in
'Een foto van een bruidspaar,
daar ga ik van hyperventileren'
\f
ZATERDAG 29 OKTOBER 1994
Fotograaf
Frans Rombout:
dan maar liever
de lucht in
Vliegt 'eUI Zestien hot vn.Tlissen
de Boeings 707, DC 10's, en
Airbussen in staat een nuin met
een Itoop koffers en tassen bij een
Cessna 172. Met een gebaar dat
ervaring verraadt, maakt Frans
Rombout de touwen van het
vliegtuigje los. Hij wrijft
genietend in zijn handen als de
kerosinedamp van een
opstijgend i 'liegt u igzijn
neusvleugels prikkelt.Prima
vliegweertje toch... zegt hij
tegen zijn piloot Kees in 't Veld.
De enige Leidse luchtfotograaf
heeft er zin in. „Ik ga al sinds
1975 de lucht in, en het blijft een
prachtig vak.
Frans Rombout aan het werk vanuit de door Kees in 't Veld gevlogen Cessna 172.
W Sti
oor vandaag heb ik een aantal
verschillende opdrachten
jstaan", zegt Frans Rombout
De fotograaf spaart ze bewust op, omdat
huren van een vliegtuig met piloot een
ibare zaak is. Een uurtje vliegen kost hem
c de 400 gulden. Letterlijk een vrienden-
S want na twintig jaar kent hij de meeste
ren van de aero-club in Rotterdam wel en
1 aantal daarvan kan hij tot zijn kamera -
ïrekenen.
Ctes in 't Veld is er een van. De vliegin-
jtteur is altijd wel te porren voor een
ditje. In het dagelijks leven is hij directeur
een groot assurantiekantoor in Rotter-
vandaag heeft hij een paar uurtjes over.
o: veel piloten op Zestienhoven geldt dat
naast het vliegen ook ander werk hebben,
beschikken over een zogeheten B3-brevet
se toestaat om fotovluchten en commer-
le vluchten te maken, zoals vliegen met re-
ne-'slepers'. De toestellen huren ze, vlie-
idoen ze puur voor het plezier.
/«ordat ze opstijgen, nemen Rombout en
't Veld het vliegschema door. Op het pro-
anma staan onder meer foto's van het in-
srieterrein Roomburg, het Centraal Sta-
n Leiden, de voetbalvelden van RCL en
lick Boys en een wijk in Oegstgeest. Eens in
zweel tijd gaat Rombout de lucht in. Dat
n*t niet eens zo zeer af van de opdrachten
lij krijgt en ook niet eens alleen van de
sen; de fotograaf is vooral afhankelijk van
/veer. „Nu hebben we denk ik maar een
ch van 25 kilometer. Gisteren kon je veel
rcer kijken", zegt Rombout in het ruim van
e» kap acht meter lange Cessna. „Ik was met
etfn andere opdracht bezig en stond daar
fit met gekromde tenen aan te denken.
nBthalve met luchtfotografie houdt Rom-
eiöu zich ook bezig met reclame- en stockfo-
iei jnfie: het maken van algemene foto's voor
:Umebureaus of architecten, zoals bijvoor-
ef eü de klassieke foto van een vrouw met
odpijn. Zo'n plaat kan voor meerdere
n lebinden gebruikt worden en bewaart hij
zin archief. „Ik ben aangesloten bij elf bu-
aiE, verspreid over de hele wereld die er
n^biuikvan maken."
ra Fotograferen speelde al vroeg een rol in het
VI 'ei van Rombout, die na z'n middelbare
t^leding aanvankelijk naar de kunstacade-
e ging, maar al snel uitweek naar de foto-
bijkschool. Hij onderbrak die studie tijdelijk,
hebt hij het naar eigen zeggen „allemaal
ik niet helemaal meer wist, maar toen hij
taken weer op een rijtje had, maakte hij
resterende drie jaar binnen zes maanden
Daarna kon hij voor zichzelf beginnen.
.Vervolgens heb ik een jaar of vijf bruidsre-
irtiges gemaakt, maar dat word je heel snel
Daar is niets afwisselends aan. Er komt
relijks creativiteit bij kijken. Ik ga nog
Is bijna hyperventileren als ik een foto
ten bruidspaar zie.
Dt luchtfotografie was voor hem dan ook
le lijk een vlucht. Een avontuur, want van
onderdeel van het vak wist hij niet zoveel
er er was ook geen opleiding voor luchtfo-
fen. „Ik ging vaak op mijn bek. weet hij
Zijn 'missers' betaalde hij van de op-
:qgst van het werk dat hij met zijn bedrijf
re Partners aan de grond deed. Rom
an was al blij als hij aan het einde van de
Lid quitte speelde.
Pas na jaren werken in de lucht, kon hij
eertig jaar oude Fairchild K 20 kopen:
Amerikaanse legercamera die de gealli-
n in de Tweede Wereldoorlog voor
nagedoeleinden gebruikten. Nu is hij een
de weinigen die over een vergunning be
lt en het heeft gered als luchtfotograaf.
Spannend en spectaculair, vinden anderen
leroep. Mooi, maar doodnormaal vindt
Frans Rombout, die daarom op de grond ge
regeld op zoek is naar nieuwe uitdagingen.
Hij vindt ze meestal in het (verre) buitenland.
De in Den Haag geboren, maar in Leiden ge
togen fotograaf heeft maandenlang reporta
ges gemaakt in Japan, Lesotho, Thailand en
Indonesië.
Samen met zijn vrouw en zoon heeft hij
ook nog eens een jaar met een busje rondge
trokken in de Verenigde Staten. Daar raakte
hij zijn foto-apparatuur bijna kwijt: „We lie
pen met zijn drieën door New York toen op
eens twee jongens nogal dreigend voor me
stonden. Ze wilden mijn camera's hebben.
Nou kunnen ze van mij alles krijgen, mijn
geld, mijn schoenen, maakt niet uit. Maar
van mijn fotospullen moeten ze afblijven.
Rombout begon dan ook terug te vechten,
kreeg hulp van omstanders en redde op die
manier zijn materiaal.
De donkerbruine Cessna stijgt op. Het gras
aan de rand van de startbaan wordt haast
losgeblazcn van de aarde. Rombout maakt
rustig zijn riem vast en vouwt op zijn gemak
een landkaart open. De andere inzittenden
worden hun stoelen ingeperst, maar voor
hem is dit routine. Hij zit er even ontspannen
bij als de piloot. Het vliegtuigje is nog niet op
de geplande hoogte van 1500 voet (ongeveer
500 meter) of Rombout is al druk in de weer
met het in gereedheid brengen van zijn ca
mera's, lenzen en twintig rolletjes. Het stam
pen en rollen van het toestel doen hem niets.
Hij geeft ondertussen zijn instructies aan de
man aan de stuurknuppel, want het eerste
object is al in beeld.
Dat eerste onderwerp is de rijksweg A4 ter
hoogte van het industrieterrein Roomburg.
Nu begint het spel tussen piloot en fotograaf.
„Iets zakken Kees, gebiedt Rombout. De pi
loot laat het toestel zakken tot zo'n 300 me
ter. „Prima zo, kunnen we nog iets dichter
bij? Nu wil ik die bocht hebben. Nu. Vanaf
dat moment gaai het allemaal heel snel. Pi
loot Kees zet de bocht naar links in en het
toestel ligt bijna op z'n kant. Links onder de
Cessna ligt de weg haarscherp afgetekend en
dat is voor Rombout het sein om het raampje
open te gooien.
Ijskoude lucht stroomt het vliegtuig bin
nen. Het klapraam blijft door de druk open
staan en de al grijzende haren van de foto
graaf wapperen in de wind. De panden van
zijn spijkerjas slaan alle kanten op. Met zijn
linkerhand bedient Rombout de vijf kilo zwa
re camera, terwijl hij met zijn andere hand de
gewenste houding van het toestel aangeeft.
De camera hangt uit het raam, wat het beejd
oproept van een oorlogsvliegtuig dat met de
lopen van z'n mitrailleurs op zijn prooi ge
richt om een vijandelijk toestel cirkelt.
Later legt Rombout uit hoe belangrijk de
samenwerking met de piloot is. „Kees vliegt
en ik maak de foto's, dat is simpel. Maar we
moeten belden veel van eikaars beroep we
ten. Hij moet weten wat voor ml) de juiste
hoek is en wanneer de lichtinval en schaduw
optimaal zijn. Andersom moet ik weten wat
piloot en toestel kunnen. Ik kan niet het on
mogelijke vragen, al probeer ik dat wel. Het
moet wel veilig blijven", beseft hij. In de
cockpit ontstaan dan ook vaak technische
dialogen, die voor een leek onbegrijpelijk
klinken, maar gesneden koek zijn voor de
twee. „Ik vlieg graag met Kees," zegt Hom
bout, „ik vlieg ook al heel lang met hem. We
zijn vrienden en begrijpen elkaar.
Zo professioneel als de fotograaf Is, toch
slaat de gemakzucht ook bij hem wel eens
toe. Nadat boven leiderdorp een paar foto's
Frans Rombout een bevlogen fotograaf.
zijn gemaakt, vliegt het toestel net weer over
Leiden als Rombout roept: „Ho Kees,
eventjes terug naar leiderdorp. I lij Is het veld
van HOI. vergeten. „Richting Elizabeth Zie
kenhuis en als je daat voorbij bent, een keet
tje naar links.
Op weg naar het complex van de Katwijk.se
voetbalvereniging Quick Boys schieten onder
het vliegtuigje de Leidse l'etruskerk, de
Hooglandse kerk en de Burcht voorbij, liet
geluid van de motor overstemt het geluid van
de heipalen op het Centraal Station, dan na
dert het toestel het militaire vliegveld Valken
burg. Opwinding in de cabine als de militai
ren vragen om een andere route te nemen;
de Cessna vliegt boven gecontroleerd gebied
en komt ook te dichtbij de aanvliegroute van
de (Hi baan van Schiphol.
In het vliegtuigje is snel te merken dat de
vraag niet voor niets was. Verschillende grote
toestellen suizen voorbij. Hombout en In 't
Veld zeggen dat ze vaker met militairen te
maken hebben gehad. „Boven Den Helder
zaten we een keer opeens aan de rand van
een of ander oefenterrein, zegt Rombout.
„Overal waren ze aan het schieten. We ko
gen direct drie grote zwarte helikopters op
bezoek. Die kwamen even kijken naar wat we
aan het doen waren. We schrokken ons rot.
Over dit soort zaken maken ze geen grappen;
ze besluiten meteen hun koers te wijzigen.
Het is een streep door de rekening van
Rombout. Voor de paar foto's die hij nu bij
Valkenburg heeft gemaakt waren de omstan
digheden niet ideaal „Maar ja. als Ik op die
hoogte was blijven vliegen, had ik misschien
zaken gefotografeerd die ik toch niet had mo
gen publiceren. Dan was ik mijn negatieven
kwijt geweest, want de foto's die ik boven dit
gebied maak, worden allemaal gecontro
leerd. Het hangt ook vaak maar net van de
verkeersleider af, deze was wal zenuwachtl
ger dan anderen.
Eenmaal terug op veiliger hoogte stuurt di
al twintig jaar vliegende In 't Veld zijn toestel
naar Katwijk. Bij het voetbalveld moet hij van
zijn cliënt een aantal rondjes maken, voordat
de fotograaf tevreden Is over de juiste positie
van het vliegtuig. De zon tovert de zandgron
den op de bodem van de zee tevoorschijn.
I let is vloed op het Katwijkse strand.
Het toestel slingert heen en weer en dat
komt niet alleen door de zeewind. Volgens de
piloot wordt het eveneens veroorzaakt door
de turbulentie die ontstaat door het voortdu
rende cirkelen. Rombout lijkt het niet ie de
ren. Onverstoorbaar is hij bezig met zijn up-
paratuur en hij raakt alleen geërgerd als hij
door de bewegingen van het vliegtuig even
moet wachten met het Indrukken van het
knopje van zijn llasselblad camera. Als ook
deze loto gemaakt is, kan het toestel terug
naar de thuisbasis. De hem zo typerende
grijns glijdt meteen weer over zijn gezicht.
De lucht betrekt. „Precies op tijd klaar, zegt
de fotograaf opgelucht. „Als het vanochtend
zulk weer was geweest, was ik de lucht niet
ingegaan. Het zicht wordt met de minuut
minder, maar toch weet Rombout nog feil
loos bekende gebouwen in Zoeterwoude en
Xoetermeer aan te wijzen. In Rotterdam is de
Euromast nog maar nauwelijks zichtbaar
door de oprukkende wolken. Na anderhalf
uur vliegen is de fotosessie ten einde. Rom
bout stopt zijn apparaten weer in de koffers,
In 't Veld zet het toestel rustig aan de grond.
Of zijn foto's allemaal geslaagd zijn, weet
ie niet. „Alles kan fout gaan, ik moet het eerst
op de lichtbak zien, dan pas heb ik honderd
procent zekerheid. Tevreden is hij in elk ge
val wel. Hij verwacht veel van de plaat van
het leidse station. „Ik denk dat die foto door
die witte overkoepeling grafisch heel mooi
zal zijn.
