'Zonder traditie ben je nergens'
J
Nierstichting wil kerkelijke
discussie over orgaandonatie
ii
Kerk Samenleving
[)g
DONDERDAG 27 OKTOBER 1994
REDACTIE DICK VAN DER PLAS. 071-356443
BUITENLAND KORT
Eucharistie
Twee Belgische bisschoppen
weigeren gescheiden rooms-
katholieken die zijn her
trouwd uit te sluiten van de
eucharistie. Daarmee gaan
ze in tegen het Vaticaan, dat
onlangs in een document
van de congregatie voor de
geloofsleer bevestigde dat
zulke gelovigen niet tot de
eucharistie mogen worden
toegelaten. „In de praktijk
weigert het bisdom Brugge
niemand de communie", zei
Peter Rossel, woordvoerder
van bisschop Hoger Vanghe-
luwe van Brugge. „De ver
antwoordelijkheid ligt bij de
persoon die zich bij de pries-*
ter meldt." Bisschop Arthur
Luysterman van Gent had al
in juli in een brief aan zijn
gelovigen aangegeven uit
sluiting van de eucharistie
'onverdraaglijk' te vinden.
Nuanceverschil
Rossel vindt- echter niet dat
het standpunt van zijn bis
schop in legenspraak is met
dat van hel Vaticaan. „Er is
geen verschil van mening
lussen ons bisdom en hel
Vaticaan, het gaat slechts om
een nuanceverschil. Wij zijn
iets flexibeler." Hij bena
drukte dat een gelovige die
zich bij een priester openlijk
presenteert als iemanddie
na een echtscheiding her
trouwd is, ook in het bisdom
Brugge van de eucharistie
wordt uitgesloten. Bisschop
Luysterman verzette zich in
zijn brief van juli tegen be
moeienis van derden met de
vraag of gescheiden rooms-
katholieken die hertrouwd
zijn ter communie mogen
gaan. Volgens een woord
voerder van het bisdom Gent
is het ondoenlijk om vast te
stellen of zich zulke mensen
onder de kerkgangers bevin
den. „Het is niet mogelijk om
inbreuk te maken op ie
mands privacy", zei hij.
Rodchondvaccin
Een vooraanstaande rooms-
katholieke school voor jon
gens in het noorden van En
geland weigert haar leerlin
gen het gecombineerde vac
cin tegen mazelen en rode
hond toe te dienen. Bij de
ontwikkeling van het be
standdeel dat beschermt te
gen rodehond, is in de jaren
zestig het weefsel van een ge
aborteerde foetus gebruikt.
In een brief aan de ouders
schrijft Leo Chamberlain,
hoofd van Ampleforth Colle
ge, dat men niet tegelijkertijd
tegen abortus kan zijn èn
produkten kan gebruiken
waarvoor weefsel van een ge
aborteerde foetus gebruikt is.
De weigering van de school
zet volgens hem de autoritei
ten onder druk een algemeen
aanvaard vaccin te ontwikke
len. Een woordvoerder van
het Britse ministerie van
Volksgezondheid zei in een
reactie dat er geen weefsel
van een geaborteerde foetus
aanwezig is in het vaccin dat
beschikbaar is.
Epidemie
I let Britse ministerie van
volksgezondheid is uit vrees
voor een mazelenepidemie
gedurende de komende win
ter een landelijk vaccinatie
programma begonnen, waar
bij zeven miljoen kinderen
ingeënt worden. Chamber
lain kondigde aan dat zijn
leerlingen een vaccin toege
diend zullen krijgen dat al
leen tegen mazelen be
schermt. Dat is echter in be
perkte hoeveelheden voor
handen. Chamberlain raadt
ouders die ook dochters heb
ben, wel aan om het gecom
bineerde vaccin toe te laten
dienen. Bij zwangere vrou
wen kan rodehond leiden tot
een miskraam of aangeboren
afwijkingen bij de foetus.
Vereniging van joodse jongeren 'Ijar'
In het dagelijks leven
maken ze eigenlijk
geen onderscheid tus
sen joden en niet-joden.
„Het is ook niet zo, dat al
les wat ik doe beïnvloed
wordt door het feit dat ik
joods ben", zegt penning
meester Rivka van Ijar Lei
den. „Maar als ik iemand,
een grapje hoor maken
over joden, dan raakt dat
me bijvoorbeeld wel heel
sterk."
LEIDEN MONIQUE VAN EEDEN
„Je moet ook vaak vragen be
antwoorden over het beleid van
Israël", merkt oud-secretaris
Sharon op. „Alsof wij daarvoor
verantwoordelijk zijn." „Ik wil
alle vragen over Israël en het jo
dendom beantwoorden", ver
klaart secretaris Max Rosenberg
van het landelijk bestuur. „Als
die vragen maar worden gesteld
uit belangstelling en niet om
mij uit de tent te lokken."
Ijar is een vereniging voor alle
joodse jongeren, de 18- tot 35-
jarigen, in heel Nederland. De
vereniging is genoemd naar de
maand op de joodse kalender
waarin zij werd opgericht. Over
het hele land verspreid zijn er
acht afdelingen. Wie lid is van
één afdeling, is ook welkom op
alle andere afdelingen. De Leid-
se afdeling telt tussen de 20 en
30 leden. „Bijna alle activiteiten
zijn trouwens ook toegankelijk
voor niet-joden", vertelt
Sharon.
Ijar Leiden organiseert om de
week koshere mensa ('kosher'
wil zeggen dat het eten volgens
de joodse voedselwetten wordt
ingekocht en klaargemaakt),
met aansluitend een uitje (bij
voorbeeld gezamenlijk naar de
bioscoop). De leden van Ijar ko
men ook bijeen rond de joodse
feestdagen, met name Pesach,
Poerim en Chanoeka. Verder
gaan zij af en toe een dagje uit
en houden ze aan het eind van
elk studiejaar een barbecue. Ijar
kent geen eigen Torah-studie-
kring (de Torah is de joodse bij
bel, die bijna gelijk is aan het
Qude Testament in de christe
lijke Bijbel). Wie in groepsver
band de Torah wil bestuderen,
kan naar het joods studiecen
trum of naar de sjoel, de syna
goge.
Bij Ijar voelen allerlei verschil
lende joodse jongeren zich
thuis. Sharon en Rivka hebben
allebei een liberale opvoeding
gehad. Geen van beiden hou
den zij zich aan alle voedselwet
ten. Ze gaan trouwens ook nog
maar zelden naar de sjoel. „Dat
is omdat ik in de Leidse sjoel
bijna niemand ken", verklaart
Sharon. „Bovendien is de Leid
se sjoel orthodox."
De kerk loopt leeg. Als de ouders het instituut nog niet de rug hebben toegekeerd,
doen hun kinderen dat wel. Tenminste, dat is wat veel mensen denken. Toch
wonen er in Leiden en omgeving ook jonge mensen die bewust betrokken zijn bij
de geloofsgemeenschap van hun keuze. In deze aflevering van de serie over
'gelovige jongeren' aandacht voor de vereniging voor joodse jongeren Ijar.
Max Rosenberg: „Ik probeer niemand mijn overtuiging op te dringen."
Max is zelf orthodox en hij en dat respecteer ik. Ik probeer
gaat wel in Leiden naar sjoel, niemand mijn overtuiging op te
Hij eet ook strikt kosher en pro- dringen." Net als Sharon en Ri-
beert iedere dag zijn gebeden te vka heeft Max ook.niet-joodse
zeggen. Hij heeft er overigens vrienden. „Maar ik wil wel een
geen moeite mee dat niet al zijn echt joods gezin stichten, dus ik
joodse vrienden zich aan alle ga geen serieuze relatie aan met
joodse wetten houden. „Andere een niet-joods meisje."
mensen maken andere keuzes Voor de joodse wet ben je
FOTO HENK BOUWMAN
joods als je een joodse moeder
hebt. Bij uitzondering kunnen
niet-joden zich tot het joden
dom 'bekeren'. „Het heeft meer
weg van een naturalisatie dan
van een bekering", zegt Max
hierover. „Je krijgt niet alleen
een nieuw geloof, maar ook een
cultuur en zelfs een
HILVERSUM ANP
De Nierstichting Nederland wil
binnen de kerken een discussie
op gang brengen over or
gaandonatie. Begin volgend jaar
verschijnt een brochure waarin
de theologische haken en ogen
van orgaandonatie uiteengezet
worden. Dat maakte directeur J.
Alexander van de Nierstichting
bekend in het radioprogramma
'Kerk en samenleving' van de
Wereldomroep.
Alexander verwacht dat een
bezinning over dit onderwerp
binnen de kerken een 'grote uit
straling' zal hebben naar niet-
kerkelijke mensen. Hij hoopt
dat de discussie uiteindelijk
leidt tot steun aan een zoge
naamd bezwaarsysteem, waar
bij orgaanverwijdering is toege
staan, tenzij iemand heeft ver
klaard dat hij dat niet wil. Nu
kunnen organen alleen worden
weggenomen als iemand op
een codicil heeft aangegeven
daarmee akkoord te gaan.
De brochure gaat in op vra
gen rond hersendood, bijbelse
uitspraken over orgaandonatie,
en de voors en tegens van trans
plantatie van menselijke orga
nen. Auteur van de brochure is
de huisarts D. Prangér uit Wor-
mer, lid van de commissie Kerk
en gezondheidszorg van de Sa-
men-op-Wegkerken. Deze com
missie komt met de handrei
king Pastorale vragen rondom
orgaandonatie. De Nederlandse
bisschoppen spreken zich bin
nenkort in een herderlijk schrij
ven ook uit over dit thema.
Pranger heeft geen theologi
sche bezwaren tegen orgaando
natie gevonden. „We hebben
eigenlijk alleen pluspunten
kunnen ontdekken. We zien or
gaandonatie als een belangrijke
daad ten opzichte van onze me
demens, een daad van christe
lijke naastenliefde en solidari-
we geschiedenis, namelijk
die van het joodse volk. De jo
den vormen echt een volk, ze
hebben eigenlijk een eigen na
tionaliteit. Als een jood een Is
raëlisch of een Russisch pas
poort heeft, staat er bij nationa
liteit niet 'Israëlisch' of 'Rus
sisch', maar 'joods'." Zelf voelt
Max zich dan ook in de eerste
plaats jood. en pas in de tweede
plaats Nederlander. Voor
Sharon is dat net andersom. Ri
vka vindt het onzinnig om een
rangorde aan te brengen. „Ik
voel met net zo goed Neder
lands als joods, en net zo goed
joods als Nederlands."
Waarin schuilt nu eigenlijk
het joods gevoel? Max: „Mijn
joods gevoel, dat is mijn reli
gieuze leven. En mijn Israëli
sche opvoeding, denk ik. Toen
ik geboren werd, woonden mijn
ouders in Jeruzalem. Pas toen ik
vier was, zijn we teruggegaan
naar Nederland." Max voelt
zich ook sterk verbonden met
het joodse volk en met Israël.
„Ik vind het jammer dat veel
Nederlandse joden een negatief
joods gevoel hebben. Ze denken
vooral aan de vervolgingen in
de Tweede Wereldoorlog. Als je
zo denkt, ben je joods door wat
anderen je hebben aangedaan.
Zelf ben ik veel positiever. Ik
denk eraan, dat wij een eeu
wenoude traditie mogen voort
zetten. Als je zo denkt, ben je
joods door je eigen gevoel, je ei
gen motivatie."
Max hecht ook veel waarde
aan de tradities. „Voor mij is
Godsbesef wel het belangrijkste,
maar de traditie komt onmid
dellijk daarna. Zonder tradities
ben je nergens. Als jood ben je
een schakel in de joodse tradi
tie. Trouwens, tradities zijn voor
iedereen belangrijk. Iedere
groep heeft zijn eigen tradities.
En iedereen wil deel uitmaken
van één of andere groep."
Veel christenen erkennen de
joden nog als 'Gods uitverkoren
volk'. Zo staat het ook in de bij
bel. Als zij die uitspraak weer
eens horen, lachen de drie Ijar-
leden geamuseerd. „Voor ons
zijn alle mensen gelijk, hoor",
zegt Sharon. „Misschien als je
echt een band hebt met God.
dat het dan wat voor je betekent
om tot het uitverkoren volk te
behoren." Max schudt zijn
hoofd. „Mijn vader moest eens
ergens spreken, en toen begon
er ook iemand over het uitver
koren volk. Toen zei mijn vader:
Het enige waarin wij zijn uitver
koren, is dat we nog minder
mogen dan u. Voor de rest zijn
we gelijk. De joodse traditie zegt
dat dat uitverkoren-zijn bete
kent dat wij een speciale taak
hebben. Wij joden moeten door
onze manier van leven en gelo
ven belangstelling wekken bij
andere mensen, en hen overtui
gen van het bestaan van één
God."
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Bodegraven: E. Westrik
te Dubbeldam-, te Genemuiden
(toez.A.A. Floor te Harderwijk.
Aangenomen naar Heenvliet (part-ti
me): D. Kluiver, pred. voor bijz. werk
zaamheden (pastor Delta ziekenhuis
te Poortugaal) (part-time), die daar
tevens werkzaam blijft.
Toegelaten tot de evangeliebediening
mevr. M.G.F. Bijleveld, Hofstede de
Grootkade 18-B, 9718 KA Gronin
gen.
Toegelaten tot de evangeliebediening
en beroepbaar G.J. Buunk, Papen
straat 64, 7411 NG Deventer; M.
Dijkstra, Hylkemaheerd 66. 9736 JD
Groningen, tel: 050-423679; H. Ne-
keman, Oude Beilerweg 13, 9431 BZ
Westerbork, tel; 05933-32574.
GEREFORMEERDE KERKEN
Aangenomen naar Ermeloalswi|k-
predikant (part-time); H.H.den Hol
lander, geestelijk verzorger van 's-
Heerenloo-Lozenoord aldaar (part-ti
me), die daar tevens werkzaam blijft.
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
MflflRJrt, IA/EL. EEN
BEETJE SLECHT VOOR.
OMS MiLiELJ...
LEIDSCH DAGBLAD
Uitgave van Dagbladuitgever Damiate bv
DIRECTIE B M. Essenberg, C P. Arnold (adj),
Kiel (ad|);
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Maioor, Frans
Nypels. Henk van der Post (adj)
OMBUDSMAN. R D Paauw. tel dag 9 30-
11.30 uur 071 -356215. of per post.
HOOFDKANTOOR:
Rooseveltstraat 82,2321 BM Leiden
Telefoon071-356356
POSTADRES
Postbjs54,2300 AB Leiden
TELEFAX
Advertenties 071 -323508
Fam berichten 071-323508
Redactie071 -321921
ADVERTENTIES
ma.-vnj van 08.30-17.00 uur:
Telefoon 071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma -vnj van 8 30-17.00 uur
Telefoon 071-143545
ABONNEMENTEN
Tel 071-128030 bij vooruitbet. (ind. BTW)
peracc.giro autom bet
per maand 29,30
per kwartaal 85,55 84,55
per jaar 329,30 328.30
VERZENDING PER POST
Nederland per kwartaal 125,50
overige landen op aanvraag
KLACHTEN BEZÓRGING
mat/mvri| 18 00-19.30 uur.
zat 1000-12 00 uur Tel 071-143241
HET WEER
Zachtere oceaanliich
Oktober 1994 is een maand met
contrasten. Ondanks een vrij lang
durige droogteperiode ziet de wijn
maand toch kans als een natte
maand in de geschiedenisboeken
te gaan. Dat is te danken aan de
felle buien gedurende de eerste
dagen van de maand en een klets
nat slotakkoord, waarin we veelvul
dig door Noordzeebuien worden ge
plaagd. De bungheid bereikte gis
teren een hoogtepunt. Met uitzon
dering van het zuiden van het land,
waar het nagenoeg droog bleef,
zorgden talloze zware buien tot
diep landinwaarts voor totalen van
20 millimeter en meer. Eén van de
natste plekken was Santpoort,
waar 32 millimeter etmaalneerslag
werd opgetekend. Het maandtotaal
is hier al opgelopen tot meer dan
100 millimeter; normaal valt er in
oktober ongeveer 80 millimeter bo
ven de westelijke kuststrook
De onafzienbare reeks van buien is
het gevolg van een koude lucht, die
tezamen met relatief warm zeewa
ter voor grote onstabiliteit zorgt.
Een bijkomende factor is de hoog
testroming uit west tot zuidwest.
De buienstraten, die al bij de in
gang van het Engelse Kanaal be
ginnen, komen met deze windrich
ting in lange slierten boven de
HET WEER IN EUROPA
kusten van Normandië, Bel
Holland te liggen. Indien df
ming bij zou draaien naar h
ten, zou de landmassa van d
land de buientrein hebben j
broken. 1
Na een korte adempauze kv
gisteren in de vooravond al 'A VAf
nieuwe onweersachtige buit
zetten. Met een beetje gelu
vandaag een wat langere dr<r* 1,1
riode. De moederdepressie F vai
Schotland stuurt in de avommee
volgende jonge randstormg eem
ons land met mogelijk weer ie af
aaneenklontering van buienyvo
gen overdag blijft het ook niir,eV(
droog, maar de zon laat zich
loop van de dag weer af ent,
zien. Zaterdag verdwijnt de r
depressie van de weerkaart. staf
dan wat langere zonnige pecL'1"
mogelijk. De temperatuur blwori
11 a 12 graden nog wat aanr sto
ge kant. Zondag verschijnt erkie;
zuiden van IJsland een storn; mc
pressie met kerndruk van 97^ert
libar, die gaarne de leiding c
neemt. De wat kille bunghei>
deze week maakt dan plaats?rnn
zachtere oceaanlucht. Dieo<am(
gang wordt ingeleid door regie st
flink toenemende zuidweste zaï
ziel
p"li
rek
t al
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
vrijdag.
Noorwegen:
Vrij veel bewolking en
vooral in het zuiden gere
geld buien. Middagtempe-
ratuur vandaag tussen 6
en 9 graden, morgen in
het noorden flink kouder.
Zweden:
Overwegend bewolkt en in
het zuiden en noorden en
kele buien, in het noorden
met sneeuw. In de nacht
en ochtend ook nog kans
op mist. Middagtempera-
tuur rond het vriespunt in
het noorden, oplopend tot
8 graden in het zuiden.
Denemarken:
Vandaag buien met af en
toe wat zon. Morgen be
wolkt en perioden met re
gen. Middagtemperatuur
rond 9 graden.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland;
Weinig verandering. Half tot zwaar be
wolkt en vooral langs'de west- en zuid
kust buien. Maxima rond 10 graden.
België en Luxemburg:
Half tot zwaar bewolkt en vandaag
overal buiige regen. Morgen vooral buien
langs de kust. die later op de dag het
land m trekken. Middagtemperatuur cir
ca 11 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vandaag wolkenvelden en langs de kust
enkele regenbuien Morgen toenemende
bewolking en perioden met regen. Mid
dagtemperatuur tussen 11 en 14 gra-
Portugal:
Vandaag wolkenvelden afgewisseld door
zon. Vrijwel overal droog. Morgen vooral
in het zuiden bewolkt en perioden met
regen. Elders wolkenvelden en mogelijk
een bui. Middagtemperatuur tussen 18
en 22 graden.
Madeira:
Tamelijk bewolkt en vooral vandaag en
kele flinke buien. Morgen geleidelijk
meer zon en droog. Middagtemperatuur
rond 24 graden.
Spanje:
Vandaag eerst droog, maar later op de
dag stapelwolken en vooral in het zuiden
en oosten enkele buien, soms met on
weer. Morgen overal bewolkt en perio
den met regen. Middagtemperatuur van
16 graden in het noorden tot 24 in het
zuiden.
Canarische Eilanden:
Half tot zwaar bewolkt en enkele regen-
of onweersbuien, vooral vandaag. Mor
gen geleidelijk meer zon. Middagtempe
ratuur circa 25 graden.
Zuid-Frankrijk:
Vandaag vrijwel overal droog en vooral
langs de Middellandse zee zonnige pe
rioden. Morgen toenemende bewolking
en enkele regen- en onweersbuien. Mid
dagtemperatuur uiteenlopend van 15
graden in het westen tot 20 graden in de
buurt van Nice.
Mallorca en Ibiza:
Perioden met zon en vandaag droog.
Morgen stapelwolken en een enkele bui
Maximumtemperatuur rond 23 graden.
Italië:
Flinke perioden met zon en vrijwel
overal droog. In de Po-vlakte een kleine
kans op mist. Middagtemperatuur van
16 graden in het noorden tot 24 plaat
selijk in het zuiden. In mist wordt het
met warmer dan 12 graden.
Corsica en Sardinië:
Vandaag vrij zonnig en droog. Morgen
geleidelijk meer bewolking en in de mid
dag toenemende kans op een bui. Mid
dagtemperatuur ongeveer 22 graden.
Griekenland en Kreta:
Flinke perioden met zon en droog. Mor
gen langs de westkust meer bewolking
en kans op een bui. Middagtemperatuur
van 20 graden in het noorden tot 23 in
het zuiden en op Kreta.
Duitsland:
Vandaag op enkele plaatsen een bui en
flink wat bewolking. Morgen in het zui
den af en toe zon, elders meer bewol
king en vooral in het noordwesten perio
den met regen. Middagtemperatuur
rond 11 graden, morgen in het zuiden
enkele graden warmer.
Zwitserland:
Wolkenvelden en een enkele bui, m het
zuiden ook af en toe zon. Morgen toene
mende bungheid. Maximumtempera
tuur rond 13 graden.
Oostenrijk:
Vandaag op de meeste plaatsen droog
en af en toe zon. Morgen vooral in de Al
pen meer bewolking en toenemende
buiigheid. Middagtemperatuur tussen 9
en 12 graden.
Neerslagkans
Mimmumtemp.
Middagtemp.
Wind
lltec
w4ld(
lat
WEERRAPPORTEN»
ld
VRIJDAG 28 OKTOBER 1994 e V
Zon- en maanstanden
Zon op 07.27 Zon onder
Maan op Maanonder^-
Waterstanden Katwijk j
Hoog water 08.39 21.17
Laag water 04.26 16.56 L%
Weerrapporten 26 oktober 19 uur:
licht bew. ozo 2
regenbui zzw2
licht Bew no 1
hall bew. zw 3
Klagenfurt onweer
Kopenhagen half Bew
Las Palmas half bew
Lissabon zwaar bew
Londen onbew.
Luxemburg zwaar bew
Madrid licht bew
Malaga licht bew I
Mallorca half bew.
Malta onbew
Warschau
Wenen
TeiAviv Icht bew.
lil
fc
25 17*SI
tr
20 15 |t
15 10|T
14 7 1
io elat
19 u p
13 |5f
23 12IBi
25
8 5(St
-<Sh v. y
