Pension voor
daklozen
nu al overvol
Spermabank raakt peetvader kwijt
Leiden
Stoelen gehandicapten
spoorloos verdwenen
Neem een proefabonnement, "7 WEKEN. VOOR 33,80
BEL 071-128030
Smalle brandgang bij 'Koets' Gemeente vraagt
roept verzet omwonenden op zwembad De Zijl
Verpauperde panden mogelijk toch gesloopt
ZATERDAG 8 OKTOBER 1994
LEIDEN KEES VAN KUILENBURG
Het was toch al een treurige bedoening die optocht maandag
voor bewoners van het gezinsvervangend tehuis De Brunei uit
Leiderdorp. In de stromende regen keek een aantal bewoners,
onder wie enkele met een verstandelijk of lichamelijke handi
cap, op de Zoeterwoudse Singel naar het langstrekkende
schouwspel.
Tot de kletsnat ie kijkers het zat waren en van narigheid een
droog onderkomen zochten in een koffiehuis op de hoek van de
Singel en het Plantsoen. ..Daar werden we erg gastvrij ontvangen
en mochten we vanachter de ramen toch nog naar de optocht
kijken. Al was het /idit niet al te beet orrdai de ruiten waren be
slagen, de bewoners genoten toch", vertelt lokatiehoofd Jan
Roem.
„Het vervelende was echter, dat toen we na afloop van de op
tocht werden opgehaald onze acht tuinstoelen weg waren. Die
stoelen hadden we meegenomen voor bewoners die niet zo
goed ter been zijn. Of ze nu per ongeluk zijn weggehaald dan
wel gestolen weten we niet."
Roem heeft overal geïnformeerd of iemand wist waar de tuin
stoelen gebleven waren. „Medewerkers van de gemeente l eiden
hebben ze wel zien staan, bij het weghalen van de hekken, maar
de stoelen ongemoeid gelaten. Wellicht heeft een van de omwo
nenden ze binnengehaald. Dat hopen we maar, want het gaat
toch om een behoorlijke schadepost."
TERGEND
Maakt u uw borst maar nat. Ook volgend jaar glijden er
brand, al enkele jaren leeg en
wachten op de slopershamer.
De gemeente weigerde echter in
1991 een sloopvergunning af te
geven. Er moest eerst een goed
gekeurd bouwplan komen voor
het hele Leidsch Dagblad-com
plex dat sinds vorig jaar leeg
staat als gevolg van de verhui
zing van deze krant naar de
Rooseveltstraat.
Deze koppeling tussen sloop-
en bouwvergunning heeft de
gemeente in de hele stad inge
steld om zogeheten 'gaten' te
voorkomen. „Maar sinds 1991
zijn er weer drie jaren van ver
val bijgekomen. Niet dat er bij
die oude panden direct instor
tingsgevaar bestaat, maar een
sloopvergunning zou nu zeker
meer kans maken", aldus P.
Prudhomme van Reine, de
rechterhand van wethouder T.
van Rij (PvdA/ruimtelijke orde
ning).
„Dat is een nieuw geluid en
we zullen kijken wat we er mee
doen", reageert adjunct-direc
teur G. Arnold van Damiate. Of
een hernieuwde aanvraag voor
een sloopvergunning ook de
deur uitgaat, weet hij nog niet.
Maar de toezegging dat de he
renhuizen aan de Witte Singel
ook zonder bouwvergunning te
gen de vlakte mogen, is wel een
pluspunt in de onderhandeling
met potentiële kopers.
Volgens Arnold zijn er nog
steeds drie mogelijke kopers
voor het grondgebied tussen
Witte Singel, de universiteitsge
bouwen en de Maliebaan. Be
kend is wel dat de universiteit er
daar een van is. Het grote pro
bleem bij de verkoop is dat de
gemeente middels het zogehe
ten bestemmingsplan eist dat er
ook woningen komen. Dat is
ook de oorzaak van de lange
leegstand van ondermeer de
herenhuizen.
Müfcéa/frTOJu""
Vanaf 26 september komt deze medewerker van
de dienst Milieu en Beheer, samen met zijn collega's,
op een andere dag uw huisvuil ophalen.
Alle informatie daarover staat in de folder die
bij u bezorgd Is. U kunt ook bellen: 25 21 30
weer gemeentelijke belastingaanslagen in uw brievenbus
die die van dit jaar overtreffen. Het blijft namelijk kommer
en kwel met de huishoudboekjes van gemeenten.
Hoewel gemeentebesturen roepen dat ze bezuinigen, mer
ken u en ik daar niets van. integendeel. Dat heeft iets tegen
strijdigs: er wordt in gemeentehuizen geschrapt in de kos
ten, maar tegelijkertijd moeten burgers meer gaan betalen.
Waar blijven die bezuinigingen? Wie profiteert daarvan?
o ontheffing voor
„Wij als kleintjes worden in een
hoek gedrukt, en voor wie ei
genlijk?" Nel Meeder, omwo
nende van de nieuwe Koets-o-
theek op de hoek Lammer
markt/Molenwerf, is veront
waardigd over de geplande
nooduitgangen van het nieuwe
complex. Vlak achter haar wo
ning aan de Nieuwe Mare komt
volgens haar een brandgang die
zowel voor de bezoekers van de
discotheek als de bewoners van
de nieuwbouw is bedoeld. Die
vluchtroute' is volgens haar en
andere omwonenden veel te
smal voor duizend bezoekers.
Uit onvrede heeft ze een brief
geschreven aan D66-gemeente-
raadslid W. Egels in de hoop dat
hij 'politieke druk' kan uitoefe
nen. Egels heeft de zaak inmid
dels bij de gemeente aange
zwengeld.
Begin september lag het
bouwplan voor het complex ter
inzage en konden omwonenden
de tekeningen zien. Toen kwam
Meeder erachter waar de nood
uitgangen komen. Zij stapte
naar de gemeente om ophelde
ring te vragen. Een ambtenaar
vertelde haar dat de vluchtroute
inderdaad achter haar huis zal
lopen.
Meeder is niet alleen bang dat
de brandgang te smal is in geval
van nood, maar zij vreest ook
dat de route als 'achterom'
wordt gebruikt door de bewo
ners van de nieuwe woningen.
De bouwer van het complex,
de Katwijkse aannemer D. van
der Plas, ontkent dat de brand
gang achter de woningen aan
de Nieuwe Mare komt. Volgens
hem is de vluchtroute gepland
door de centrale poort in de
nieuwbouw. Deze poort zal na
zes uur 's avonds alleen nog van
de buitenkant kunnen worden
geopend door de bewoners, van
de binnenkant kan de poort wel
gewoon open. Van der Plas is
van plan om hierover nog een
gesprek te hebben met de be
woners van de Nieuwe Mare en
de gemeente.
Meeder gelooft niet in dat
praatje. De aannemer is volgens
haar 'nooit open en eerlijk ge-
heeft voordat het bouwen be
gon min of meer toegezegd dat
mijn woning en ook die van on
ze buren een achter-uitgang
zou krijgen. Maar hij wilde niet
óns van een achter-uitgang
voorzien, maar de discotheek."
Meeder is er ook van over
tuigd dat de poort in de nieuw
bouw een veel beter alternatief
is voor de vluchtroute en be
grijpt niet waarom de smalle
steeg van 1.20 meter breed
daarvoor wordt aangewezen.
Er zijn meer mensen in de
omgeving van de nieuwe disco
theek die weinig trek hebben in
een brandgang. De bewoners
van de Marepoortkadeflat heb
ben met behulp van een advo
caat afgedwongen dat de nood
uitgang in elk geval niet aan de
kant van het binnenterrein van
hun flat komt.
De gemeente gaat ook voor
zwembad De Zijl een ontheffing
aanvragen van de verplichtin-
Ken die zijn opgenomen in de
nieuwe Wet Hygiëne en Veilig
heid Zwemgelegenheden. Ver
leent de provincie geen onthef
fing dan moet hel zwembad per
I januari 1995 worden gesloten.
De ontheffing wordt aange
vraagd in afwachting van een
besluit over de toekomst van
het zwembad. Het voortbestaan
van zowel De Zijl als De Vliet
staan ter discussie in de komen
de bezuinigingsronde van de
gemeente Leiden. Voor het
openhouden van De Vliet zon
der de daarvoor vereiste rnilie-
vergunning - heeft de provincie
reeds toestemming gegeven.
Deze ontheffing geldt tot het
jaar 2000. Besluit de gemeente
raad tot het definitief openhou
den van beide zwembaden dan
moet er zo n 1,5 miljoen gulden
worden geïnvesteerd om alsnog
te voldoen aan de verscherpte
milieuregels.
Het dienstencentrum voor dak- en thuislozen aan de Ou
de Rijn begint overvol te raketi. Dat is op te maken uit
een evaluatierapport van directeur W. Bots, dat woens
dag wordt besproken in de raadscommissie. Het zwer
verspension opende een halfjaar geleden zijn deuren. In
mei kwamen er dagelijks vijf a tien bezoekers. Tegen
woordig zijn dat er zo'n vijfentwintig. Het aantal dak- en
thuislozen in de Leidse regio wordt geschat op vijftig tot
honderd.
De capaciteit van de bezoekers
ruimte bedraagt tien personen.
Vaak komen de thuis- en daklo
zen in grotere aantallen tegelijk.
De oplossing is spreiding. De
directie overweegt daarom de
invoering van bezoekerspasjes.
Opvangcentra voor dak- en
thuislozen in de grote steden
zijn Leiden daarin al voorge
gaan.
Ook is uitbreiding van de me-
dewerkersgroep gewenst. Mo
menteel werken in het zwer
verspension een coördinator
(32 uur per week), een hulpver
lener (20 uur per week) en zes
vrijwilligers. Op korte termijn
moeten daar nog eens 20 'pro
fessionele uren' bij.
De kosten van het project
raamt Bots op anderhalve ton
per jaar. De gemeente subsidi
eert dit jaar voor 70.000 gulden
en volgend jaar voor een ton.
Inmiddels hebben ziektekosten
verzekeraars voor 1994 en 1995
50.000 gulden bijgedragen.
De zwervers kunnen bij het
centrum, dat is ondergebracht
in het diaconale gebouw De
Bakkerij, terecht voor brood,
soep, een douche, bemiddeling
en schone kleren. Ook wordt
het dienstencentrum gebruikt
als postadres waardoor de zwer
vers bereikbaar zijn voor de so
ciale dienst.
Bots heeft na een half jaar al
een aardig beeld van het type
bezoekers dat bij het zwer
verspension over de vloer komt.
Bijna zeventig procent is man
en jonger dan veertig jaar. „Op
vallend is de tamelijk grote
groep jongeren tot 20 jaar: tien
procent", schrijft de directeur.
In de leeftijdsgroep 40- tot 50-
jarigen zijn de vrouwen ver in
de meerderheid.
Bijna de helft van de bezoe
kers heeft geen vaste woon- of
verblijfplaats. Niet een van hen
verricht betaalde arbeid. De
helft van de bezoekers leeft van
de bijstand. Zeven procent heeft
geen inkomsten.
Volgens de coördinator is het
merendeel van de zwervers,
zo'n 64 procent, 'redelijk ge
zond'. Een kwart tot eenderde is
verslaafd aan alcohol of hard
drugs. Eentiende deel kan het
gokken niet laten.
Eremedaille voor 'vuttende' analist Kees van Voorst
Eigenlijk zit het nog gekker in elkaar. Al een aantal jarer
achtereen krijgen gemeenten minder geld van de rijkso
heid. Daardoor blijven gemeenten met ongedekte tekor
Tegelijkertijd predikt de rijksoverheid dat wij het toch vooral
rustig aan moéten doen, geen hoge salariseisen moeten stel
len. Want dat is slecht voor de economie. Daarom zijn u en
ik dit jaar niet of nauwelijks gestegen in salaris of uitkering.
Voor dat matigingsbeleid worden we via de gemeentebestu
ren dus onmiddellijk weer gestraft. Want Wie er ook op de
nullijn zijn blijven zitten, niet de tarieven van de overheid.
Het Rijk schrapt gewoon op uitgaven door gemeenten min
der geld te geven. Op hun beurt verhogen gemeenten de
plaatselijke belastingen en leges.
Heel vaak blijken gemeenten trouwens veel te ruim te heb
ben begroot. Dan wordt bijvoorbeeld het boekjaar 1993 af
gesloten met 'winst'. Er zijn dan tonnen over. Dat geld gaat
niet terug naar de burgers, maar verdwijnt in allerlei spaar
potjes van de gemeente. Waarvoor onze hartelijke dank.
De meesten van ons hebben ongetwijfeld alleen met de ge
meente te maken - de burgerlijke stand even buiten be
schouwing gelaten - als het gaat om het verkrijgen van een
een paspoort of rijbewijs. Volgens de meeste gemeenten is
de prijs van het verstrekken van die documenten kostendek
kend. ofwel: er wordt niets op toegelegd of aan verdiend.
Waaróm is een paspoort of rij
bewijs in de ene gemeente dan
twee keer zo duur is als in een
andere? Waarom mag ik mijn
paspoort niet aanschaffen in de
gemeente die het goedkoopste
werkt?
Wat de plaatselijke belastingen
betreft is er een kleine pleister
op de wonde. Steeds meer ge-
u in termijnen betaalt. Dat geeft
u het wellicht aangename ge
voel dat u tergend langzaam
wordt uitgekleed. Aan het eind
van het jaar blijft het resultaat
hetzelfde: de verwarming staal
laag, de gordijnen zijn dicht, u
rilt over uw hele lichaam.
De toestand van deze herenhuizen aan de Witte Singel is r
i brand nog verder verslechterd.
LEIDEN LOMAN LEEFMANS
De oude, sterk verpauperde he
renhuizen aan het begin van de
Witte Singel kunnen wellicht
toch worden gesloopt. De ge-
is bereid de koppeling
een sloopverguning aan
bouwvergunning te laten
;n. Dit naar aanleiding van
brand die dinsdag
nacht woedde en de staat van
de panden opnieuw heeft ver
slechterd.
De panden zijn eigendom van
Damiate bv, de firma die onder
meer het Leidsch Dagblad uit
geeft. De oude herenhuizen zijn
korte tijd gekraakt geweest
maar staan nu, na een eerdere
Hij blijft een oogje op de afde
ling spermatologie houden.
Maar sinds 1 oktober is analist
Kees Van Voorst weg bij de sper
mabank in de vrouwenkliniek
van het AZL. „Ik vind het niet
jammer. Ik heb veertig jaar in
rijksdienst gewerkt en dan kun
je in de VUT. Je moet gaan af
bouwen", aldus Leidenaar Van-
Voorst, die gistermiddag de ere
medaille in goud, verbonden
aan de orde van Oranje-Nassau,
kreeg uitgereikt. Hij staat be
kend als de 'peetvader' van de
spermabank. „Al is dat erg veel
gezegd."
Het was Van Voorst die met
de arts J. Wildschut de sperma
bank midden jaren zeventig in
zijn huidige vorm opzette.
„Daarvoor werd alleen met vers
sperma gewerkt. Mevrouw'
kwam zeg maar een half uur na
'meneer' en dan was er kunst
matige inseminatie. Het was in
een tijd dat er nog niet over aids
en geslachtsziekten werd ge
sproken."
Van Voorst werkte eerder als
analist bij het Instituut voor
Veeteeltkundig Onderzoek
('daar begon ik met sperma-on
derzoek'). Daarvoor zat hij bij
het Rijksinstituut voor de Volks
gezondheid. Bij de Nederlandse
Spoorwegen begon hij ooit. „Ik
had in tien, twaalf jaar avond
studie mijn analistendiploma's
gehaald."
De Leidse spermabank van
het AZL wordt nu beschouwd
als een van de grootste en be
langrijkste van Nederland. „Vijf
tig actieve donoren uit het hele
land is heel veel. In het begin
waren ze moeilijk te krijgen,
was het een taboe, kwamen ze
schuchter binnen", weet Van
Voorst. „Nu is het een doorsnee
van het volk. Van de bouwvak
ker tot de professor zit er tus
sen. Wij hebben een heel goed
contact met de groep, die elke
veertien dagen een avond komt.
Wil je alleen komen, zonder an
dere donoren te zien, dan kan
dat overdag." Een computer
zorgt dat het zaad van de ver
schillende donoren evenredig
wordt verdeeld. „Wij creëren
hier geen superman, een per
soon die er uitspringt.
Hoewel de donoren in princi
pe voor de ontvanger anoniem
blijven, kun je tegenwoordig
ook naar het 'tweede loket'.
„Dat gaat via de notaris. Een
ouder weet dan dat hij een do
nor krijgt van wie de anonimi
teit kan worden opgeheven. Bij
het eerste loket blijft de donor
anoniem." Een wetsontwerp,
dat de anonimiteit moet ophef
fen als het kind volwassen is ligt
voor nader beraad bij de rege-
Geëerd analist Kees van Voorst bij een tank met vloeibare stikstof, waarin sperma bij 196 graden onder nul
tientallen jaren bewaard kan blijven. foto henk bouwman
ring. Van Voorst is er tegen. „De
hele beroepsgroep trouwens.
Hoeft niet wettelijk geregeld te
worden, dat kunnen we zelf met
die verschillende loketten."
De spermabank doet meer.
Ook het zaad van kankerpatiën
ten die bijvoorbeeld door be
straling onvruchtbaar dreigen te
raken, wordt hier vast ingevro-
Het sperma moet direct na de
lozing in een potje bewogen
worden, om het te laten ver
vloeien. Er komt antivries bij en
het wordt weer geschud. Vervol
gens wordt met een apparaat
het sperma vanuit het potje va
cuüm in een groot aantal rietjes
('in dertien kleuren') opgezo
gen. die luchtdicht met een
stofje worden afgesloten. „In
een rietje zit een kwart milliliter.
Van één man maak je 20, 30
rietjes", zegt Van Voorst. Die
komen vervolgens in een bak
stikstof die naar honderd gra
den onder nul moet. Tenslotte
wordt het opgeslagen in een
tank van 196 graden onder nul
met vloeibare stikstof. „Het kan
op deze manier tientallen jaren
bewaard blijven. Er is hier nog
sperma uit 1975. Onze incu
batietijd is negen maanden in
de tank. Pas daarna wordt het
gebruikt vertelt Van Voorst.
Hij ontwikkelde dit 'Leidse mo
del'. „Je had nauwelijks buiten
landse voorbeelden. Als wij iets
invoerden, kwamen de meeste
spermabanken naar ons toe."
Van Voorst deed ten slotte
ook nog andere dingen in het
AZL. „Ik deed de moeilijke ge
vallen bij de bloedafname, en ik
deed kleine technische dingen
in de kliniek. Ook alle compu
ters hier bij spermatologie ston
den onder mijn beheer. Ik heb
er speciale programma's voor
geschrevea"
Voor verveling zal ook de ko
mende tijd bij hem geen plaats
zijn. „Ik verzamel postzegels en
hou heel erg van klussen."
