaterdag om
13.00 uur op het Lange Voor
hout in Den Haag. Vanaf 14.13
uur is er een korte demonstratie;
door de binnenstad.
Damwand staat
op springen
De damwand op het zwaar ver
vuilde EMK-terrein in Krimpen
aan den IJssel staat op instor
ten. De druk in het tot herme
tisch afgesloten bak omgevorm
de terrein is door de hevige re
genval van de afgelopen weken
onacceptabel hoog geworden.
De komende weken zal de
DCMR Milieudienst Rijnmond,
die voor het onderhoud van het
EMK-terrein zorgt, de overvloed
aan water wegpompen en zui
veren. Om de druk op het ter
rein zo klein mogelijk te maken
is deze week bovendien een
toegangsverbod ingesteld en
mogen schepen niet meer aan
de kade afmeren.
Aan het begin van de jaren
tachtig werd ontdekt dat het
EMK-terrein, dat bijna vijf hec
tare groot is, zeer ernstig wa;
vervuild met chemisch afval tot
een diepte van vijftien meter
De provincie Zuid-Holland be
sloot in 1989 de vervuilde grond
niet af te graven, maar i
dammen en te bedekken met
een laag asfalt. Dat kostte 35
miljoen gulden. Volledige sane
ring van het gebied zou 750 mil
joen gulden hebben gekost.
Ondanks fraaie winst over eerste halfjaar
Abrahamsen. „Dat betekent
niet noodzakelijkerwijs dat er
harder moet worden gewerkt.
Wel slimmer."
Abrahamsen noemde 'verlies'
voor de KLM voortaan onaccep
tabel. „Ook in tijden van reces
sie moeten wij een rendement
op het eigen vermogen berei
ken. Dat mag best wel wat min
der zijn dan in topjaren, maar
beslist niet negatief." In slechte
tijden komt dat neer op zo'n
250 miljoen winst (6 procent),
in goede tijden op zo'n 780 mil
joen (19 procent)."
De KLM verwacht de opgaan
de lijn de komende zes maan
den vast te houden. Daarbij
dient echter in acht ie worden
genomen dat de laatste twee
kwartalen structureel zwak zijn.
Het vierde kwartaal is traditio
neel verliesgevend. Vorig boek
jaar werd afgesloten met een
winst van 103 miljoen gulden.
De verwachting is dat die dit
boekjaar toch hoger uitvalt.
koblenz gpd
De aluminiumdivisie van
Hoogovens gaat in de tweede
helft van dit jaar weer winst
boeken. Het herstel komt
eerder dan verwacht, maar
zal waarschijnlijk nog niet
leiden tot een positief resul
taat over heel 1994. Dit bleek
gisteren tijdens een perscon
ferentie in Koblenz.
Hoogovens leed de eerste
zes maanden van dit jaar nog
een verlies van f 64 miljoen
op zijn aluminiumproduktie.
Na een jarenlange malaise
op die markt is de prijs voor
primair aluminium inmid
dels gestegen tot boven de
1800 dollar (ongeveer f3100)
per ton.
Ook de staaldivisie draait
goed. Dat is een gevolg van
het aantrekken van de eco
nomische groei in Europa en
de Verenigde Staten. „We
zouden meer kunnen verko
pen dan we kunnen maken",
zegt bestuursvoorzitter M.
van Veen.
In 1993 leed Hoogovens
een verlies uit gewone be
drijfsuitoefening van f 172
miljoen* Het nettoverlies be
droeg toen f233,6 miljoen.
Prins Constantijn krijgt eerste exemplaar
LEIDEN CAROLINE VAN OVERBEEKE
Hij heeft het nieuwe woorden
boek zelf nog niet eens gezien.
Een kwestie van 'Japanse be
leefdheid', zegt professor W.
Boot, Japan-deskundige van de
Leidse universiteit. Boot heeft
dan wel meegewerkt aan het
eerste moderne woordenboek
Nederlands-Japans, het is Prins
Constantijn die het vanmiddag
officieel in ontvangst mag ne
men in de Leidse Pieterskerk.
„De prins krijgt het 'eerste'
exemplaar, niet ik. Vanzelfspre
kend voor Japanners, maar ver
velend voor mij."
Maar de professor lacht er
hartelijk om. De wetenschapper
weet wel dat Japanners nu een
maal hechten aan beleefdheid
en goede omgangsvormen. Het
enige probleem is dat hij nu
niet alle vragen kan beantwoor
den over het nieuwe woorden
boek dat ook op de Nederland
se markt zal verschijnen: Boot
heeft het immers nog niet in
handen gehad. Wel weet hij te
vertellen dat aan de woorden
lijst veel Leidenaars hebben
meegewerkt. Een uniek boek
bovendien, zegt de Leidse pro
fessor. „Het is het eerste woor
denboek Nederlands-Japans
de moderne tijd." Een boek dus
met moderne Nederlandse
woorden zoals bandrecorder en
LAT-relatie.
Het maken van de nieuwe
woordenlijst is een Japans ini
tiatief: het grote Japanse bedrijf
Canon-Europa gaf de opdracht
en betaalde de kosten. Boot:
„Canon constateerde dat er be
hoefte aan het woordenboek
was. Het electronica-concern
heeft veel geld dus was het geen
probleem het- woordenboek te
laten maken door de gerenom
meerde uitgeverij Kodansha in
Tokio."
Professor P. van Sterkenburg,
een andere Leidse hoogleraar,
bekend van de Nederlandse
Van Dale, en professor Boot
werden daarbij om advies ge
vraagd. Boot: „Het was het een
voudigste om het woordenboek
Nederlands-Engels van Kramers
als uitgangspunt te nemen.
Nee, het woordenboek is tegen
woordig geen levenswerk meer
waarbij eenzame wetenschap
pers jarenlang kaartjes met
woordjes volschrijven. Het
computertijdperk betekent dat
het werk veel efficiënter gedaan
kan worden."
Aldus geschiedde. De Neder
landse woorden uit de 'Kra
mers' werden vervolgens in het
Japans vertaald door Leidenaars
die in Tokio wonen en werken.
„Mensen van het Japan-Neder
land Instituut in Tokio, de de
pendance van de Leidse univer
siteit. En vaak oud-studenten
van ons. Professor Van Sterken
burg schreef een nawoord en ik
vertaalde dat in het Japans. Dus
een Leidse inbreng is er zeker."
Het nieuwe woordenboek is
vooral bedoeld voor Japanners
die in Nederland werkzaam
zijn. Volgens professor Boot is
de woordenlijst ook ontzettend
handig voor Leidse studenten.
„Nu moeten onze studenten
het met een woordenlijst En-
gels-Japans doen."
Het nieuwe woordenboek
Nederlands-Japans verschijnt
op 10 november op de Neder
landse markt. De woordenlijst
telt ruim 1000 bladzijden en zal
rond de honderd gulden gaan
kosten. Het is nog niet bekend
of er ook een woordenboek Ja
pans-Nederlands komt. In de
Leidse Universiteitsbibliotheek
aan de Witte Singel is ter gele
genheid van het woordenboek
een speciale tentoonstelling in
gericht. getiteld "Van hout tot