The Specialist mist vuurwerk
Imponerende kroniek van eerste jaren aids-onderzoek
Bruidstaart op smaak
gebracht met tranen
In oude Polygoon-films dragen
alle meisjes witte schortjes
DONDERDAG 27 OKTOBER 1994
11
Cinekid Gala rechtsstreeks op tv
Sylvester Stallone blaast zelf zijn nieuwste film op
amsterdam Aanstaande zaterdag wordt om 17 uur op Neder
land 1 rechtsstreeks het 'Cinekid Gala '94' uitgezonden. In deze
speciale live-uitzending vanuit De Meervaart in Amsterdam,
worden de jaarlijkse prijzen uitgereikt voor de beste jeugdfilm
(de Cinekid Award) en het beste televisieprogramma's voor de
jeugd (de Grote en de Kleine Kinderkast-prijs). De prijzen wor
den overhandigd door bekende sterren uit de film- en televisie
wereld. Verder worden in deze uitzending ook de publieksprij
zen bekend gemaakt, die gekozen zijn door een speciale jury in
iedere provincie.
Voorafgaand aan het Gala zenden AVRO en KRO om 15.20 uur
de jeugdfilm Het Zakmes uit, die in 1992 de Cinekid Award kreeg
en die naast een Emmy Award en een Gouden Kalf op de Ne
derlandse Filmdagen óók de eerste prijs behaalde op het kin
derfilmfestival van Berlijn.
Filmer Zhang Yimou weer aan 't werk
utrecht Cineast Zhang Yimou, die vorig jaar strafmaatregelen
over zich afriep van de Chinese overheid, staat op het punt de
opnamen te starten van een nieuwe speelfilm. Yimou en zijn le
vensgezellin ster-actrice Gong Li namen deel aan het Festival
van Cannes zonder goedkeuring door de Chinese censuur te
hebben afgewacht. De regisseur en de actrice werden gestraft
met een reisverbod en ze zouden bovendien twee jaar lang niet
mogen werken aan internationale co-producties.
BIOSCOPEN
Natural Born Killers 16 j., dag
18.45,21 30. ma di ook 13.15, 16
CITY 7
Baby's Day Out dag. 13.15, 16,
18.45, 21.30
DESMET tel. 6273434
Zicht op Zee 16 j zo t/m wo 19.15
Whispering Pages 16 j., dag 20.45
06 16 j .dag. 22.15, do t/m za ook
19
Jeanne la Pucelle 16 j., deel 1 (Les
Batailles) do za di 19.30, deel 2 (Les
Prisons) vr zo ma wo 19.30
Papa, Vadertje Vorst Is Dood 16 j., do
vr 23, zo 14
KRITERION 1 tel. 6231708
Priscilla 16 j. dag 17.30,20,
22.15, di niet 22.15, do niet 20
Sneak preview 16 j.di 22.15
KRITERION 2
Lifetimes 16] dag. 17,zazoook
14.45
Kika 16 j.dag beh. vr za 19.30
Rock 'n Roll Junkie 16 j.dag. 21.45
RIALTOl tel 6623488
Ladybird Ladybird 16 j., dag 19.45,
22
RIALTO 2
De Rand van Europa 16 j., dag
17.45, 18,20, 22 15
Purab Aur Pachhin 16] zo 14
THE MOVIfcS 1 tel. 6386016
1000 Rosen 16 j dag 17.15,
19 30, 22, maniet 17.15, zazoook
15
plaatste. Dat de makers al deze
uiteenlopende aspecten bijeen
weten te houden is een knappe
prestatie. Dat daarbij het men
selijk aspect niet uit het oog
wordt verloren is bijna een
mirakel.
Het geraffineerde scenario
wisselt bekende en minder be
kende historische feiten af met
met zeer persoonlijke ontboeze
mingen van de direct-betrokke
nen. Hun angst, frustratie en
woede verschaft de film veel
van haar betrokkenheid. Zeker
wanneer een van de leidingge
vende onderzoekers zélf besmet
blijkt, krijgt de vijand plots een
gezicht.
De handelingen concentreren
zich rond een kleine kern on
derzoekers, gespeeld door voor
treffelijke karakterspelers als lan
McKellan. Nathalie Baye, Lily
lomlin en Charles Martin
Smith. Daarnaast duiken grote
namen als Richard Gere, Steve
Martin en zelfs Phil Collins op
in bijrollenm, die ver afstaan
van het werk waarmee ze be
kend zijn gpworden. Gere's pro
miscue choreograaf doet in elk
geval in niets denken aan de la
dies man die hij zo'dikwijls uit
beeldt. Matthew Modine lijkt
wat jong voor de dragende rtil
van Francis, maar hij slaat zich
er met zijn bekende enthousias
me goed doorheen. Absolute
uitblinker is Alan Alda als de vi
roloog Dallo, wiens ambitie bm
als de ontdekker van het virus
de geschiedenis in te gaan, bij
na fatale gevolgen heeft.
Wat de film zo realistisch (en
ook somber stemmend) maakt,
is dat het meest naargeestige
scenario dat de artsen zich hij
de aanvang van hun arbeid
voorstelden, de werkelijkheid
niet eens zou benaderen. Aids
(de term valt pas na ruim een
uur kijken) blijkt steeds meer de
'zwarte dood' van de twintigste
eeuw, en er is géén gulden pil
om dit te ver/achten. De ma
kers proberen dit ook niet, noch
worden er waarde oordelen ge
veld. De feiten zijn te drama
tisch om op wat voor manier
dan ook te romantiseren.
Homo-kanker bleek twintigste eeuwse pest
THE MOVIES 3
Four Weddings and a Funeral dag.
17.15. 19.30, 21.45, zazoook 15,
vr za ook 00.15
THE MOVIES 4
Shadowlandsdag. 19.15,zaook
14 30
Como Agua Para Chocolate 12 j.,
dag. 17, 21.45, zo ook 14.30
TUSCHINSKI 1 tel. 6262633
True Lies 16 j., dag. 12.45, 15.30,
18.15,21 15
TUSCHINSKI 2
When a Man Loves a Woman dag.
13.15, 16, 18.45,21.30
TUSCHINSKI 3
Clear and Present Danger 16 jdag.
13, 15.45, 18.30,21.30
TUSCHINSKI 4
The Client 16]., dag. 18.45. 21.30,
madiook 13.15, 16
TUSCHINSKI 5
Schindler's List 12dag. 20.15,
madiook 14
TUSCHINSKI 6
Wolf 12 j., dag. 13.15, 16, 18.45,
21.30
TUSCHINSKI CINEAC
Addams Family 2 dag. 11.45, 14.15,
16 45, 19.15,21.45
DE UITKIJK tel. 6237460
Fresa y Chocolate 16 j., dag. 17 30,
19.45, 22, zo ook 15
Het programma van de Haagse
en Leidse bioscopen staat op
de pagina 'Info'.
Ergens halverwege And the
band played on lanceert iemand
de wrange grap dat, als het aids-
virus ambtenaren in plaats van
homosexuelen zou treffen, de
Amerikaanse regering al lang
met de benodigde miljoenen
over de brug zou zijn gekomen.
Even dringt zich dan de vergelij
king met Hollywood op, waar
uit angst voor de zwijgende
meerdefheid de ziekte aids als
filmthema meer dan tien jaar
buiten de deur is gehouden.
En nog steeds is een film met
zo'n duidelijke stellingname als
And the band played on on
denkbaar als 'mainstream'film.
Het was dan ook televisie-pro
ducent Aaron Spelling die na ja
ren touwtrekken, dit gedetail
leerde verslag van de eerste ja
ren van de plaag als televisie
film realiseerde.
Gelukkig voor ons, blijkt nu.
And the band played on is een
op en top Amerikaans kwali-
teitsprodukt, maar dan zonder
het melodrama waarmee Holly
wood 'moeilijke' onderwerpen
aan de man pleegt te brengen.
De film volgt de moeizame
vorderingen van Amerikaanse
en Franse wetenschappers die
begin jaren tachtig de raadsels
rond een mysterieuze 'homo
kanker' proberen te ontrafelen.
De hardnekkigheid waarmee
deze ziekte haar geheimen be
waart, is echter slechts één van
problemen waarmee de groep
zich ziet geconfronteerd.
Want uit alle lagen van de be
volking ontstaat oppositie tegen
hun werk. De homo-gemeen
schap is bang voor het aan ban
den leggen van moeizaam ver
worven vrijheden, de regering is
bezig met ingrijpende bezuini
gingen op alle departmenten
behalve defensie, de bloedban
ken vrezen kostbare keuringen
van hun voorraad, de gezonds-
heidszorg wil uit angst voor lan
delijke paniek de eerste alarme
rende resultaten in de doofpot
stoppen, en collega weten
schappers op jacht naar een
Precies twintig jaar geleden
maakte een Amerikaanse
bodybuilder zijn entree in
de wereld van de film.
Twee jaar later al (in 1976)
ontving hij twee Oscar-no
minaties voor zijn zelfge
schreven film Rocky. In
middels is zijn naam we
reldberoemd en zijn bank
saldo astronomisch hoog.
Toch is de reputatie van
Sylvester Stallone niet au
tomatisch een garantie
voor succes, zoals blijkt uit
zijn nieuwste film The Spe
cialist. Na Cliffhanger en
Demolition Man een abso
lute teleurstelling, ondanks
Sharon Stone als blonde
engel der wrake aan zijn
zijde.
film recensie
henk maurits
Lido 2, Leiden; Euro Cinema 1, Alphen
a/d Rijn.
Na een wat slappe periode leek
Stalone vorig jaar weer hele
maal terug te zijn, als berggids
in Clijfhangeren kort daarna als
politieman in Demolition Man.
Flet aardige van deze laatste
films was, dat Stallone hierin
een ironische held speelde, die
net als Schwarzenegger in
True Lies zijn rol de nodige
humor wist mee te geven.
Deze knipoog naar het pu
bliek ontbreekt in The Specialist
Er zitten af en toe wel wat
grappen in de film, maar Stallo
ne is ditmaal toch vooral de se
rieuze, introverte explosieven-
expert Ray Quick, die in op
uit als het Michelin-mannetje
dat Sneeuwitje verkracht. Stal
lone acteert in sommige scènes
zo zeldzaam slecht dat het pijn
doet aan de ogen. Wat hij voor
beeld een stomende seksscène
moet zijn, pakt uit als een kou
de douche door het krampach
tige acteren van Stallone, die
vooral 'cool' en 'macho' wil
overkomen.
Nog erger wordt het wanneer
hij meer dan twee zinnen at h
ter elkaar moet uitspreken.
Zoals in de beginscène van de
film. waarin hij direct door Ja
mes Woods van het doek wordt
gespeeld. Maar Woods over
speelt daarna ook zichzelf om
dat hij niet strak genoeg in de
hand werd gehouden door de
nog vrij onervaren Peruviaanse
regisseur Luis 'l.ucho' Llosa; vo-
rig jaar in Hollywood debute
rend met de thriller Sniper.
maar nog niet echt klaar voor
het grote werk.
Naast de slecht in de hand
gehouden dure cast met
naast Stallone, Stone en Woods,
ook nog Eric Roberts en Rod
Steiger ontbreekt het in de
film aan echte spanning. Een
toch aardig gegeven als gang
sters, die de zenuwen krijgen
omdat elke knop die ze indruk
ken hun dood kan veroorzaken,
wordt nauwelijks uitgewerkt,
zoals ook het explosiegehalte
van de film erg tegenvalt. De
film begint weliswaar met hot
opblazen van een brug door
Stallone en Woods, maar daar
na duurt het een hele tijd voor
Stallone eindelijk zijn specialis
me mag botvieren.
Daarna wordt toegewerkt
naar wat een zinderende finale
zou moeten zijn. Vuur en vlam
men zijn er genoeg te zien,
maar echt explosief wordt The
Specialist geen moment.
lonkende Nobelprijs proberen
onderzoeksresultaten te stelen.
Intussen loopt de butcher's bill,
het macabere aantal sterfgeval
len dat onderzoeksleider Don
Francis (Matthew Modine) da
gelijks bijhoudt, pijlsnel op en
blijft een doorbraak uit.
And the band played on (de ti
tel verwijst naar het orkest van
de Titanic!) is een minutieus
vastgelegd document van een
onderzoek, dat naast de medi
sche wereld al snel de politiek,
de media en de gezondheids
zorg voor enorme dilemma's
Sneeuwwitje verleidt het Michelin-mannetje: Sharon Stone en Sylvester Stallone in The Specialist.
dracht van May Munroe
(Sharon Stone) drie mannen
moet /opblazen, die de ouders
van May hebben vermoord toen
ze nog een kind was. De indivi
dualistisch ingestelde Ray smelt
al snel voor de blonde schoon
heid, die in haar verleidelijke
jurken een lust voor het oog is.
Vooral haar rouwkleding die
zo afkomstig lijkt te zijn uit de
lingeriecatalogus van Beate Uh-
se mag er zijn, met dit ver
schil dat achter haar jarretel een
revolver steekt.
De begeerlijke May is minder
onschuldig dan ze zich aanvan
kelijk voordoet. Ze blijkt een
dubbelspel te spelen met de
brave Ray, die opstaat voor ou
dere dames in de bus, en die
zich zelfs vereenzelvigt met een
zielige zwerfkat op straat. Ray
blijkt al jaren te worstelen met
een schuldcomplex omdat hij
ooit een onschuldig meisje
heeft laten verongelukken bij
een bomexplosie. Maar de ware
schuldige daaraan was zijn oud
collega Ned Trent (James
Woods), die daarna door
toedoen van Ray is ontslagen bij
de CIA. Ned zint al jaren op
wraak en gebruikt daarbij May
als lokaas. May wipt in de film
dan ook heen en weer van de
een naar de ander om uiteinde
lijk te kiezen voor Ray.
Ondanks Stone als oogver
blindende verleidster, wil het in
de film niet echt gisten tussen
haar en Stallone. Mr. Universe
en Miss World gaan samen on
der de douche, maar het ziet er
Uitblinker Alan Alda (links) in heftig debat met Matthew Modine in
'And the band played on'.
FILMS IN LEIDEN
Magisch-realistische film in Kijkhuis
- film «voorbeschouwing
maria straatsma
Kijkhuis, Vrouwenkerksteeg 10, Leiden
Como agua para chocolate, do 27/10 t/m
wo 2/11,19.30en21 45 uur
De schrijfster van de roman Co
mo agua para chocolate schreef
zelf het scenario voor de ver
filming van haar bestseller, die
de komende dagen in het Kijk
huis is te zien. Laura Esquivel
laat het filmverhaal vertellen
door een vrouw in het heden
daagse Mexico. Die vrouw laat
zich door het kookboek van
haar oudtante Tita meevoeren
naar een geschiedenis, die
speelt in het begin van deze
Door de familietraditie ge
dwongen blijft oudtante Tita,
als jongste dochter, ongehuwd
om voor haar strenge moeder te
kunnen zorgen. Dit is voor Tita
een ware straf, want ze is hevig
verliefd op Pedro, die hetzelfde
voor haar voelt. Om toch zo
dicht mogelijk bij Tita te zijn,
trouwt Pedro met haar zus.
Tita (Lumi Cavazos) bracht
als kind bijna al haar tijd door
in de keuken van de hacienda
en leerde van de kokkin, die zij
eigenlijk als haar moeder be
schouwde, alles over de berei
ding van maaltijden. Haar culi
naire kennis en kookvaardig-
heid is haar enige mogelijkheid
om invloed uit te oefenèn op de
gebeurtenissen in het huis.
Wanneer Tita de bruidstaart
voor het huwelijk van Pedro en
haar zus bereidt, huilt^e bittere
tranen, die zich vermengen met
de ingrediënten. De bruilofts
gasten raken na het nuttigen
van de taart in een zwijgzame
en trieste stemming. Sterker
nog, als ze even later naar bui
ten snellen omdat ze hun
maaginhoud niet meer binnen
kunnen houden, is de bruiloft
pas echt verpest.
De gemoedstoestand van Tita
tijdens het koken heeft ook po
sitieve invloed op haar omge
ving. Na een met liefde bereide
maaltijd raakt de familie zo op
gewonden dat een van haar
zussen zelfs een douche moet
nemen om af te koelen. Het wa
ter kan haar verhitte lichaam
niet tot bedaren brengen en we
zien de stoom uit haar oren ko
men. Het douchehok vat vlam
en om zichzelf te redden rent de
naakte vrouw naar buiten, recht
in de armen vam een passeren
de revolutionair die op slag ver
liefd raakt en haar meeneemt
op zijn paard.
Met de weergave van deze
bovennatuurlijke elementen be
wijst Alfonso Arau, die de film
regisseerde, dat een magisch-
realistisch boek wel degelijk
naar het witte doek kan worden
vertaald.
Filmmuseum toont documentaires jubilerende Haarlemse filmfabriek
Vijfenzeventig jaar geleden verliet Jules Stoop de
Hollandia Filmfabriek en richtte in zijn Haarlem
se huis de Filmfabriek Polygoon op. Van die jubi
lerende filmfabriek herinneren oudere generaties
zich ongetwijfeld de bioscoopjournaals met de
onvergetelijke stem van commentator Philip
Bloemendal.
Populaire documentaires als Neerland's volksle
ven in de lente en Van Lobith tot aan zee raakten
in de vergetelheid. Wie ze nu ziet beseft echter
meteen dat Polygoon in de jaren twintig en dertig
ook in dit genre artistiek hoogwaardige films
maakte. Het Nederlands Filmmuseum presen
teert in november een selectie uit de tijd dat alle
Nederlandse meisjes nog een wit schortje en de
jongens een net zwart pakje droegen.
Stoop had bij de Hollandia Filmfabriek de in
zijn ogen ondergewaardeerde documentaire
afdeling geleid en wilde dit genre in zijn eigen fa
briek nieuw leven inblazen. Daarnaast had hij
grote filmprodukties over kunst en wetenschap in
gedachten. Om het hoofd boven water te houden
moest Polygoon de eerste jaren na de oprichting
in 1919 ook nog titelkaarten voor zwijgende films
en opdrachtfilms voor rijke families produceren.
Die noodoplossing was spoedig niet meer no
dig, omdat Stoop met het aannemen van de ge
broeders Ochse meteen een gouden greep deed.
Het duo bezorgde Polygoon in de jaren twintig
een grote faam op het terrein van de documen
tairefilms en stelde daarmee alle concurrenten in
de schaduw. B.D. Ochse regelde de zakelijke kant
en ster-regisseur en cameraman I.A. Ochse trok
erop uit. om lange documentaires met typisch
Nederlandse onderwerpen te maken.
Voor Neerland's volksleven in de lente uit 1921
filmde I.A. Ochse idyllische taferelen op het plat
teland. De staldeuren gaan openchapen, koeien
en paarden trekken de wei in. De route voert door
onaangetaste dorpjes met boerderijen en kinder
hoofdjes als bestrating. Boeren ploegen en zaaien
nog nijver zonder hulp van de huidige technische
hoogstandjes en een roebooitje met twee inzit
tenden glijdt door een verlaten Brabants veen. De
pastoor krijgt een mand eieren bezorgd door een
man die bij de deur nog beleefd zijn hoed af
neemt. Deze bewegende beelden geven een unie
ke indruk van Nederland in een tijdperk, dat we
alleen nog kennen van 'stille' oude ansichtkaar
ten.
Noordzee-visserij
Onder de titel Van I^bith tot aan de zee maakte
Ochse in 1922 de eerste grote aardrijkskundige
opdrachtfilm. De route aangevend op kaarten
met een aanwijsstok, maakte hij met de kijkers
een tocht van 172 kilometer over de Rijn, waarbij
ook de mensen op de oevers niet werden verge
ten. Zijn documentaire De Nederlandse Noordzee
visserij uit 1923, een onderwerp dat concurrent
Mullens had laten liggen, had zoveel succes dat
ook koningin-moeder Emma een voorstelling be
zocht.
Volgens de toelichting bij het programma be
reikte de wedijver tussen de filmbedrijven een
hoogtepunt, toen Ochse naar Nederlands-lndië
vertrok om daar maar liefst veertig kilometer film
te schieten. Met documentaires als De Tabakscul
tuur op Midden-Java uit 1927, wilde hij het suc
ces van Mullens film over de petroleumwinning
in de kolonie overtreffen.
Filmliga
De Filmfabriek Polygoon had naast I.A. Ochse ta
lentvolle cameralieden in dienst als Cor Aafjes,
Jan Jansen en Jo de Haas. In het programma is de
film opgenomen die Gor Aafjes in 1923 van het
hospitaal-kerkschip 'De Hoop' maakte. Met do
minee en dokter aan boord, is het schip voortdu
rend paraat voor vissers die op de Noordzee in
vaak riskante omstandigheden hun werk moeten
doen. De kijker ziet hoe de minuscule roeiboot
van 'De Hoop' over een woelige zee twee gewon
den gaat oppikken. Aafjes filmde ook het kerkje
van de vissers in Lerwick op de Shetland Eilanden
en de dominee die bidt bij het graf van een omge
komen Vlaardingse matroos.
Aafjes, Jansen en De Haas waren zeer beïn
vloed door de Filmliga, die onder meer Russische
avantgarde-films naar Nederland haalde. De
kunstzinnige principes van de Russische cinema
zijn terug te vinden in een film als Stalen knuisten
een opdracht van de Algemene Nederlandsche
Metaalnewerkersbond (1930, De I laas).
De komst van de geluidsfilms in de jaren dertig
betekende een breuk in de traditie van de geluid
loze documentaires. De produktie van bioscoop
journaals kwam geleidelijk centraal te staan en
Polygoon liet ook in dit genre de concurrenten
achter zich. De Haarlemse filmfabriek is in de ja
ren twintig en dertig echter medeverantwoorde
lijk geweest voor een klimaat, waarin vele instan
ties en bedrijven zichzelf in film geprofileerd wil
den zien. Zo kregen de talentvolle filmers irï dit
tijdvak een belangrijke kans zich te ontwikkelen.
Een Polygoonploeg aan het werk. De publiciteitsfoto werd rond 1950 gemaakt.
