uqn&r&n
'In het holst varide nacht'.
SPOOKT HET
'Gouden Griffels
wil ik niet'
'Schrijven meer
ziekte dan werk'
Be^d
met de
Gouden
Griffel
1994
Be^d
met het
Gouden
Penseel
1994
Silvester
Kinderboekenweek
BIJ DE KLER?
Kom zelf kijken
tijdens de
KINDERBOEKENWEEK
5-14 oktober
DEK VER
InterHolland
Huis-aan-Huis
met effekt
072-157900.
Jeugdboeken van huisarts Toon
Teilegen geliefd bij jong en oud
Tausto Koppie' vooral braaf
HLav jêê
OONnFRDAC, fi DKTORFR
2L
'Programma Kinderboekenweek 1994
z/r. 7 okt. Linekt "Dijkzeul vertelt over Haar boeken, voor
kinderen vanaf 9 jr. van 16.00 tot 18.00 u.
za. 8 okt. Schminken, door Margreet "Würzer, van 11.00 tot
15.00 u.
zo. 9 okt. 1'erhaaltjes voor de kleintjes vanaf 4 jr. door
"Kathleen v.d. "Weerdom 15.00 u. toegang f 3,50.
di. 11 okt. Tcd van Lieshout over zijn boeken... voor kinderen
vanaf 6 jr. van 16.00 tot 18.00 u.
ivo. 12 okt. 'Kikt Meijer vertelt verhaken, toegang f 3,50. 15.00
u. voor kleintjes, 16.00 u.: vanaf 8 jr.
za. 15 okt. (Portrettekenen door Saskia Masse tinkt van 12.00
tot 15.00 u.
071-1 28658.
Rapenburg 17 Leiden
(ia
•Jeugdboekhandel
Kinderboekenweek 5 t/m 15 oktober 1994
Toon Teilegen
schreef o.a.:
'Bijna iedereen ÖL
kon omvallen' Man PP Pn«t
(Gouden Griffel 1994) IVldllce rüM
illustreerde o.a.
'Misschien waren
zij nergens' van
Toon Tellegen
op zaterdag 8 oktober
van 14.00 uur - 15.00 uur
bij
j£L Bockhandel Kooyker J
Breestraat 93 begane grond Leiden f
Zaterdag 15 oktober van
10.00-17.00 uur
CD-i demonstratie
speciaal voor kinderen
Bij Boekhandel
uw Libris boekhandel
Nieuwe Rijn 45-46
2312 JG Leiden
Tel: 071-120885/143370
een prachtige collec+ie
kinderboeken vindt u bij:
Boekhandel
Wagenaar van Halem
Havenstr. 10 2211 EH Noordwijkerhout
Tel.: 02523-74625
VERSPREIDERS -
Wereld is Lydia Rood nog niet groot genoeg
De bekroning
De Zilveren Griffel voor Een mond vol dons
heeft Lydia Rood nog liever dan een Gouden:
,,De Gouden Griffel wil ik niet. Omdat dat altijd
boeken zijn die kinderen niet lezen. Er staat in
de bibliotheek haast nooit een stempel in. De
Gouden Griffel moet altijd zo vreselijk literair
met een grote hoofdletter zijn." Rood zou liever
een bekroning van de Kinderjury krijgen.
De werkplaats
Lydia Rood woont in het sprookjesdorp Mar
ken. Haar werkplek is op de bovenverdieping
van het houten huis, waar zij overdag uitzicht
heeft op de Gouwzee: ,,Dat is het belangrijkste
van die kamer." Schrijven doet
zij rechtstreeks op de computer:
„Achter elkaar door. Ik kauw
niks. Ik zie voorbijkomen hoe
het eruit moet zien. Ik ga niet
woorden zitten proeven. Tegen
woordig schrijf ik zelfs brieven
op de p.c."
De Kinderboekenweek is jarig. laargang nummero
veertig, die voor de gelegenheid het thema 'In het
Holst van de Nacht' meekreeg, zorgt de komende we
ken voor flink wat reuring op school, in bibliotheek,
boekwinkel en buurthuis.
Tot en met 15 oktober is het óók feest bij uitgeverij
Leopold. Twee van hun kinderboekenauteurs, l.ydia
Rood en Sjoerd Kuyper, vielen dit jaar in de prijzen
met respectievelijk Een mond vol dons en Robin en
Suze.
Jeugdboeken-recensent Casper Markesteijn door
kruiste Noord-Holland en noteerde aan de hand van
een vijftal vragen de overeenkomsten en verschillen
tussen twee even veelzijdige als populaire Zilveren
Griffel-winnaars.
r de Gouden Strop
wekeri i
De achtergrond
De wijde wereld lijkt voor Lydia
Rood nog niet groot genoeg. Re
gelmatig trekt ze erop uit om te
doen, te beleven, mee te maken
en van haar ervaringen soms
gebruik te maken voor haar
boeken. Zo trok ze samen met
haar intussen negenjarige doch
ter Roosmarijn een week mee
met een circus. Ze gebruikte de
schat aan ervaringen die ze daar
opdeed voor Gabber.
Momenteel werkt ze aan een
boek dat in Los Angeles speelt.
Ze was daar een maand, werkte
een ziekenhuis als tolk voor de Spaanstalige
patiënten ('Voor het eerst dat ik iets met mijn
Spaans deed'), sprak met mensen, bezocht
scholen en rechtszalen. Spaans gaat haar onge
twijfeld goed af, want vóór Lydia de school voor
journalistiek deed, studeerde ze Spaans, maar
ze maakte haar studie niet helemaal af. Tijdens
haar stage bij De Volkskrant, waar ze zeven jaar
journalist was, studeerde ze alsnog af. „Dus ik
ben heel braaf. Burgerlijk ook."
De vakantie die ze onlangs in Afrika door
bracht, moet uitmonden in een tripje dat ze
mee gaat maken als kok voor een gezelschap
toeristen. Dit 'om het echte leven te leren ken
nen.' Met dat burgerlijke gedrag van Rood valt
het dus wel mee. Afwisseling genoeg.
Voor alle leeftijden
Die afwisseling is er ook in haar werk. Haar
Roosmarijn-boeken (zoals Gebakken moeder
met spek bij voorbeeld) zijn bedoeld voor de
onderbouw van de basisschool. Boeken als
Gabber en het bekroonde Een mond vol dons
passen meer bij de bovenbouw. Voor het voort
gezet onderwijs zijn er Maanzaad en Erin de
Enige en haar lezers kunnen daarna naadloos
overstappen op
haar romans,
haar erotische
columns in de
VIVA of in de
thrillers die ze
samen met haar
broer Niels on
der de naam
Rood Rood
schrijft. Konings
water, de nieuw
ste, werd genomineerd
1994.
Voor de groepen 5/6 was er dus nog niks.
„Dat was irritant", vond Rood. Dus schreef ze
Marietje Appelgat en liaar vieze vrienden, een
verhaal over een waanzin
nig smerig meisje dat ook
niet anders dan smerig wil
zijn: „Het is net een trapje
hoger dan de Roosmarijn-
boeken." De 'Liesbeth', aan
wie het boek is opgedra
gen, is uitgeefster Liesbeth
van Houten van Leopold:
„Ik had het af op haar ver
jaardag. Liesbeth is hier dol
op. Het kan haar niet vies
genoeg zijn."
De research
Geen nadrukkelijk onder
zoek voor haar boeken.
Daar houdt ze niet van.
Aantekeningen die bedoeld
zijn voor een verhaal maakt
Lydia nooit tijdens haar
verblijven elders. Over het
historische Erin de Enige.
de taal en de gebrui-
r ik wil wel een link
hebben met de echte historie. Mijn moeder is
historicus. Die zet ik dan gewoon aan het
werk."
Opvallende feiten staan in haar geheugen ge
grift. Tijdens haar verblijf in Los Angeles viel
het haar op dat veel illegale kinderen de eerste
weken zoveel dorst hadden. „Dat kwam door
dat ze gewend waren aan kraanwater drinken,
maar het water in Los Angeles is echt niet te
zuipen, zo smerig." Zo'n gegeven komt zeker
terug in het boek dat zij over haar verblijf daar
gaat schrijven.
Duizenden van dat soort details heeft ze op
gedaan. En die moet Lydia Rood kwijt, want „ik
schrijf gewoon boeken die voor mijn gevoel ge
schreven moeten worden, omdat ik anders niet
verder kan leven."
Sjoerd Kuyper voor het eerst écht bekroond
Lydia Rood: 'De Gouden Griffel
moet altijd zo vreselijk literair met
een grote hoofdletter zijn.'
PUBLICITEITSFOTO
„De locatie
ken zijn
Griffel voor Ro
bin en Snze is
voor Sjoerd
Kuyper de eer
ste échte kroon
op het schrijf
werk. Hij weet
overigens wel
wat het is om in
de prijzen te vallen, want de speelfilm die door
Ben Sombogaart van zijn bock Het zakmes
werd gemaakt, kreeg niet alleen een Gouden
Kalf, maar (in 1993) ook de prestigieuze Emmy
Award. Toen Sjoerd Kuyper vorig jaar terug
kwam van de prijsuitreiking was
de straat waar hij woont 'hele
maal versierd.'
De werkplaats
Op kilometers afstand van het
kleine Noordhollandse Bakkum
heeft de vriendelijke postbode
geen enkele moeite, feilloos de
weg te duiden. Kuyper op zijn
beurt weet weer exact wanneer
de PTT'er bij hem de post komt
bezorgen. Vanuit zijn apart
staande werkkamer achterin de
tuin heeft Kuyper over een 'be
schermd' weiland een onbelem
merd uitzicht tot aan de rand
van een bos. De komst van de
rode postauto is elke dag weer
een onderbreking waar Sjoerd
naar uitkijkt. Si - w-LI
Schrijven gebeurt bij Kuyper 8en ,s hl'jkl
direct op de computer. Hij
moést daar wel op gaan werken
toen hij voor de televisie ging schrijven en hij
de tekst rechtstreeks op schijfje aan moest leve
ren: „Zelfs voor poëzie is het de meest ideale
uitvinding. Maar het is zielig voor het Letter
kundig Museum, want daar krijgen ze nu nooit
meer van die mooie, handgeschreven ma
nuscripten."
De achtergrond
De Robin-vethalen (Robinszomer, Robin en Su
ze, Robin en Sinterklaas en Robin op school)
gaan nog even door, 'omdat hel nog niet af is'.
„Het zijn louter herinneringen aan mijn eigen
jeugd, die ik lardeer met uitspraken van mijn
kinderen. De avonturen zijn door mij beleefd
en die zijn nog niet op. Ik wil ze in een reeks
boekstaven."
Die eigen jeugd van Kuyper speelde in Berk-
De bekroning hout, een klein dorp in de buurt van Hoorn. „Ik
De Zilveren hen beschermd opgevoed en dat probeer ik
mijn eigen kinderen ook mee te geven. Zo'n
soort warmte kan ik best overdragen in boeken.
Dat is blijkbaar mijn taak."
KINDERBOEKENWEEK 1994
-+
5 T/M 15 OKTOBER
Voor alle leeftijden
Die taak is een serieuze en professionele, want
al vanaf 1974 is Kuyper schrijver om-den-bro
de. Een ander beroep heeft hij nooit gehad. Hij
noemt het zelf 'meer ziekte dan werk'. Binnen
de schrijverij heeft hij alles gedaan 'wat uitge
vonden is'. Voor van alles en iedereen, voor el
ke leeftijdsgroep.
Tot nu toe schreef Sjoerd Kuyper zeventien
kinderboeken, poppenspe
len, tv-series (als De Freules
en Het zakmes hij voor
beeld), maar ook poëzie en
proza voor volwassenen.
Binnenkort komt bij Veen
de nieuwe dichtbundel
Zeepziederij De Adelaar uit.
Samen met Johan Dieps
traten schreef hij literaire
interviews en de jeugdde-
f tective De verborgen steeg.
De research
|)ll k Ir 11^ k 14 JI
adresseerde brief, want dat
iteoverdra- wist hij niet precies. „Had
taak.' ik nou maar opgezocht wat
FOTO BERT NiENHuiS de hoofdstad van Flevoland
is. want dat staat verkeerd
in het boek. Maar gelukkig is het wel een dom
me man die dat zegt."
Meer feitenmateriaal dan dat hoeft hij voor
de verhalen niet te verzamelen. Zijn eigen her
inneringen en de dagelijkse omgang met zijn
twee kinderen van 10 en 8 jaar zijn voldoende.
Zo zegt hij over Robin opschoot: „De avonturen
zijn van mij, maar ik weet wel wat hier (de
school van zijn kinderen, C.M.) gebeurt."
Dat weet hij óók zo goed, omdat hij de Me
dezeggenschapsraad van de school in gesleurd
werd en zich kwaad maakte over wat hij daar
door van dichtbij meemaakte: „Ik heb me pu
bliekelijk opgewonden over toestanden binnen
het basisonderwijs. Ik dacht dat ik al die plan
nen kon tegenhouden. Alles wat klein en mooi
is, moet gesloopt worden."
Hans Schwartz, aan wie Robin op school is
opgedragen, was de directeur van de school
waar Kuypers kinderen zitten. Geen geënga
geerdheid dus in Kuypers kinderboeken, weinig
opwinding en sensatie ook maar wél over
tuiging en warmte in de verhalen over alle
daagse voorvallen. Naar de bescheiden mening
van zijn kleine groep 'voor-lezers' om hem
heen soms zelfs iets teveel: „Ik schrap dan de
overbodige knuffels en zoenen. En dan blijft er
inderdaad nog genoeg over."
Tony Ross blaast hondebeest 'Towser' nieuw leven in
BEKROONDE JEUGDBOEKEN
Querido 22.90); Toon Tellegen. ill. Peter Vos - Jannes, uitg. Que
ido 19.90): Rindert Kromhout, ill. Jan June - Lui Lei Enzo, uitg.
Zwijsen l12.95); Imme Dros. ill. Ilarrie Geelen - De blauwe stoel, èle
ruziestoel, uitg. Querido 24,90): Harrie Geelen - Herman het kind
en de Dingen, uitg. Van Goor 24.50): Sjoerd Kuyper. ill. Sandra
Klaassen - Robin en Suze. uitg. Leopold 22.50); Roberto Piumini -
Motu-lti, het meeuuvneiland, uitg. Querido 22.90); Jean Fritz -
Aan de verkeerde kant van de aarde. uitg. Jenny de Jonge 24.75);
Lydia Rood - Een mond vol dons, uitg. Leopold 27,50); Aidan
Chambers - De tolbrug, uitg. Quendo 29,90); Willem Wilmink, ill.
Lidia Postma - Het Wilhelmus, uitg. Van Goor 45).
Alwéér Tellegen. De hoogste kinderboekonderschei
ding, de Gquden Griffel, komt in 1994 opnieuw bij de
Amsterdamse huisarts terecht. Nu voor Bijna iedereen
kon omvallen. Eerder al ontving hij voor hetzelfde boek
de Libris Woutertje Pieterse prijs. Voor deze veel gepre
zen auteur betekent het de tweede Gouden Griffel,
want voor Toen niemand iets te doen had kreeg hij er in
1988 ook één.
Niet voor niets natuurlijk,
de licht filosofische
dierenverhaaltjes
steken uit boven
de maaihoogte van
het Nederlandse
kinderboekenveld.
Voor wie de verha
len het geschiktst
zijn, valt moeilijk
uit te maken. De
uitgever geeft 9+
als indicatie, maar
voorlezen kan aan
jongere kinderen
en zélf lezen kan
ook nog door
hoogbejaarden,
die er zelfs mis
schien meer ple
zier in zullen
scheppen. Identifi
catiemogelijkheden zijn er in ieder geval genoeg. De
spaarzame collega-arts van Tellegen die het boek leest,
zal zich wellicht herkennen in de regelmatig opduiken
de boktor die niet alleen in klank associaties opwekt
met een 'doctor'.
Toon Tellegen mocht trouwens twee maal opdraven,
want zijn Jannes verdiende zilver. Een enigszins onbe
grijpelijke bekroning van de Griffeljury, vind ik. want
méér dan een wat beter Smurfen-verhaal kan ik -het
niet vinden. Iedereen en alles mens en dier in het
verhaal is olifant en dat verveelt na verloop van tijd nét
zo snel als die kleine, blauwe sufkoeken die door vader
Abraham zo hartstochtelijk werden bezongen.
Jan Jutte, vriend van Tellegen, kreeg het kostbare
kleinood in Penseeluitvoering voor zijn illustraties in
Lui Lei Enzo (geschreven door Rindert Kromhout). Dat
het goud hier naar Jutte gaat. is volstrekt te billijken, ge
zien de grote vakkundigheid en originaliteit waarmee
Jutte kans ziet zo'n door-renboekje van Rindert Krom
hout omhoog te halen uit het gigantische aanbod van
kinderboeken. Ie hoeft het boekje maar open te slaan
en je ziet dat hier een vakman aan het werk is geweest.
Het echtpaar Harrie Geelen en Imme Dros voerde
een naar je mag aannemen sportieve strijd, die
eindigde in een gelijkspel. Imme Dros verzilverde De
blauwe stoel, de ruziestoel (categorie tot 6 jaar) en Har
rie Geelen Herman het kind en de Dingen (categorie 6
jaar en ouder). Toch verdiende Geelen iets meer dan
het gelijke spel, omdat hij èn de illustraties bij Dros
maakte èn zijn eigen boek van platen en tekst voorzag.
Bovendien mag je van (Neerlandica) Imme Dros ver
wachten dat zij weet dat 'pluche' als attributief bijvoeg
lijk naamwoord 'pluchen' op moet leveren. Het thema
van een kind dat zijn heil zoekt in een stoel op zolder
om de ruzie in het gezin te ontlopen, is door Dros ove
rigens prima uitgewerkt.
In dezelfde categorie tot 6 jaar was er voor Sjoerd
Kuyper een zeer terechte bekroning met zilver voor Ro
bin en Suze. Kuyper weet met minimale middelen zulke
ongewone resultaten te bereiken als hij situaties uit een
kinderleven uitbeeldt, dat je telkens weer verbaasd
staat. Mooi van taal, goed vóór te lezen, herkenbaar en
smaakvol geïllu
streerd door San
dra Klaassen, zijn
de Robin-boeken
van Kuyper een
waar genoegen
voor jongen oud.
In de categorie 9
jaar en ouder wer
den twee bijzon
dere en ook bij
zonder mooie boe
ken bekroond.
Motu-lti, het
meeuweneiland
van Roberto Pium
ini is niet alleen
vanwege het feit
dat het Italiaans
van oorsprong is,
een bijzonderheid en Aan de verkeerde kant van de aar
de van Jean Fritz geeft voor jonge lezers een helder his
torisch beeld van een Amerikaans meisje in China, dat
door omstandigheden gedwongen moet verhuizen
naar oma in Amerika. Aan wat zij moet achterlaten is ze
méér gewend, dan ze zelf dacht.
Leerlingen in het voortgezet onderwijs moeten Een
mond vol dons van Lydia Rood en De tolbrug van Aidan
Chambers op hun lijst kunnen zetten. Beide boeken
zijn uitstekend leesbaar (Chambers voor de meer ge
vorderde lezer) en hebben genoeg literair gehalte om
diverse goden van de Nederlandse volwassen literatuur
probleemloos van de lijst te kunnen verdringen,.
Het Wilhelmus van Willem Wilmink tenslotte zou net
als de Bijbel in een heleboel hotels op het nachtkastje
kunnen liggen. Of thuis in de boekenkast naast de
exemplaren van de boekenclub. En heeft de K.N.V.B.
het boek nu eigenlijk al aangeschaft voor de leden van
het Nederlands elftal?
I
Hor f*
Slimme Towser houdt het monster onder de duim.
BOEKENWEEKGESCHENKEN OVERZICHT a
JOKE DIEBEN-FRERICHS
Anke de Vries, ill Roelof van der Schans - Eauslo Koppie,
gratis bij aankoop van 19,50 aan kinderboeken (na
15 oktober 10); Tony Ross, vertaling Rindert Krom-
WB/ÊÊM Tijdens de Kinder
boeken
eek 3,95.
In een niet bijster groot uitgevallen taalge
bied als het Nederlandse kun je er als
schrijver met een paar bekroningen op je
naam, wel zo'n beetje op wachten. Dus zal
het niemand écht hebben verrast dat dit
jaar aan Anke de Vries, één van de solide
hoekstenen uit het Lemniscaatfonds, de eer
te beurt viel het Kinderboekenweekge
schenk te produceren.
Fausto Koppie heet hóór bijdrage aan het
welslagen van deze veertigste Kinderboe
kenweek. Doet die (op de legendarische
wielrenner Fausto Coppi geïnspireerde) ti
tel al een tikkeltje oubollig aan; inhoudelijk
is de nieuwe De Vries ook niet om te jui
chen. Behendig geschreven, dat wel, maar
ik kan me niet goed voorstellen dat kinde
ren die zich door dit brave en voorspelbare
verhaal hebben geworsteld, boekhandel en
bibliotheek bestormen op zoek naar méér
van deze, of andere auteurs.
I foofdpersoon van Fausto Koopie is de ti
mide Stijn, door zijn sproetenkop pestob-
ject bij uitstek, die via allerlei hijbaantjes
probeert geld bij elkaar te sparen voor de
aankoop van een racefiets. Stijn sluit
vriendschap met een enigszins mysterieu
ze, al wat oudere fietsenmaker, die in de
buurt een winkel opent. Daardoor mag hij
TEKENING TONY ROSS
af en toe op dé ultieme racefiets rijden
de door de fietsenmaker eigenhandig ont
worpen 'Fausto Koppie'.
Via de fiets leert Stijn een aardig nieuw
vriendinnetje kennen, door de fiets leert hij
beter van zich af te bijten cn dank zij de
fiets (en Stijn) weet uiteindelijk ook de ge
tormenteerde fietsenmaker de draad van
zijn leven weer op te pakken. Find goed, al
goed: maar intussen zal het mij benieuwen
welk percentage van de uitgezette
exemplaren van Fausto Koppie uiteindelijk
z'n weg naar de kinderkamer-boekenplank
zal vinden.
Voor de kleintjes is een beroep gedaan op
de beminnelijke Britse prentenboekmaker
Tony Ross. Schatplichtig als Ross is aan
Towser (hij veroverde er jaren geleden de
Nederlandse markt mee), laat hij het eigen
zinnige hondebeest voor deze gelegenheid
opnieuw z'n opwachting maken in Towser
neemt de zon mee.
Towswer tot mijn genoegen nog steeds
'op' poezenvriendin Sadie maakt kennis
met een vers uit het ei gesprongen monster.
Dat onaangename beest heeft natuurlijk
nog nooit een zonsondergang meegemaakt
en raakt dus compleet van slag als Towser
aankondigt, dat hij degene is die de zon laat
verdwijnen en weer terug brengt. De slim
merik weet het monster met dat verhaal
keurig onder de duim te houden.
Een lekker spannend, nét niet te griezelig,
levendig plaatjesboek voor de allerklein
sten, waarmee aan het Kinderboekenweek
thema 'In het holst van de nacht' alle recht
wordt gedaan.
