'Vrede enig alternatief
voor geweld en agressie'
Harnas probeert
vredesakkoord
op te blazen
Feiten &Meningen
Legaliseren van
harddrugs miskent
kerntaak overheid
Paus veroordeelt in zijn boek levenswijze westerlingen
DONDERDAG 20 OKTOBER 1994
O P I N I E I
De discussie over de legalisering van hard
drugs is in een hogere versnelling geraakt.
Een speciale ambtelijke werkgroep heeft de
kosten op een rijtje gezet: ongeveer de helft
van het justitiële apparaat - politie, officie
ren van justitie, rechters en celcapaciteit -
wordt opgeslokt door drugs en aanverwante
misdaad. In guldens kost dat zes miljard per
jaar zonder dat het lukt om de handel echt
terug te dringen.
De strijd tegen de verdovende middelen
kan niet echt worden gewonnen. Aangezien
de gebruikers verslaafd zijn, blijft de vraag
ongeacht het aanbod gelijk. Als de politie
meer drugs onderschept, wordt het aanbod
kleiner en dus de prijs hoger. De paradox
van de strijd tegen de drugs is daarmee ge
geven: naarmate politie en justitie succes
voller zijn. wordt het aantrekkelijker om in
drugs te handelen. Tekenend is dat zelfs in
landen als Singapore en Maleisië ondanks
de doodstraf de drughandel welig tiert.
Dus redeneert de werkgroep de andere
kant op: legaliseer de handel. Drugsmokkel
loont dan niet meer, junks hoeven niet
meer uit stelen te gaan om hun shot te kun
nen betalen, en politie en justitie hebben
plotseling twee keer zoveel tijd voor al die
andere vormen van criminaliteit. Als de
overheid zelf harddrugs gaat verkopen, kan
ze er meer controle op houden en er boven
dien nog eens 150 miljoen gulden per jaar
aan overhouden.
Nu kun je met reden stellen dat softdrugs
niet gevaarlijker zijn dan wél toegestane
verslavende genotsmiddelen als alcohol en
tabak. Vandaar dat er in Nederland voor
softdrugs al sinds jaar en dag een gedoog
beleid wordt gevoerd. Maar over de gevaren
van harddrugs is iedereen het eens. Het ge
bruik van harddrugs is in tegenstelling tot
bijvoorbeeld drank of een stickie slechts
voor zeer weinig gebruikers in de hand te
houden. Een blik op de deerniswekkende
geestelijke en lichamelijke toestand van de
meeste junks spreekt wat dat betreft boek
delen.
Bezwaren tegen tegen legalisering en ver
koop van harddrugs door de overheid zijn
er legio. Een eerste is dat die daarmee een
veel onschuldiger imago krijgen: de over
heid verkoopt ze, dus met de gevaren zal
het wel los lopen. Daar helpt geen voorlich
tingscampagne tegen. Daarnaast wordt de
drempel voor het gebruik ook financieel
veel lager. Het instellen van een leeftijds
grens. of welke andere beperking bij de ver
koop dan ook, zal even weinig effect heb
ben als de geldende beperkingen op het
schenken van drank, het spelen op de gok
kast, de verkoop van krasloten of de ver
koop van vuurwerk.
Het belangrijkste bezwaar is echter dat le
galisering de legitimiteit van de overheid
zelf ondergraaft. Hebben kinderen niet het
recht om in een veilige omgeving op te
groeien? En hoort daar niet onder meer bij
dat gevaarlijke (roes)middelen zoveel mo
gelijk van hen worden weggehouden? En
heeft de overheid daar niet een taak in? Dat
heeft niets met paternalisme te maken,
maar alles met de meest fundamentele taak
van een overheid: de zorg voor het welzijn
van haar burgers. Dat is overigens ook het
grote bezwaar tegen de komende experi
menten met de verstrekking van heroïne
aan zwaarverslaafden, de zogenoemde ho
peloze gevallen. In feite zegt de overheid te
gen deze groep: u mag zich doodspuiten op
onze kosten, mits u zich koest houdt. Nog
geheel los van de overweging dat het een
stimulans is voor (nog) niet hopeloze ver
slaafden om door gedrag en gebruik het
predikaat hopeloos te verwerven.
Het antwoord op de vraag of de overheid
een groot deel van het justitiële apparaat
moet inzetten tegen de illegale handel in
harddrugs kan en mag niet alleen pragma
tisch zijn, en daar zit de grootste blinde vlek
van de werkgroep. Of de werkgroep en an
dere voorstanders van legalisering dat nu
leuk vinden of niet, de bestrijding van de
drughandel staat symbool voor een over
heid die pal wil staan voor zijn meest
kwetsbare burgers - in dit geval de opgroei
ende jeugd. Een staat die zijn jeugd uit
pragmatisme of fatalisme levensgevaarlijk
gif tegen weinig geld ter beschikking stelt,
vertegenwoordigt die norm niet meer. Le
galisering mag in een aantal opzichten heel
pragmatisch zijn, maar welke legitimiteit
heeft een overheid nog voor ouders wier
kinderen in de staatswinkels aan de heroïne
zijn geraakt?
SJAAK SMAKMAN
De aanslag van Harnas, giste
ren op een bus in het cen
trum van Tel Aviv, volgt op
een reeks van eerdere ter
reurdaden waarmee de radi
cale Palestijnse beweging het
vredesproces met Israël pro
beert te ondermijnen.
De laatste zeven maanden
vielen bij aanslagen op Israë
lische doelen die Harnas
opeiste meer dan twintig do
den en minstens vijf gewon
den. Het grootste aantal
slachtoffers viel bij bomaan
slagen op bussen in april van
dit jaar in Hadera en Afula.
Daarbij kwamen in totaal
dertien Israëli's om.
Vorige week werd de ont
voerde 19-jarige Israëlische
soldaat Nachson Wachsman
gedood tijdens een bevrij
dingsactie van het Israëlische
leger. Daarbij kwamen ook
een Israëlische soldaat en
drie Palestijnen om het le
ven.
Het bolwerk van de funda
mentalistische islamitische
Hamas-beweging zit in de
Gazastrook. Oprichter is de
58-jarige sjeik Ahmed Yassin
die sinds oktober 1991 een
levenslange gevangenisstraf
in een Israëlische cel uitziL
De halfverlamde leraar isla
mitisch recht houdt echter
niet op om ook vanuit zijn
cel regelmatig te waarschu
wen voor wat hij ziet als het
buigen van de PLO voor de
erkenning van Israël. Daarbij
verwees hij naar de stelling
dat Palestina Gods goed is en
daarom ondeelbaar.
Sjeik Yassin stichtte Harnas
kort na het uitbreken van de
intifada in 1987, de Palestijn
se opstand in bezet gebied.
Hij gebruikte daarbij de in
frastructuur van de Moslim
broederschap die dateert uit niet
de periode van de Egyptische stek
bezetting van de Gazastrook |eed
(1949-1967). Ondanks de fel- Pm(
le, diep religieus gemotiveer- &ec''
de anti-Israëlische retoriek |dcr
legde de Israëlische bezetter
Hamas in de beginperiode c
geen strobreed in de weg.
Een tegenwicht tegen de in- ZAAt
vloedrijke Palestijnse Bevrij
dingsbeweging (PLO) kwam
Israël wel goed uit. Harnas en
de PLO verschilden ook toen
al fundamenteel van mening
over een oplossing van het
Israëlisch-Palestijns geschil.
Pas in 1990 verklaarde de Is-
raëlische autoriteiten Harnas
tot een verboden organisatie.
Harnas bleef de grootste ri
vaal van de Fatah-beweging
van PLO-leider Yasser Arafat
Dit ondanks pogingen van de
PLO en vooral Arafat om de
verhoudingen te verbeteren.
In april ondertekenden beide
groeperingen tevergeefs een
overeenkomst waarin ze af
spraken het onderlinge
bloedvergieten te stoppen en j
tot samenwerking te komen.
Een oproep van Arafat bij
zijn komst in de Gazastrook
aan de Israëlische regering
om sjeik Yassin vrij te laten,
mocht niet baten.
Naar schatting staat 20 tot 30
procent van de inwoners van
de Gazastrook achter de ac
ties van de radicale verzets
beweging. Haar populariteit
nam na de recente arresta
ties van Hamas-leiders in de
Gazastrook door de politie
macht van de Palestijnse Na
tionale Autoriteit (PNA) ver
der toe.
onvermijdelijk.
Alles wijst erop dat Harnas een
groot deel van zijn operaties heeft
verplaatst naar de Westelijke Jor-
daanoever, ook al om conflicten
met Arafat zo veel mogelijk te ver
mijden. Dat Israël alles in het werk
stelt om de aandacht op de Gaza
strook te richten, heeft ook te ma
ken met de omstandigheid dat het
zelf niet bij machte is greep te krij
gen op de Hamas-militanten. De
ontvoerde soldaat Nachshon Wach
sman werd al vijf dagen vastgehou-
den in een huis op een steenworp
afstand van Jeruzalem, voordat de di
Israëlische veiligheidsdienst, af
gaand op een tip van Palestijnse C
collega's in de Gazastrook, daar U
lucht van kreeg. o
De positie van Arafat is niet benij- si
denswaardig. Maar waar het in e
laatste instantie om gaat, is de toe- d
komst van het Midden-Oosten, de v
lange termijn dus. Geen regering en 1<
geen autonoom bestuur kan gedo- t
gen dat politieke en godsdienstige j 1;
groepen eigen wapenvoorraden 1
aanleggen en met burgeroorlog 1
dreigen.
Het tragische voorbeeld van Liba- 1
non moet genoeg zijn om Arafats
Palestijnse Nationale Autoriteit, in
samenwerking met het Israëlische
leger op de Westelijke Jordaanoever
(er, is geen alternatief)in actie te I
brengen. Dat zal leiden tot bloedige 1
confrontaties en politieke proble
men, maar die zinken in het niet bij
de situatie die zal ontstaan als Ha
rnas de vrije hand wordt gelaten.
Compromissen zijn mogelijk in de
politiek, maar niet in de strijd tegen
godsdienstig obscurantisme.
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Israël en PLO moeten Hamas hard aanpakken
Honderden Israëli's ventileerden gisteravond in Jeruzalem hun woede over de bloedige aanslag in Tel Aviv. Ze riepen leuzen tegen premier Rabin en verwierpen de vredes
besprekingen met de Palestijnen. 'Dit is geen vrede' aldus de demonstranten. foto menachem kahana
Tien dagen al heerst in Israël de sfeer van een
achtbaan. De terreuraanslag in Jeruzalem van
vorige week zondag stortte de vredestrein in
een diepe afgrond. Daarna was er de bekend
making van de Nobelprijzen voor Rabin en Pe
res. Onmiddellijk gevolgd door de bloedige af
loop van het gijzelingsdrama. Nauwelijks beko
men van de emoties ondertekende Rabin in
Amman een voorlopig vredesverdrag met Jor
danië. Maar gisteren zorgde de bomaanslag in
Tel Aviv voor een nieuwe rit naar de diepte.
„We weten dat het vredesproces vij
anden heeft", zei minister van bui
tenlandse zaken Shimon Peres.
„Maar we zijn niet van plan naar
hun pijpen te dansen. Het Israëli
sche volk is geschokt door het ver
lies van zo veel levens, dat is lo
gisch. Maar om in de toekomst
meer levens te sparen, moeten we
vrede introduceren als alternatief
voor geweld en agressie".
Het vredesproces gaat dus door.
Van het Syrische onderhandelings
front is geen nieuws te melden en
bijgevolg richt de aandacht zich op
de Palestijnen. De Israëlisch-Pales-
tijnse onderhandelingen bevinden
zich weer eens in een moeilijke fase.
Volgens het in Oslo ontworpen tijd
schema hadden er in juli van dit
jaar algemene verkiezingen moeten
worden gehouden voor een Pales
tijnse autonomieraad. Maarzoals
het er nu naar uit ziet, zullen de Pa
lestijnen op zijn vroegst in het ko
mend voorjaar kunnen stemmen.
Het is ook nog mogelijk dat het hele
verkiezingsavontuur zal worden af
geblazen. Alles hangt af van het
overleg dat Israël en de PLO in Cai
ro voeren en van de situatie 'in het
veld'.
Arafat staat voor een dilemma. Hij
kan de verkiezingen zo breed mo
gelijk opzetten, hopen dat de PLO
een ruime meerderheid behaalt, en
dan verder regeren aan het hoofd
van een democratisch gekozen li
chaam. Maar stel voor dat de PLO
het niet redt. Zelfs als het afwij
zingsfront een grote minderheid in
de raad gaat vormen, zal het voor
Arafat niet meevallen de orde te be
waren.
Aan de andere kant zijn de reacties
voorspelbaar als de PLO-leider de
deelname door partijen van het af
wijzingsfront zou verbieden, al of
niet op bevel van Israël. Niet alleen
Harnas en de radicale seculiere
groepen zullen hem dan van anti
democratisch gedrag beschuldigen,
maar ook binnen zijn eigen Fatah
zal dat soort kritiek zijn te horen.
De PLO-leider had gehoopt dat hij
de situatie de baas zou kunnen
worden door een strikte scheiding
te maken tussen enerzijds Harnas
als politieke beweging en anderzijds
Harnas als verzets- en terreurorga
nisatie. De gewapende vleugel, ope
rerend onder de naam Izadin al-
Kassem-brigade, telt volgens de Is
raëlische inlichtingendienst niet
meer dan 150 a 200 meest jonge le
den. Maar dan spreken we alleen
over de harde kern.
Zelfmoordacties, zoals die van gis
teren in Tel Aviv, worden zelden
uitgevoerd door mensen die bekend
staan als 'soldaten' van Izadin al-
Kassem. Het gaat in de meeste ge
vallen om sterk gemotiveerde bui
tenstaanders. Bij voorkeur trekt de
brigade daarvoor jongeren aan van
wie een naast familielid door de Is
raëli's is gedood en die alleen nog
als martelaar willen sterven.
De situatie is nog ingewikkelder
doordat er geen duidelijke scheids
lijn kan worden getrokken tussen de
politieke en de gewapende Harnas,
hoe graag Israël en de PLO dat ook
willen. Niet alleen is de ideologie
dezelfde via een islamitisch gere
geerd Palestina naar een islamitisch
geregeerd Midden-Oosten zonder
Israël maar ook is het nog niet
voorgekomen dat politieke leiders
onverbloemd afstand nemen van de
daden van de militanten. Het zijn
immers twee taktieken, die in nau
we coördinatie moeten leiden tot
hetzelfde doel.
Israël eist van Arafat dat hij Harnas
in de Gazastrook onschadelijk
maakt. Maar Arafat ziet geen moge
lijkheid te slagen waar het Israëli
sche leger in gebreke is gebleven.
Vorige week heeft hij onder zware
Israëlische druk een paar honderd
Hamas-activisten in de cel gezet.
Het gevolg is dat bekende politieke
Hamas-leiders in Gaza niet meer
met hem willen spreken. Een dia
loog over de verkiezingen of Ha
rnas wil deelnemen moet nog wor
den afgewacht is daardoor on
mogelijk geworden. Als de Palestijn
se politie zou overgaan tot het inne
men van de aanzienlijke wapenar
senalen van Harnas compleet
met huiszoekingen en arrestaties
lijkt een Palestijnse burgeroorlog
Een Israëlische grenswacht draagt een zwaar gewonde vrouw weg na de aanslag op een bus in het hartje van
Tel Aviv. foto z/v koren- yedioth
WIM STEVENHAGEN
Tijdens een plechtige bijeenkomst in Milaan is giste
ren het boek 'Over de drempel van de hoop' van paus
Johannes Paulus II gepresenteerd. Het zeer persoon
lijk getinte werk is vertaald in 21 talen en zal vandaag
gelijktijdig in 38 landen, waaronder Nederland, uit
komen. Met een geschatte oplage van twintig miljoen
exemplaren heeft het boek nu al de status van best
seller. In Nederland is het boek uitgegeven door Veen
te Amsterdam, die, als gebruikelijk in de uitgeverswe
reld, weigert te zeggen hoe groot de oplage is en wat
de uitgeverij voor de Nederlandse rechten heeft be
taald.
Het hoofd van de RK Kerk heeft schriftelijk geantwoord
op 35 vragen van de Italiaanse journalist Vittorio Mes-
sori. In het ruim 200 bladzijden tellende boek zet de
paus de hoofdlijnen van het rooms-katholieke geloof
uiteen, met veel filosofische en historische verwijzin
gen. Het is voor het eerst dat een paus zijn opvattingen
in een gewoon boek op publiceert in plaats van op de
gebruikelijke manier via encyclieken en apostolische
vermaningen.
In zijn woord vooraf zegt Messori, die zijn vragen op ui
terst kruiperige wijze heeft geformuleerd, dat het pries
terschap van de vrouw, de pastorale zorg voor homo
seksuelen en gescheidenen en andere brandende wa
gen in de Rooms-Katholieke Kerk niet in dit boek aan
de orde komen. Het gaat hem om de 'waarheden van
het geloof. Dat leidt tot vragen als: Bestaat er een God;
waarom is er lijden: waarom zijn er zoveel religies.
Papa Wojtyla, zoals de paus in Italië wordt genoemd,
keert zich vooral tegen het denken en de levenswijze in
het Westen. Hij levert niet alleen scherpe kritiek op het
consumptiegedrag, maar ook op het positivistische
denken waarin geen plaats voor God is. Toch is er vol
gens de paus sprake van een omkeer: 'de mens van on
ze tijd ontdekt weer het sacrum, het heilige'. Het is 'to
taal onjuist' dat de wereld de paus en de kerk de rug
heeft toegekeerd. Een zelfde optimistische visie heeft
de paus op de hedendaagse jongeren die volgens hem
wel degelijk belangstelling voor de kerk hebben.
Over de toekomst van de kerk zegt de paus: „Het evan
gelie is niet de belofte van gemaldcelijke successen. Het
belooft niemand een gemaJckelijk leven. Het stelt ei
sen." Bij haar evangelisatie gaat de kerk iedere dag de
strijd aan met de geest van deze wereld. Tegenover het
evangelie staat 'een machtige anti-evangelisatie' die
over de steun van de media beschikt.
In zekere zin is de mens de weg kwijtgeraakt, meent de
paus. Dat geldt ook voor degenen die preken, catechese
geven en opvoeden. „Zij hebben de moed verloren om
'met de hel te dreigen'."
Krachtig pleit de paus voor het recht op leven. Hij wijst
'categorisch iedere aanklacht of verdenking van een
veronderstelde obsessie van de paus' op dit gebied van
de hand. De vrouw heeft geen recht op een vrije keuze
omdat het 'eenvoudig gaat om het gebod Gij zult niet
doden'. Dit gebod laat geen enkele uitzondering toe,
voegt de paus eraan toe.
Het feminisme 'heeft zijn wortels in het ontbreken van
echt respect voor de vrouw', aldus de paus. Hij verwijst
naar zijn opvoeding die door een groot respect voor de
wouw, en vooral de vrouw die moeder is, werd geka
rakteriseerd. Tegenover het feminisme stelt de uit Po
len afkomstige paus de Maria-devotie. „Aanvankelijk
vond ik dat ik enige afstand moest nemen van de Ma
ria-devotie uit mijn jeugd en meer Christus tot centrum
van mijn devotie moest maken." Later kwam hij tot het
inzicht dat juist Christus centraal staat in de verering
van de Moeder van God.
Het is volgens de kerkleider 'niet misplaatst' te waar
schuwen tegen Oosterse meditatietechnieken. En over
New Age zegt de paus dat 'men zichzelf niet kan wijs
maken dat deze tot een vernieuwing van de godsdienst
leidt'. Voorzichtiger is hij over het jodendom, hoewel
'het grote protest' tegen de openbaring in Christus ge
stalte kreeg in achtereenvolgens jodendom en islam.
Maar 'dit bijzondere volk blijft de tekenen van de uit
verkiezing in zich dragen'. De Kerk moet de joden niet
de weg blokkeren om zich in het Nieuwe Verbond te
herkennen. De manier om 'niet te blokkeren' is stellig
de weg van de christelijk-joodse dialoog, aldus de paus,
die laat weten 'nooit twijfels' te hebben gehad over de
erkenning van de staat Israël.
DEN HAAG-MILAAN ANP-Rtr-AFP
