n Wintersiakantie Ski-liefhebbers doen steeds langer met hun materiaal. De fabrikanten zijn daarvan de oorzaak: er worden geen slechte ski's meer gemaakt. Wintervakantie in de (sub(tropen wordt een steeds populairder alternatief voor de sneeuw. Geluk schijnt daar alle kanten op te kunnen. i De witte dood is |B..4, gevaarlijker dan Russisch roulette. Lawines zijn niet te voorspellen. De groei is er uit. En er wordt hier en daar zelfs beweerd dat er sprake is van een lichte terugval. De ANWB houdt er op dat ook komend seizoen 1,2 miljoen Nederlanders naar de wintersport gaan. Net als vorig jaar en het jaar daar- Andere bronnen echter spreken van 950.000 of zelfs 880.000. Tellingen worden bemoeilijkt omdat het gros van de wintersporters self supporting is. Zowel vervoer als accommodatie wordt in eigen beheer geregeld. De trend het hele pakket door een reisbureau te laten regelen, zet zich slechts zeer langzaam door. Naar de reden van de stagnerende, dan wel verminderde belangstelling voor een wintersportvakantie is niet echt onderzoek gedaan. Experts houden het er op dat potentiele skiërs vooral worden afgeschrikt door de prij zen, die zelfs in Oostenrijk, tot astronomische hoogte zijn opgeschroefd. I let succes van Amerika als nieuw win- tersportland is daarmee ook enigszins verklaard. Een vakantie in de Rockies kost alles bij elkaar opgeteld weinig meer dan een verblijf in de Alpen. Daarbij duurt de reis niet eens zo erg veel langer. Althans als men in Europa gebruik maakt van auto. trein of bus. Wie het vliegtuig neemt, is uiteraard sneller ter plaatse. De mogelijkheden naar een Oostenrijkse of Zwitser se wintersportplaats te vliegen, zijn plotseling een stuk groter geworden. Tot voor kort boden alleen Tyrolean en Swissair speciale arrangementen (met transfers van het vliegveld naar het wintersportdorp) aan. Nu zijn Transa- via (vanaf Schiphol) en VIP (vanaf Rotterdam) daarbij gekomen. Dat heeft consequenties gehad voor de prijs. Moest vorig voor een Alpen-retourtje tussen de zes- en zevenhon derd gulden worden betaald - nu is sommige gevallen de prijs gedaald tot net beneden de grens van vierhon derd gulden. Niettemin blijven bus en trein goedkoper. Zeker als men bereid is op zondag te vertrekken. Dan is het zelfs al mogelijk voor 133 gulden een retourbiljet naar Innsbruck te kopen. Voi veer hetzelfde gevraagd. Behalve als en Royal Class wordt gereisd: circa 200 guldei i buskaartje wordt onge- Neemt de trek naar de Alpen af (slechts Frankrijk en Scandinavië noteren een bescheiden 'plus'): die terzon groeit en bloeit als nooit tevoren. Begin deze maand maakte het NIPO bekend dat het aantal boekingen voor vliegva kanties in vergelijking met vorig jaar met 37 procent is toegeno men. Met namen de Canarische Eilanden 56 procent) mag de komende maanden een Nederlandse invasie verwachten. Maar ook Cyprus en de Carribean scoren fors hoger hetgeen uiteraard vooral te danken is aan de goedkope KLM-vluchten naar Cura Cao/Aruba en de nieuwe dienst die Martinair opende op Bar bados. Ghana (ruim 6.000 boekingen deze eerste winter) is even eens verrassend populair. Maar dat zal ongetwijfeld veel te ma ken hebben met de prijs die voor een vakantie in het Westafri- kaanse land worden gevraagd. htige groei en ook streken als Oost-Europa I.' "'I i li Met de trein v terug. r 133 gulden n ROVANIEMI GERARD VAN PUTTEN Probeer er maar eens aan te ontkomen om Fins Lapland te duiden met een meer of minder rake metafoor. Wie oog in oog komt te staan met de tamelijk onge repte natuur rond de Poolcirkel, moet wel heel erg sterk in de (ski)schoenen staan om dit ge bied niet te beschrijven als het gezondheidsza del van Europa. Strikt genomen is hier van - zeg - half oktober tot begin mei alles door sneeuw geblindeerd. En het naburige Zweden mag dan het patent heb ben ep eeuwig zingende bossen, reken maar dat het in de Finse wouden ook galmt. Op de maat die wordt aangegeven door de wind, wuiven de ontelbare bomen in de nabije en verre omtrek van Rovaniemi hun melodie. De natuur is hier haar eigen componist. Statistieken geven aan dat in Zuid-Lapland 2,8 zielen per vierkante ki lometer schijnen te wonen. Ruwweg gezegd an derhalve Fin en een Lap in een carré van dui zend bij duizend meter in het oorspronkelijke domein van het nomadische Samen-volk. Want de verhoudingen liggen vandaag de dag wel zo dat de van elders gekomen Finnen de meerder heid vormen. Los daarvan kan het voorkomen dat je zelfs tijdens dagenlange trek- of skitochten geen ster veling in het vizier krijgt. Meer dan elders komt de mens, die zich wenst te onttrekken aan toe ristische trivialiteiten vooral zichzelf tegen. Be houdens een enkele overvliegende straaljager van de Finse luchtmacht weet alleen de stilte hier de geluidsbarrière te doorbreken. Het is voor de meer ondernemende toerist overigens wel zaak in deze omgeving niet alleen maar op het eigen richtingsgevoel af te gaan. Wie Zuid- Lapland heeft gekozen als bestemming voor een overlevingstocht, is welhaast verplicht de assis tentie in te roepen van een gids, die met de plaatselijke omstandigheden bekend is. Anders kan men licht hetzelfde trieste lot ondergaan als vorig jaar dat ene echtpaar dat louter omgeven door bomen en sneeuw uit de koers raakte. Da gen later werden ze doodgevroren aangetroffen. In het dichtbeboste nergens ligt Rovaniemi als pronkstuk van naoorlogse architectuur de hoofdstad van de provincie Lapland te wezen. In de nadagen van de Tweede Wereldoorlog brandden retirerende Duitse troepen de stad plat. De wederopbouw van Rovaniemi na de oorlog voltrok zich naar een idee van de lokaal beroemde architect Alvar Aalto. Fantasierijken van geest menen in de vorm van het stadsplan een rendiergewei te herkennen. Het zal wel. Vast staat in elk geval dat binnen de gemeentegren zen Artikum is gevestigd, het provinciaal muse um van Lapland. In de perminente expositie The Survivors wordt het laat zich raden het no madenbestaan van de Lappen met al z'n ins en owtsuit de doeken gedaan. Eigenzinnig volk trouwens, die Samen. De laatste individualisten van Europa, zo wordt hier gezegd. Ze claimen de oudste rechten en de Fin se overheid is wel zo pragmatisch ingesteld hun tal van privileges te gunnen. Ook op plaatsen waar geen douanekantoren gevestigd zijn, mo gen de Lappen onbekommerd de grenzen met Noorwegen en Zweden oversteken. Ze zijn sinds 1927 ontslagen van militaire dienstplicht. Ook al omdat destijds veertig procent van de opgeko men Lappen in de kazernes last kreeg van tuber culose. Finland, dat sinds maart de uitermate gewich tige want 140 kilo wegende Matti Ahtisaari als president heeft, peurt vier procent van het nationale inkomen uit het toerisme. Volgens Henrik Cronström, sinds een jaar directeur het Fins Nationaal Verkeersbureau voor de Be nelux, mag dat best een ietsje meer zijn. ,,Als het de acht procent maar niet te boven gaat", ver tolkt Cronström het nationale gevoel dat Suomi in geen geval mag verwórden tot een fabriek vakantiegenoegens. Het pal tegen de poolcirkel aanleunende Ro vaniemi biedt winters genoegen in nachtelijke verduistering, ook al is het officieel dan overdag. Gevoel voor tijd verlies je hier, de biologische klok raakt niet zelden van slag, stress is een on bekend begrip en de sneeuw ligt meters hoog opgetast van half oktober tot begin mei. Gele genheid tot cross-country, alpine-skiën, langlau fen bestaat er volop. Noorderlicht kan helaas niet op bestelling geleverd worden, al wil het verhaal dat met name Japanse gasten er de em ployés van de plaatselijke WV en horecaperso- neel bij herhaling om vragen. Concessie ondermijnt lichtelijk de Sami-cul- tuur en ook het milieu. Noem het een concessie aan de moderne tijd. Menige Lap kan zich niet langer bedruipen met het hoeden van rendieren alleen. De hang naar luxe is tegenwoordig ook voelbaar in de nabijheid van de kudden; in me nige tent heeft de portable-TV z'n intrede ge daan. Het toerisme houdt nu volgens ingewijden in belangrijke mate de nomadencultuur van de Sami, zoals de Finnen zeggen, in stand; de Lap pen gedogen pottekijkers die op rendierfarm-safari van nabij hun zeden en ge woonten komen bekijken. De sneeuwscooter brengt daarbij uitkomst als snelste middel van vervoer in de wit bepoederde wouden en over het ijs op een van de 187.888 Finse meren. Je moet wel met die kvwalijke dampen ver spreidende krengen kunnen omgaan. Wie een beetje te veel in de gashandle knijpt, kan de be scherming van een helm ten spijt nare blessures oplopen. Zoals die ene dame. die enkele pialen over de kop sloeg en haar vakantie een week zag verlengd in het ziekenhuis. En ook schrijver de zes bleek motorisch zo gestoord dat de tocht een jonge boom als voortijdige eindbestemming kreeg. Dank u: met deze gemankeerde sneeuwscooterpiloot gaat het naar omstandig heden redelijk wel; de stam knakte helaas in tweeën. Er zijn trouwens ook Finnen met een paar druppels Laps bloed in de aderen, die zich gaar ne uitdossen in klederdracht. Speciaal voor bui tenlandse gasten willen ze zich dan uitgeven De sneeuwscooter brengt uitkomst als snelste middel v (k)raakt. voor een volbloed Lap, volgaarne bereid een ri tuele dans op te voeren die naar het heet boze geesten op de vlucht doet slaan. Als argeloze be zoeker krijg je daarbij wel het een en ander te verduren. Meneer de geestenbezweerder priemt je een dolkmes in de nek, hij brengt twee asstre- pen op het voorhoofd aan en hij duwt een sneeuwbal in je kraag. En dan moet het volgens zeggen wel heel gek lopen, wil de bezoeker na dit leven niet als rendier terugkomen. Nog een tip: drink de aangereikte kom rendiermelk in één teug op, dat schijnt goed te zijn voor de po- Maar dié (zoge naamde) Lapse geestverdrijvers zeggen in hun tent zo veel. Bij voorbeeld dat slokgewijs ren diermelk consu- op In Fins Lapland komt de mens de kerstman en zichzelf tegen stijve nek komt te staan. En onafhankelijk van elkaar beweren de heren dat alleen hun rituele dans deugt, zodat de gast zich alles nog eens moet laten welgevallen. Je moet wat doen om in een volgend leven als rendier terug te komen! Koning Van harte welkom in het koninkrijk van Kamp- suherra, tien kilometer van Rovaniemi. Op aan vraag te bezoeken. De prettig gestoorde beheer der voelt zich er koning en draagt alle kenmer ken uit van de bohémien die de buiten zijn terri torium geldende regels volledig aan z'n laars lapt. Hij hoedt rendieren, hij schildert en in zijn tent vertelt hij sagen, wier pointes nogal eens onder de gordel zakken. Amusant voor Finnen, ze kunnen er in elk geval onbedaarlijk om la chen, maar buitenstaanders missen node de on dertitels. Het koninkrijk van Kampsuherra heeft in de verte wat van Bobbejaanland in Lapland. En al zal de regent Heer van de Zwarte Pudding met uw welnemen nooit die ene conférence van Paul van Vliet over die ondernemende boer hebben beluisterd, hij handelt er wel naar. Hij is zo'n agrariër die leuke dingen voor de mensen bedenkt, 's Zomers kan de toerist bij hem aankloppen voor een nachtelijke boottocht naar het door de midzomerzon beschenen eiland Yx- pihlaja, naar hij beweert zo ongeveer de enige plek in Lapland die niet door zwermen muggen wordt bezocht. Zin om de hengel uit te gooien in de Ounasjoki-rivier? Natuurlijk kan dat in het koninkrijk van Kampsuherra, desnoods bij nacht en ontij. IJn 's winters organiseert hij tochten met de slee, voortgedreven door husky's. Kortom: deze vorst verkoopt geen 'nee', zeker niet als een reisgezelschap zich bij hem aan de poort meldt en bereid is per persoon 150 Finse marken (iets meer dan 50 gulden) te dokken. Mocht zijn bezoek iets verlangen dat niet op zijn programma staat, dan is hij wel het type dat even in gepeins verzinkt om dan vervolgens met pretlichtjes in de ogen te laten blijken dat hij op het voorgelegde vraagstuk het volgende heeft gevonden. hij de kinderstemmi horen. De mare ging laat zich raden dat t met de weldoei weg na« gaanbaa te kome terklaas Kerstman Nee, het verhaal dat de kerstman ving zijn permanente residentie heeft de Heer deze omge- iet hebben, de Zwarte Pudding niet ver re toekomt, dat was in 1927 ene oom Marcus, een vermaard sprookjesvertel ler. Voor de microfoon van Radio Finland hield hij zijn trouwe luisteraartjes voor dat de kerst man woonde op de berg Korvatunturi, uit de hele wereld kon n eigen leven leiden. Het grote behoefte ontstond r in contact te treden, maar de zijn residentie was nagenoeg onbe- Santa besloot in 1985 van de berg af In dat jaar opende de collega van Sin- 'n postkantnor in Napapiiri, op "Pw< zit de kerstman, althans een verklede ambten van het Finse ministerie van handel en indu strie, daar van tien tot vijf uur aardig te zijn. On vermoeibaar laat de man zich kieken, voor ie dereen heeft hij een hartelijk woordje over en dat terwijl er jaarlijks toch 40().(XK) toeristen bij hem langskomen. En natuurlijk ontvangt hij het hele jaar door post, pakken post. Uit 160 landen. Mits de kindervriend het handschrift Jcan ontcij feren. krijgt ook iedereen antwoord. Verwacht overigens rond de kerst in Rovanie mi geen rendiervlees op het menu. Jari Kaila, een van de eigenaars van Skv Hotel Ounasvaara, kijkt wel uit. En andere noreca-exploitanten evenzeer. Menig kind gilde het vroeger uit, zo dra het kerstmaal werd opgediend. „Bochoehoe, daar ligt Rudolph the Red nosed Rendeer.De ou ders hadden dan ook meteen gegeten en ge dronken. De Finse koks hebben ervan geleerd. Ze be denken eind december culinaire hoogstandjes, die zich doorgaans met aller instemming laten uitserveren. Nu geen kinderen meer, wier gehuil klanten op de vlucht doet slaan. En Rudolph heeft wat meer zekerheid over de vraag of hij de kerst wel haalt. Zo is iedereen weer tevreden in Lapland. Info: Fins Nationaal Verkeersbureau, Stadhou derskade 69, 1072 AD Amsterdam, telefoon 020-6719876.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 19