'Samen op Weg niet meer
dan een prestigeproject'
Kerk Samenleving
Grote Kerk staat er weer keurig bij
Hervormden: geen tuchtmaatregelen
tegen homoseksuele gemeenteleden
Kerk ontdekt prijsvraag
küêWIEWMBT
iitvANIEWWI EWlty
itWMVV/EMv
o Wil BW g
DINSDAG 1 NOVEMBER 1994
redactie dick v
BUITENLAND KORT
Staalsett
De Noorse theoloog dr. Gun
nar Staalsett (59) heeft giste
ren afscheid genomen als se
cretaris-generaal van de Lu
therse Wereldfederatie
(LWF). Zijn opvolger, de 51-
jarige Ishmael Noko uit Zim
babwe, is de eerste Afrikaan
aan het hoofd van de koepel
organisatie van 120 lutherse
kerken met ruim 55 miljoen
leden. Staalsett heeft deze
functie negen jaar bekleed.
Hij wordt nu rector van het
Seminarie voor praktische
theologie aan de Universiteit
van Oslo. De verwachting is
dat hij over enige tijd bis
schop van Oslo wordt.
Staalsett, die zelf vaak pro
testen heeft opgeroepen,
heeft bewust op Hervor
mingsdag afscheid genomen.
Op die dag gedenken de lu
therse kerken de protestdaad
van Maarten Luther in 1517.
Zelf veroorzaakte de Noor
enige jaren geleden een
storm van protest toen hij
een gebalde vuist de lucht in
stak tijdens een kerkdienst
voor de slachtoffers van de
apartheid in Zuid-Afrika.
Protestnota's
Geloof en politiek handelen
horen volgens Staalsett on
verbrekelijk bij elkaar. De
droom van een wereld zon
der wapens loopt als een ro
de draad door zijn preken,
toespraken en protestnota's.
Bijzonder veel reacties kreeg
hij vorig jaar toen hij plotse
ling de leer van de rechtvaar
dige oorlog aanhaalde om
militaire interventie door de
Verenigde Naties in Bosnië te
rechtvaardigen. De Wereld
raad van Kerken was tegen
militair ingrijpen.
Moslimsekte
Leiders van de verboden isla
mitische sekte Al Arqam heb
ben gisteren aangekondigd
hun organisatie op te heffen.
,,De Al-Arqambeweging be
staat niet meer en haar naam
kan voor geen enkel doel
meer gebruikt worden", al
dus Nasib Zawawi, lid van de
Raad van Oudsten, op een
persconferentie in de groot
ste commune van de sekte in
Kuala Lumpur. Nasib deelde
mee dat de Raad van Oud
sten dit besluit genomen
had. Het zou onmiddelijk in
werking treden. Zaterdag
deelde sekteleider Ashaari
Muhammad al mee dat de
sekte niet langer bestond. Hij
zei dat een dag nadat hij en
vijf van zijn volgelingen na
bijna twee maanden gevan
genisstraf waren vrijgelaten
door de Maleisische autori
teiten.
Veiligheid
De regering verbood de sekte
op 5 augustus op beschuldi
ging van het verkondigen
van een dwaalleer. Op 26 au
gustus verklaarde ze Al Ar
qam in strijd met de wet. De
beweging zou een bedreiging
vormen voor de openbare
veiligheid. De sekte zei
100.000 leden te hebben in
ongeveer vijftien landen,
waaronder 10.000 in Ma
leisië. Daar had de beweging
48 communes en meer dan
250 scholen in haar bezit. Al
Arqam werd ook verboden in
grote delen van Indonesië.
Behalve Indonesië ontzeg
den Singapore en Brunei As
haari de toegang tot hun
land. Begin september werd
de sekteleider in Thailand
gearresteerd. Daar verbleef
hij sinds 1988, toen voor het
eerst een verbod op zijn leer
werd uitgesproken in Ma
leisië. Op 20 oktober nam As
haari tegenover de Islami
tische Raad, een instituut
van de autoriteiten in Ma
leisië, afstand van zijn 'afwij
kende' geloof.
Godsdienstsocioloog Dekker noemt cultuurverschillen te groot
Het Samen op Weg-proces is volgens godsdienstsocio
loog prof. dr. W. Dekker een prestigeproject geworden.
Voor de kerkelijke leiders is SoW wat de carpoolstrook
voor minister May was. Het gaat door, want men heeft
zich in het hoofd gezet dat het door moet gaan. Er zijn
banen en functies aan verbonden. Mensen zien het als
hun taak om het te voltooien. Dat laten ze niet meer los.
meerde en Evangelisch-Luther-
se Kerken. De cultuurverschil
len tussen hervormden en gere
formeerden zijn naar zijn me
ning te groot.
hilversum anp
Dekker, hoogleraar aan de VU,
pleitte gisteren voor de NCRV-
radio voor federatie in plaats
van eenwording van de Neder
landse Hervormde, Gerefor-
,,Het is geen jammerlijke zaak
om het proces te stoppen. Je
moet eerlijk onder ogen zien
dat het niet kan." De fusieplan
nen tussen KLM en Swissair zijn
volgens Dekker ook stopgezet
omdat er cultuurverschillen wa
ren. „Dat is geen gezichtsver
lies."
Een kwart tot een derde van
de hervormden heeft grote
moeite met het Samen op Weg-
proces. In het bedrijfsleven kan
je dan een fusie doordrijven. „In
een kerk die op basis van vrij
willigheid moet werken, kan je
niet eenworden als zo'n groot
deel er geen behoefte aan
heeft."
Bovendien is de tijd volledig
veranderd sinds Samen op Weg
dertig jaar geleden begon. Toen
was er een grote behoefte aan
één organisatie omdat de kerk
de samenleving wilde verande
ren. Op het ogenblik is dat vol
gens Dekker heel anders. De in
terne verscheidenheid is veel
groter geworden. „Als sociale
wetenschapper heb ik de nei
ging te zeggen dat er meer be
hoefte is aan meer dan aan
minder kerken."
lisse Niet het verfraaien van het gebouw 1993 geplande groot onderhoud duurde lan-
maar in de eerste plaats het onderhouden er- ger en was kostbaarder dan voorzien. Na het
van stond centraal bij de werkzaamheden aan verwijderen van alle oude verflagen bleek dat
de Grote Kerk in Lisse. Maar het eindresultaat het oorspronkelijke stucwerk op een aantal
mag er ook in visueel opzicht zijn, constateert plaatsen moest worden gerepareerd. Ook an-
de kerkvoogdij bij de afronding van de op- dere onderdelen van de buitenmuren - zoals
knapbeurt met een zekere trots. Het voor het loodwerk en het hout - moesten worden
hersteld. De totale kosten van de werkzaam
heden bedroegen ruim 120.000 gulden,
waarvan een deel wordt gesubsidieerd omdat
de kerk een rijksmonument is.
FOTO HOLVAST/MARK LAMERS
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE
KERK
Beroepen: te Wouterswoude
(toez.): J. den Boer, kand. te Al-
blasserdam; te Huizen P. de Ja
ger te Barneveld; te Zoetermeer
(oude kerkgem L. Romein te
Piinacker. te Op en Neder Andel:
J. Kommerste Papendrecht
Aangenomen: naar Vught (SoW):
mw. drs. E.J.S. van Sluijs te
NOORDWIJK; naar Aalsmeer
(toez.): drs. S.J van Deventer, ge-
ref. pred. te Houten.
Bedankt voor Huizen: C.B. Stam
te Kamperveen; voor Oud-Beijer-
land (wijk 3). T.C. de Leeuw te
Oud-Alblas.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepbaar L.Th. Witkamp, I I.
zendingspredikant te Indonesië,
Poortstraat 3, 4353 BH Seroos-
kerke.teh 01189-2046.
NED.GEREF. KERKEN
Beroepen: te Bunschoten-Spaken
burg: W. v.d. Wind, kandidaat te
Acquoy.
CHR.GEREF. KERKEN
Bedankt; voor Damwoude; G.R.
Procee te Hamilton (Ont. Canada).
GEREFORMEERDEGEMEENTEN
Bedankt: voor KATWIJK AAN ZEE:
J. Beenste Scherpenisse.
Disk signaleert
permanente
onderklasse
utrecht anp
Het verschil tussen werkenden
en uitgerangeerden wordt ook
in Nederland steeds schrijnen
der, constateert de oecumeni
sche organisatie voor het ar
beidspastoraat Disk. „Er ont
staat een klasse die overbodig
wordt gevonden omdat ze de
economische groei in de weg
zou staan", bevestigde ook mi
nister Pronk van ontwikkelings
samenwerking.
De minister was één van de
sprekers op de werkdag die Disk
afgelopen zaterdag samen met
een aantal andere organisaties
in Utrecht hield. Het thema uit
sluiting was gekozen naar aan
leiding van de VN-conferentie
over sociale ontwikkeling, vol
gend jaar in Kopenhagen. Men
sen worden uitgesloten van so
ciale processen doordat ze geen
werk meer kunnen krijgen, al
dus Disk. Anderen zijn aan de
rand van de samenleving ko
men te staan omdat er door
kortingen op uitkeringen te wei
nig geld overblijft om deel te
nemen aan sociale activiteiten.
Het definitief uitsluiten van
mensen uit het economisch cir
cuit komt de laatste jaren steeds
meer voor, vertelt Pronk. „Het is
economisch gezien niet nodig
om de onderkant van de sa
menleving erbij te betrekken.
Daardoor ontstaat een perma-
die nauwelijks uit hun positie
kunnen ontsnappen", aldus de
De Nederlandse Hervormde
Kerk moet voorkomen dat
plaatselijke gemeenten homo
seksuele gemeenteleden verket
teren. Tot die conclusie komt
een commissie die in opdracht
van de synode moest onderzoe
ken wat de bijbel zegt over
seksualiteit. De synode zou een
protocol moeten opstellen om
verkettering of tuchtmaatrege
len te voorkomen.
„Dat protocol moet ertoe die
nen dat een kerkeraad die in ge
weten niet een homoseksuele
levenswijze kan aanvaarden,
geen tuchtmaatregelen tegen
homoseksuele gemeenteleden
neemt", aldus ds. Y. de Groot
voor de NCRV-radio. De Asser
predikant, lid van het modera-
men (bestuur) van de Hervorm
de Kerk, maakte deel uit van de
In zo'n geval kan de kerke
raad het homoseksuele ge
meentelid verzoeken om - tijde
lijk - van deelname aan het
avondmaal af te zien, aldus de
commissie. Hij of zij kan wor
den doorverwezen naar een na
burige gemeente, waar homo
seksualiteit wel geaccepteerd is.
Tuchtmaatregelen kun je vol
gens De Groot uitsluitend ne
men als je daar 'kerkbreed' een
visie op hebt. Over homoseksu
aliteit bestaat daarentegen grote
verdeeldheid onder de kerkle
den.
Het gesprek over de toelaat
baarheid van homoseksualiteit
moet in de breedte van de kerk
voortgezet worden, aldus het
rapport, dat in november op de
synode besproken zal worden.
Uitgangspunt voor deze discus
sie moet zijn dat homo's noch
gemeenteleden met gewetens
bezwaren tegen homoseksuali
teit zich onveilig hoeven te voe
len. Kerkeraden moeten met dit
gesprek al beginnen, voordat
hiervoor een aanleiding in de
gemeente is.
kreeg in 1992
van de synode de opdracht om
door bestudering van vragen
rond seksualiteit in het alge
meen tot een kerkelijke visie op
homoseksualiteit te komen. Aan
die opdracht konden de com
missieleden, onder wie zowel
behoudende gereformeerde-
bonders als homoseksuele pre
dikanten, niet voldoen. „We
ontdekten al snel dat praten
over seksualiteit en homoseksu
aliteit in het bijzonder een heel
hachelijke zaak is", aldus De
Groot. „Daarom leek het ons
goed om eerst met elkaar uit te
zoeken op welke wijze je elkaar
veiligheid kunt bieden in de
kerk."
londen/hilversum
De kerken ontdekken de prijs
vraag. Terwijl in Nederland
wedstrijden gaande zijn om
het beste inspirerende idee
voor de kerk en het fraaiste
theologische essay, hebben
Engelse kerken een prijsvraag
uitgeschreven voor de predi
ker van het jaar.
Het startschot voor de En
gelse actie werd dit weekeinde
gegeven door minister John
Gummer, in zijn vrije tijd zelf
een lekeprediker. De wedstrijd
is een initiatief van de oecu
menische organisatie van pre
dikanten en priesters en wordt
gesponsord door dagblad The
Times.
Achtergrond van de actie is
dat een groeiend aantal kerk
gangers de preken op dit mo
ment 'ten diepste vervelend'
vindt, zegt voorzitter Michael
Turnbull. Hij pleit voor een
herbezinning op de betekenis
van de preek. Kerkleden moe
ten duidelijk maken wat ze
van de prestaties van de voor
ganger vinden.
Volgens kardinaal Basil Hu-
me, het hoofd van de rooms-
katholieken in Groot-Brittan -
nië, is de behoefte aan een
goede preek nu groter dan
ooit. De anglicaanse aartsbis
schop George Carey zegt dat
een 'levendige en intelligente'
preek van enorm belang is
voor de kerk.
De Nederlandse prijsvraag
'Leve de Kerk' loopt inmiddels
een maand en heeft de initia
tiefnemers - de drie Samen-
op-Wegkerken en de jubile
rende NCRV - tot nu toe veer
tig creatieve ideeën opgele
verd. Zaterdag maakten ruim
vierhonderd gemeenteleden
tijdens een 'markt der moge
lijkheden' in het NCRV-ge-
bouw kennis met het project,
dat tot mei 1995 loopt. De vier
beste ideeën worden be
kroond met 5.000 gulden, te
gebruiken voor de realisatie
van het idee.
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
apv/ocaat, komt" mu /ydutóerctm
Ho£ i k ZWI/A&.T g.&ud ia/ït
kanj wassên
WAT OefUKT
ET V/AM -ML»
iK O-M PRlAJCÏ-
KUMT U M'J DAM TPROv/iSie"
eeN DeSKÜNDlöE COUuEé-A
AAM&ev/EUEN
Uitgave van Dagbladuitgever Damiate bv
DIRECTIE. B.M. Essenberg, G.P. Arnold (ad|), J
HOOFDRED ACTIE Jan-GeertMaioor, Frans
Nypels, Henk van der Post (adj).
OMBUDSMAN R.D Paauw, tel dag 9 30-
1.30 uur 071-356215. of per post
HOOFDKANTOOR
82,2321 BM Leiden
us 54,2300 AB Leiden
FAX:
Advertenties071-323508
Fam benchten 071 -323508
Redactie 071-321921
Telefoon 071-143545
ABONNEMENTEN
Tel 071 -128030 bi| vooruitbet (ind BTW)
peraccgiro autom bet.
per maand 29,30
per kwartaal 85,55 84,55
per jaar 329,30 328,30
VERZENDING PER POST
Nederland per kwartaal 125.50
overige landen op aanvraag
KLACHTEN BEZORGING
mat/mvnj 18 00-19 30 uur.
rat 10.00-12 00 uur Tel 071-143241
HET WEER
HANS VAN ES
Droog en rustig weer
Oktober 1994 heeft weer eens aan
getoond hoe gevarieerd ons Hol
landse klimaat zich soms gedraagt.
Het enige wat ontbrak was een heu
se herfststorm. Voor het overige zijn
haast alle denkbare weertypen de
revue gepasseerd. Als je de hoge
neerslagcijfers bekijkt, geloof je
nauwelijks dat we een 14-daagse
droogte periode hebben gekend. Het
zonnige middengedeelte van de
maand - van 7 tot 21 oktober - werd
geheel beheerst door hogedrukge-
bieden. Dat was een heel rustige
periode, waarin op nogal wat dagen
dichte mist voorkwam. De nachten
waren koud; op vijf dagen werd er
gens in Nederland een minimum
beneden nul gehaald. Woensdrecht
scoorde met -3.0 graden het laagst.
De zon liet zich tijdens dit tijdvak
overtuigend zien. Op de 15e werd in
Oost-Maarland (L) een nazomerse
20.8 graden gehaald. Tijdens de
eerste paar dagen en vooral in de
laatste tien decade voerde neer
slachtigheid de boventoon. Vanaf
de 22e werd de westelijke kust
strook door eén onafzienbare reeks
buien bezocht met opvallend veel
onweer en hagel. De kou uit de bo
venlucht kwam tijdens die buien
voelbaar omlaag; waarnemer Paul
Esser (Noordwijk) noteerde zelfs
een bui met kletsnatte sneeuw op
de 26e. In de hele wijnmaand werd
hier 141 millimeter opgevangen.
Topper in de Leidse regio was Lei-
het
derdorp met 150 millimeter tegen
117 millimeter hemelwater in Voor
hout. Zoals gebruikelijk in het na
jaar werd het verder naar het noor
den nog natter. Aalsmeer en Haar
lem meldden respectievelijk 164 ei
174 millimeter; Santpoort werd in
deze regio koploper met 191 milli
meter. Na het waterballet van sep
tember dus alweer een kletsnatte
herfstmaand; normaal valt er cir<
80 millimeter. Oktober was voor
derde achtereenvolgende jaar te
koud met een gemiddelde tempera
tuur van 9.3 graden tegen normaal
10.5 graden.
November komt veel minder nat uit
de startblokken. Er ontwikkelt zich
boven het Europese continent een
stevig hogedrukgebied, zodat oce
aandepressies wat minder vanzelf
sprekend toegang krijgen tot onze
contreien. Morgen is het een droge
en rustige dag, later neemt de wind
wat toe uit het zuiden en komt
vanuit Frankrijk weer warmere lucht
aanzetten. Daarmee is de trend ge
zet voor de rest van de week. Wel
licht loopt het kwik zelfs tot boven
15 graden op. Depressies concen
treren zich hoofdzakelijk op de Brit
se Eilanden. Tegen vrijdag of zater
dag valt er misschien ook hier weer
wat regen, maar niet meer die hoe
veelheden zoals in het voorbije
weekeinde.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
woensdag.
Noorwegen:
Overwegend bewolkt en
perioden met regen, 's
nachts plaatselijk wat
sneeuw. Morgen in het
Middagtemperatuur rond
8 graden, in het noorden
ongeveer 3 graden
vandaag ook regen
morgen mogelijk d
dag droog. Middagtempe-
ratuur van 8 graden i
zuiden tot enkele gi
onder nul in'
Denemarken:
Vandaag een stevige
Morgen in de loop van de
ochtend overal droog en
uüa ji t em pë ra tluk vandaag 12 graden
morgen ongeveer 9 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Vandaag perioden met zon en rustig
5 op een
Morgen
Gemiddeld over Nederland
wolking, gevolgd door regen. Bovendien
ook veel wind. Middagtemperatuur rond
10 graden.
België en Luxemburg:
Vandaag opklaringen en langs de kust
nog een kleine kans op een bui. Morgen
droog. Middagtemperatuur zakkend van
12 naar 10 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Perioden met zon en op de meeste
plaatsen droog. Morgen in de westelijke
departementen meer bewolking en toe
nemende kans op regen of motregen.
Middagtemperatuur tussen 12 en 15
graden.
Flink wat zon, maar in het zuidoosten
meer bewolking en een enkele bui. Ook
langs de Golf van Biskaje flink wat be
wolking en kans op regen. Maxima tus
sen 20 en 24 graden.
Marokko:
Westkust: Overgang naar flink zonnig
weer. Middagtemperatuur rond 24 gra-
Droog en overwegend zonnig Middag
temperatuur ongeveer 25 graden.
Zuid-Frankrijk:
Zonnig, maar in de westelijke departe
menten enkele wolkenvelden. Droog.
Middagtemperatuur rond 20 graden.
Mallorca en Ibiza:
Flinke zonnige perioden afgewisseld
door wolkenvelden. Morgen kans op een
enkele bui. Maximumtemperatuur onge
veer 22 graden
Italië:
Vrij zonnig en droog. In de Po-vlakte
kans op mist. Middagtemperatuur van
15 graden in het noorden tot 23 graden
op Malta en Sicilië.
Corsica en Sardinië:
Vrij zonnig en droog. Middagtempera
tuur rond 22 graden.
Griekenland en Kreta:
Op het Griekse vasteland geregeld zon
en overwegend droog weer, op Kreta af
en toe ook wolkenvelden en aanhouden
de kans op een bui. Middagtemperatuur
rond 22 graden.
Turkije en Cyprus:
Flinke perioden met zon. Morgen met
name op. Cyprus toenemende kans op
wolkenvelden en misschien een bui.
Middagtemperatuur van 21 graden bij
de Dardanellen tot 28 op Cyprus.
Duitsland:
Vandaag nog wolkenvelden en een enkel
buitje. In de Duitse Bocht bovendien
veel wind. Morgen vooral in de middag
veel zon en droog; nauwelijks nog wind.
Middagtemperatuur rond 10 graden,
maar vandaag in het midden en zuiden
enkele graden warmer.
Zwitserland:
Vandaag enkele wolkenvelden en op de
meeste plaatsen droog; in het zuiden
perioden met zon. Morgen ook elders
zonnige perioden en overal droog. Mid
dagtemperatuur vooral vandaag om-
Oostenrijk:
Vandaag enkele wolkenvelden, afgewis
seld door zon. Morgen zonnige perioden
Op beide dagen droog. Middagtempera
tuur vandaag 13 tot 17 graden, morgen
9 tot 12 graden.
WEERRAPPORTEN
WOENSDAG 2 NOVEMBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 07.36 Zon onder 17.07
Maan op 05.58 Maan onder 16.25
Waterstanden Katwijk
Hoog water 01.31 13.59
Laag water 10.05 22.21
Barcelona half bew
w 12 14 13 250
w7 20 15 0.0
zzo313 5 0 0
ono3 21 15 0.3
io 8 26 17 16.0
w 13 17 12 0.0
Moskou regen windst 3 0 13.0
0
München licht bew, z2 21 13 0.0
Nice zwaar bew. n3 19 14 0.0
Oslo regen nno5 6 4 160
Parijs regen wzwlO 18 15 0.0
!03/ 15 9 0.1
wlO 12 5 0.0
HEINZ
