Dood sekteleden
lijkt massamoord
Regeringscoalitie Oostenrijk staat op springen
Buitenland
Wetgeving laat sekten de vrije hand
Mega Lego Supercar
NAVO wil robuuster
optreden in Bosnië
Generaal McArthur wordt gewassen
VN en hulporganisaties
verlaten front Liberia
Russische communisten doen toch
niet mee aan boycot parlement
ZATERDAG 8 OKTOBER 1994
AFP Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Asmk laled
Press DPA Deutsche Presse Agenlur CPD Geassocieerde Pers Diensten Ind The
Independent IPS Inter Press Service RTR Reuter UPI United Press International
Treinongeluk Denemarken kost 28 levens
kopenhagen Bij een treinongeluk in Denemarken zijn gisteren
28 mensen gewond geraakt. Het ongeluk gebeurde toen twee
treinen frontaal op elkaar botsten op het traject tussen Helsingor
en Gilleleje, een populaire badplaats ten noorden van Kopenha
gen. De oorzaak van het ongeluk was niet onmiddellijk bekend.
Britse douane vindt 100 kilo heroïne
gravesend De Britse douane heeft gisteren 102 kilo heroïne
aangetroffen in de deuren van een vrachtwagen geladen met
Duitse chocoladerepen. 1 let is de op drie na grootste hoeveel
heid heroïne die ooit in Groot-Brittannië is gevonden. De waar
de van de partij wordt geschat op meer dan 25 miljoen gulden.
De vrachtwagen kwam donderdag uit Vlissingen in Sheemess
aan. De 51-jarige Griekse chauffeur is gearresteerd.
Nieuwe premier Azerbeidzjan benoemd
bakoe Premier Geidar Alijev van Azerbeidzjan heeft gisteren
per decreet Faoed Goelijev aangesteld als waarnemend premier.
Hij volgt Soeret Goeseinov op die daags tevoren door het kern-
parlement was ontslagen wegens zijn deelname aan een gewa
pende opstand. Het parlement had Goeseinovs vertrek geëist
wegens 'medeplichtigheid aan een couppoging, ongehoorzaam
heid jegens de president en ernstige tekortkomingen in zijn
werk'.
Ex-koning mag Roemenië niet in
Boekarest De voormalige koning Michael van Roemenië, die
gisteren in Boekarest aankwam met een vliegtuig, heeft geen
toestemming gekregen het land binnen te komen. Dit hebben
ooggetuigen op de luchthaven verklaard. Kx-koning Michael en
zijn vrouw Anne vertrokken na een uur onverrichterzake, zei Di-
nu Patriciu, leider van de koningsgezinde Liberale Partij.
Minister Syrië spreekt Israëlische pers
JERUZALEM-WASHINGTONDe Syrische minister Farouk al-Shara
(buitenlandse zaken) heeft gisteren in Washington een interview
gegeven aan de Israëlische televisie. Het was de eerste maal dat
een Syrische politicus een vraaggesprek aan een Israëlische jour
nalist gaf. Ook overhandigde Al-Shara de Amerikaanse president
Clinton een boodschap van de Syrische president Assad waarin
deze zijn wil onderstreept om vrede te sluiten. Hen top tussen
Assad en de Israëlische premier Rabin vindt Al-Shara op dit mo
ment nog voorbarig.
parus-den haag
afp-epd-anp
In de naam van de rechten van de mens genieten
sekten in geheel Europa van de vrijheid van gods
dienst. Geen enkel land heeft een specifieke wet
geving die gericht is op de bestrijding van extre
me religieuze groeperingen,
n Nederland verklaarden regering en parlement
in 1985 dat de toenmalige nieuwe religieuze be
wegingen geen groot gevaar voor de geestelijke
volksgezondheid vormden. Het is echter niet uit
te sluiten, aldus de regering destijds, dat er ooit
nieuwe religieuze bewegingen zullen ontstaan die
een groot gevaar voor de geestelijke gezondheid
van de leden inhouden. In dat geval zou de over
heid gedwongen zijn passende maatregelen te
nemen.
In het rapport werd wel kritiek geuit op enkele
sekten, namelijk de scientologj'-kerken de moon-
sekte. De handelwijze van eerstgenoemde bewe
ging, die dossiers van sympathisanten aanlegt,
staat volgens de commissie op gespannen voet
met de vrijheid van godsdienst. De moon-sekte
benadert met haar ledenwerving de grenzen van
het toelaatbare doordat er sprake is van 'versluie
ring' van de identiteit.
Net zomin als in Nederland hebben dergelijke
onderzoeken, vaak op initiatief van de overheid,
in andere landen tot bijzondere wetgeving geleid.
Zwitserland kent sinds de invoering van de
grondwet in 1848 en de herziening ervan de vrij
heid van godsdienst en geweten alsmede die van
vergadering. Het aantal sekteleden in Zwitserland
is onbekend, maar wordt door experts op minder
dan 1 procent van de zeven miljoen Zwitsers ge
schat. Na de ontdekking van de lijken heeft een
lid van de regering gezegd er niet aan te denken
een anti-sektenwet in te voeren. Daarvoor is de
geloofs- en gewetensvrijheid in het welvarende
Zwitserland een te groot goed.
In Portugal kunnen sekten zich als 'religieuze ge
meenschap' laten legaliseren. De autoriteiten
houden de activiteiten van de sekten nauwlettend
in de gaten, maar dit heeft nog niet tot een proces
geleid. In Duitsland kunnen sekten worden ver
volgd op grond van artikel 1 van de grondwet
waarin de waardigheid van de mens 'onaantast
baar' wordt genoemd. Maar de sekten kunnen
zich beroepen op artikel 4, waarin de godsdienst
vrijheid is vastgelegd. Naar schatting zijn er in
Duitsland ruim 700 niet-officiële religieuze groe
pen met een aanhang van ongeveer twee miljoen
mensen.
De andere Europese landen kennen geen anti-
sektenwet.
Zwitserse politie zoekt leiders Schotwonden en drugs in lijken
brussel anp
De NAVO heeft VN-secretaris-
generaal Boutros Ghali toe
stemming gevraagd voor een
robuuster optreden in de wa-
penvrije zones van Bosnië. In de
gisteren aan de VN gestuurde
brief, doet het bondgenoot
schap gedetailleerde voorstellen
om de afschrikkende werking
van het luchtwapen te vergro
ten. De NAVO wil het toene
mende gebruik van zware wa
pens in de veiligheidszones te
gengaan. Ook wil de NAVO het
afsnijden van elektriciteit of wa
ter en het tegenhouden van
voedselkonvooien in de gebie
den voorkomen.
Volgens NAVO-bronnen gaat
het om drie maatregelen:
Snellere onderhandelingen-
tussen de NAVO en de VN-vre-
desmacht (Unprofor) over de
vraag of een luchtaanval nood
zakelijk is.
Kantoor Finifest
Italië onderzocht
MILAAN-ROME Rtr-AFP
De Italiaanse financiële recher
che heeft gistermorgen in alle
vroegte het hoofdkantoor van
het bedrijf Fininvest van pre
mier Silvio Berlusconi door
zocht. Fininvest is verwikkeld in
een aantal onderzoeken naar
mogelijke corruptie. Volgens
woordvoerders van justitie wa
ren de agenten op zoek naar be
wijzen van schendingen van de
mediawet door het abonnee-te
levisiestation Telepiii waarvan
Fininvest mede-eigenaar is. Het
vermoeden bestaat dat Berlus
coni toch een meerderheid van
de aandelen van Telepiü con
troleert via onduidelijke finan
ciële constructies in Luxemburg
en via aandelen van vrienden.
Fininvest wordt ervan verdacht
agenten van de financiële re
cherche die deze praktijken op
het spoor waren, te hebben om
gekocht. Het huiszoekingsbevel
was dan ook getekend door on
derzoeksrechters van de opera
tie Mani Pulite (Schone^ Han
den) onder leiding van Antonio
Di Pietro. Tijdens de inval zijn
twee computerschijfjes en an
dere documenten als bewijsma
teriaal in beslag genomen.
Geen waarschuwingen meer
vooraf bij een luchtaanval. Ove
rigens zal de NAVO rekening
houdqp met de omstandighe
den. Als zij een benzine-opslag-
plaats in de buurt van een
school besluit te bombarderen,
volgt wel een waarschuwing.
De derde wens van de NAVO
geldt de mogelijkheid om bij
een luchtaanval uit meerdere
doelen te mogen kiezen. Afhan
kelijk van de aard van de schen
ding wil de NAVO-luchtmacht
de vrijheid om meer strategi
sche doelen te kunnen vernieti
gen.
De verdragsorganisatie bena
drukt dat de rol van de VN op
geen enkele wijze in het ge
drang hoeft te komen bij de
nieuwe benadering. De Unpro-
for-commandant moet altijd
vooraf toestemming geven en
kan zelfs een missie afbreken
als de omstandigheden daartoe
aanleiding geven.
De Zwitserse politie heeft gisteren arrestatiebevelen uit
gevaardigd tegen de leider van de Orde van de Zonne
tempel, Luc Jouret en zijn compagnon Joseph di Mam-
bro. De politie zoekt de twee omdat wordt vermoed dat
de 53 sekteleden die inmiddels dood zijn aangetroffen in
Zwitserland en Canada, lang niet allemaal zelfmoord
hebben gepleegd. Een aantal van hen bleek een zware
drug in het bloed te hebben. Ook werden schotwonden
aangetroffen. Het is overigens de vraag of de leiders nog
leven of bij de branden zijn omgekomen.
drugs en schotwonden waren
gevonden. Tien lijken hadden
plastic zakken over de hoofden
en bij een aantal waren de han
den gebonden. Bij een lijk in
Cheiry trof de patholoog
anatoom sporen van een injec
tie aan. Volgens een woordvoer
der van de universiteit van
Lausanne kunnen onderzoek en
identificatie nog weken duren.
Sommige verbrande lichamen
zijn gekrompen tot de helft van
dé oorspronkelijke grootte. An
dere stoffelijke overschotten
gaan zeer snel tot ontbinding
over, hetgeen wijst op de aan
wezigheid van gif of drugs.
In de Canadese provincie
Québec vond de politie gister
morgen vroeg drie lijken, waar
onder dat van een baby. De
stoffelijke resten, die steekwon
den vertoonden, lagen in het
uitgebrande huis waar eerder al
cheiry-geneve-montreal
gpd-anp-epd
Onderzoeksrechter Jean-Pascal
Jacquement zei gisteren voor de
Zwitserse radio dat Jouret dins
dag, een dag voor de ontdek
king van de lijken, is gesigna
leerd in Granges-sur-Salvan,
één van de dorpen waar de po
litie doden ontdekte. Ook Jo
seph di Mambro is in het dorp
gezien in de buurt van de cha
lets. De meest voor de hand lig
gende theorie is daarom dat zij
ook in bij de branden zijn om
gekomen. Aanwijzingen daar
voor zijn het verkoolde cheque
boekje van Jouret en de ver-
moedleijk vondst van het lijk
van dé vrouw van di Mambro.
De Zwitserse autoriteiten be
gonnen te twijfelen aan een col
lectieve zelfmoord, na de lijk
schouwing waarbij sporen van
palo* Een Filipijnse arbeider haalt een doekje langs het standbeeld van de Amerikaanse generaal Douglas McArthur. In de Filipijnen wordt dit
weekeinde herdacht dat McArthur en zijn manschappen precies vijftig jaar geleden de door Japan bezette Filipijnen betraden. De landing leidde tot
de bevrijding van de eilandengroep die uiteindelijk in 1946 autonoom werd. foto reuter pedro uchi
parus» Bezoekers van de Parijse Motor Show die gisteren is begonnen, blijven even staan bij de Supercar, ge
maakt van 650.000 Legoblokjes. Nog nooit eerder werd met de kunststof steentjes een voertuig van dit for
maat gemaakt. De Supercar is voorzien van een vier-wiel-aandrijving, weegt duizend kilo en heeft een V-8
motor (met acht cilinders). foto epa Frederick florin
twee verbrande lijken waren
aangetroffen. „Het is moord",
aldus een woordvoerder van de
politie. Naast de lijken lag een
bebloed mes.
De Zwitserse pers omschrijft
de 70-jarige Di Mambro, een
Franse Canadees, als de tweede
man binnen de Orde van de
Zonnetempel. Hij zou bekend
staan als 'de kleine Napoleon'
en 'dictator' en sommige zien
hem zelfs als het werkelijke
brein achter de sekte.
De Zwitserse televisie meldde
dat sommige slachtoffers 'in
een voorop gezette val' waren
gelopen. Een aantal van de do
den zou niet tot de sekte heb
ben behoord, maar naar de cha
lets zijn getogen om rekeningen
te innen. Onderzoeksrechter
André Piller bevestigde dat de
Orde financiële problemen had.
Inmiddels is duidelijk dat één
van de 53 slachtoffers een uitge
sproken tegenstandster van de
sekte was. Een Canadese vrouw
was naar Zwitserland gereisd
om haar echtgenoot over te ha
len de Orde te verlaten en naar
huis terug te keren. Een even
eens omgekomen vrouw be
hoorde wel tot de sekte, maar
zou volgens haar in Québec
achtergebleven man 'gegijzeld'
zijn en aboluut geen zelfmoord
hebben willen plegen.
'Nobelcomité
dubt over prijs
voor Vrede
parusap
De joodse schrijver en men
senrechtenactivist Elie Wie-
sel die in 1986 de Nobelprijs
voor de Vrede won, heeft gis
teren gezegd dat het Nobel
comité in dubio is over de
vraag aan wie de prijs van dit
jaar moet worden toegekend.
Het comité twijfelt tussen de
Israëlische premier Rabin en
zijn minister van buitenland
se zaken Peres voor het his
torische vredesakoord met
de PLO. Ook de mogelijkheid
de prijs aan beide te geven of
ook aan Pl.O-leider Arafat,
wordt overwogen.
De vijf leden van het comi
té zijn deze week in het ge
heim bijeen geweest in hel
Noorse Oslo om te besluiten
wie de winnaar wordt van de
7 miljoen kroon (ruim 1,6
miloen gulden) die aan de
prijs verbonden zijn. De win
naar wordt volgende week
vrijdag in Oslo bekendge
maakt. Het comité wil niet
loslaten wie de 132 genomi
neerden zijn en zwijgt in alle
talen over de nominatie van
Arafat en de Israëlische lei
ders.
„Dit is de eerste keer in de
geschiedenis dat ze er zo
lang over doen om een win
naar te kiezen", zei Wiesel
die er zelf de voorkeur aan
geeft om beide Israëlische
leiders te onderscheiden. „Je
kunt Rabin niet over het
hoofd zien, zonder Rabin zou
er geen vredesproces zijn ge
weest. Hij is het hoofd van de
regering." Wiesel is zelf ove
rigens geen lid van het No
belcomité.
Plunderingen en geweld worden lien teveel
monrovia ap
De Verenigde Naties en andere
hulporganisaties hebben giste
ren gezegd dat ze alle activitei
ten in de oorlogszones in Libe
ria zullen stopzetten, waardoor
honderduizenden vluchtelingen
op zich zelf worden aangewe
zen. In een gezamenlijke verkla
ring lieten de hulporganistaties
weten dat het besluit was inge
geven door de toenemende
plundering van ziekenhuizen,
pakhuizen en woningén van
hulpverkeners en de „algemene
afbraak van macht en gezag, de
snelle groei van de burgerlijke
chaos en de storende groei van
het aantal facties en splinter
groeperingen in heel Liberia."
Hulpverleners zeiden dat de
beslissing was genomen nadat
rebellen bij een aanval op het
Phebe ziekenhuis bij Gbarnga
drie Liberiaanse verpleegkundi
gen hadden gedood. Op het
moment dat de rebellen aanvie
len, bevonden zich zo'n 20.000
vluchtelingen in het gebied, al
dus de hulporganisaties. Het ge
vecht in de regio barstte drie
weken geleden opnieuw los.
Sinds Taylor op kerstavond
1989 vanuit Ivoorkust het land
binnenviel, hebben twee op de
drie van de 2,3 miljoen Liberia-
nen huis en haard verlaten.
Taylors aanval ontaardde in een
stammenstrijd die zich door het
hele land verspreidde en waar
bij volgens schattingen van de
VN minstens 150.000 mensen
zijn gedood.
Haïtiaanse senaat maakt weg
vrij voor amnestie aan Cédras
PORT-AU-PRINCE Rtr-AFP
De Haïtiaanse senaat heeft gisteren een wet goedgekeurd waaron
der de verdreven president Jcan-Bertrand Aristide het recht krijgt
de leiders van de militaire staatsgreep van 1991 amnestie te verle-
nen. De militaire leider generaal Raoul Cédras heeft beloofd na
zo'n amnestie op te stappen. Aristide moet nu de wet tekenen en
een decreet uitvaardigen met een nauwkeurige omschrijving van
de voorwaarden voor amnestie.
Senator Julio Larosilière stelde ook de oprichting van een 'waar-
heidcommissie' voor. Deze moet de schendingen van de mensen
rechten tijdens het militaire bewind onderzoeken. Ook wil hij een
'compensatiefonds' om slachtoffers schadeloos te stellen. De se
naat zal zich op korte termijn over het voorstel buigen.
De Amerikaanse regering heeft gisteren gezegd dat er nu al Ame
rikaanse troepen van Haïti worden teruggetrokken. Functionaris
sen van de ministeries van buitenlandse zaken en defensie zeiden
voor de Commissie van de Strijdkrachten van het Huis van Afge
vaardigden dat een vredesmacht van de Verenigde Naties de taken
van de Amerikanen binnen vier lot zes maanden kan overnemen.
Het Amerikaanse Congres had eerder om een zo spoedig mogelijke
terugtrekking van de troepen gevraagd.
moskou Rtf
De communisten in het Russi
sche parlement hebben zich
gisteren teruggetrokken uit de
boycot van het lagerhuis. Eerder
op de dag hadden zij samen
met twee andere belangrijke
oppositiepartijen tot de boycot
besloten zolang een incident
met de ultra-nationalistische
leider Zjirinovski niet is opge
lost. Maar partijleider Zjoega-
nov zwaaide later op de dag om.
Dit gebeurde nadat het huis had
besloten volgende week een de
bat te wijden aan de betrekkin
gen tussen het huis en de Russi
sche president Jcltsin. Zjoega-
nov adviseerde ook Zjirinovski,
wiens Liberale Democratische
Partij (l.DP) als eerste tot de
boycot overging, terug te ko
men van het besluit.
Zjirinovski kreeg aanvankelijk
niet alleen navolging van de
communisten, maar ook van de
Agrarische Partij. Hij besloot lot
de boycot uit protest, omdat hij
eerder deze week geen toestem
ming kreeg voor een tussenstop
in de Russische stad Kemerovo
toen hij met zijn vliegtuig op
weg was naar Noord-Korea.
Volgens de ultranationalist werd
hij om politieke redenen tegen
gehouden als onderdeel van
een overheidscampagne tegen
zijn persoon.
De drie oppositiepartijen
hebben 180 vertegenwoordigers
in de 450 zetels tellende doema.
Door een boycot zou de behan
deling van elke wet worden ge
blokkeerd. Zjrinovski zei giste
ren al dat hij uit het pact voor
burgelijke vrede van president
Jeltsin stapt. Dit pact werd in
april ondertekend door bijna
250 groeperingen en is bedoeld
om politiek geweld te voorko
men.
den haag frans rukaart
De Oostenrijkse minister van buiten
landse zaken heeft de knuppel in het
hoenderhok gegooid. Een week voor
de parlementsverkiezingen, die mor
gen worden gehouden, twijfelde
Alois Mock hardop aan de wenselijk
heid van voortzetting van de grote
coalitie tussen zijn OVP en de SPÖ
van kanselier Franz Vranitzky.
De opmerking van Mock, dat zijn
conservatieven met elke oppositie
partij willen regeren, was weinig
minder dan een aanzoek aan het
adres van Jörg Haider en diens, in
naam, liberale partij. De verwarring
in Wenen was groot.
In mei hadden de SPÖ en de ÖVP
nog schouder aan schouder gestaan
bij het referendum over toetreding
tot de Europese Unie. Tot hun op
luchting, en die van de twaalf lidsta
ten van de EU, kozen de Oostenrij
kers met onverwacht grote meerder
heid voor aansluiting bij de Europese
familie. De peilingen wezen op een
uitslag in de buurt van 50 procent
voor en 50 procent tegen. Maar bij
het referendum zei 66,6 procent van
de kiezers 'ja' tegen aansluiting.
Commentatoren in Wenen wijzen
erop dat partijen met het naderbij
komen van de verkiezingsdag van
nature de neiging hebben, zich ten
koste van andere ook coalitiepart
ners te profileren. Maar Mock zei
nog meer: „Het zou de democratie in
dit land zeker niet schaden als de so
cialisten een aantal jaren in de oppo
sitie gingen." Oostenrijk wordt sinds
1987 geregeerd door een grote coali
tie van sociaal- en christen-democra
ten. Al 24 jaar levert de SPÖ de kan
selier.
Als de (zwarte) ÖVP echt tot een coa*
litie besluit met de (blauwe) FPÖ,
zou dat ernstige twijfels doen rijzen
over de rol van Oostenrijk in de Eu
ropese Unie, zo zei kanselier Vra
nitzky. Wenen treedt per 1 januari
1995 toe tot de Unie. En dan zou de
FPÖ, die fel campagne heeft gevoerd
tegen de toetreding, regeringsverant
woordelijkheid hebben, zo ging hij
verder.
De veruit populairste politicus van
Oostenrijk liet in het afgelopen
weekeinde ook weten dat 'een
blauw zwarte coalitie erg schadelijk
is voor Oostenrijk' zelf. Vranitzky
greep tegelijk de openhartigheid van
Mock aan om erop te wijzen dat zijn
eigen SPÖ de enige partij is die elke
vorm van coalitie met de FPÖ uit
sluit.
In zijn avances, naar de liberalen
stond Mock niet alleen. Vice-kanse-
lier Erhard Busek sloot zich vierkant
bij zijn partijgenoot aan. „Mock had
volstrekt gelijk, de sociaal-democra
ten zijn te sterk", zei hij toen de pers
hem om commentaar vroeg.
De campagne tegen de toetreding tot
de EU werd met enthousiasme en
zeer gedreven geleid door de FPÖ en
diens leider Jörg Haider. Hij heeft
een sterk vermogen om de gewone
man naar de mond te praten. Met
leuzen als 'Eigen volk eerst' en 'Dam
de misdaad in' profileert Haider zich
als een ware populist. Een aantal ja
ren geleden verloor de 44-jarige I lai-
der het premierschap van Karinthië.
Hij had Hitier geprezen omdat er in
nazi-Duitsland geen werkloosheid
bestond.
Met zijn polariserende optreden
heeft Haider door de jaren heen be
paald succes gehad. Het aantal libe
rale zetels in het parlement ging van
12 in 1986 naar 33 in 1990. Maar zijn
optreden heeft hem ook nadelen op
geleverd. Na een in 1992 door hem
georganiseerd volkspetitionnement
om het aantal buitenlanders in Oos
tenrijk extra aan banden te leggen,
scheidden vijf parlementsleden zich
af van de FPÖ. De kans is groot dat
dit nieuwe Liberale Forum morgen
boven de kiesdrempel blijft.
De voortekenen voor de twee grote
Oostenrijkse partijen zijn niet al te
gunstig: Dij de begin deze week ge
houden verkiezingen voorde be
drijfsraden verloor de SPÖ vijf pro
cent, de ÖVP moest 2,5 procent te
rug. Daarentegen won de FPÖ 5,7
procent. Verder is het in hel nadeel
van de coalitie dat het aantal werklo
ze Oostenrijkers in september bijna
5.000 hoger was dan in augustus.
Vanaf links: Eberhard Busek, leider van de ÖVP, Jörg Haider (FPÖ) en bondskanse
lier Franz Vranitzky (sociaaldemocraten). foto epa
