Toekomst meelfabriek
tussen kogel en kwast
RODENBURG
Regio
Vli@t Autobedrijf B.V.
VAKGARAGE OCCASIONS
Reddingsbrigade moest
gele vlag vaak hijsen
VRIJDAG 4 NOVEMBER 1994
v <tf»7 i1»?- <?h>t ^.«r 'i
4fS£&;g» ^S&zr ^SMJ- ^«feng» -^rVr^- -^ïfcgr -rjïfcz- T
IRKT AUTOMARKT AUTOMARKT AUTOMARKT AUTOMARKT AUTOMARKT AUTOMARKT AUTOMARKT AUTOMARKT AUTOMARKT AUTOMARKT AUTOMARKT AU'1
EEN GREEP UIT ONZE COLLECTIE
INRUIL -GARANTIE-FINANCIERING-LEASING MOGELIJK
an 300 ZX autom '86
an Pnmera 2 O LX *92
Opel Veclra 1 7 D GLS meta
Opel Kadetl 1 6 D *87
Opel Omega 2 4i GL *92
Opel Omoga 2 Oi diamond a
Peuqoot 405 SOD Stal. Turfc
Peugeot 605 SLr "93
Peugooi 405 GRi *93
Incl. 10.000 hm-beurt en APK-keuring
inruil, financiering en garantie ntogelllh
VOORSCHOTERWEG17, VALKENBURG ZH
01718-77355/77354
GEOPEND VAN 9.00-18.00 UUR
VRIJDAG KOOPAVOND
Ford Escort 1.6 CL4-90 80.000 km
Ford Escort 1.41-88 49.800 km
Ford Escort 1.4 CL9-86 57.000 km
Ford Escort 1.6 CL1-87 148.000 km
Ford Escort diesel1-85
Ford Sierra 2.0 L2-85 125.000 km
Citroen AX II RE1-89 47.700 km
Hyundai Lantra 1.5 GLi LPG. 6-91 38.000 km
Mazda 6261-88 78.600 km
Nissan Sunny 1.6i3-91 59.200 km
Nissan Micra 1.010-88 66.000 km
Opel Corsa 1 4i4-90 56.000 km
Opel Kadett 1.6 diesel6-87 123.000 km
Peugeot 205 XE11-85 94.000 km
Peugeot 2051-88 42.200 km
Renault 21 TL1-89 146.000 km
Renault Clio 1.4 aut.
met stuurbekrachtiging10-92 21.000 km
VW Polo 1.33-87 72.200 km
Al onze auto 's worden afgeleverd
met grote onderhoudsbeurt,
Bovag-garantiebewijs met Gouden Hoorn garantie.
Inruilen 100 financiering mogelijk.
VAKGARAGE LEO V.D. HOORN
ALTIJD VERTROUWD DICHTBIJ-^"
-bahhalaan 2 Oegstgeesl - Tel 15 49 13
Slopen of opknappen, dat is de vraag
een wijziging van het bestem
mingsplan nodig zijn. Het be
stemmingsplan heeft nu nog de
omschrijving meel fabriek.
En Meneba is nog altijd eige
naar. Dat beslist dus wat ermee
gebeurt. Van Rij kan alleen
maar vaststellen dat Leiden op
dit moment geen geld voor res
tauratie beschikbaar heeft. De
gemeente heeft nog een budget
dat loopt tot 2006 en het geld is
reeds gereserveerd voor de res
tauratie van al op de lijst staan
de gebouwen. Van Rij bestrijdt
in elk geval dat de gemeente er
baat bij zou hebben als de ge
bouwen van de meelfabriek
zouden verpauperen. Dan zou
immers sloop noodzakelijk zijn
en zou een groenvoorziening
kunnen worden gerealiseerd.
„Nee", roept hij gedecideerd.
„De gemeente heeft er baat bij
dat Meneba nu eindelijk eens
gaat beslissen wat er met het
gebouw gaat gebeuren. Meneba
is dus primair aan zet. Als die
niet wil verkopen, begin je niet
veel. De macht van de gemeen
te is wat dat betreft niet zo
groot. De waarde van de meel
fabriek is overigens niet zo
groot. Er vindt immers geen
produktie meer plaats. Stel dat
slopen niet meer mag, dan
wordt de waarde nog lager. De
eigenaar slaat er nog wel steeds
spullen op en heeft blijkbaar
geen haast om te verkopen."
Lappendeken
Die lezing klopt niet helemaal
volgens C. Spoon, voorzitter van
de hoofddirectie van Meneba,
dat nog wel een vestiging heeft
in Rotterdam: „Op dit moment
gebruiken wij het gebouw voor
graanopslag. Verder zit er een
aantal huurders in. Veelal jon
geren. Starters. Architecten,
kunstenaars. Het is een lappen
deken van activiteiten. Maar het
is niet onze bedoeling om dat
voort te zetten. Wij onderzoe
ken met een projectontwikke
laar en een bouwer wat de mo
gelijkheden zijn om wat anders
te doen."
„Wij hebben in gedachte: de
boel slopen en er iets anders
neerzetten. Alleen wil de ge
meente een zogeheten groene
verbinding tussen de parken
houden. Dat is al een beper
king. De kosten van het slopen?
Dat is nou net het punt wat be
treft de haalbaarheid."
Mocht De Sleutels inderdaad
een rijksmonument worden,
dan houdt dat in elk geval in dat
Meneba de plannen drastisch
zal wijzigen. Spoon: „Plannen
voor nieuwbouw kunnen we
dan wel vergeten. Maar aan de
Een drukke zomer, met vele
malen sprake van extreem ge
vaarlijke situaties, maar geluk
kig zonder een enkel verdrin-
kingsgeval. Dat is de teneur van
het verslag dat de Katwijkse
Reddings Brigade maakte over
de afgelopen zomer. Vanwege
het mooie weer was het voor de
brigade eep druk jaar. Zeven
honderd maal werd eerste hulp
verleend, terwijl er 128 maal in
actie moest worden gekomen
voor zwemmers, surfers of zei
lers in moeilijkheden.
In totaal werden de afgelopen
zomerperiode 225 verdwaalde
kinderen met hun ouders her
enigd. Ook werd veel gedaan
aan preventie, zoals een voor
lichtingsproject op de basis
scholen in Katwijk en omstre
ken. Het uithangen van gele en
rode vlaggen ter waarschuwing
van strandbezoekers behoort
ook tot de preventie. De gele
vlag moest afgelopen zomer
vaak worden uitgehangen, on
danks het mooie weer.
Drugsmokkelaars aangehouden
In Katwijk en Rijnsburg zijn
twee personen aangehouden
die worden verdacht van smok
kel van 300 kilo softdrugs naar
Engeland en de handel in amfe
tamine. De politie kwam op het
spoor van de beide verdachten
na de aanhouding van een Kat-
wijks echtpaar, dat softdrugs
met rubberbootjes naar Enge
land zou hebben gevaren. In
Rijnsburg werd een 45-jarige in-
woner van die plaats aangehou- j
den. In zijn huis trof de politie
een kleine hoeveelheid verdo
vende middelen aan. Later werd
zijn 23-jarige vriendin gearres
teerd in haar woning in Katwijk.
Deze vrouw zou zich volgens de
politie bezig hebben gehouden
met handel in amfetamine. Het
tweetal wordt morgen voorge
leid aan de rechter-commissa-
FOTO LOEK ZUYDERDUIN Cel
gei
andere kant: onderhoud is een 1 101
kostbare zaak. Het gebouw ver- v al
keert in een dusdanige staat dat i Z1T
er wat dat betreft wat mee moet
gebeuren. In de loop der jaren
is de meelfabriek bouwkundig cla
in een steeds slechtere staat ge- »u
raakt. De gevel lijkt wel mooi
hoor, maar daar zit wel een laag 40
beton achter om de boel over- Ya
eind te houden." la'
H. Budel, voorzitter STIEL j s0
(Stichting Industrieel Erfgoed j de
Leiden), heeft daar weer een an- j m'
dere visie over. Hij is zelfs voor
zichtig optimistisch over de toe-
komst van het complex. Ook al
heeft Leiden zijn restauratie-
budget reeds voor vele jaren ge- j L.
reserveerd. „Want het gebouw
verkeert volgens de Rijksdienst
in uitstekende staat. En dat is
ook het oordeel van PIE. Boven
dien heeft Meneba natuurlijk RU
revenuen uit het gebouw. Van
de kantoren die worden ver- q
huurd en de siloruimtes die w,
worden gebruikt. De eigenaar is v2
dus ook afhankelijk van de staat 0j
waarin het gebouw verkeert. Uit st,
een slecht gebouw haal je min- af
der revenuen." d;
Budel denkt echter dat de dis- si,
cussie zich niet te veel moet I w
richten op het bouwkundige as-
peet. „Ik bedoel dit: is het denk-
baar dat je de huidige situarle j
rond de meelfabriek 'bevriest'; tc
de gebouwen en de activiteiten tji
als het ware onder een stolp di
zet? Vergelijk dat bijvoorbeeld vt
eens met kerken, zoals de Pie
terskerk. We zijn wat dat betreft
blij met de Stichting Pieterskerk
die zorgt voor het hergebruik
van de kerk. Zo lang je in de
sfeer van cultuur en openbaar
leven blijft is het goed. Bij de
Pieterskerk krijg je zo een geld
stroom die ten goede komt aan
de kerk. Dat is óók een legitima
tie om een gebouw te laten
staan."
Veel geld nodig
„Voor het onderhoud van de
meelfabriek is veel geld nodig.
Je moet dus nadenken over de
functie van het complex. Herbe
stemming bijvoorbeeld zoals bij
de Pieterskerk. Enige aanpas
singen moet je daarbij niet uit
sluiten. Neem het gebouw van
Zaalberg in de Vestestraat. Daar
zitten nu appartementen in,
maar aan de buitenkant laat je
toch zien dat het een textielfa
briek is geweest."
Het mag duidelijk zijn. Ook al
zou de meelfabriek op de mo
numentenlijst komen, dan nog
is er niets beslist. Er kan nog
van alles aan de meelgebriek
gebeuren. Met slopershamer of
verfkwast.
Meelfabriek De Sleutels heeft altijd midden in in het
Leidse leven gestaan. Het bedrijf bood talloze Leidenaars
jarenlang emplooi en zorgde er zo voor dat menig gezin
brood op de plank had. Bijna iedereen kende ook wel ie
mand dieDE knoppen bediende van de transportbanden
of zakken meel sjouwde in de stoffige hallen. Het meel is
nu verdwenen. Eigenaar Meneba besloot in 1988 De
Sleutels te sluiten na een lange periode van economische
onzekerheid. Maar daarmee zijn de verhalen en discus
sies over de meelfabriek nog niet verstomd. Alleen gaat
het nu om de vraag: afbreken of laten staan? Een keuze
tussen sloperskogel of verfkwast.
De 'aanhangers' van de meelfa
briek barstten onlangs in ge
juich uit. Het nieuws dat de fa
briek een grote kans maakt op
de rijksmonumentenlijst te ko
men, werd met instemming
ontvangen. Maar zijn de gebou
wen werkelijk gered als De Sleu
tels op de monumentenlijst
komt te staan?
Zo simpel blijkt het allemaal
niet te liggen. Wie aan rijksmo
numenten denkt, denkt waar
schijnlijk aan robuuste molens,
statige grachtenpanden en
schattige wevershuisjes. En niet
direct aan oude fabriekspanden.
Een misvatting, want het is niet
alleen het uiterlijk dat bepaalt of
een gebouw een plekje op de
lijst verdient of niet.
Het Projectbureau Industrieel
Erfgoed (PIE), gefinancierd door
WVC, brengt het industrieel erf
goed van Nederland in kaart.
De rapporten van PIE bepalen
mede of een gebouw op de lijst
komt of niet. Het bureau oor
deelt nu dat de meelfabriek 'een
van de weinige authentieke,
puntgave voorbeelden is van de
graanverwerkende industrie in
Nederland'. En dus kandidaat
voor de lijst.
Bestemming
Maar wat betekent het in de
praktijk als een gebouw rijks
monument is? Is er dan sprake
van iets absoluut onaantast
baars? Dat is, volgens S. Bottin-
ga, voorlichtster van de Rijks
dienst voor de Monumenten
zorg, zeker niet het geval. „Wel
moet voor iedere gewenste wij
ziging een vergunning worden
aangevraagd. Of het nu gaat om
het malen van meel, of een wij
ziging van de bestemming.
Meestal is dat gekoppeld aan
een aanvraag voor een bouw
vergunning. Dat moet gebeuren
bij de gemeente. In dit geval
dus Leiden. Wat niet betekent
dat de gemeente maar kan doen
en laten wat ze wil. Leiden kan
bijvoorbeeld wel vinden dat het
gebouw niet van voldoende be-
lang is, maar
paalt dat uiteindelijk."
Beeldbepalend in Leiden, de breedgeschouderde gebouwen van de meelfabriek aan het water.
van het rijk een bepaald budget
toegewezen op basis van een ei
gen verzoek. De gemeente kan
bijvoorbeeld zeggen: we hebben
hier twintig gebouwen die no
dig aan restauratie toe zijn. Dat
zal zo veel gaan kosten. Op
grond daarvan kent het rijk sub
sidie toe. De gemeente bepaalt
UTOBEDEtlUX/EN
Showroom: Hofweg 29 Voorschoten tel. 071-323450 fax 071-762317
Werkplaats: Leidseweg 246E Voorschoten tel. 071-720550
APK Station: Leidseweg 246F Voorschoten tel. 071 -317268
Wij zijn geopend van ma. t/m vr. 9.00 tot 18.00 uur, zat. 10.00 lot 18.00 uur. Vrijdag koopavond.
Tevens 100 occasions in ons filiaal te Hazerswoude, inl. tel. 01714-13512.
Een complete verbouwing
van De Sleutels ligt dus niet
voor de hand. Net zomin trou
wens als sloop, ook al is er spra
ke van een monument. Dat is
zacht gezegd, toch wel opval
lend te noemen. „Maar voor
sloop moet wel echt een reden
zijn. Bijvoorbeeld als het ge
bouw op instorten staat en niet
meer gerestaureerd kan wor
den", meldt Bóttinga.
Dat kan het geval zijn wan
neer een monument jarenlang
niet goed is onderhouden. De
Rijksdienst 'levert' het geld voor
onderhoud. „Dat geldt voor ker
ken, kastelen, buitenplaatsen en
dergelijke. Alleen woonhuizen
en fabrieken vallen daar niet
onder."
De meelfabriek dus ook niet.
Krijgt de eigenaar, Meneba, dan
nog wel subsidie voor restaura
tie? Ook dat blijkt niet het geval.
Bottinga: „De eigenaar kan bij
de gemeente nagaan of het ge
bouw voorkomt in het meerja
renplan voor monumenten van
die gemeente en kan vervolgens
een verzoek om subsidie indie
nen. De gemeente krijgt telkens
Het complex van de meelfabriek verkeert nog in goede staat volgens de Stichting Industrieel Erfgoed Leiden.
daarna dus zelf wie die subsidie
krijgt."
Deplorabele staat
„Overigens: wanneer een ge
bouw op de rijksmonumenten
lijst staat, hoort een gemeente
dat gebouw ook op de eigen lijst
te zetten. Met de staat van on
derhoud erbij. Verkeert het ge
bouw in deplorabele staat, dan
verdient restauratie van dat ge
bouw natuurlijk prioriteit. Ook
al stonden oorspronkelijk ande
re gebouwen op de nominatie
om te worden gerestaureerd.
Maar uiteindelijk blijft die keuze
toch een zaak van de gemeen
te."
Kortom, restauratie, verbou
wing of zelfs sloop, alles is nog
steeds mogelijk. Waarop de
keus uiteindelijk valt, hangt ui
teraard af van de plannen die er
bestaan voor de meelfabriek, en
de beschikbare financiën. Zo
heeft de gemeente Leiden er
nooit een geheim van gemaakt
van de gebouwen af te willen.
Moeten de plannen worden bij
gesteld als de fabriek daadwer
kelijk op de monumentenlijst
wordt geplaatst?
Tjeerd van Rij, wethouder van
onder andere ruimtelijke orde
ning, zegt van niet. De plannen
van Leiden zijn op dit moment
allerminst concreet waar het De
Sleutels betreft. „In zijn alge
meenheid is het zo dat de ge
meente de groenstrook langs de
oude stadswallen in ere wil her
stellen. Dat is al gebeurd bij het
Stadsbouwhuis, het Huigpark,
het Katoenpark en het Anker
park. Dat is opgenomen in het
structuurplan. We hebben dat
ook steeds tegen Meneba ge
zegd. Die had het steeds over
nieuwbouw op de plek van de
meelfabriek. Volgens ons is daar
hooguit plaats voor een slanke
woontoren. Er is al zo weinig
groen in Leiden. Willen we dat
groen op de plaats van de meel
fabriek zien te krijgen dan zou
