'WEU kan meer
bieden dan NAVO'
Weg met de autoritaire baas
Feiten &Meningen
Nederland mikt op snelle
opvolging Van Eekelen
'Geen adequate pvang
voor jonge mooienaar'
DINSDAG 1 NOVEMBER 1994
pit
NIEUWSANALYSE
Binnenhalen AVC
vergroot macht
ambtenaren in FNV
De fusie tussen de vakcentrale FNV (1.1
miljoen leden) en de Algemene Vakcentrale
AVC (110.000 leden) doet een beetje denken
aan de muis en de olifant. In het bedrijfsle
ven heette zoiets vroeger een overname,
maar om de gevoelens van de kleinste part
ner te sparen, wordt - ook in het bedrijfsle
ven - steeds vaker de term fusie gebruikt.
Toch kan de overname van de AVC ook
voor de vakcentrale FNV grotere gevolgen
hebben dan zo op hel eerste gezicht lijkt.
Bij de AVC zijn bijna alleen maar ambtena
ren aangesloten. Een fusie tussen AVC en
FNV betekent dat de toch al grootste en
machtigste FNV-bond, de AbvaKabo, er in
één klap ruim 100.000 leden bij krijgt. De
AbvaKabo organiseert dan 410.000 van de
in totaal 1,1 miljoen leden.
En waarschijnlijk komen de verhoudin
gen nog gunstiger te liggen voor de ambte
naren. Want de AbvaKabo is de enige FNV-
bond die de afgelopen jaren steevast is blij
ven groeien. De FNV-ledenwinst over 1993
werd ook weer voor de helft aangebracht
door de AbvaKabo. In het bedrijfsleven is
nog maar een op de vier werknemers lid
van een vakbond, van de ambtenaren in
middels de helft. Ook dat gegeven versterkt
de positie van de AbvaKabo.
Met meer invloed voor de AbvaKabo bin
nen de FNV betekent méér professionele
belangenbehartiging voos de leden en min
der oog voor het algemeen maatschappelijk
belang. 'Daar betalen mijn leden geen con
tributie voor', is een veelgeciteerde uit
spraak van AbvaKabo-voorzitterVrins.
Op de persconferentie van FNV en AVC -
en de betrokken ambtenarenbonden - liet
Vrins er gisteren geen twijfel over bestaan
dat hij zich bewust is van zijn groeiende
macht. Op de vraag hoe een fusie met de
AVC mogelijk is. antwoordde Vrins: ..Het is
een sprookje dat de FNV een sociaal-demo
cratische organisatie is". FNV-voorzitter
Stekelenburg, enige meters verderop geze
ten, zweeg. Vrins: ,,35 Procent van onze le
den stemt PvdA, 30 procent D66 en de WD
haalt 10 procent, best veel voor een partij
die zoveel op de ambtenaren wil bezuini
gen".
De FNV is overigens tweede keus van de
AVC, die al langere tijd op zoek is naar een
fusiepartner. Tot tweemaal had de AVC een
stevige vrijage met de MHP, de vakcentrale
voor Middelbaar en Hoger Personeel. Maar
uiteindelijk strandden deze fusieplannen op
een veto van de ambtenarenbond binnen
de MHP. Deze club met 30.000 ambtenaren
als lid vreesde overvleugeld te worden door
de 110.000 leden van de AVC.
Om die reden hebben FNV en AVC ervoor
gekozen 'de rits van onderaf dicht te trek
ken'. Dat betekent dat eerst de afzonderlijke
FNV-bonden voor ambtenaren gaan sa
menwerken en fuseren met de zusterorga
nisaties van de AVC. Pas als die trein op de
rails is gezel gaan de centrales (dus: de AVC
en de FNV) tot een fusie over, zo is de be
doeling.
Voor de AVC ligt een fusie - in feite met
welke vakcentrale dan ook - voor de hand.
Sinds de oprichting is de club niet gegroeid.
„We kennen in Breda een versje: blijf zitten
waar je zit, hou je adem in - en stik niet.
Kortom, we hadden ons kunnen handha
ven, maar meer ook niet", aldus AVC-voor-
zitter Van der Hoek.
DEN HAAG MARGREET VERMEULEN
WEU-topman Van Eekelen wil voormalig Oostblok 'inlijven'
Anderhalf jaar geleden
werden de Oosteuropese
landen door het westen
nog afgescheept met de
fopspeen Partnership for
Peace. Maar nu beijveren
NAVO en Westeuropese
Unie (WEU) zich om Po
len, Hongarije en Tsjechië
als eerste in te lijven. De
WEU gaat op 14 en 15 no
vember in Noordwijker-
hout zijn strategie verder
ontwikkelen. Van Eekelen
legt alvast enkele argu
menten op tafel.
- Wordt het inderdaad een ordinaire
concurrentiestrijd?
„Nee, nee, nee", reageert Van Eekelen
lachend. Om vervolgens meteen een
verkooppraatje te houden. „De be
doeling van het streven om Midden-
en Oost-Europa meer aan West-Euro
pa te binden, is om in dat deel van
Europa meer stabiliteit te kweken.
Daarom is het essentieel dat die lan
den aansluiten bij het totale integra
tieproces van de Europese Unie. En
dus kiezen voor de veel omvattende
benadering van samenwerking op het
gebied van èn economisch, èn bui
tenlands èn defensiebeleid". De WEU
dus.
Tot dusver was uitgangspunt dat de
landen uit Midden- en Oost-Europa
ongeveer tegelijkertijd lid zouden
worden van de EU, de WEU en de
NAVO. Van Mierlo verliet dat pad vo
rige week door te stellen, dat het te
veel tijd zou kosten om die landen
economisch gezien op EU-peil. Van
Mierlo vindt het daarom 'verdedig
baar' dat eerst in veiligheid wordt ge
ïnvesteerd via de NAVO.
Daar wil Van Eekelen wel een kantte
kening bij maken. Als het de landen
uit Midden- en Oost-Europa zou gaan
om alleen bescherming tegen her
nieuwde Russische bemoeienis, kun
nen ze net zo goed of zelfs beter lid
worden van de WEU, vindt hij. „Want
onze bijstandsverplichtinggaat verder
dan die van de NAVO. Bij ons bete
kent de veiligheidsgarantie militaire
bijstand zonder meer, bij de NAVO
zullen 'geëigende maatregelen' wor
den genomen. De Amerikaanse Se
naat wilde in 1949 toen de NAVO
werd opgericht, niet verder gaan".
Volgens Van Eekelen mag hieruit niet
worden geconcludeerd dat de WEU
de nieuwkomers klakkeloos de veilig
heidsgarantie zal verstrekken. „De
WEU volgt ten aanzien van de Mid
den- en Oosteuropese landen een po
litiek van integratie via deelname,
méér dan door het verstrekken van
veiligheidsgaranties. Een veiligheids
garantie is het allerbelangrijkste wat
een land aan een andere natie kan ge
ven. Daar moet je dus voorzichtig
mee zijn. Het is een kwestie van ver
trouwen. Vertrouwen in de democra
tische gezindheid van dat land. Maar
ook vertrouwen in het economisch
beleid van dat land. Op zeker mo-
Van Eekelen: „Een veiligheidsgarantie is het allerbelangrijkste wat e
voorzichtig mee zijn".
ment bereik je hopelijk een moment
waarop je kunt zeggen: Ja, nu is er
groot vertrouwen, nu kunnen we een
veiligheidsgarantieverstrekken".
VS
Van Eekelen acht het onwaarschijnlijk
dat het Amerikaanse parlement ak-
koord zal willen gaan met uitbreiding
van de veiligheidsgaranties naar Mid
den- en Oost-Europa. „Je mag je af
vragen of een Congres dat geneigd is
de buitenlandse taken van de Vere
nigde Staten in te perken, hiervoor
een uitzondering zou willen maken.
Bovendien zijn de Amerikanen bang
voor het effect van de uitbreiding op
Rusland en meer specifitiek op de in
terne situatie in Rusland".
De Amerikaanse president Clinton, zo
memoreert Van Eekelen, heeft in ja
nuari dit jaar in Brussel gezegd dat hij
Nederland probeert volgende
week een doorbraak te force
ren in de impasse rond de-be
noeming van een nieuwe se
cretaris-generaal van de West
europese Unie (WEU). Als fun
gerend WEU-voorzitter zal
Nederland een stemming uit
lokken over de kandidaten.
Daarmee ziet het kabinet af
van een voorstel de ambtster
mijn van de huidige secretaris
generaal Van Eekelen te ver
lengen.
Minister Van Mierlo zei maan
dag na afloop van een verga
dering van de WEU-ministers
van buitenlandse zaken dat
het niet mogelijk is consensus
te krijgen onder de negen lid
staten over een van de kandi
daten. Dat zijn er momenteel
drie: de Portugees Cutilheiro.
de Spanjaard Baron Crespo en
de Italiaan Januzzi. FranJoijk
komt waarschijnlijk nog deze
week met een eigen kandi
daat, Daniau.
De Nederlandse regering zal
niet langer proberen consen
sus onder de WEU-Ieden te
bereiken. De afgelopen maan
den heeft dat alleen maar be
sluitvorming tegengewerkt.
Van Mierlo wilde maandag
niet zeggen welke stemproce-
dure Nederland denkt te gaan
volgen. Maar volgens diplo
maten zal het een afvalrace
worden in diverse stemrondes
onder de WEU-ambassadeurs
van de lidstaten.
Nederland hoopt dat de nieu
we secretaris-generaal op de
halfjaarlijkse WEU-ministers-
conferentie in Noordwijk (14
november) kan worden gepre
senteerd.
LUXEMBURG» ANP
een grotere eigen rol van Europa in
het Europese veiligheidsbeleid wil.
„De nachtmerrie van de Amerikanen
is dat Europa opnieuw, zoals twee
keer eerder deze eeuw, zijn mogelijk
heden zal overschatten en dat de
Amerikanen Europa weer uit de pena
rie zullen moeten halen. Wel willen ze
dat Europa zijn eigen geluid efficiën
ter laat horen, waardoor de samen
werking met de Amerikanen effectie
ver wordt. Dus: meer Europees tegen
wicht aan de VS, maar tevens geza
menlijke besluiten. Dat bedoelt Clin
ton volgens mij. En daar ben ik het
mee eens".
Van Eekelen ziet daarin geen pleidooi
tegen de WEU. De WEU een defensie-
arm van de EU óf een Europese pijler
van de NAVO is niet de keuze die
moet worden gemaakt. „Het kan alle
bei. Ik geloof dat de WEU op den
duur zal opschuiven in de richting
van de Europese Unie, alleen al om
het feit dat de EU een samenhangend
beleid op de gebieden economie, bui
tenlands beleid en defensie kan ver
schaffen. Dat betekent echter niet op
heffing van de NAVO, want de VS
moeten betrokken blijven bij Euro
pa".
Van Eekelens woorden wijzen op om
zichtig laveren tussen voor en tegen
een zelfstandige defensierol van Euro
pa. „Ach, de interne markt is een suc
ces, waarom zou een gemeenschap
pelijk buitenlands en veligheidsbeleid
dan niet kunnen", zegt hij optimis
tisch.
DEN HAAG RUUD KERSTEN
heeft h',en ontbroken aan
een aar basisvoorwaarden.
Verzo veiligheid, continuï
teit, si"te'h respect, gebor-
gen'b' steun en begrip. Spe-
cialfhcmdelprogramma's
daar op inspelen. En
ggi/me: dan kunnen het nog
ggkige kinderen worden."
K^k heeft Bartels wel op de
piier waarop nu nog
gdige delinquenten met een
5 of BB worden opgevangen
behandeld. Op bevel van de
hderrechter gaan zij naar ge-
iOten afdelingen van jeugdte-
luizen en -inrichtingen. „De
Psycholoog, therapeut en on- programma s daar echter zijn
derzoeker A. Bartels, verbondei?n'et speciaal afgestemd op kin-
aan het Paedologisch Instituut deren met dit verleden. Zowel
Het gebeurt niet vaak dat een
kind iemand doodt. Echte
'kindmoordenaartjes', zoals de
13-jarige jongen die deze week
in Maastricht terechtstaat, zijn
er weinig. Maar wel veel kinde
ren plegen ernstige mishande
lingen die, vaak door louter
toeval, niet tot de dood leiden.
„Eigenlijk valt het me nog
mee, hoe weinig moord en
doodslag door minderjarigen
wordt gepleegd. Als je weet wat
er met kinderen gebeurt, zou
dit aantal veel groter kunnen
zijn."
in Amsterdam is al jarenlang
betrokken bij behandeling en
heropvoeding van kinderen n
emotionele en psychische pr<
blemen. Meerdere malen mr
te hij mee dat kinderen andf
kinderen dood wensen. Nie"
leen verbaal, ze proberen h
ook werkelijk. „Een kind df
een ander voor een auto. P
peuter van vier jaar die bes
aanvalt. Allemaal voorbePn
die 'goed' zijn afgelopen^
slachtoffers zijn in ieder^al
niet dood. Maar het hac>k
anders kunnen lopen. F*'31
dan?"
De 5-jarige Ramon verJnk
deze zomer in een rec*tie~
meertje in Limburg. P 13-jari-
ge MAVO-scholier di^e 'iem
net zo lang kopje-on1" totdat
het jongetje stierf. A^e j°n8"
ste moordenaar varecjer'
land', dat is althanj®! justitie
vindt, staat hij dezJeekte"
recht wegens moo
De maatschappij igccrt ge
schokt, over de aPak is men
verdeeld. Waar den na"
druk legt op lief(ï°l'e behan
deling van de d£r 'het is
nog maar een wil de
ander hem zw# gestraft zien.
Rechtssystem'Iopen al even
min synchroc^11 Groot-Brit-
tannië kregel kindmoorde
naars van JaïS Bulger in prin
cipe levenslge gevangenis
straf. In Necland zijn er twee
mogelijkhe'n- De 13-jarige
Limburgsengen moet hoog
stens vooraf een paar maan
den naar P tuchtschool óf hij
wordt tot-aximaal ziJn 21ste
via een T'-maatregel of Bij
zondere'handeling (BB) be
handeld
Voor Ba?Is bestaat er echter
geen en^e twijfel. Hij denkt,
vanuit/11 professie, vooral aan
het kiren ziet behandelen als
enige/ugelijkheid. „Alle kinde
ren djfevensdelicten plegen
zjjn cdragsgestoord. Uitslui
tend13 behandeling is die
stodfis te verhelpen. Veelal
de 'gewone', niet delinquente 1
bewoner van het huis, als de
'gestrafte' kunnen daardoor niet1
aan hun trekken komen."
De psycholoog pleit al vier jaar t
voor speciale TBS- en BB-in-
richtingen, waar het trainen van F
de sociale vaardigheden beter i 5
uit de verf kan komen. Onder- i
zoeken hebben volgens hem I
duidelijk aangetoond dat het t
werken met speciale program- c
ma's nut heeft. De jeugdigen 2
gaan sneller vooruit, er is min
der gevaar voor herhaling, het
verblijf is korter en de kosten
dus lager.
Veel verder dan inmiddels vast- -
gestelde plannen voor drie spe- 2
ciale TBS-afdelingen binnen be-
staande tehuizen is het project
van Bartel» nog niet gekomen. r
Bovendier kunnen daar slechts
kinderen tussen de 16 en 21 jaar
terecht. Dt 13-jarige verdachte 1
zal het vocrlopig nog met een
'gewoon' opvoedkundig tehuis y
moeten deen. Bartels verwacht c
en hoopt cat het een maatregel r
als TBS (to 18 jaar) of BB (tot 21 c
jaar) zal krjgen. z
„Je kunt het ten opzichte van de c
maatschappij natuurlijk niet c
maken die ongen een paar c
maanden uchtschool te geven.
De gevoelets die een dergelijk
misdrijf losnaken, zijn gigan
tisch. Warneer daar geen lang- c
durige opsliiting op volgt, kan
dat erge geolgen hebben voor e
mensen dicmeer op hebben
met het slahtoffer dan met de g
dader. Die legrijpen totaal niet j:
dat iemandna een paar maan- g
den weer ostraat loopt", aldus
Bartels. Ocj< voor 'Nederlands
jongste morUenaar' geldt ech- t
ter dat, zeis bij een TBS-achtige z
maatregeljaarlijks opnieuw
wordt bekken of deze nog t,
moet woren verlengd. In theo-_
rie kan hij laarmee eind vol
gend jaarweer op straat
staan.
DUIVENDRECT MADELEEN WESSELING
Bartels: „Alle kinderen die levensdelicten plegerjn gedragsgestoord.
Maar geloof me: dan kunnen het nog gelukkige ideren worden."
FOTO GPD
WIM STEVENHAGEN
Het Nederlandse bedrijfsleven maakt weer winst, minister van financiën Zalm rektfit op extra belastinginkomsten en de
werkloosheid daalt. Kortom, de Nederlandse economie trekt weer aan. Is het hogedrukgebied van blijvende aard of is
een depressie in aantocht? Veel zal afhangen van de resultaten van de grote Nedeiandse ondernemingen. In een serie co
lumns geeft een groot aantal top-ondernemers op deze pagina zijn mening over cfe economische ontwikkelingen. Vim-
daag ir. PIETER LIEFKENS, algemeen directeur van AT&T Network Systems Nedtfland. Daarnaast is hij vice-president
van AT&T NSI en voorzitter van de management board van joint ventures in Praig en Sint Petersburg. Verder is hij voor
zitter van Netelcom, de vereniging van leveranciers van professionele telecomminicatie-apparatuur in Nederland en
commissaris bij PTS Software.
Het gaat weer wat beter met de Nederlandse economie.
Komend jaar zai de economie naar verwachting met
drie procent groeien. Heeft dit invloed op AT&T in Ne
derland? Niet zoveel. Wij verkopen telecommunicatie
netwerken. In Nederland en West-Europa zijn telecom-
bedrijven onze klanten. We zijn maar beperkt afhanke
lijk van conjunctuurschommelingen. Ons succes wordt
meer bepaald door lange termijn-ontwikkelingen. Zoals
de digitalisering van de netwerken in West-Europa en
de opbouw van telecommunicatie-infrastructuren in
landen als China en Indonesië, en dichterbij in Mid
den- en Oost-Europa.
In een bedrijf als AT&T worden beslissingen genomen
op basis van interne concurrentie. Produktie en ontwik
keling van telecommunicatiesystemen kunnen overal
plaatsvinden. AT&T heeft immers fabrieken en ontwik-
keicentra in twintig landen buiten de Verenigde Statdh.
Wij moeten er voor zorgen dat de opdrachten die AT&T
wereldwijd binnenhaalt, ook bij onze fabriek en bij on
ze ontwikkelaars in Huizen en Hilversum terechtko
men.
Financiering vanuit Nederland speelt een rol, maar
daarnaast is de vraag van belang hoe efficiënt wij hier
in Nederland werken. Gelukkig gaat het niet alléén om
de loonkosten. Andere factoren zijn flexibiliteit, pro-
duktkwaliteit, de technologische kennis en de leverbe
trouwbaarheid. Succes op deze gebieden bereiken we
onder andere door aanpassing van de organisatiestruc
tuur en de managementstijl.
Om onze onderneming ook op langere termijn winstge
vend te doen zijn en onze khnten tevreden te houden,
zullen wij de manier waarop wij binnen de onderne
ming met elkaar samenwerten wezenlijk moeten ver
anderen. Er is nu veel kennis in de onderneming aan
wezig waarvan we nog te weinig gebruik maken. Het
gaat erom die kennis te ontdekken, te stimuleren en el
kaar veel meer bij de besluitvorming te gebruiken. Om
dat te bereiken nemen we afscheid van de hiërarchi
sche organisatiestructuren waarin alles van bovenaf
wordt beslist en waaraan mensen snel valse zekerheden
ontlenen.
In de praktijk houdt dat in dat onze medewerkers klei
ne ondernemers worden met een grote zelfstandigheid
om informatie te vergaren en om initiatieven te nemen.
Deze vitale transformatie sluit aan op de maatschappe
lijke ontwikkeling van toenemende mondigheid en in
dividualisering. Volwassenheid betekent ook het ne
men van verantwoordelijkheden, het zelfstandig op
bouwen van nieuwe autonome netwerken en deelne
men in teams met een grote mate van zelfwerkzaam
heid.
De overgang impliceert ook dat we minder managers
nodig hebben en dat onze organisatie platter wordt. Ei
landjes en koninkrijken zullen verdwijnen. De mana
gers moeten veel meer delegeren. In deze visie zijn
managers geen ouderwetse functionarissen meer die
weten wat goed is voor hun medewerkers, maar moder
ne leiders die inspireren en kennis delen in plaats van
monopoliseren: van hen zal steemeer worden ver-
wacht dat zij hun medewerkers jchen en van strate- Let
gische informatie voorzien. an(j
Gemakkelijk zal het niet zijn, onit deze ontwikkeling nor
begint met een open en eerlijkefanalyse, met onze- taaj
kerheid en kwetsbaarheid. Maaillen we ook op lan- erir
gere termijn succesvol zijn, dan len zowel het bedrijf^
als de individuele medewerkershzelf voortdurend
moeten blijven ontwikkelen. ^00
Die voortdurende ontwikkeling 1 onderneming en vate
medewerkers is nodig, omdat ode telecommunica- ,j00
tiewereld snel verandert. De beljrijkste veranderin- Ta
gen zijn de liberalisering van descommunicatie- jorp
markt, de verzelfstandiging vanPTT's, de globalise-
ring van de toeleveringsbedrijvatoor de leveranciers ;enc
van netwerksystemen zoals ATöetekent dit niet al-
leen dat de concurrentie aanziek sterker is gevvor- jc 2
den. maar ook dat de prijzen set» dalen. vate
AT&T bevindt zich niettemin im gunstige uitgangs- |eur
positie, omdat het beschikt oven wereldwijde infra-)ant
structuur, op alle deelterreineni de telecommunica-^^
tie actiefis, en omdat het een ge reputatie heeft als Grot
system integrator, zeg maar hooannemer. Dat geeft fem[
AT&T belangrijke voordelen, zcrecent gebleken is Dt
met grote opdrachten uit RuslaChina, Indonesië enjj.00
Saudi-Arabië. Maar het is de melijke factor, de sa- vate
menwerking binnen de onderning, die uiteindelijk ^zei
het verschil betekent tussen sut en mislukking. :j00j