'Pastor moet er ook zijn als
iemand suïcide overweegt'
Kerk Samenleving
Grondige renovatie St. Jan noodzakelijk
Heruitgave van laatste
werken Titus Brandsma
Kardinaal Hume: aan het habijt herken je de monnik
WOENSDAG 5 OKTOBER 1994
BUITENLAND KORT
Bisschoppen
De Bond van Duitse katho
lieke jongeren (BDKJ) wil ook
na de strafmaatregelen van
de bisschoppenconferentie
de discussie met de bis
schoppen voortzetten. Dit
heeft het BDKJ-bestuur giste
ren bekendgemaakt. Eind
september besloten de bis
schoppen de jongerenbond
te bestraffen voor de handte
keningenactie die deze tegen
de pauselijke afwijzing van
vrouwelijke priesters had ge
organiseerd. De bisschoppen
onthieven enkele bestuursle
den van bepaalde functies.
Bovendien dreigt de bond
volgend jaar minder geld van
een bisschoppelijke instantie
te ontvangen. De Duitse af
deling van Bax Christi heeft
de maatregelen betreurd.
Het is een 'oplossing' van het
conflict zonder dat de oorza
ken ervan zijn weggenomen.
Op geen terrein hebben dis
ciplinaire maatregelen zo'n
negatief effect als in het ker
kelijke jeugdwerk. Bax Christi
vreest dat het optreden van
de bisschoppen ertoe zal lei
den dat nog meer jongeren
en nog meer vrouwen de RK
Kerk zullen verlaten.
Habgood
Aartsbisschop John Habgood
van York, de tweede man in
de hiërarchie van de Angli
caanse Kerk, heeft aangekon
digd volgend jaar augustus af
te treden. „Dan ben ik 68.
Voor mij het juiste moment
om afscheid te nemen", zo
liet hij in een verklaring we
ten. Het hoofd van de Angli
caanse Ke«k, aartsbisschop
George Carey van Canterbu
ry, prees Habgood voor zijn
voortreffelijke wijze van lei
dinggeven. De Habgoog is al
elf jaar bisschop van York.
„Door zijn scherpzinnig in
tellect en wijs oordeel is hij
een vooraanstaand woord
voerder van de Engelse Kerk
en van de gehele christen
heid geworden", aldus Carey.
Omdat de Kerk van Engeland
staatskerk is, wijst premier
Major Habgoods opvolger
aan. De kerk noemt twee na
men. De minister-president
draagt er één voor aan ko
ningin Elisabeth. Die per
soon is dan de nieuwe aarts
bisschop. Volgens de BBC
leidde deze procedure in
1990 ertoe dat de vorige pre
mier, Margaret Thatcher,
niet Habgood, die nummer
één stond, rriaar Carey aan
de Koningin voordroeg hoofd
van de Anglicaanse Kerk.
Thatcher vreesde Habgoods
onafhankelijk denken. Sinds
de benoeming van Carey, in
tellectueel geen zwaarge
wicht, geldt Habgood als de
man die in de Anglicaanse
Kerk de grote lijnen uitzet.
Ook verschijnen er regelma
tig ingezonden brieven van
hem in het dagblad The Ti
mes over politieke of ethi
sche kwesties.
Greinacher
De progressieve theoloog
Norbert Greinacher uit Tü-
bingen is opnieuw door bis
schop Walter Kasper van
Rottenburg in het openbaar
berispt. De theoloog had de
Duitse rooms-katholieken
opgeroepen de eucharistie
vieringen te boycotten uit
protest tegen het afwijzend
standpunt van de bisschop
pen inzake vrouwelijke pries
ters. Bisschop Kasper noem
de de oproep 'onaanvaard
baar'. Greinacher misbruikt
de eucharistie als platform
voor binnenkerkelijke dis
cussie. In plaats van een
symbool voor eenheid wordt
de eucharistie een teken van
onigheid en verdeeldheid.
Van een hoogleraar met een
kerkelijke leeropdracht mag
worden verwacht dat hij 'af
ziet van onverantwoorde po
larisatie'.
Gereformeerde synode bespreekt SoW-rapport over zelfdoding
Een pastor is geroepen om bij mensen die zelfmoord
overwegen 'tot het uiterste te gaan, ook als de vraag om
hulp bij suïcide aan de orde komt'. „Als iemand toch echt
die laatste stap wil zetten, moet de pastor er ook zijn",
verklaarde drs. L. van den Berg, één van de samenstellers
van het rapport 'Pastoraat en Suïcide' gisteren in een toe
lichting voor de gereformeerde synode in Lunteren.
port. Een conclusie, zo realise
ren de samenstellers zich, die
niet door iedereen onderschre
ven kan worden. Zo is de be
houdende Gereformeerde Bond
in de Hervormde Kerk wèl van
mening dat suïcide zonde is.
Maar, zegt het rapport, dan
De synode-kon zich wel vinden
in het rapport, waarifl wordt ge
steld dat de bijbel zelfmoord
geen zonde noemt. Zelfmoord
wordt in de bijbel veroordeeld
noch afgekeurd, aldus het rap-
wordt er te weinig rekening ge
houden met een psychiatrisch
ziektebeeld.
Het rapport is opgesteld door
een werkgroep uit de Samen op
Weg-kerken (hervormd, gere
formeerd en luthers). De gere
formeerde synode nam geen
besluit over het rapport, dat als
handreiking voor het pastoraat
is uitgegeven. De synode wilde
'zonder de druk van een besluit
in een open gesprek van ge
dachten wisselen over deze zeer
ingewikkelde problematiek'.
Gisteren gebeurde da( onder
meer in gespreksgroepjes.
De werkgroep 'Bastoraat en
Suïcide', onder leiding van Van
den Berg, kan zich vinden in de
woorden van prof. Harry Kuitert
in diens boek 'Suïcide, wat is er
tegen?' (1990) dat 'suïcide altijd
een ramp is, ook als iemand er
op goede gronden voor kiest'.
Een plicht om te leven voor God
en de naaste is volgens de sa
menstellers theologisch juist,
maar kan botsen op de barre
werkelijkheid. ,,ln het uiterste
geval moet een pastor een suïci
daal persoon ook tot de laatste
daad toe begeleiden. Maar voor
de daadwerkelijke hulp bij zelf
moord moet altijd een arts wor
den ingeschakeld", aldus Van
den Berg.
ZOETERWOUPEDe lekkages zijn inmiddels
verholpen, maar er is veel meer nodig om de
rooms-katholieke St. Jan aan de Zuidbuurtse-
weg in Zoeterwoude weer in goede staat te
brengen. Een uitgebreide inspectie - waarbij
onder anderen een vertegenwoordiger van de
afdeling bouwzaken van het bisdom Rotter
dam was betrokken - heeft uitgewezen dat
een grondige renovatie van het gebouw
noodzakelijk is. Het Buro Dakadvies uit Go-
rinchem heeft inmiddels een uitgebreid rap
port uitgebracht, waarin aanbevelingen wor
den gedaan om de geconstateerde gebreken
te verhelpen. Het bestuur van de parochie St.
Jans Onthoofding beraadt zich op een 'plan
van aanpak', dat waarschijnlijk volgend jaar
zal worden uitgevoerd.
FOTO WIM DIJKMAN
Kerken tegen
open winkels
op zondag
Gemeentebesturen moeten
niet instemmen met moge
lijkheden om winkels op
meer zondagen open te stel
len. Dit verzoek heeft het In
terkerkelijk contact in over
heidszaken (CIO) aan de 636
gemeentebesturen in Neder
land gericht. In het CIO wer
ken zestien christelijke en de
drie joodse kerkgenoot
schappen samen.
Door de wijzigingen in de
winkelsluitingswet kunnen
de gemeenten binnenkort
goedkeuring verlenen aan
het acht maal per jaar open
stellen van winkels op zon
en feestdagen. In de oude
wet was dat hooguit vier
maal per jaar.
Uitbreiding leidt volgens
het CIO tot de ongewenste
ontwikkeling dat de zondag
steeds meer als een gewone
werkdag wordt beschouwd.
Verder moet aantasting van
de zondagsrust zoveel moge
lijk worden voorkomen.
Daaraan liggen niet alleen
religieuze, maar ook sociale
en maatschappelijke overwe
gingen ten grondslag.
In het CIO werken samen
de drie grote kerken (Rooms-
Katholieke Kerk, Nederland
se Hervormde Kerk en Gere
formeerde Kerken) en bijna
alle kleinere kerken, alsmede
het Nederlands-Israëlietisch
Kerkgenootschap, het Portu-
gees-Israëlietisch Kerkge
nootschap en het Verbond
van Liberaal-Religieuze Jo
den.
Scholtes bij Moker
Centraal in de radio-uitzending
van Moker - het media-overleg
van kerken in Rijnland en de
Bollenstreek - staat vanmiddag
een gesprek met pastor Th.
Scholtes van de Regenboogge
meente in de Leidse Merenwijk.
De overdenking is van A. van
der Meijden uit Leiden. Moker
zendt vanmiddag uit van 16.30
tot 17.00 uur op de FM 105.7 en
via de kabel op de FM 88. Het
programma wordt komende
zondag herhaald van 19.00 tot
19.30 uur.
De laatste drie geschriften van
pater Titus Brandsma, die in
1942 door de nazi's in Dachau
is vermoord, worden opnieuw
uitgegeven. Aanleiding is de
herdenking van 50 jaar bevrij
ding van ons land. Ook wil de
Titus Brandsma Stichting hier
mee de heiligverklaring van de
Friese pater, die in 1985 door
paus Johannes Paulus II zalig is
verklaard, naderbij brengen.
De drie geschriften (Mijn cel,
Dagorde van een gevangene en
Het laatste geschrift van prof.
dr. Titus Brandsma) verschijnen
in De Brandende Lamp, het pe
riodiek van de Stichting tot be
houd en bevordering van de
leer van de R.K. Kerk overeen
komstig de besluiten en richtlij
nen van Zijne Heiligheid de
Paus van Rome. Oud-RKPN-
parlementariër KI. Beuker is
voorzitter, J.AA Leechburch
Auwers s
Lutheranen willen opheffing banvloeken
De Lutherse Wereldfederatie
(LWF) heeft er bij het Vaticaan
op aangedrongen de weder
zijdse banvloeken op te heffen.
Secretaris Gunnar Staalsett
riep paus Johannes Paulus II
tijdens een ontmoeting op een
gezamenlijke verklaring over
omstreden leerverschillen uit
te geven.
Dit heeft de LWF gisteren in
Genève bekend gemaakt.
Staalsett, die binnenkort af
treedt als LWF-secretaris, had
afgelopen zaterdag een ge
sprek met de paus in het Vati-
De Noor overhandigde daar
bij de paus het verslag van de
gemeenschappelijke rk-luther-
se commissie over kerk en
rechtvaardiging door het ge
loof. Hierin hebben de com
missieleden in verregaande
mate overeenstemming be
reikt over dogmatische ver
schillen die tot dusver als kerk-
scheidend werden ervaren.
De LWF en de Vaticaanse
raad voor christelijke eenheid
werken aan een gemeenschap
pelijke verklaring over de
rechtvaardiging. Volgens de
LWF zou 1987 een goede gele
genheid zijn de wederzijdse
banvloeken op te heffen. De
koepelorganisatie van 120 lu
therse kerken bestaat dan vijf
tig jaar. Het is dan ook 450 jaar
na het Concilie van Trente,
waar de strijd over de recht
vaardigingsleer uitbrak.
VATICAANSTAD CIC/RTR/AFP
Religieuzen moeten weer het habijt dra
gen. Die oproep deed de Engelse kardi
naal Basil Hume op de wereldbisschop
pensynode. die afgelopen zondag door
paus Johannes Paulus II in het Vaticaan
is geopend. De aartsbisschop van West
minster is zelf lid van de Benedictijner
orde.
„De tijd is rijp om het debat te herope
nen over de kledij van religieuzen als te
ken van hun wijding", zei Basil Hume.
Het habijt heeft meer betekenis dan 'in
bepaalde kringen' wordt aangenomen.
Ook de paus heeft er bij herhaling op
aangedrongen dat religieuzen weer de
pij aantrekken. Maar zelfs in Rome lopen
veel religieuzen in gewone kleding rond,
behalve als ze bij een Vaticaanse instan
tie moeten zijn. Sinds het Tweede Vati
caans Concilie hebben priesters en leden
van orden en congregaties de vrijheid
zelf hun kledij te bepalen.
Verder riep Hume de religieuzen op in
gemeenschappen te wonen in plaats van
apart in een woning. Zij moeten zich
onthouden van openlijke kritiek op uit
spraken van de paus of van bisschoppen
over de leer van de kerk. In West-Europa
en de Verenigde Staten hebben religieu
zen meegedaan aan handtekeningenac
ties waarin het beleid van de paus, onder
meer inzake de wetenschappelijke vrij
heid van rooms-katholieke theologen en
geboortenbeperking, werd afgewezen.
Verder herhaalde Hume de opvatting
van de paus dat vrouwen uitgesloten zijn
van het priesterambt. Hij riep vrouwelij
ke religieuzen op die opvatting te bezien
in het licht van het evangelie en niet in
dat van 'culturele omstandigheden'.
Voorstanders van vrouwelijke priesters
zeggen dat het verbod theologisch niet te
verdedigen is, maar cultureel is bepaald.
Katholieke vrouwengroepen, die het
Vaticaan als een mannelijk bastion be
schouwen, hopen dat de synode zich zal
uitspreken voor het toelaten van vrou
wen tot hoge bestuurlijke posten in de
Rooms-Katholieke Kerk.
HET WEER
HANS VAN ES
Rustig herfstweer
De vroege kou-uitbraak die de af
gelopen 48 uur grote delen van Eu
ropa in zijn greep kreeg, vertoonde
al wat winterse trekjes. De vorst-
grens daalde tot 800 meter hoog
te, een niveau dat in december niet
zou misstaan. Boven de Ardennen
en de Duitse middelgebergten wer
den de eerste sneeuwvlokken ge
meld. Onze kusten werden gege
seld door een gure mix van regen
en hagelbuien. Daar waren pittige
exemplaren bij, soms werd een
donderklap gehoord. De satellietfo
to toonde aan dat de buien langs
de gehele kustlijn van Bretagne via
ons land naar Denemarken tot een
laggerekt front aaneengeklonterd
waren.
Hoewel er in dit gebied sprake was
van een homogene luchtsoort van
arctische oorsprong, kon er toch
van de vorming van een front wor
den gesproken; een zogenaamd
kustfront. Het betreft hier een lo
caal verschijnsel, dat meestal op
treedt in de maanden september
tot december. De eigenschappen
van land en zee zorgen voor grote
temperatuurverschillen. Inde
nacht daalt het kwik landinwaarts
tot dicht bij nul, terwijl het zeewa
ter vlak voor de kust nog 14 a 15
graden bedraagt.
Dinsdagmorgen vroeg, toen de
thermische verschillen het grootst
waren, hield zich boven zee, even
buiten de kust een band met flinke
buien op, die in de ochtend het
land optrok. In de middag, toen het
land wat werd opgewarmd, ver
dween de kustfrontactiviteiten wa
ren de buien gelijkmatiger over het
land verdeeld en verschenen er ook
felle opklaringen Vrijwel nergens
werd het warmer dan 9 of 10 gra
den. Vooral in het westen van het
land waren de regenmeters weer
goed gevuld met op sommige
plaatsen 10 tot 20 millimeter.
Na alle nattigheid van de afgelo
pen twee dagen volgt nu een snelle
weersverbetermg. Een krachtig
oceanisch hogedrukgebied breidt
zich snel over het Europese conti
nent uit. Komende nacht nemen
wind en buiigheid snel verder af en
landinwaarts kan het kwik tot rond
het vriespunt dalen met kans op
mistvorming. De volgende dagen
staan in het teken van rustig en
droog herfstweer. De zon zal zich
met onbetuigd laten en vanuit het
zuidwesten sijpelt geleidelijk zach
tere lucht binnen. Tot in het week
einde ligt een gordel van hogedruk
dicht bij ons land, zodat er niet
veel wind staat. Dat geeft in de
deels heldere nachten kans op
mist, maar overdag wordt het met
redelijk wat zon en maxima van 16
graden best aangenaam.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
donderdag.
Noorwegen:
Bewolkt en aan de
veel regen,
n Ierland:
te plaatsen droog weer
Middagtemperatuur stij
gend tot ongeveer 14 gra
den morgen.
Engeland, Schotland. Wales
In Schotland en langs de Noordzee-kust
eerst nog half tot zwaar bewolkt en een
enkele bui. Elders droog en af en toe
zon. Vandaag middagtemperatuur rond
14 graden; morgen op de meeste plaat-
België en Luxemburg:
Wolkenvelden maar later meer zon.
Droog. Vandaag nog vrij koud met maxi
ma rond 12 graden; daarna stijging van
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vandaag nog enkele wolkenvelden maar
morgen flinke zonnige perioden. Droog.
Vandaag nog vrij koud met een middag
temperatuur van ongeveer 15 graden
maar vanaf morgen geleidelijk warmer.
In het zuiden flinke stapelwolken en een
enkele bui. Naar het noorden toe meer
zon en op de meeste plaatsen droog.
Middagtemperatuur rond 26 graden, m
Spanje:
Langs de Golf van Biskaje mooi zonr
weer. In de rest van Spanie wolkenvi
DONDERDAG 6 OKTOBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 06.48 Zon onder 18.04
Maan op 08.30 Maan onder 18.31
Waterstanden Katwijk
Hoog water 03.26 15.48
Laag water 11.25
Weerrapporten 04 oktober 19 uur:
'g Amsterdam regenb
/liddagtemperatuur c
a 23 gra-
Canarische Eilanden:
Zonnige perioden, vooral op de zuidelij
ke stranden. Morgen een kleine kans op
een bui. Middagtemperatuur omstreeks
24 graden.
Marokko:
Westkust: wolkenvelden en kans op een
(onweers)bui. Middagtemperatuur rond
23 graden
Rotterdam regenbui
Middagtem- Cyprus
peratuur omstreeks 25 graden
Zuid-Frankrijk:
Flinke perioden met zon en alleen in het
zuidoosten eerst nog een kleine kans op
een bui Middagtemperatuur oplopend
tot ongeveer 20 graden morgen; aan de
Middellandse Zee-kust nog wat warmer.
Mallorca en Ibiza:
Vandaag kans op een regen- of onweers-
gend droog Maximumtemperatuur rond
25 graden.
Italië:
Vandaag langs de hele oostkust kans op
een regen- of onweersbui. Elders droog
en redelijk wat zon. Morgen alleen nog
buien in het zuiden. In de rest van Italië
flink wat zon, maar een koele noordoos
tenwind.'Middagtemperatuur tussen 17
en 20 graden, in het zuiden meest rond
25 graden.
Griekenland en Kreta:
Zonnig en droog. In I
bewolking en vooral morgen
enkele regen- of
temperatuur tussen 23 en 26 graden.
Turkije en Cyprus:
Overwegend zonnig en droog. Op de Dar-
danellen wat meer bewolking en een
kleine kans op een bui. Middagtempera
tuur rond 30 graden, langs c
kust van Turkije rond 24 gr<
Duitsland:
zon en droog i
daag i
Las Palmas half bew7
Lissabon regen
w7 12 7 60
wnwl 35 21 0.0
wzw3 11 -1 0.2
19 11 36.0
11 1 01
26 21 0.0
