Bretagne: land
van grof goud
Slijmerige lekkernijen
worden publiekstrekker
Toerisme
ZATERDAG 1 OKTOBER1994
Burltochten
Op 4, 6,11 en 13 oktober (16.30 uur) orga
niseert de Stichting Natuurvoorlichting Ve-
luwe samen met de VW Apeldoorn speciale
excursies naar de wildkansel in het rustge
bied Hoog Buurloo bij Apeldoorn. Tijdens
die trips wordt uitleg gegeven over het bur-
len (schreeuwen) waarmee mannetjesher
ten indruk proberen te maken op de vrouw
tjes. Regelmatig komt hel tot gevechten,
waarbij elk jaar onfortuinlijke mannetjes
worden geforkeld, jargon voor: doodgesto
ken door vlijmscherpe gewei-einden. Vanaf
de wildkansel is het fascinerende gedrag
van Nederlands grootste zoogdier uitste
kend te observeren.
Verplicht reserveren: telefoon 055 -
788421.
Oude tram
Bezoekers van het Nederlands Openlucht
museum in Arnhem kunnen de reconstruc
tie van een antieke tram uit 1929 volgen. In
1996 zal deze klus geklaard zijn en kunnen
de bezoekers met het voertuig langs tal van
bezienswaardigheden vari het museum toe
ren. Minstens vier haltes worden geschikt
gemaakt voor rolstoelgebruikers. Op het
museumterrein verrijst tevens een kopie
van een historische t
Info: 085 - 576111.
Vuurtoren
De belangstelling voor het beklimmen van
de vuurtoren van Scheveningen is zo groot,
dat er behalve op woensdag- nu ook ook op
zaterdagmiddag rondleidingen worden ge
organiseerd. Om 14.00 en 15.00 uur staat
een oud-vuurtorenwachter klaar om be
langstellenden in drie kwartier alles over de
monumentale vuurbaak te vertellen. Omdat
de ruimte in het lichthuis nogal krap is,
kunnen per keer slechts twintig personen
moe. Vooraf aanmelden is daarom noodza
kelijk.
Info: 070 - 3500830.
'Niet vies'
Afval kan heel interessant en spannend zijn.
Dat blijkt op de jeugdexpositie 'Niet vies
van vuilnis' die Museum Den Dubbele
Palmboom.in Rotterdam tot en met 23 april
1995 organiseert. De tentoonstellingbe
doeld voor kinderen van 8 tot en met 12
jaar wordt gepresenteerd in de vorm van
een reis naar de de 24ste eeuw. Wat op het
eerste oog alleen maar rotzooi lijkt, blijkt bij
nadere bestudering een schat aan geheim
zinnige vondsten, die Véél vertelt over het
leven van vroeger. Het museum aan de
Voorstraat 12 is open van dinsdag tot en
met zaterdag 10-17 uur, zondag 13-17 uur.
Info: 010-4761533.
Langs kastelen
Tien eeuwenoude kastelen, de dikste boom
van Nederland en de spookachtige Witte
Wieven op de Kalenberg; het zijn enkele
van de bezienswaardigheden tijdens de
tweedaagse wandeltocht die Twentse Na-
tuurtochten de komende herfst in Lochem
en Vorden organiseert. De tippel bestaat uit
twee etappes van 23 kilometer. De start is
bij station Lochem en er wordt overnacht in
Hotel Bakker in Vorden.
Informatie en reserveringen: Twentse Na-
tuurtochten, Drilscholtenstraat 12, 7556
NP Hengelo, telefoon 074 - 431804.
Onder- en bovengoed
Klederdrachten zoals die in het begin van
deze eeuw in Oost-Gelderland gedragen
werden, zijn tot en met 29 oktober te zien
op de tentoonstelling 'Van onder- en bo
ven-goed' in het streekmuseum De Roode
Tooren in Doetinchem. Om het beeld zo le
vendig mogelijk te maken prijkt de streek-
dracht in diorama's. Gelegenheids- en on-
derkleding krijgen speciale aandacht. Bo
vendien zijn knipmutsen en andere hoofd
deksels, sieraden en horloges te zien. Het
museum aan de Roggestraat 9-11 is open
van dinsdag tot en met vrijdag 10-12 en
13.30-16.30 uur; zaterdag en zondag 13.30-
16.30 uur.
Dubbel Haags
Om van dagjesmensen verblijfstoeristen te
maken organiseert de Stichting Promotie
Den Haag van 1 oktober 1994 tot en met 31
maart 1995 de campagne 'Dubbel Haags
voor enkel geld'. De consument kan kiezen
uit acht thema-arrangementen, steeds met
twee overnachtingen voor de prijs van één.
Het goedkoopste arrangement kost
139,00; het duurste in een'uiterst luxueus
hotel 344,00. De thema's zijn onder meer:
fijnproeven, vorstelijk, cultuur, pierewaaien
en winkelen. Er zijn ook arrangementen
rond de musical 'The Phantom of the Ope
ra' en 'My Fair Lady' (met Paul van Vliet).
Info en reserveringen: 070 - 3500500.
Boot naar Tussaud
Amsterdam heeft er een nieuw uitje bij: met
de rondvaartboot van rederij Lovers naar de
wassenbeelden van Madame Tussaud Sce-
nerama. Hen bezoek aan het museum en
een rondvaart van één uur kost 22,50
7,50 minder dan de prijs van twee losse
kaartjes): een combinatie met een dagkaart
van de Museumboot 27,50; een voordeel
van negen gulden. Combi-tickets zijn ver
krijgbaar aan de kassa van het wassenbeel
denmuseum op de Dam en bij rederij
Lovers, Prins Hendrikkade t/o 25.
Info: 020-6222181.
Mysterieus en uniek vakantie gebied
Bretagne. Ruwe, rotsachtige kusten, romantische vissersplaatsjes
en ruige natuur. Met een beetje fantasie ziet het schiereiland er op
de kaart uit als een grote 'happende' bek waarvan de kin Finistere
heet. 'Finis terrae' - het land van de oude Keltische cultuur - ligt
letterlijk en figuurlijk aan het einde van de wereld. Een mysterieuze
landstreek en een uniek vakantiegebied tegelijk.
BRETAGNE
Pontivy
Rennes
O
De havenplaatsjes zijn talrijk. De belang
rijkste zijn Concarneau, Douarnenez en Le
Guilvinic, alle gelegen aan de zuidwestkust.
Daar immers levert het binnenlopen van de
schepen het minst gevaar op, want het kan
flink spoken op zee. Leuk, die vissersplaats
jes; maar ook het binnenland van Bretagne
heeft veel te bieden. Quimper, de hoofdstad
van hèt graafschap La Cornouaille, is een
stad van waaruit veel valt te ondernemen.
De Bretonnen spreken Quimper uit als
Kèm-per, dat 'samenvloeiing' betekent. In
Quimper komen de rivieren Steir en Odet
midden in de stad bij elkaar. Alleen over die
laatste rivier al, buigen zich 20 bruggen.
Opzienbarend is de manier waarop de par
keeroverlast in het stadje wordt aangepakt.
Het centrum wordt beschermd door paal
tjes in het wegdek, die verder doorrijden
beletten. Wie toch verder wenst, moet oprij
den tot de stopstreep; de paaltjes zakken
dan de grond in. Komt men terug, dan
moet bij een parkeermeter worden betaald.
Sinister
Het landschap rondom Quimper lijkt erg op
dat van Ierland; heuvelachtig groen, com
pact. Locronan ligt ongeveer 17 kilometer
ten noord-westen van Quimper. Het dorp
was befaamd om z'n zeilmakerijen, tot in
de verre omgeving werd katoen 'gekweekt'.
Van die industrie is nu niets meer over. De
huizen zijn geheel opgetrokken uit natuur
steen. Het is er donker, de sfeer heeft iets si
nisters, zeker met mistig weer; het is niet
verbazingwekkend dat regisseur Roman Po-
lanski deze plek koos als lokatie voor zijn
meesterlijke film 'Tess'.
In vroeger tijd werden - om de komst van
de zomer te vieren - rondom Locronan pro
cessies gehouden naar bepaalde plaatsen in
de omgeving. In een eethuisje, dat de naam
Fera Cheval draagt, hangen mooie schilde
ringen van die optochten uit een ver verle
den. In het restaurant is tegen een geringe
vergoeding een lekker maaltje mosselen te
verorberen.
Wie van scheepvaart houdt moet naar Dou
arnenez, tien kilometer verder aan de baai
van dezelfde naam. Het is een oude vissers
plaats met vier natuurlijke havens. Er is een
Als het water terugloopt naar de zee, komen de visserboten - en wat daarvan over is - droog te lig-
prachtig visserijmuseum met 300 model
schepen waarvan er 80 worden geëxpo
seerd. In navolging van de bouw van VOC-
schip Batavia, dat in Amsterdam ligt, wordt
in Duarnenez een zusterschip gebouw. De
ze Oostindiëvaarder zal Paulista gaan he
ten. Enkele Nederlanders en Vlamingen, die
al meehielpen aan de bouw van de Batavia
hebben in Douarnenez hun nieuwe uitda
ging gevonden. Zo is er een Vlaming, die op
de buitenplaats van het scheepvaartmuse
um een eigen houtsnijwerkwinkel is begon
nen. Hij maakt onder meer boegbeelden.
Duarnenez biedt een uitstekende gelegen
heid om van een tradtionele Bretonse lunch
te genieten. In restaurant Le Tristan aan de
oude haven serveert de patron een uitste
kende vismaaltijd. Grote kreeftgarnalen, en
een hoofdmenu van een onbekende witvis-
soort, een specialiteit van het gebied. Geen
nagerecht nemen, daar zijn de Bretonnen
niet goed in.
Gauguin
Wie van kunst houdt moet beslist naar Pont
Aven, 15 kilometer ten oosten van de ha
venplaats Concarneau. Dit dorp ligt aan het
einde van een lange riviertong van de Aven.
In Pont Aven woonde en werkte jarenlang
FOTO HEIN FLACH
de beroemde Franse schilder Paul Gauguin.
Gauguin, altijd op zoek naar het 'nuttige
wezen in de kunstenaar', omringde zich in
dit dorp met een grote schare jonge volgers.
Een gedenkplaat geeft aan in welk pension
de Fransman, die wordt beschouwd als de
eerste echte expressionist, woonde. Op de
pof natuurlijk, want geld om huur te beta
len had hij niet. In benarde tijden verkocht
hij een schilderij om de huur te betalen. In
het plaatselijke museum hangen de mees
ters in volgorde: George Mennier (1869-
1934), Maxime Maufra (1861-1918), Emile
Jourdan (1860-1931), Emile Bernard (1868-
1941). Allen waren atheisten. Het enige
doek van Gauguin dat hier hangt is LeSabo-
tier- de klompensnijder.
Tussen Vannes en Rennes ligt in het bin
nenland van Bretagne het dorp Josselin.
Aan het kasteel daar is een poppenmuseum
verbonden dat is ondergebracht in een ge
restaureerde paardestal. De hertogin van
losselin, Duchesse de Rohan, zwaait hier de
scepter. In de verzameling bevinden zich
ook twee Hindeloopense poppen. De herto
gin heeft zich een hele lijd suf gepiekerd uit
welk land of landstreek deze twee exempla
ren afkomstig waren. Totdat zij in een
handboek bladerde en bij toeval op deze ty
pisch Friesche klederdracht stuitte.
Verder gaat het weer. Op weg naar Rennes
doemt het Woud van Brocéliande. Een
mystiek bos. overblijfsel van een gigantisch
woud dat in de Gallische en voormiddel-
eeuwse tijd heel Bretagne besloeg. Het ge
bied kenmerkt zich door stille vennen en
diepe, lange dalen waar de tijd stilstaat. Het
woud van Brocéliande is de bakermat van
de Arthurlegenden, het fraaiste epos van de
Keltische mythologie. In het kasteel van
Comper is het ('entre de l'imaginaire Arthu-
rien gevestigd. Hier valt een tentoonstelling
te zien van alles wat met die riddertijd le
maken had.
Het woud van La Brocéliande was het rijk
van de druïden, die op heilige plekken in
het woud hun erediensten hielden. Dit bos
is ook de plek waar tovenaar Merlijn de fee
Viviane in het geheim ontmoette. Ridders
die ooit hun vrouw ontrouw waren geweest
en op zoek waren gegaan naar Viviane.
doolden hier rond in het 'Dal zonder Terug
keer' het Valsans Retour. 1 let verhaal gaat
dat de beroemde ridder l.ancelot de ont
rouwe ridders uiteindelijk uit de ban van
Viviane kwam bevrijden.
Een andere wereld - maar tevens onze we
reld. Val sans Retour, nabij het dorp Trého-
renteuc, is een nauwe en woeste bergengte.
Een schitterend natuurgebied ook, waar
tussen april en juni de gaspeldoorn het
landschap in grof goud lijkt te veranderen.
Info: Frans Nationaal Verkeersbureau
(Maison de Ia France), Prinsengracht 670,
1017 KX Amsterdam. Telefoon 020 -
6273318.
Slakkenboerderij in Zeeuwsch-Vlaanderen als toeristische'attractie
HET LAND VAN MAARTEN LUTHER
Het land van Maarten Luther (f 24,50) in de
serie Historische Reisgidsen van uitgeverij
Elmar.
Voor de nieuwe reeks Historische Reisgid
sen van uitgeverij Elmar schreef Ilse Dorren
'Het land van Maarten Luther'. Ondertitel:
Saksen en Thüringen. Het boekje is - de ti
tel van de serie zegt het al - vooral van be
lang voor de in geschiedenis geïnteresseer
de toerist. De uitvoerige informatie wordt in
een sobere opmaak en in een wat hoekige
schrijfstijl verstrekt aan de hand van een al
fabetische tocht langs plaatsen waar ook de
grote hervormer zijn sporen heeft achterge
laten. Die ene plattegrond had wel wat
overzichtelijker mogen zijn.
In dezelfde serie verscheen tevens 'Het
land van de Nassau's* 24,50), ondertitel:
Van Aken tot Wiesbaden.
Slakken van twintig centimeter
AARDENBURG MARCEL /V
Slakken kijken. Het is een vorm van toerisme die in
West-Zeeuwsch-Vlaanderen steeds meer belangstelling
geniet. De Aardenburgse kwekerij 'In den Wijngaard'
bouwt geleidelijk aan een grote (inter)nationale naam.
Uit België en zelfs uit het verre Noord-Nederland ko
men busladingen tegelijk naar de slijmerige lekkernij
van het duo Gielissen/Theunisz kijken. Weer eens wat
anders dan de kaasboerderij.
De attractie wordt het komende voorjaar uitgebreid
met tweehonderdvijftig vierkante meter binnentuin. Er
komt een volière waarin een aantal tropische vogels vrij
mag rondvliegen. Maar het belangrijkste blijven na
tuurlijk de slaüdcen: los, in terrariums en op foto's. Gie-
lissen en Theunisz zijn van plan vierduizend soorten
binnen te halen, in grootte variërend van vier millime
ter tot een exemplaar van meer dan veertig centimeter
met 21.000 tanden.
Eetbaar
De reuzenslak moet een van de publiekstrekkers wor
den van de uit Limburg afkomstige kwekers. 'In den
Wijngaard' bezit momenteel acht, nog niet uitgegroei
de exemplaren van zo n twintig centimeter groot. De
dieren hebben inmiddels ook voor nakomelingen ge
zorgd. Eetbaar zijn deze giganten onder de buikpotige
weekdieren nauwelijks.
De Limburgers namen de kwekerij mei vorig jaar over
van de Aardenburgse inititiatiefnemer De Badts. Ze
bouwden de wijngaard uit met een grote ontvangsthal
en een proeverij. Nagenoeg de gehele produktie van
hun bedrijf in Maastricht hebben ze het afgelopen jaar
overgebracht naar Aardenburg. In Limburg houden ze
alleen nog een kweekveld aan.
'In den Wijngaard' telt tussen de vijf en acht miljoen
consumptieslakken van vijf soorten. De escargots wor
den via het verwerkingsbedrijf IDW Products in
Sleeuwijk verkocht. Handelaren in Frankrijken Italië
hebben voornamelijk belangstelling voor levende waar;
de Belgische, Duitse en Nederlandse markt houdt het
op ingemaakte weekdieren.
Theunisz gaat er vanuit dat de kwekerij na opening van
de binnentuin jaarlijks op meer dan twintigduizend
toeristen kan rekenen. Nu al krijgt het bedrijf in het
voor- en najaar bijna doorlopend deelnemers van geor
ganiseerde busreizen, schoolklassen en andere nieuws
gierigen over de vloer. In de ontvangstruimte worden
de belangstellenden onder meer onthaald op een uitge
breid verhaal over het leven en lot van de slak. Dat in
formatieve en educatieve aspect maakt 'In den Wijn
gaard' volgens Gielissen 'uniek op de wereld'. „Als
mensen hier binnenkomen, zien ze een slak bijna altijd
als een vies slijmerig diertje. Wanneer wij ons verhaal
hebben gedaan, krijgen ze er al een heel andere kijk
op."
In den Wijngaard is in de periode mei tot en met ok
tober van maandag tot en met zaterdag voor publiek
geopend van 10 tot 17 uur. Zondags is de kwekerij
van 14.30 tot 16.30 uur te bezichtigen. Groepen van
minimaal twintig mensen kunnen op afspraak het
hele jaar door terecht.
FRIESIJVND
Friesland (f 24,50) in de serie Reisgids Ne
derland van uitgeverij ANWB/VW.
In 1993 verschenen de eerste drie deeltjes
in de reeks Reisgids Nederland: Zeeland,
Amsterdam en Zuid-Limburg. Daar zijn er
nu vijf aan toegevoegd, waaronder Fries
land. Het boekje munt uit in veel Opzichten.
Het is vlot geschreven (Gjelt de Graaf), het
biedt (achterin) een vracht aan informatie,
het ziet er prima uit (met prachtige foto's
van onder anderen Paul C. Pet, Taeke
Henstra. Joop Bartijn en Jurjen Drenth), het
is overzichtelijk en je zou misschien alleen
wat kunnen zeuren over het ongemakkelij
ke formaat. De gebruiker kan beschikken
over heldere plattegronden. Prima geschikt
voor dagtoeristen.
In dezelfde serie verschenen: Het Groene
Hart van de Randstad, De Waddeneilan
den, De Veluwe en Rotterdam/Rijnmond-
/Dordrecht. Alle delen 24,50.
RvdD
Enkhuizen-Stavoren
De bootdienst tussen Hnkhuizen en Stavoren wordt uitge
breid. Werd er tot nu slechts van 1 mei tot 30 september geva
ren; dit jaar zal de dienst als experiment worden verlengd tot 1
november. Er wordt in die laatste maand echter niet drie keer
heen en weer gevaren maar twee keer.
Info:020 - 6262466.
Cruises in Noorwegen
Bergen in Noorwegen heeft dit jaar een record aantal cruise-
boten ontvangen. In totaal voeren 164 schepen de haven van
het stadje aan de westkust binnen. Het aantal passagiers steeg
tot 80.000. Noorwegen is de laatste jaren in hoog tempo uitge
groeid tot een van de belangrijkste cruise-bestemmingen ter
wereld.
Oostenrijk minder in trek
Er gaan steeds minder Nederlanders naar Oostenrijk. Dat
blijkt uit de cijfers die kort geleden door de öslerreich Wer-
bung in Wenen zijn gepubliceerd. Tussen 1990 en 1993 liep
het bezoek terug met 164.000 tot 1,2 miljoen. In de loop van
dit jaar werd die neergaande lijn doorgetrokken en werd er
een 'min' genoteerd van 4,6 procent. Ondanks dat staan de
Nederlanders achter Duitsland nog steeds op de tweede plaats
van de bezoekersranglijst. Ook in andere landen daalt de inte
resse voor een vakantie in Oostenrijk. Engelsen zijn in dat op
zicht koploper (- 17,3 procent).
Fietspad langs Ljimford
Langs zowel de noordelijke als de zuidelijke oever van de
Ljimford (noord Jutland) is een fietspad in gebruik genomen
met de in Denemarken ongebruikelijke lengte van 180 kilome
ter. In de omgeving van het traject, dat te boek staat als 'de
blauwe toeristenweg', zullen de komende zomer negen een
voudige kampeerterreinen worden ingericht.
Meer wegwijzers
In het kader van het project 'Verbetering fietsbewegwijzering'
zullen eind 1994/begin 1995 in Drenthe aan de al bestaande
650 ANWB-paddestoelen ongeveer 300 worden toegevoegd.
Met de nieuwe wegwijzers hoopt het provinciaal bestuur het
platteland en de daarin liggende kleine kernen beter te ont
sluiten voor de toeristische fietser.
Toerisme Israël
In de eerste helft van 1994 hebben 1.104.000 toeristen een be
zoek gebracht aan Israël. Dat betekent een stijging van 12 pro
cent in vergelijking met dezelfde periode in 1993. Uit Neder
land trokken van T januari tot en met 30 juni 29.464 toeristen
naar Israël. De verwachting is dat het totaal van In t VOIige jaai
(56.446) ruim zal worden overschreden.