Raad Voorschoten steunt
restauratie 'Laurentius'
'Moeras van frustraties'
Kerk Samenleving
'Neo-heidense jeugd' zoekt heil bij monniken
Religieuzen hebben hard hoofd in uitkomst bisschoppensynode
T rXv
VRIJDAG 30 SEPTEMBER 1994
REDACTIE DICK VAN DER PLAS, 071 -356443
BINNENLAND KORT
Synagoge
Oin de restauratie van de sy
nagoge in Den Bosch te be
kostigen, gaan banken in de
stad en omgeving een spe
ciale penning verkopen. Rab
bijn Jacobs, voofzitter van
het Interprovinciaal Opper
rabbinaat, nam vandaag bij
's-Rijks Munt in Utrecht het
eerste exemplaar in ont
vangst. De in 1823 gebouwde
synagoge in Den Bosch
wordt al jaren geplaagd door
een lekkend dak, gescheurde
muren en verzakte vloeren.
Restauratie van het monu
ment, dat al meer dan tien
jaar niet meer als gebedshuis
in gebruik is, kost ruim twee
miljoen gulden. Daarvan be
talen de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg en de ge
meente Den Bosch samen de
helft. Bij verschillende fond
sen heeft de Stichting Bos
sche Synagoge Bernard us
I Iartogensis, genoemd naar
de stichter van het gebouw,
800.000 gulden losgekregen.
De verkoop van de penning
moet de resterende 300.000
gulden opleveren. Verder
kunnen belangstellenden
voor 25 gulden een vloertegel
adopteren.
Gezondheid
Dr. M.H.F. van Uden is be
noemd tot bijzonder hoogle-
raar levensbeschouwing en
geestelijke gezondheid aan
de Theologische Faculteit
Tilburg. Van Udens leerstoel
wordt gefinancierd door het
Katholiek Studiecentrum
voor Geestelijke Volksge
zondheid (KSGV). Volgens
het KSGV groeit zowel in het
pastoraat als in de geestelijke
gezondheidszorg de behoefte
aan kennis over de rol van
godsdienst, levensbeschou
wing en zingevingsvragen bij
psychische problemen. Van
Uden zal zich in onderzoek
en onderwijs met die wissel
werking tussen levensbe
schouwing en geestelijke ge
zondheid gaan bezighouden.
Van Uden studeerde klini
sche psychologie aan de Ka
tholieke Universiteit Nijme
gen (KUN) en promoveerde
in 1985 op een proefschrift
over de rol van religie bij
rouwverwerking. Van Uden
heeft in zijn publikaties veel
onderzoek gedaan naar de
helende werking van ritue
len, in het bijzonder rouwri-
luelen en bedevaarten. Naast
zijn hoogleraarschap is Van
Uden werkzaam als universi
tair hoofddocent godsdienst
psychologie aan de KUN en
als psychotherapeut in Heer
len.
Geweldloosheid
Het begon in oktober 1919
ten huize van de onderwijs
vernieuwer Kees Boeke in
Bilthoven. Met de Eerste We
reldoorlog nog vers in het ge
heugen richtte een kleine
groep christenen de Interna
tionale Verzoeningsbeweging
(IFOR) op. Actieve geweld
loosheid is nog steeds het
motto van de beweging, die
wereldwijd inmiddels
140.000 leden heeft. Dit
weekeinde viert ze in Am
sterdam en het internationa
le hoofdkwartier Alkmaar
haar 75-jarig bestaan. IFOR
rs uitgegroeid tot een oecu
menische beweging, waarbij
naast christenen ook joden,
boeddhisten, hindoes en
moslims zijn aangesloten.
Maar volgens adjunct alge
meen-secretaris Fran^oise
Pottier.is de 'spirituele basis'
gebleven. „Geweldloosheid is
voor ons veel meer dan een
aantal technieken, het is een
levenswijze." Tijdens de ju
bileumviering neemt IFOR
ook deel aan de herdenking
van de 125e geboortedag van
haar geestverwant Mahatma
Gandhi op 2 oktober.
Ruim een half miljoen voor parochiebestuur
Niets staat de restauratie van de Laurentiuskerk aan de
Leidseweg in Voorschoten nog in de weg. De gemeente
raad besloot gisteravond de parochie voor dit doel ruim
een half miljoen gulden ter beschikking te stellen.
VOORSCHOTEN FRANK BUURMAN
De helft van dat gedrag is een
gemeentelijke subsidie, de an
dere helft een renteloze lening.
Als gevolg van de gemeentelijke
medewerking zal het bisdom
Rotterdam een even hoog be
drag ter beschikking stellen en
doet de Rijksdienst voor Monu
mentenzorg er ook nog eens
550.000 gulden bij. Met de ruim
anderhalf miljoen gulden kan
op korte termijn met de grote
opknapbeurt worden begon
nen.
De Laurentiusparochie zal
overigens zelf nog wel 2,2 mil
joen gulden moeten ophoesten
om een volledige restauratie
mogelijk te maken. Aangezien
dat bedrag in de loop van de
komende jaren geleidelijk bij
een kan worden gebracht, ziet
het parochiebestuur de toe
komst weer met vertrouwen te
gemoet. Enkele maanden gele
den overwoog het bestuur nog
de kerk te sluiten omdat het ge
bouw zo bouwvallig was gewor
den dat de parochianen gevaar
liepen door vallend gessteente
te worden getroffen.
Enkele raadsleden hadden
gisteren nog hun twijfels over
de renteloze lening. Zij vroegen
zich af of de parochie wel in
staat zal zijn het bedrag terug te
betalen en eisten garanties. Ook
drongen zij aan op verplicht pe
riodiek onderhoud om te voor
komen dat het kerkgebouw in
de toekomst weer bouwvallig
wordt.
Burgemeester P. Cannegieter
stélde dat gemeente en paro
chiebestuur schriftelijk zullen
vastleggen dat er regelmatig on
derhoud wordt gepleegd na de
restauratie. De burgemeester
zag geen heil in hel eisen van
verdere garanties, bijvoorbeeld
in de vorm van een onderpand.
Het risico voor de gemeente
achtte hij niet erg groot.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Buurmalsen (part-time):
H.J. van Kapel, kandidaat te Game
ren; te Bennekom (wijk 2): G.F. Dek
ker te Monnickendam; te Capelle aan
den IJssel als predikant voor bijzon
dere werkzaamheden (t.b.v. het pas
toraat Capelse Verpleeghuizen al
daar): mevr.drs. C.C.A. Melgers, kan
didaat te Nieuwerkerk aan den IJssel,
die dit beroep heeft aangenomen.
Aangenomen: naar Wartengahe (War-
ga-Wartena-Warstiens): D. Bargerbos,
kandidaat te Franeker,
Bedankt: voor Oud-Beijerland (wi|k
1): L.W.Ch. Ruijgrokte Middelharnis;
voor Ederveen (toez.): L.W.Ch. Ruij-
grok te Middelharnis.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen: te Meliskerke: P Mulder
te Capelle aan den
I Jssel/Middelwateri ng
Bedankt, voor Aalburg. R. Boogaard
te LEIDERDORP; voor Middelburg-
Zu^C. Sonnevelt te Krimpen aan
den IJssel.
Eenheid binnen
rk-onderwijs
in Limburg
ROERMOND ANP
ALPHEN AAN DEN RUN ANP
Het wereldwijde succes van de
cd iCanto Gregoriano van een
groep Spaanse monniken is niet
slechts een uiting van de be
hoefte aan 'rare nieuwigheid'
onder de 'neo-heidense Eu
ropese jeugd'. Het bewijst ook
dat er een wijdverspreid verlan
gen leeft om 'in het leven meer
te vinden dan alleen de vervul
ling van materiële wensen'.
Deze boodschap verkondigde
H. Rijkers van het Utrechts Stu
denten Gregoriaans Koor op
een jongerendag van de Vereni
ging voor latijnse liturgie. Net
als vele .anderen toonde hij zich
verrast over het feit dat de be
nedictijnen van de abdij Santo
Domingo de Silos er met een
middelmatige dubbel-cd in zijn
geslaagd vele hitparades binnen
te dringen. Tot nu toe zijn ruim
drie miljoen exemplaren ver
kocht.
Het succes zal voor een deel
te verklaren zijn uit toeval en
een slimme verkoopstrategie
(„Als het allemaal bijna te veel
wordt, dan zijn er goddank de
Spaanse monniken"). Maar te
gelijk is volgens Rijkers duidelijk
'dat gregoriaans het nog altijd
in zich heeft om grote groepen
mensen de smaak van het
authentiek-religieuze te geven
en dat het tegenwoordig met
een nieuwe onbevangenheid
wordt beluisterd en gewaar
deerd'.
Rijkers wees erop dat moder
ne katholieken best wat trotser
mogen zijn op deze gigantische
muzikale erfenis, die wordt toe
geschreven aan paus Gregorius
1 (begin zevende eeuw). De la
tijnse liturgie, die in kerken
nauwelijks meer wordt gevierd,
en het steeds zachter klinkende
gregoriaans zijn authentiek en
universeel. En juist aan echt
heid hebben veel gelovigen in
deze tijd behoefte.
Het einde van de uitzonderings
positie van het rooms-katholie-
ke onderwijs in Limburg lijkt in
zicht. Er bestaat een kans dat
ook in het bisdom Roermond
het door alle andere bisdom
men toegepaste reglement voor
het rk onderwijs wordt inge
voerd.
Dit zei voorzitter prof.dr. G.
Brenninkmeijer van de Neder
landse Katholieke School Raad
(NKSR) bij het afscheid van de
Limburgse bestuurder van de
KOV, Jef Dezeaire. Met de pre
cies een jaar geleden aangetre
den nieuwe bisschop Wiertz
zijn hierover al besprekingen
gevoerd.
Het bisdom Roermond kent
al jaren een eigen reglement,
dat door bisschop Gijsen werd
ingevoerd. Het reglement stelt
veel strengere eisen aan het ka
tholiek onderwijs dan de regels
die gelden voor de scholen in de
overige Nederlandse bisdom
men. -
Brenninkmeijer zei te hopen
dat aan die uitzonderingspositie
in het bisdom Roermond snel
een einde komt. Volgens hem
volgen slechts zes katholieke
basisscholen in Limburg het re
glement van Gijsen.
Teleurstelling groeit nci één jaar bisschop Wiertz
NIJMEGEN* ANP
Een jaar na de benoeming van
bisschop Wiertz is er in het be
leid van het bisdom Roermond
nog bitter weinig veranderd.
Wiertz, die zondag precies een
jaar bisschop is, communiceert
weliswaar veel makkelijker dan
zijn voorganger Gijsen, maar
daar blijft het volgens veel pas
toraal werkenden bij.
„In kringen van pastoraal
werkenden en gelovigen die ge
hoopt hadden op echt beleids
matige veranderingen, is de te
leurstelling inmiddels groot",
schrijft K. Dekkers van de Ver
eniging Pastoraal Werkenden in
het rk weekblad De Bazuin.
„Degenen die onder Gijsen bui
tenspel stonden, hebben het ge
voel opnieuw buitenspel te
staan."
Op 'het cruciale punt' van de
benoemingen is in het eerste
jaar niets veranderd, aldus Dek
kers. De complete staf van Gij
sen is herbenoemd. Ook alle
nieuwe benoemingen in lei
dinggevende functies - in het
kapittel, de dekenaten en de
priesteropleiding Rolduc - be
stendigen het oude beleid.
De pastorale werkers (niet-
gewijde kerkelijke medewer
kers), die in de ogen van Gijsen
eenvoudigweg niet bestonden,
worden nu gedoogd. „Maar eni
ge erkenning van al het werk
dat is verricht, is uitgebleven. In
tegendeel, uit alle signalen blijkt
dat de bisschop weinig op heeft
met pastorale werkers, waarbij
steeds meer het argument ge
hoord wordt dat zij niet of on
voldoende loyaal aan de kerk
zijn", schrijft Dekkers.
Hij heeft geen idee waarop dit
oordeel berust. „In ieder geval
niet op directe contacten tussen
bisschop en pastorale werkers,
want die zijn er nog nauwelijks
geweest. Eerder lijkt het erop
dat dat hardnekkige vooroorde
len gewoon overgenomen zijn
en vervolgens gebruikt worden
om hen terzijde te schuiven ten
gunste van meer gezagsgetrou
we werknemers." Menig pasto
raal werker vraagt zich onder
hand af 'of de status van ger
doogde niet minstens zo erg is
als de status van niet-gekende'.
Wiertz is zich onvoldoende
bewust van het feit dat veel ka
tholieke Limburgers na twintig
jaar Gijsen hebben uitgekeken
naar nieuw beleid. „Als hij de
signalen die in de vele gesprek
ken op hem afkomen niet seri
eus oppakt, dreigt zijn jaar van
vrede en verzoening uit te lopen
in een moeras van frustraties,
waarin mensen sneller ten on
der gaan dan in de meer open
lijke strijd die met zijn voorgan
ger gevoerd werd."
DEN HAAG .ANP
„Ik hoop dat we iets van de bisschoppensynode over de
religieuzen kunnen verwachten, maar ik heb er een
hard hoofd in", zegt zuster Geertrndis Zwetsloot van de
Franciscanessen. Zij verwoordt de gedachten van veel
vrouwelijke religieuzen in Nederland over de synode
die van 2 tot 29 oktober in Rome wordt gehouden.
„De bisschoppen zullen veel over ons praten, maar
weinig met ons", verwacht zuster Geertrudis. Hoewel
72,5 procent van alle religieuzen ter wereld vrouw is,
heeft het Vaticaan gemeend te kunnen volstaan met 48
vrouwelijke toehoorders, die alleen mogen deelnemen
aan de besprekingen in kleine groepjes en geen stem
recht hebben. Samen met 23 mannelijke toehoorders
zullen zij, vooral in de wandelgangen, de belangen van
religieuzen trachten te verwoorden tegenover de 138
bisschoppen.
Volgens zuster Benedicte de Vries is er voor vrouwen
in het uiteindelijke werkdocument al heel wat gewon
nen vergeleken met het eerste voorbereidende docu
ment (Lineamenta). „Met name vrouwelijke religieuzen
hebben sterk schriftelijk gereageerd op de Lineamenta.
Dat heeft ertoe geleid dat zij een veel duidelijker plaats
hebben in het werkdocument", aldus de voorzitter van
de Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR).
Ook zuster Theodora van de Karmelitessen in Zende
ren is van mening dat vrouwelijke religieuzen door hun
reactie op de Lineamenta een grote inbreng hebben ge
had in de voorbereidingen van de synode. Zij heeft bo
vendien hoge verwachtingen van de invloed die ge
sprekken van vrouwelijke toehoorders met synodedeel
nemers in de wandelgangen zullen hebben.
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
LEIDSCH DAGBLAD
Uitgave van Dagbladuitgeverij Damiate bv
DIRECTIE B.M. Essenberg, G P Arnold (adj-), J.
Kiel (adj);
HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Majoor, Frans
Nypels, Henk van der Post (adj).
OMBUDSMAN. R.D Paauw, tel dag. 9.30-
11.30 uur 071 -356215, of per post.
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82,2321 BM Leiden
Telefoon071-356356.
POSTADRES:
Postbus 54,2300 AB Leiden
TELEFAX:
Advertenties 071 -323508
Fam.benchten 071 -323508
Redactie 071-321921
ADVERTENTIES
ma -vrij. van 08 30-17.00 uur:
Telefoon 071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma.-vn|. van 8 30-17.00 uur
Telefoon 071 -143545
ABONNEMENTEN
Tel. 071-128030 bij vooruitbet. (incl. BTW)
peracc.giro autom bet
per maand 29,30
per kwartaal 85,55 84,55
per jaar 329,30 328,30
VERZENDING PER POST
Nederland: per kwartaal 125,50
overige landen op aanvraag
KLACHTEN BEZORGING
mat/mvnj: 18.00-19.30 uur,
zat. 10.00-12.00 uur. Tel. 071-143241
HET WEER
HANS VAN ES
Bewolking overheerst
Een uitloper van het bekende ho-
gedrukgebied der Azoren heeft ons
nu al een paar dagen beschermd
tegen een actieve frontale regen
band ten noorden van ons land.
Een strook van Schotland naar
Zuid-Scandinavië kreeg de laatste
72 uur veel wind en regen. Daar
botst zachte lucht op steeds kou
dere lucht uit de poolstreken. De
luchtmassa uit het hoge noorden
heeft al verschillende vergeefse po
gingen ondernomen naar het zui
den uit te breken. Het koufront
komt morgen waarschijnlijk net
over het noorden van het land te
liggen, maar de regenactiviteit is
dan al grotendeels uitgebannen
dooreen nieuwe impuls van hoge-
druk. Het rustige herfstweer houdt
dus nog even stand
Hogedruk in het najaar betekent
zeker niet alijd een vrijbrief voor de
zon. De lucht is in dit jaargetijde
eerder verzadigd van vocht en als
een wolkendek zich eenmaal heeft
gevormd, heeft de zwakker worden-
de'zon het moeilijk. Dat hebben we
gisteren kunnen merken; ondanks
de hoge barometerstand bleef het
de hele dag grijs en grauw. Alleen
in Zeeland, waar wat drogere lucht
aanwezig was, klaarde het een
beetje op.
Mogelijk dat er vandaag op wat
meer plaatsen gaten in het wolken
dek vallen. De voorste begrenzing
van de koudere lucht uit het noor
den komt morgen midden over het
land tot stilstand. Drogere lucht
met opklaringen komt wellicht niet
verder dan de noordelijke provin
cies. Bewolking zal dus wel weer
overheersen in onze regio, maar
neerslag blijft beperkt tot een en
kele bui. De temperatuur ligt op
een normaal niveau van 15 tot 17
graden.
Op zondag verandert er nog weinig.
De koude lucht onderneemt begin
volgende week een nieuwe aanval,
ditmaal met meer kans op slagen.
De hogedrukbarrière boven het
continent stort ineen en maakt
plaats voor een depressie, die
maandag op de Noordzee arriveert.
De wind neemt toe uit zuidwest en
er kan enige tijd regen vallen. Ach
ter de storing komt een noordelijke
stroming op gang met enkele gure
buien en een temperatuur, die naar
12 of 13 graden terugvalt.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Half tot zwaar bewolkt en
buien, in de bergen en in
het noorden soms met ha
gel en sneeuw. In de om
geving van Oslo geregeld
zon en waarschijnlijk
droog. Middagtempera-
tuur tussen 3 en 8, in het
zuiden tussen 7 en 12
graden.
Zweden:
Vandaag ten zuiden van
de grote meren regen. Ver
der overwegend droog en
naast wolkenvelden ook
hier en daar zonnige perio
den. Middagtemperatuur
tussen 5 graden in het
noorden en 11 in het zui-
Denemarken:
Vandaag veel bewolking
en perioden met regen of
motregen. Morgen opkla
ringen en op de meeste plaatsen droog.
Middagtemperatuur ongeveer 12 gra-
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Vandaag in het noorden veel bewolking
en perioden met regen, elders droog en
geregeld zon. Morgen verplaatst de re
gen zich naar het zuiden, in Schotland
klaart het op Middagtemperatuur van
11 graden op de Hebriden tot omstreeks
17 graden in het zuiden.
België en Luxemburg:
Perioden met zon en droog. Morgen
vooral in het noorden wat meer bewol
king en mogelijk een bui. Middagtempe
ratuur ongeveer 18 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Flinke zonnige perioden, morgen in het
midden wat meer bewolking en mogelijk
een bui. In de nacht en ochtend plaatse
lijk mist. Middagtemperatuur ongeveer
22 graden, langs de kust iets lager.
Portugal:
Af en toe zon, ook wolkenvelden en kans
op een lokale regen- of onweersbui. Mid
dagtemperatuur op de meeste plaatsen
'tussen 22 en 26 graden.
Madeira:
Perioden met zon en kans op een bui.
Middagtemperatuur ongeveer 23 gra-
Spanje:
Wisselend bewolkt en vooral vandaag,
met name langs de Costa's in het oos
ten, enkele verspreide regen- en on
weersbuien, -soms met veel neerslag
Middagtemperatuur ongeveer 25 gra
den, bij neerslag lager.
Canarische Eilanden:
Zonnige perioden en vooral aan de
noordkant van de eilanden een kleine
kans op een bui. Middagtemperatuur
ongeveer 25 graden.
Marokko:
Westkust: in het zuiden zonnige perio
den. Naar het noorden toe meer bewol
king en een enkele regen- of onweers
bui. Middagtemperatuur op de stranden
ongeveer 23 graden.
Tunesië:
Veranderlijk bewolkt en enkele versprei
de regen- of onweersbuien. Middagtem
peratuur aan zee ongeveer 30 graden.
Zuid-Frankrijk:
Perioden met zon afgewisseld door wol-
kenvelden en plaatselijk een regen- of
onweersbui. Middagtemperatuur onge
veer 25 graden.
Mallorca en Ibiza:
Veranderlijk bewolkt en enkele regen- of
onweersbuien, 's Middags bij opklawn-
gen temperatuur rond 27 graden.
Italië:
Perioden met zon, ook hier en daar wol
kenvelden. Droog. Middagtemperatuur
ongeveer 27 graden.
Griekenland en Kreta.
Rustig, droog ên zonnig weer. Middag
temperatuur tussen 27 en 32- graden.
Turkije en Cyprus:
Droog en overwegend zonnig, op Cyprus
aanhoudend kans op een onweersbui.
Middagtemperatuur op de meeste stran
den tussen 27 en 32 graden.
Duitsland:
In het uiterste noorden wolkenvelden en
plaatselijk regen of motregen. Elders
droog en perioden met zon, in de nacht
en ochtend plaatselijk mist Morgen
trekken de wolkenvelden wat verder
naar het zuiden. Middagtemperatuur
ongeveer 20 graden, in het .noorden
vooral morgen een stuk koeler.
Zwitserland:
Perioden met zon en droog. In de nacht
en ochtend plaatselijk mist. Middagtem
peratuur van 20 graden in het noorden
tot 25 plaatselijk in Wallis en Tessin.
Oostenrijk:
In de nacht en ochtend plaatselijk mist.
Verder perioden met zon en droog. Mid
dagtemperatuur ongeveer 22 graden.
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
WEERRAPPORTEN
ZATERDAG 1 OKTOBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 06.39 Zon onder 18.15
Maan op 01.53 Maan onder 16.14
Waterstanden Katwijk
Hoog water 23.3312.03
Laag water 07.25 20.07
Weerrapporten 29 september 19 u
station weer wind temp neersl
Eekle" zwaar
Eindhoven zwaar
Den Helder zwaar
Rotterdam zwaar
Vlissmgen waar
Maastricht zwaar
Aberdeen regen
Barcelona regen
Berlijn zwaar
Boedapest onbew
Bordeaux
16 9 0.0
16 9 O.ü
16 8 00
15 13 0.0
17 11
16 10 O.O
16 13 0.11
z2
17
14 10
31 20 O.O
21 18 56.0
16 11 00
i. w 1 24 12 O.O
sw ono2 23 13 O.O
bew. wmdst 18 10 O.ü
0
i. wzw2
Innsbruck onbew.
Istanbul onbew.
Klagenfurt onbew.
Kopenhagen half bew.
Las Palmas half bew.
Lissabon licht bew
26 19 O.O
28 17 0.1
23 14 00
22 13
21 17 60
25 20 03
29 20 00
Stockholm c
Warschau z
Wenen c
Zurich o
Buenos Aires r
Casablanca li
Johannesburg z
Los Angeles z
New Orleans o
New York z
TelAviv li
ol 36 25 5!
23
23 15
26 12 01
24 20 0.1
31 16 OJ
18 13 OJ
30 20 OJ
26 19 26J
16 11
30 22 OJ
16 11
BOES
O 1
l\ \r
1 \V \N
De Laurentiuskerk aan de Leidseweg.
FOTO LOEK ZUIJDERDUIN
