geestige
groteske
MEUBELS
Vivaldi
Leven en wonen
TBC en HIV
elk seizoen anders
3 DINSDAG 4 OKTOBER 1994
SPREEKUUR
Ongeveer een half jaar geleden schreef ik
twee stukjes over tuberculose. Die gingen
over de geschiedenis van de tuberculose en
over het verloop (in z'n algemeenheid) dat
de ziekte heeft bij mensen met een intact
immuunsysteem. Kort samengevat is het
zo, dat tuberculose (TBC) kan worden over
gebracht als een patiënt, die TBC-bacillen
in het sputum heeft (open TBC), een ander
aanhoest. Die ander ademt dan onzichtbaar
fijne druppeltjes in, waarin zich TBCbe
vindt. Daaruit kan zich een infectie ontwik
kelen, die in de meeste gevallen volkomen
geneest. In een minderheid van de gevallen
gaat de ziekte verder.
U begrijpt uit mijn woordkeus dat TBC he
lemaal niet zo besmettelijk is. veel en veel
minder besmettelijk dan bijvoorbeeld een
verkoudheid. Lang niet iedereen raakt be
smet en van de besmetten wordt weer lang
niet iedereen ziek. Een hele geruststelling.
Dat de kansen zo relatief nunsiig linnen is
een gevolg van het feit dat de tuberculose
bacil en de mensheid elkaar al heel lang
kennen. Skeletten uit de steentijd hebben
deformiteiten die alleen TBC kan veroor/a
ken.
Tuberculose en de mens zijn als het ware
aan elkaar gewend geraakt: TBC is niet
meer zo agressief dat ze iedere besmette
persoon rap te gronde richt. Wij van onze
kant hebben in de loop der eeuwen een
heel aardig afweersysteem gekregen tegen
de aanvallen van TBC. Er ontstond een
evenwicht: een aantal patiënten overleed,
een aantal bleef ziek en het grootste deel
werd überhaupt niet ziek of genas. Pas tie
laatste eeuw is dit evenwicht verstoord ge
raakt. ten gunste van ons. Mensheid - TBC:
l - 0.
Is het afweersysteem niet meer intact, wat
bij patiënten die al enige tijd met het aids-
virus (HIV) besmet zijn vaak het geval is.
dan ligt de zaak anders. Het evenwicht is
dan ook verstoord, maar nu ten gunste van
de TBC.
Als het immuunsysteem het laat afweten
zijn er wat betreft de TBC twee mogelijkhe
den:
A: de patiënt is ooit, vroeger in zijn of haar
leven, besmet geraakt met tuberculose, en
heeft nog sluimerende, ingekapselde TBC
bacillen ergens in het lichaam. Met het fa
len van de afweer kunnen de bacillen door
het kapsel heenbreken en alsnog ziekte ver
oorzaken. Men noemt dit 'endogene re-in
fectie', dus een hernieuwde infectie van
binnenuit.
B: de patiënt heeft nooit TBC gehad, maar
wordt, terwijl het afweersysteem al ernstig
verzwakt is, aangehoest door iemand met
open TBC. Veel sneller dan bij gezonde
mensen kunnen de TBCbacillen zich ver
menigvuldigen, en tot ernstige, besmettelij
ke vormen van tuberculose leiden.
In gebieden waar HIV en tuberculose tege
lijk en frequent voorkomen hebben deze
twee mechanismen ertoe geleid dat de situ
atie wat betreft TBC. aanzienlijk is verslech
terd. Met name in Afrikaanse landen is dit
het geval. Zo is in Zambia het aantal TBC
patiënten tussen 1981 en 1990 gestegen van
ongeveer 6000 tot meer dan 22.000 (bron:
wi icin nog geen den jaar dus dik t.
keer zoveel patiënten, en helaas is die toe
name niet alleen in Zambia geconstateerd.
Ook in de Verenigde Staten neemt het aan
tal TBC-patiënten sinds 1985 weer toe.
waarschijnlijk voor een deel ten gevolge van
de HIV-epidemie in groepen waar ook tbc
frequent voorkomt.
I loe is het nu in Nederland?
We zien in Nederland ook een toename van
het aantal TBC-patinten. Deze toename be
rust grotendeels op import: buitenlanders
die met tuberculose en al naar Nederland
komen. Daarnaast neemt TBCbij autochto
ne Nederlanders minder snel af dan men
op grond van voorspellingen had verwacht.
Het aandeel van HlV-geïnfecteerden in de
ze TBC-toename is door de bank genomen
gering. Bepaalde subgroepen laten echter
wel een duidelijke toename van TBC zien.
Zo nam in Amsterdam bij mannen tussen
25 en 50 jaar het aantal gevallen van TB(i de
laatste jaren aanzienlijk toe, een stijging die
zeer waarschijnlijk het gevolg is van de aan
wezigheid van HIV in deze groep.
Een stijging van het vóórkomen van een be
paalde ziekte in een bepaalde bevolkings
groep zegt niet zoveel over liet risico dat
één individu loopt die ziekte ook daadwei
kelijk te krijgen. I let is belangrijk je te reali
seren dat, ook al ben je seropositief, je nooit
van zijn leven TBC zal krijgen, tenzij je be
smet bent of wordt. Komt er in de wijde
omtrek geen TBC voor, dan is die kans dus
heel gering. Is er in de omgeving wel TBC
neem dan contact op met de huisarts, die
kan doorverwijzen naar een internist die
zich heeft toegelegd op infectieziekten.
MARISKA KOSTER
TUIN
Als de tuinmeubels zijn opgeborgen wordt het tijd om de huis
kamer in harmonie te brengen met het nieuwe seizoen. Dat kan
met kleine accessoires, zelfgemaakte bloemstukken, andere gor
dijnen of een warm getinte foulard (grote lap stof) over de bank.
Maar eigenlijk is zo lap ontzettend lastig, 't Is leuk. zolang je er
niet in de buurt komt, maar bij 'gebruik' staat het snel romme-
l'g-
Gaan mensen voor langere tijd op reis dekken ze vaak hun meu
bels af met lakens of stofhoezen en in het verlengde daarvan
vinden we de losse hoes voor bank en stoel. De Vivaldi-collectie
(banken, fauteuils en eetkamerstoelen) van Minty Design Furni
ture (Oxford) laat zien hoe je heel creatief met losse hoezen kunt
spelen. De naam Vivaldi is zeker niet willekeurig gekozen want
een fauteuil is met behulp van hoezen aan te passen aan elk sei
zoen. Voor de 'kale' stoel (met een katoenen bekleding) zijn los
se overtrekken te koop net als voor het losse zit- en rugkussen.
Zo onstaan vier varianten, voor elk seizoen.
Meer informatie: Aida Bon, tel: 020-6756771.
En nu de stukjes die we van de struik afge
sneden hebben. Die kunnen einde van de
zomer prima worden gestekt. Kies topstek-
ken. Zorg dat ze tussen 10 en 15 cm lang
zijn. Kort in tot precies onder een blaadje.
Daar zit nog wat reservevoedsel en dat
maakt dat er gemakkelijk wortels ontstaan.
Verwijder de blaadjes van de onderste helft
van de stek. Vul nu een royale pot met een
mengsel van goede potaarde met veel turf
en zet de stekken, dicht op elkaar, tot de
helft in de grond. Blijft de pot in huis, op
een koele niet zonnige plaats, trek er dan
een plastic zak overheen om teveel verdam
ping tegen te gaan. Wordt de pot in de tuin
ingegraven in de halfschaduw, zorg dan dat
de grond niet uitdroogt.
Als alles goed gaat zullen de stekken vol
gend voorjaar wortels hebben en kan de
buxuskwekerij beginnen. Wie weet hoeveel
BB'serdan komen.
LEZERSVRAAG
Een agavegroot probleem heeft A.
VREESWIJK UIT LEIDEN. De plant is in de
loop der jaren zo groot geworden dat hij let
terlijk niet meer de deur in kan. Dat wordt
dus buiten blijven staan en dat kan niet. De
agave, oorspronkelijk afkomstig uit Mexico,
is alles behalve vorstbestendig. Maar om nu
een fraai oud exemplaar te laten bevriezen
gaat te ver. Is er geen bloemist of decora
teur die de ongetwijfeld fraaie plant over wil
nemen? Maak in elk geval stekken. Vrijwel
alle agaves maken zijscheuten. Als deze mi
nimaal 5 cm groot zijn kunnen ze van de
plant worden afgehaald en meteen in goede
potgrond worden opgepot. Zo lang ze niet
beworteld zijn, weinig water. Zorg ervoor
dat de nieuwe agaves bij verpotten niet te
vaak in grote potten worden gezet. Planten
zijn net mensen: geef je ze de ruimte dan
nemen ze die ook.
Een hele lieve en leerzame brief ontving ik
van F.G.M. NEDERKOORN UIT HAARLEM.
Er staan drie tips in die ik niet alleen in
mijn 'boek der boeken' zal noteren, maar
ook graag door wil geven aan lezers.
Van pelargoniums en fuchsias worden be
gin mei stekken genomen die in stekgrond
binnen drie weken geworteld zijn en na op
potten in potgrond met zand en cocopeat
fraaie bloeiende planten leveren.
De afrikanen in bakken worden groter dan
zaailingen die tezelfder tijd in kleine potjes
zijn gezaaid. Waarschijnlijk hebben de
planten in de kleine potten toch te weinig
ruimte voor de beworteling.
Composteren in een plastic zak is bij toeval
gelukt. Balkonafval plus aarde ging de zak
in, werd goed gesloten en bleek na enkele
weken prachtige compost te bevatten.
Komt er bij u al tuinierend of wandelend
in de natuur een vraag op? Greet Buchner
zal proberen voor u het antwoord te vin
den. De vraag kunt u opsturen naar Dami-
ate Dagbladen, Postbus 507,2003 AP
Haarlem t.a.v. de redactie LEVEN EN WO
NEN.
MP*
Foto linksboven: Computermeubel gemaakt v
Tafel met benen van Peter Hartingsveldt.
n oude piano. Foto rechtsboven: Autobandfauteuil Mr. Pssss.
Slimme spanner
Een loszittend strijktafelovertrek
kan veel ergernis veroorzaken. Met
de komst van de Brabantia Trick
track is aan deze ergernis een einde
gekomen. Alle Brabantia-overtrek-
ken worden voorzien van een koord
door de zoom. Ongeveer halverwe
ge het overtrek komt het koordje
over enkele centimeters uit de
zoom te voorschijn, waardoor links
en rechts onder de strijktafel twee
koordlussen precies tegenover el
kaar komen. Ie kunt ze met de vin
ger gemakkelijk uit de zoom trek
ken. Met behulp van twee stevige
haakjes wordt de elastische Trick
track in de koordlussen bevestigd.
Dit uiterst simpele hulpmiddel
houdt het overtrek continu gespan
nen en dus rimpelvrij. De Tricktrack
wordt sinds september bij alle ver-
vangingsovertrekken zonder meer
prijs meegeleverd.
Zacht zitten in bescheiden formaat
Ontwerpers en fabrikanten houden er gelukkig de laatste tijd steeds meer rekening mee dat ook eenpersoonshuishouden
graag behaaglijk en mooi willen zitten. De nieuwe serie zitmeubelen Sarafina van Leolux, ontworpen door Hugo de Ruiter
beantwoordt aan die eisen. Sarafina is er als fauteuil, twee-tweeënhalf- en driezitsbank, alle van vrij bescheiden afme
ting. De rugkussens hebben een donszachte vulling van comforel. Dat zit niet alleen zacht en comfortabel maar creëert
bovendien een semi-nonchalante kussenpartij waarin je je aangenaam kunt koesteren. foto cpd
Met BB bedoel ik hier niet de legendarische
filmster, die zich nu inzet voor de bescher
ming van dieren. Met BB bedoelen we heel
simpel een Buxus Beestje. Soms zijn die fi
guurtjes te koop. Leuker is het om ze zelf te
maken.
Buxus is weer helemaal in de mode. Steeds
meer liefhebbers schaffen zich dat kleine
groenblijvertje aan. De een maakt er keuri
ge randen van, net als onze grootmoeders,
de ander zet een struik in de border of als
kuipplant op het terras.
Hoe dan ook, voor een zelfgemaakte BB
moeten we beginnen met een mooie com
pacte struik. Hiervan wordt de maat geno
men, zowel in de lengte als in de breedte.
Nu komt er de nodige fantasie aan te pas.
We moeten een eenvoudig figuur van kip
pegaas maken dat net iets kleiner is dan de
struik. Dat gaas wordt over de struik getrok
ken en dan moeten we er voor zorgen dat
zoveel mogelijk groene takjes door het gaas
heen steken. Hoe meer hoe liever. Al die
takjes worden twee a drie centimeter vanaf
het gaas teruggesnoeid.
Buxus kan eindeloos worden gesnoeid.
Blijft er een stukje gaas zonder groen
geen nood. Dan moeten we geduld hebben
tot zich daar takjes vormen die er dan door
komen piepen. Er is dus ook geduld voor
nodig, maar het is de moeite waard. Ge
woon een grapje in tuin of op het terras. De
takjes bewaren we als ze minstens tien cen
timeter lang zijn.
Wat de vorm betreft: als die te groot is uit
gevallen, dan is er veel geduld voor nodig
en voor begirtners is het aan te raden om
met eenvoudige vormen te beginnen: een
bol, een grote met daarboven een kleine bol
(poes), een groot en daarboven een kleiner
ovaal en twee takjes erboven uit (konijn)
Het aanbod op de Meubelbeurs in Utrecht was niet bepaald opzienbarend, maar gaf
wel een goed beeld van wat de meubelindustrie te bieden heeft. De vernieuwing
bestond voornamelijk uit nieuwe kleuren en dessins, en misschien iets meer
gedurfde combinaties dan in vorige jaren.
We laten daarom de gewone, alledaagse, traditionele, eigentijdse, klassieke en
'chique' meubelen eens laten voor wat ze zijn want er vielen op de Meubelbeurs
toch wel bijzondere dingen te zien, hoewel die lang niet allemaal ooit in de winkel te
koop zullen zijn.
eel kijkplezier
levert altijd de
expositie van de
inzendingen
voor de meubel-
prijzen op.
Want ook wat volgens de jury niet door de
prijzenbeugel kon (en dat is altijd weer het
meeste) staat daar in volle glorie tentoon
gesteld. En bij sommige stukken moet
goed worden nagedacht voordat je de be
doeling precies hebt achterhaald.
Veel mensen zochten zich suf naar 'wat
zijn ook alweer de zeven hoofdzonden?'
Want dat was de titel van een inzending
van zeven meubelachtige dingen met als
pièce de milieu een soort bed dat mis
schien als tegenpool van de kuisheidsgor
del zou kunnen
beschouwd.
Het van een auto
band gemaakte zit
meubel 'Mr. Psss...'
tot de inzendingen voor de meubelprijzen.
In een klein standje toonde de naar Enge
land getrokken Hongaar Michael Hevesi
zijn gebeeldhouwde stoelen. Voor twee
daarvan kreeg hij dit jaar de BBC Design
Prijs.
Hij noemt zich kunstenaar-designer. Het
werk van Hevesi is vooral geïnspireerd op
dans en ballet en op zijn voorliefde voor
harlekijns en andere figuren uit het pop
pentheater. Zijn stoelen zien er niet alleen
bijzonder uit, ze zitten nog goed ook. De
rugleuningen worden met een figuurzaag
in het gewenste model gezaagd. Ook de
poten van de stoel en de verbindingen
daartussen zijn gefigureerd.
Ook hergebruik kan bij
zondere meubel
stukken op
liet aan duidelijkheid niets te wensen over.
Het was dat er een bordje op lag 'niet op
gaan zitten', want menige bezoeker wilde
weieens even uitproberen hoe het met dat
'Psss..' zat. 'Mooi eenpersoonsvlotje om
van Cuba te ontsnappen', was een opmer
king uit het publiek.
Zoals je bij een paard van benen hoort te
spreken, zo was er ook een tafel die dit
woordgebruik voor de poten verdiende.
Een prachtige houten tafel met vier ge
beeldhouwde benen, uitmondend in vier
keramische voeten van verschillend
schoeisel voorzien. Grappig was vooral de
echte sok in de zwarte lakschoenen.
De uitzonderlijke meubelstukken bleven
overigens niet beperkt
leveren, zo was op de beurs te zien. Bij
voorbeeld een computermeubel van Henk
Tinga, een Nederlandse timmerman die al
jaren bruikbare afval materialen verzamelt
en tegenwoordig in Zwitserland woont.
Hij zaagde een oude piano middendoor
en kortte hem in de breedte in. Op de
plaats van de zwarte en witte toetsen is nu
het toetsenbord van de computer ge
plaatst. Daarboven zijn deurtjes gemaakt
waarachter het beeldscherm verstopt is. De
pianoklep is ook gedeeltelijk intact geble
ven, zelfs inclusief de richel om de blad
muziek op te zetten, waar je dan een tekst-
uitdraai op kwijt kunt. Het meubel is in
Mondriaanse hoofdkleuren geschilderd en
maakt de indruk van een speelgoedkast:
voor het speelgoed van de moderne mens,