Machtsstrijd dunt Sandinisten uit Kleine huurder dupe van jacht op grote geld Feiten &Meningen Varma moet kiezen tussen Kamer en hulp aan illegalen Bisschoppensynode: 'Betrek vrouwen bij besluitvorming ZATERDAG 29 OKTOBER 1994 RDAC COMMENTAAR De positie van Groen Links-kamerlid Varma begint onhoudbaar te worden. Zeer tegen de zin van de kamerfractie in rakelde het Groen Links-ledenblad dit najaar het zoekraken van 12.000 gulden van het Grenada-Kdmitee op in de tijd dat Varma daarvan penningmeester was. Korte tijd later volgde de onthulling dat Varma nauw was betrokken bij een inzamelingsactie voor de Franciscaanse zuster Gerda, die van de opbrengst nooit een cent heeft gezien. De ortthullingen noopten fractievoorzitter Rosenmöller tot het instellen van een speciale onder zoekscommissie onder leiding van oud- CDA-staatssecretaris van binnenlandse zaken De Graaff-Nauta. Deze week kwam er nog een nieuwe zaak bij: Varma is de motor achter een door haarzelf opgerichte stichting die il legaal in Nederland verblijvende Surina- mers helpt. Ook hier speelt geld een vreemde rol: Varma ontfermde zich over het geld dat de stichting voor haar advie zen kreeg en deelde dat naar eigen zeg gen uit aan illegalen die voor hulp aanklopten bij de stichting. Omdat ze weigerde daarover verantwoording af te leggen, legde penningmeester Van Am- mers zijn functie neer. Met is nog te vroeg om een antwoord te geven op de vraag of Varma zich schuldig heeft gemaakt aan verduiste ring of gewoon niet in staat is om een boekhouding te voeren. Afgaande op wat er de afgelopen weken aan feiten naar buiten is gekomen, valt ook ernstig te betwijfelen of het de onderzoekscom missie wel zal lukken om met een slui tend antwoord te komen. Dat zal haar functioneren als kamerlid blijvend be moeilijken. Maar er is méér: Varma helpt illegalen. In NRC-Handelsblad van donderdag stelt ze dat ze daartoe ook het recht heeft. ,,Ik ben van Groen Links, ik kan dat doen. Dat is het verschil tussen mij en andere kamerledenzegt ze, om daar aan toe te voegen dat „niemand, ook de Groen Links-fractie niet, bij mij moet aankomen met regeltjes dat dit niet mag." Maar zo simpel ligt het natuurlijk niet. Met kamerlidmaatschap schept verplich tingen. Waar iedere Nederlander wordt geacht zich aan de wet te houden, geldt dat in nog veel sterkere mate voor een kamerlid. Strikt juridisch is het helpen van illegalen niet strafbaar als die hulp geen commercieel doel dient en zo be zien valt Varma niets te maken. Maar oud-partijleider Beckers zei gisteren te recht dal een kamerlid 'medewetgever is, en dat schept consequenties'. Een van die consequenties is dat Var ma als kamerlid niet kan opereren op het randje van de wet, maar daar ruimer dan andere burgers binnen dient te blij ven. Met haar stelling dat ze wèl op dat randje mag balanceren, omdat ze ka merlid voor Groen Links is, gaat ze over de schreef. Ze kan toch niet serieus me nen dat voor Groen Links-kamerleden andere normen gelden dan voor die van de andere partijen? Met tekent de ver warring in de partij dat waarnemend fractievoorzitter Sipkes niet verder kwam dan de kwalificatie 'dom'. Groen Links-prominenten als Beckers en senator De Boer stellen terecht dat Varma voorlopig op non-actief moet tot dat het onderzoeksrapport er is. Of ze daarna kan terugkomen, is niet alleen afhankelijk van de uitslag van het rap port. Want zelfs éls de commissie haar naam volledig zuivert, zal Varma moe ten kiezen tussen haar stichting Infor matiepunt Surinamers en Uitgeweken Surinamers en het kamerlidmaatschap. Weigert ze dit, dan zal de partij dat voor haar moeten doen. Al was het maar voor de geloofwaardigheid van Groen Links zélf. Oud-president Ortega van Nicaragua houdt vast aan harde lijn Het Sandinistische Bevrijdingsfront (FSLN), ooit de mo tor achter de ontwikkeling en opbouw van Nicaragua, is momenteel een schim van zijn verleden. Door de inter ne machtsstrijd is de organisatie van bovenaf flink uit gedund, waarbij partijvoorzitter en oud-president Da niel Ortega zijn greep op de partij heeft versterkt. LV( Ortega vertegenwoordigt bin nen de partij de 'linkse demo cratische' vleugel en probeert daarmee de hele partij te over vleugelen. Het FSLN is getuige van een uittocht van leden, met name van kaderleden, die het niet eens zijn met de wijze waarop hun partijleider vast houdt aan de orthodox-revolu tionaire grondbeginselen van de voormalige guerrillabeweging. Zelfs aanhangers van het eerste uur houden het voor gezien. Deze week kondigde de nestor van de Sandinisten, priester dichter Ernesto Cardenal, zijn vertrek aan temidden van grie ven en aanklachten jegens de partij. ..Dit FSLN is niet die or ganisatie waarbij wij ons jaren geleden aansloten. Dit is een gecontroleerd FSLN, in de greep van de orteguistas", zoals Car denal de volgelingen van Ortega noemde. „Zij zijn niet links, niet demo cratisch, maar totalitairzei Cardenal, die gedurende het sandinistische bewind (1979- 1990) minister van cultuur was. Cardenal verweet Ortega maan dag zich als een 'caudillo' te ge dragen, een plaatselijke poten taat die doet wat hij wil. Ook trok de priester-dichter Ortega's smetteloze staat van dienst in twijfel, gezien de kostbare villa waar de partijvoorman woont. Met Cardenals vertrek lijkt de formele oprichting van een par tij door dissidente Sandinisten dichterbij gekomen, zeker in het licht van de volgende presi dentsverkiezingen in 1996. Hiertoe was al in mei de aanzet gegeven door het ontslag van Sergio Ramirez, onder Ortega vanaf 1984 tot 1990 vice-presi dent van Nicaragua. Als voorzitter van de sandinisti sche fractie in het Nicaraguaan se parlement probeerde Rami rez het FSLN te moderniseren en een gematigder koers te la ten varen. Begin dit jaar werd onder zijn leiding een waslijst van grondwetswijzigingen voor gesteld, echter zonder hiervan de partijleiding op de hoogte te stellen. Niet verwonderlijk, want de fractie suggereerde onder meer herverkiezing voor presidenten af te schaffen. Daarmee werd de aanval tegen Ortega geopend, gezien diens allesoverheersende ambitie om in 1996 opnieuw het presidentschap te verove ren. Bovendien moeten Ortega en de zijnen bijzonder geschokt zijn geweest dat de fractie volle dig haar eigen gang was gegaan. Voor Ramirez was er geen plaats meer in het FSLN. Tij dens een buitengewoon partij congres in mei laeeg hij zijn ontslag als fractievoorzitter. In september, onder zware druk van de 'orteguistas', gaf hij zijn parlementszetel op. In het kiel zog van Ramirez hebben vele gematigde Sandinisten de partij verlaten. Eind mei keerde Carlos Tunner- mann het FSLN de rug toe. Tunnermann was in de glorieja ren van de Sandinisten ambas sadeur van Nicaragua in de Ver enigde Staten. Hij stond in Was hington bekend als de 'diplo maat met de witte handschoe nen' dankzij het respect dat hij onder Democraten en Republi keinen genoot wegens zijn ge lijkmoedigheid en politieke evenwichtigheid. Zowel politici als intellectuelen zijn het erover eens dat het FSLN van nu niet meer dat is van de jaren zeventig, toen het een volksbeweging leidde tegen de dictator Anastasio Somoza en in juli 1979 aan de macht kwam. De crisis onder de Sandinisten heeft deze week ook het dag blad Barricada bereikt. Dit was van oorsprong de spreekbuis van het FSLN, maar volgde on der leiding van directeur Carlos Chamorro, zoon van president Violeta Chamorro, steeds meer een onafhankelijke koers. „Het doel was een professioneel, evenwichtig instrument te cre ëren dat open stond voor alle meningen binnen de Nicaragu aanse samenleving", aldus Ro berto Fonseca, vroeger waarne mend directeur van Barricada. Fonseca n^m ontslag, nadat Chamorro dinsdag door de par tijleiding uit zijn functie was ontheven. Als zijn opvolger is commandant Lumberto Camp bell aangewezen, die niet de minste notie van de dagblad journalistiek zou hebben. „Campbell heeft me gevraagd niet af te treden", onthulde Fonseca, want dat zou hem een piloot maken in een cockpit zonder enig idee welke knop pen hij moet bedienen. „Ik dacht dat ik op je kon rekenen, ik weet hier helemaal niets van", had Campbell volgens Fonseca gezegd. Chamorro beschouwt zijn ont slag als 'politieke interventie'. „Zij hebben me uit de krant ge zet, omdat ik hun politieke doeleinden niet diende", zei hij. „Maar wij konden niet langer, zoals in het vorige decennium, propagandamiddel zijn." Woensdag namen tientallen mensen, Sandinisten en ande ren, contact met de media in hun land op om hun steun aan Chamorro te betuigen. Sommi gen hebben hun abonnement op Barricada opgezegd, ande ren zelfs hun lidmaatschap van het FSLN. Ortega meent dat hij alleen een kans heeft om de verkiezingen in 1996 te winnen met de rug gesteun van een eensgezind FSLN. Maar politieke waarne mers zien de Sandinisten steeds verder van de terugkeer naar de macht afdrijven. Hard-liner To- mas Borge verzekerde dinsdag dat het FSLN onsterfelijk is. „We zullen zien hoe onsterfelijk het is, want het ziet er eerder naar uit dat het nooit de macht zal herwinnen zolang de ortho doxe leiders het nodig vinden om met de rug naar de geschie denis voort te gaan", zei een journalist van Barricada. die anoniem wenst te blijven. managua felipe jaime/ Tijdens de herden- V1.1 king op 19 juli varfc lie jaar van de sandin tische revolutie in uit 1979 sprak oud-pr sident Daniel Qrtej haa in Managua nog etkkei menigte van vele oer K zenden aanhangerik ha toe. foto rankin >k sti dod ha, inist 5rdt ink it gis ibes 'o! -k Bisschop Wiertz: Over cdles valt te pratenbehalve over het ambt' De roomskatholieke kerk moet luisteren naar de stem van de vrouw en haar ook meer betrekken bij de alge mene besluitvorming. Dat is een van de opvallende uit komsten van de bisschoppensynode over het gewijde leven die vandaag, na bijna vier weken van vergaderen, wordt afgesloten. Er lijkt zich in Rome een kleine revolutie te hebben vol trokken. ook al moet daarbij meteen worden aangete kend dat de synode betrekking had op de bijna een mil joen religieuzen (kloosterlingen en leden van congrega ties en andere religieuze instituten) die de wereld rijk is. Wanneer men spreekt overeen belangrijker rol van de vrouw, wordt gerefereerd aan deze groep. Zaken als het vrouwelijke priesterschap blijven taboe en zijn tijdens de synode dan ook niet aan de orde geweest. Dat de vrouwen, die driekwart van het totale aantal reli gieuzen vormen, recht hebben op meer aandacht, had ook het Vaticaan onderkend. Voor het eerst was tijdens een synode een groot aantal (59) vrouwen aanwezig en konden zij op alle niveaus aan de discussie deelnemen. De 178 bisschoppen, 39 kardinalen, 90 priesters en 7 patriarchen hoorden zo uit 'eerste hand' verzoeken om meer zeggenschap, maar ook bijvoorbeeld om bijstel ling van de regels van de clausuur de afsluiting van de kloostergemeenschap van de buitenwereld. Het Nederlandse episcopaat was in Rome vertegen woordigd door bisschop Wiertz van Roermond. Hij re lativeert direct de discussie rond de rol van de vrouw. „Men is geneigd binnen een grote groep meteen een klassenstrijd te zien. Tijdens een synode is daar echter absoluut geen sprake van", aldus Wiertz. „Iedereen draagt uit zijn stad of streek een steentje aan voor het uiteindelijke mozaïek. Er zijn geen polemieken, of pro- contra-discussies. Een synode dient om gedachten en ervaringen uit te wisselen. Het slotdocument is daarom vaak vaag en krijgt pas waarde als de paus, doorgaans een jaar later, er zijn visie op geeft". Bisschop Wiertz: „Mannen en vrou wen moeten geza menlijk de kerk dra gen". foto anp ray mond rutting Wiertz is laconiek over de aanwezigheid van de vrou wen. „Voor ons bisschoppen is het de normaalste zaak van de wereld dat zij hier zijn. Het gaat om personen die belangrijke functies vervullen, grote groepen verte genwoordigen en dus moeten worden betrokken bij de discussie en de besluitvorming." Hij voegt er lachend aan toe: „Hun aanwezigheid heeft ook een beschaving verhogend effect: men is attenter en er is geen sprake meer van die oude-jongens-onder-mekaar-sfeer die kenmerkend is voor elk soort mannenbijeenkomst". Bisschop Wiertz, die zijn eerste synode meemaakte, zegt te zijn getroffen door de eisen van de vrouwelijke religieuzen. Niet omdat ze zo uitzonderlijk waren,, maar voor hem zo vanzelfsprekend. „Als moeder-oversten vragen om zelfbestuur, meer onafhankelijkheid van de bisschop en dezelfde rechten als hun mannelijke colle ga's, zeg ik: dat is nogal vviedes; was dat dan niet al zo? Een synode dient er voor om dit soort dingen te verne men en daar iets mee te doen bij thuiskomst." Volgens Wiertz is het van fundamenteel belang dat het vijf jaar geleden verschenen document Mutuae Relatio ne* dat een verbetering beoogt van de 'wederzijdse be trekkingen', wordt nageleefd. „Mannen en vrouwen moeten naar elkaar luisteren: gezamenlijk de kerk dra gen. Daarom is er behoefte aan goede overlegstructu- tot op het hoogste niveau. In Nederland is dat jba£ nog niet het geval, maar bijvoorbeeld wel en datrcjj hoor je dan tijdens zo'n synode in Zuidamerikaans^ of Afrikaanse landen." ^tje De bisschop van Roermond pleit voor overleg, samen st; werking, het uitbannen van discriminatie, maar erkei^ dat de speelruimte van de vrouwen beperkt blijft. „H^ priesterambt is niet toegankelijk voor vrouwen. Paus ^el Johannes Paulus II is daar onlangs weer zeer duidelijk^ over geweest. Het streven naar gelijkheid moet je ech^j niet reduceren tot een machtsvraagstuk en het willen veroveren van het priesterambt." I De synode ging echter niet alleen over de positie van I vtouw, maar ook over de positie van de religieuzen inG^ het algemeen en de vergrijzing en leegloop van de kloosters, waarvan vooral in het Westen sprake is. He^- voorstel van de bisschop uit Tibet om de gelofte niet meer voor het hele leven te laten gelden, vindt Wiertzi» niet realistisch. „Er zijn mensen die op een radicale manier Christus willen volgen en voor hen is een radi cale keuze noodzaikelijk. Als je je nuttig wilt maken vol AIDS-patiënten of prostituées, zijn er genoeg mogelijk h, heden buiten het klooster. De Tibetaanse bisschop pr| pageerde overigens vooral dat jongeren voor een be- t r paalde periode in een klooster verblijven, net als dat bf V de boeddhisten het geval is. Een proefperiode om meii sen kennis te laten maken met het kloosterleven, is h mijns inziens positief, maar die mogelijkheid bestaat ird feite bij ons al." fid De crisis in de roeping in het Westen hangt volgens idt Wiertz samen met de crisis die de kerk hier in het algajld meen doormaakt. „Deze twee zaken zijn niet los te )eli koppelen. Tijdens zo'n synode hoor je echter ervarin- |M gen uit andere landen die je aan het denken zetten, tid Daar zou de westerse kerk van kunnen profiteren." ioi N rome. eelco van der linden ier correspondent TOM Woningcorporaties laten sociale doelstellingen steeds meer los De achthonderd woningbouwcorpora ties gaan in zaken. De overheid heeft zich grotendeels teruggetrokken uit de volkshuisvesting en de verleiding is groot. Vorig jaar ging 145 miljard gulden om in corporatieland, maar met veel geld kan ook veel mis gaan. Onverant woorde miljoenenspeculaties kostten de woningbouwvereniging Eigen Haard in Enschede deze zomer tachtig miljoen gulden. De Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) wijdde er deze week een congres aan. Uitgenodigd waren alle achthon derd corporaties, die met 2,3 miljoen huizen veertig procent van alle wonin gen en driekwart van de huurwoningen beheren. Dat bezit is de afgelopen tien tallen jaren opgebouwd met forse finan ciële steun van de rijksoverheid. Bouw- subsidies zorgden voor lage investerin gen en huursubsidie voor mensen die de huur kunnen opbrengen. Maar de over heid is platzak en wil bovendien zoveel mogelijk aan de markt overlaten. Van daar dat bouwsubsidies inmiddels zijn afgeschaft, woningbouwverenigingen le ningen vernoegd aflosten en regelgeving verdween. Dat laat corporaties achter met vaak honderden miljoenen guldens op de bank. duizenden woningen in eigendom en een overheid die hen amper meer voorschrijft wat daarmee te doen. En dat lokt extreme reacties uit. „Woningbouw verenigingen moeten nog veel leren", zegt BNG-bankier Hekkelman, wiens bank per jaar zo'n slorige vijf miljard gul den aan woningbouwverenigingen leent. De bank merkt dat bij een aantal corpo raties de neiging bestaat onverantwoor de financiële risico's te nemen. Hekkel man: „Speculeren werkt verslavend. De zaken die nu in de publiciteit zijn geko men, hebben veel weg van roulette spe len in het casino." Inmiddels zijn dit najaar de touwtjes aangetrokken. De BNG wil van corpora ties weten wat ze met het hun geleende geld doen en ook het Waarborgfonds So ciale Woningbouw heeft de eisen ver scherpt. „Gelukkig dal er al snel een paar de fout in gingen. Daarmee is waar schijnlijk erger voorkomen", zegt Hek kelman. Het voorbeeld van de speculaties illu streert hoe corporaties zich een weg zoe ken binnen de nieuwe verhoudingen. Nu grofweg alles mag en niets meer moet, staan woningbouwverenigingen bloot aan meer verleidingèn dan alleen specu leren met grote sommen geld. De 'be drijfstak' vraagt zich hardop af of het nog wel mogelijk is om tegelijkertijd winst te maken en goedkope woningen te blijven bouwen. Tot voor kort ontleenden cor poraties hun bestaansrecht aan het huis vesten van groepen als jongeren, oude ren, gehandicapten, mensen met lage in komens en asielzoekers. Daarvoor kre gen ze van de overheid geld. Nu die steun grotendeels wegvalt, weten veel commercieel ingestelde corporaties het wel. Zij willen het liefst hun bezit te gel de maken door bijvoorbeeld bepaalde delen van hun bezit te verkopen, of de huren van bepaalde populaire com plexen extra verhogen. „De combinatie van een sociale doel stelling met een zuiver marktgerichte taakstelling is niet zo eenvoudig en van zelfsprekend. De beide elementen kun nen conflicteren en zijn maar zelden evenwichtig vertegenwoordigd in één persoon of organisatie", meent wethou der Claessen van Den Bosch. Tijdens het symposium pleitte hij voor hernieuwd overheidstoezicht. Aangezien de wet dat niet meer mogelijk maakt, zoekt Claes sen het in de vorm van vrijwillige afspra ken, convenanten. De wethouder ziet een enorme strijd ontbranden om de paar laatste grote bouwlocaties. Aangezien de moeilijkste plekjes voor het laatst zijn bewaard, moeten enorme kosten worden gemaakt om er te bouwen, met alle risico's va dien. Gezien de hoge grondkosten is h> bouwen van betaalbare woningen bijr ondoenlijk voor woningbouwverenigi] gen. Maar ze hebben veelal wel geld j kas, dat kan worden ingezet voor bouw van (dure) koopwoningen. H vervelende is alleen dat ze daar geen ve stand van hebben. Hoogleraar volkshuisvesting Priemt ziet liever dat corporaties weer meer a banden worden gelegd. Nu zijn de grei zen zoek. „Hoe we in de komende tij het kaf van het koren kunnen ondei scheiden en aan welke eisen corporatie moeten voldoen, daarover heerst groi onduidelijkheid. Zonder heldere criteri en zonder een regelmatige toetsin dreigt de volkshuisvesting in nevels ve sluierd te raken." Volgens Priemus is er voorlopig slachtoffer van alle veranderingen: huurder met een kleine portemonnei Tot voor kort had die via de ledenverga dering nog invloed. „Het zijn de corpo ratiedirectcuren. de professionals en ee aantal adviseurs die thans richting e tempo bepalen. Bewonersorganisatie hebben niet meer het voortouw." utrecht dolf rogmans

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 2