IJs begint te dooien tussen
Israël en Arabische staten
Steeds meer miljoenenclaims tegen directeuren
Feiten &Meningen
Verloedering
van Amsterdam
h KWtt, Q,/
C i> 4 Ski
WOENSDAG 2 NOVEMBER 1994
Onlangs bracht ik een werkbezoek aan het
grootstedelijk Amsterdams politiekorps.
Een hele dag heb ik de verschillende facet
ten van het politiewerk bestudeerd en af
sluitend had ik een interessante discussie
met de korpsleiding.
Zo'n dag gaat je niet in je koude kleren
zitten. Het gaat tenslotte over de vele pro
blemen waarmee een grote Nederlandse
stad heden ten dage wordt geconfronteerd.
Een kleine greep:
Druggebruik op grote schaal, met alle
hinder en overlast die daarbij hoort. Van
gebruik van drugs in trappenhuizen en an
dere openbare ruimten tot de kleine crimi
naliteit die voor de meeste gebruikers nodig
is om aan geld voor hun drugs te komen.
Grote criminaliteit en georganiseerde
misdaad. De georganiseerde drughandel
die steeds verder binnen dringt in. de nor
male wereld. Dan gaat het niet alleen om
witwaspraktijken van de enorme drugver
mogens, maar ook om het opkopen van on
roerend goed, huizen en kantoren, het op
kopen van horecazaken, bedrijven en der
gelijke.
De verloedering van de Amsterdamse
binnenstad. Als je de Amsterdamse binnen
stad vergelijkt met Rome, Parijs of Wenen is
dat een ware nachtmerrie. Veel geldwissel
kantoren, heel veel horeca van steeds min
dere kwaliteit, junkfood en seks-industrie.
Dat is zo ongeveer het beeld.
Het Amstelhotel draait ondertussen van
geen kanten en het mag een wonder heten
dat hel wat betere hotel in Amsterdam nog
een belegde boterham weet te verdienen.
De toeristenindustrie kampt met teruglo
pende omzetten, vooral in de betere seg
menten van de markt.
Tenslotte de vreemdelingenproblematiek.
Er zijn stadswijken waar meer dan zestig
procent van de bevolking de afgelopen
.twintig jaar Nederland is binnengekomen.
Als je dat een dag lang voor je kiezen hebt
gekregen, vraag je je af, hoe houden al die
dienders dat vol. Ze houden het vol omdat
het hun werk is, omdat ze dikwijls van hun
werk houden en omdat ondanks alles ook
resultaten worden geboekt. Of die resulta
ten voldoende zijn in het licht van de ge
constateerde pro
blemen, hoeft intus
sen niet meer te
worden betwijfeld.
Het is totaal onvol
doende, maar dat
kan nauwelijks op
het conto van de
politie worden ge
schreven.
Natuurlijk kan het
allemaal nog veel
beter en daaraan
wordt over het alge
meen ook hard ge
werkt. Er moet meer
blauw op straat en
er moet effectiever
en kostenbewuster
worden gewerkt. Dat neemt niet weg dat de
geconstateerde problemen de mogelijkhe
den van de politie ver te boven gaan. Ook
de politiek kan er maar ten dele iets aan
doen. Het is in de eerste plaats samenle-
vingsproblematiek. Onze problemen dus,
die we niet kunnen afschuiven, maar voor
een groot deel zelf zullen moeten oplossen.
De grootste indruk gedurende mijn werk
bezoek maakte de problematiek van de Bijl
mermeer. Alom verpaupering en een moei
lijk te beheersen gebruik van de handel in
drugs. De Amsterdamse politie heeft daar
een speciaal politieteam opgezet van veelal
jonge mensen die er alles aan doen om de
zaak beheers- en leefbaar te houden. Met
een ploegje uit dat team ben ik op stap ge
weest onder leiding van een ouderwetse
hoofdinspecteur. Een man die gezag uit
straalt en ontzag inboezemt.
Het was direct raak. Een willekeurig trap
portaal met daarin negen jonge mannen
die hun harddrugs aan het consumeren wa
ren. Allen dit keer buitenlanders. Zij snui
ven en roken dat spul. Nederlanders en de
meeste Europeanen kiezen voor de veel ris
kantere methode van de injectienaald. De
uitwerking van de drugs is dan heftiger,
omdat deze onmiddellijk in de bloedbaan
terechtkomen.
De negen verloederde jongemannen kre
gen alleen een verblijfsverbod van acht uur
en moesten hun drugs inleveren. Onder
hen drie politieke vluchtelingen. Erkende
wel te verstaan. Drie miezerige jongens. Je
vraagt je af of dat vluchtelingen om de poli
tiek van een land kunnen zijn. Dat soort
jongens interesseert zich daar doorgaans
helemaal niet voor en vormt voor dat soort
landen hooguit een last, maar zelden een
politieke dreiging.
Er is geen regime, hoe onderdrukkend
dan ook, dat het gewone volk vervolgt zo
lang het zich niet met de politiek inlaat. Je
vraagt je af of de betreffende Nederlandse
bureaucraat die hen heeft erkend als poli
tiek vluchteling, wel goed uit zijn doppen
heeft gekeken. De heren zullen wel aan de
bureaucratische regelmachine hebben vol
daan en zijn dus erjcend. Inmiddels zijn ze
alle drie doodongelukkig en aan de hard
drugs. Wat is de humaniteit van een derge
lijk beleid?
Dat vraag je je bij zo'n confrontatie met
negen druggebruikers al snel af. Ze worden
weggestuurd voor een tijdsspanne van acht
uur en hun drugs worden afgepakt. Helpt
dat wat? Ik denk het niet. Ze zijn veroor
deeld om opnieuw naar mogelijkheden te
speuren om aan hun drugs te komen en dat
is dat. Het betreffende trappenhuis is even
van ze verlost en daardoor blijft de boel
voor de bewoners enigszins leefbaar en dat
is zeker winst. Maar opgelost is niets.
Flet blijft dweilen met de kraan' open. Er
bekruipt je een gevoel van machteloosheid
en schaamte. Machteloosheid omdat we als
samenleving kennelijk niet anders weten te
verzinnen en schaamte omdat het hier gaat
om aperte verliezers. Mensen die worden
weggestuurd naar niks, om wie niemand
zich meer bekommert en kan bekommeren.
Verliezers van het leven in alle opzichten.
De korpsleiding houdt er intussen de moed
in en wellicht is dat ook maar beter zo!
Economische topconferentie Casablanca stap in goede richting
Israël en de meeste Arabische landen hebben
tijdens een gisteren afgesloten driedaagse top
in de Marokkaanse stad Casablanca besloten
onderlinge handels- en investeringsbarrières
weg te nemen om de ontwikkeling van het 300
miljoen inwoners tellende gebied te bevorde
ren. Volgens de slotverklaring wordt ook de op
richting van een regionale ontwikkelingsbank
onderzocht.
„Flet is gemakkelijker vijanden
te bestrijden dan problemen op
te lossen", schrijft Israels minis
ter Peres (buitenlandse zaken)
in zijn boek Het Nieuwe Micl-
den-Oosten. Nu het vredespro
ces in een stroomversnelling is
geraakt hebben Israël en een
groot deel van de Arabische we
reld besloten samen te werken
aan politieke stabiliteit door het
aanpakken van regionale eco
nomische problemen.
Daarvoor zijn grote investerin
gen nodig van overheid en be
drijfsleven. Om die twee ele
menten bij elkaar te brengen is
de topconferentie over Noord-
Afrika en het Midden-Oosten
gehouden. Meer dan duizend
internationale zakenlieden
waarondervertegenwoordigers
van Stork, Fokker en het VNO
en dertig officiële delegaties
zijn naar de Marokkaanse ha
venstad Casablanca gereisd, een
aantal waarvan de organisato
ren een paar weken geleden al
leen nog maar konden dromen.
De conferentie was in mening
opzicht het geesteskind van
Shimon Peres. De man die een
belangrijk rol speelde bij Israëls
verwerving van kernwapens, die
als minister van financiën in re
cord-tijd hyperinflatie wist te
onderdrukken en die de motor
vormt achter de recente ontwik
kelingen in het vredesproces,
werkt nu met tomeloze energie
aan regionale economische ont
wikkeling.
Het is niet zo zeer een*kwestie
van een gebrek aan kapitaal,
want dat is in het Midden-Oos
ten in ruime mate voorhanden.
Het probleem is dat het niet
wordt aangewend voor de ont
wikkeling van de regionale eco
nomieën. Peres vertelde on
langs een Israëlisch gehoor dat
kapitaalverschaffers uit het
Midden-Oosten in de afgelopen
tien jaar 600 miljard dollar heb
ben geïnvesteerd in Europa.
Daar stelde hij tegenover dat
Europeanen in die zelfde perio
de niet meer dan 20 miljard in
het Midden-Oosten hebben ge
stopt.
„Onze regio schreeuwt om in
vesteringen", zei Peres. „Onze
regeringen hebben plannen
voor een veelheid aan projec
ten, maar het geld ontbreekt.
De banken en de grote bedrij
ven hebben dat geld wel, en
daarom moeten we die instel
lingen duidelijk maken wat on
ze projecten inhouden en wat
ze waard zijn". Ook daarover
ging de conferentie in Casab
lanca.
Door de top kwam in de prak
tijk een einde aan de in 1951 in
gestelde Arabische handelsboy
cot tegen Israël, ook al kon de
joodse staat nog geen formele
opheffing ervan bereiken. Som
mige Arabische landen willen
eerst een vredesakkoord tussen
Israël en Syrië afwachten. De
'indirecte' boycot tegen bedrij
ven die met Israël samenwer
ken, heeft een aantal landen al
opgeheven.
Casablapca heeft daarmee aan
getoond dat de eerste schuch
terheid is verdwenen en de rela
ties tussen Israël en de Arabi
sche wereld beginnen te rijpen.
Dat de gisteren uitgegeven slot
verklaring het gewicht had van
een eendeveer leek maar weini
gen te deren. „Het is alleen
maar de eerste stap in een
De Marokkaanse koning Flassan II
raadgever Claude Azoulay.
moeilijke richting", sprak Peres
de vertrekkende deelnemers
moed in.
En Jacob Frenkel, president van
de Israëlische centrale bank, zei
dat het succes van de conferen
tie niet móet worden afgelezen
aan de hoeveelheid projecten
die zijn overeengekomen, maar
aan het aantal visitekaartjes dat
is uitgewisseld. Volgens een
voorzichtige schatting moeten
dat er een kleine 50.000 zijn ge
weest, zodat de vooruitzichten
voor permanente vrede in het
Midden-Oosten nu optimaal
zijn.
Frenkel toonde zich minder
geestdriftig over een van de
meest besproken onderwerpen
van de conferentie: de oprich
ting van een regionale investe
ringsbank voor het Midden-
Oosten. Israël zal het plan niet
tegenhouden en de bank zal er
op den duur wel komen, zei hij.
Maar er moet wel worden vol
daan aan een aantal strikte
voorwaarden, om te voorkomen
dat dezelfde problemen ont
staan als destijds bij de investe
ringsbank voor Oost-Europa.
„Dat wil zeggen dat de be
stuursstructuur doorzichtig
moet zijn en het aantal em
ployees zo laag mogelijk. Verder
moet de bank alleen geld stop
pen in regionale projecten die
gebaseerd zijn op vrij onderne
merschap".
Ook Saudi-Arabië heeft reser
ves. Het land is tegen de oprich
ting van de ontwikkelingsbank,
zolang er nog geen akkoord is
over de status van Jeruzalem.
De minister van economische
zaken van het koninkrijk dat de
Golf domineert, noemde het
nieuwe instituut ook een ver
spilling van tijd en energie. De
nieuwe bank is volgens hem
een onnodige uitbreiding in een
regio, die al over voldoende fi
nanciële instellingen beschikt.
Jacob Frenkel voorspelde dat de
bank in Cairo zal worden geves-
Over het i
doen de wildste geruchten de
ronde, maar een bedrag van 2,5
miljard dollar lijkt een veilige
gok. De Golfstaten, die het door
de lage olieprijzen even wat
minder hebben, staan niet te
springen om geld te steken in
de gezamenlijke projecten van
hun Arabische broeders en Is
raëlische neven. Aller ogen zijn
dan ook gericht op de Verenig
de Staten en Europa, die samen
waarschijnlijk de grootste aan
deelhouders zullen worden.
Wat de Europese Gemeenschap
betreft zullen dé aangesloten
landen zich over het plan moe
ten uitspreken. Commissievoor
zitter Jacques Delors is voorals
nog niet dolenthousiast. Hij
noemde de directe Europese
hulp aan het Midden-Oosten
van groter belang dan
'ongeloofwaardige beloften die
niet worden waargemaakt' in de
bank.
Verzekeringswezen maakt zich grote zorgen over te lage dekking
Onbezorgd besturen is er niet
meer bij voor veel directeuren
en commissarissen van Neder
landse bedrijven. Steeds vaker
stellen schuldeisers bij een fail
lissement avecnrifespersoonlijk
aansprakelijk voor miljoenen
guldens. Steeds meer directeu
ren verzekeren zich hiervoor.
Het Verbond van Verzekeraars
maakt zich echter grote zorgen.
De dekking staat veelal niet in
verhouding tot de omvang van
de claims. Nog even en de gren
zen van de verzekerbaarheid
zijn bereikt.
Bestuurdersaansprakelijkheid is
in Nederland een betrekkelijk
nieuw fenomeen. De eerste keer
dat een ondernemer aan den lij
ve aansprakelijk werd gesteld,
was in 1987 bij het faillissement
van de Tilburgse Hypotheek
bank (THB). 'Proefkonijn' direc
teur R. Bouwman werd door de
rechtbank in Breda medeschul
dig bevonden aan het faillisse
ment van THB in augustus
1983.
Na Bouwman waren in 1990 de
commissarissen H. van den
Heuvel en J. Delsing aan de
beurt. Zij werden als eerste
Nederland
persoonlijkverantwoordelijk
gesteld voor de ondergang van
een bedrijf (THB). Beiden koch
ten die aansprakelijkheid bij de
curatoren af voor ruim één mil
joen gulden.
De vervolging van de THB-be-
stuurders en commissarissen
betekende een doorbraak. Tal
van execu tives worden momen
teel persoonlijk aangepakt. Af
faires die in de publiciteit ko
men Ogem, HCS Techno
logy, United Dutch, Vie d'Or,
Verto, Infotheekvormen
slechts het. topje van de ijsberg.
TOM JANSSEN
Directeur bestuurdersaanspra
kelijkheid mr. D. Sutorius bij
Bloemers Co Assuradeuren:
„In tachtig procent van de ge
vallen komt het tot een schik
king. Die blijven doorgaans bui
ten de publiciteit".
Bloemers Co brengt namens
elf Nederlandse verzekeraars,
waaronder Nationale-Nederlan-
den, Aegon en Delta Lloyd,
sinds 1982 een executive-polis
op de markt. De Rotterdamse
assuradeur is samen met Chubb
Insurance Company en Ameri
can International Group één
van de drie grote bedrijven in
ons land voor het verzekeren
van het aansprakelijksheidsrisi-
co van bestuurders.
Volgens Sutorius neemt het ver
zekeren van directeuren en
commissarissen tegen aanspra
kelijkheid sinds drie jaar een
enorme vlucht. Hoeveel de tota
le premie-omzet bedraagt en
welke schadebedragen worden
uitgekeerd, is (nog) niet bekend
in verband met de grote con
currentiegevoeligheid. Er is
slechts een beperkt aantal aan
bieders op de markt actief.
De toename van het aantal aan
sprakelijkheidsclaims houdt
verband met de invoering van
de tweede en derde anti-mis-
bruikwet in 1987. De tweede
biedt fiscus, bedrijfsverenigin
gen en pensioenfondsen de
mogelijkheid om, in geval van
'kennelijk onbehoorlijk bestuur'
niet betaalde premies te verha
len op bestuurders. De derde
stelt curatoren in staat in be
paalde gevallen bestuurders en
commissarissen privé aanspra
kelijk te stellen voor het tekort
bij een faillissement.
Aansprakelijkheidszaken tegen
bestuurders worden vaak aan
gekaart bij de Ondernemingska
mer van het gerechtshof in Am
sterdam. Via een zogenoemde
enquêteprocedure kan die niet-
natuurlijke rechtspersonen
zoals BV's en stichtingen van
wanbeleid betichten. Met die
uitspraak kunnen belangheb
benden bestuurders en com
missarissen persoonlijk aan
sprakelijk stellen in een civiele
procedure.
Veel vaker echter worden be
stuurders en commissarissen
direct persoonlijk aansprakelijk
gesteld in een normale rechts
zaak. Een punt waarover de
rechter kan vallen, is de zoge
noemde onrechtmatige daad.
Bijvoorbeeld het aangaan van
verplichtingen die het bedrijf
door liquiditeitsproblemen niet
kan nakomen.
Ook het niet naar behoren ver
vullen van bestuurstaken komt
ondernemers soms duur te
staan. Daaronder valt onder
meer het uitlenen van geld zon
der voldoende zekerheden te
bedingen. 'Kennelijkonbehoor
lijk bestuur', de laatste reden
om aansprakelijk te worden ge
steld, slaat onder meer op het
onvoldoende informeren van
commissarissen en het zich on
voldoende vergewissen van de
kredietwaardigheid van een
contractpartner.
De premies, die bedrijven moe
ten betalen, lopen sterk uiteen.
Van tweeduizend gulden voor
een kleine BV tot enkele miljoe
nen guldens voor multinatio
nals. Bedrijven die ook in de
Verenigde Staten actief zijn, be
talen doorgaans een nog hogere
premie.
De dekking staat vaak in geen
verhouding tot de toenemende
omvang van de claims. De
grootste claim in Nederland tot
nu toe trof H. Coebergh en B.
Hankes-Drielsma, twee ex-be
stuurders van United Dutch
Group. Dit investeringsfonds
ging in mei 1993 failliet. Curator
mr. G. Gispen verwijt beide ex-
bestuurders 'transacties met
een onverantwoord riskant ka
rakter'. Gispen heeft Coebergh
voor 49,2 miljoen gulden aange
slagen, Hankes-Drielsma voor
47,3 miljoen gulden. De kans,
dat de rechter de claims daad
werkelijk honoreert, is klein. De
aansprakelijkheidsverzekering
van United Dutch heeft een
maximale dekking van tien mil
joen gulden.
Eenzelfde probleem doet zich
voor bij de claim van dertig mil
joen gulden die onlangs werd
ingediend tegen zeven voorma
lige bestuurders en commissari-
sen van Verto, de touw- en ka
belproducent die sinds mei
1993 in surséance van betaling
verkeert. Aandeelhouders en de
bewindvoerders van het bedrijf
betichten de voormalige Verto-
top van wanbeleid. Verto is
slechts voor vijftien miljoen gul
den tegen bestuurdersaanspra
kelijkheid vefzekerd.
Woordvoerster A. van Leeuwen
van het Verbond van Verzeke
raars: „Er is sprake van giganti-
1 sche claims. Daar is de branche
niet op berekend. De premies
die bedrijven daartoe zouden
moeten betalen, overtreffen de
grenzen van de verzekerbaar
heid."
Van Leeuwen ziet een aantal al
ternatieven. „Je zou kunnen
denken aan limitering van de te
verzekeren bedragen. In feite
bied je dan een schijnverzeke-
ring. Ook behoort de vorming
van een speciaal fonds tot de
mogelijkheden." Beter nog is
volgens haar een wettelijke be
grenzing. „Grote vraag is echter:
is zo'n regeling maatschappelijk
gezien reëel?"
AMSTERDAM JAN SMIT
