Aristide wijst algehele amnestie coupplegers af Russische piloten blijken gevaarlijk onervaren Buitenland Akkoord VS en Rusland over sneller ontmantelen kernwapens Algerijnse Berbers schorten ultimatum op Spanje wijzigt grondwet, meer macht voor regio's Rabin dreigt met staken vredesoverleg met Syrië DONDERDAG 29 SEPTEMBER 1994 Press OPA Deutsche Press Independent IPS ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP 1 e Agentur GPD Geassocieerde Pers Diensten Inter Press Service RTR Reuter UPI Unil 'aprikapoeder n Hongarije icvat veel lood OEDAPEST AP Loterij voor toelating Cubanen in VS nfw york» De Amerikaanse regering overweegt een loterij in te stellen voor de selectie van eenvierde van de 20.000 Cubanen die jaarlijks officieel zullen worden toegelaten tot de Verenigde Staten. Dat meldde de New York Times vandaag. De loterij biedt kansen voor Cubanen die anders niet toegelaten worden. Om te voldoen aan de Amerikaanse immigratiewet moeten de Cu banen familie in de VS hebben of in aanmerking komen voor de vluchtelingenstatus. Doden bij geweld in Oost-Timor Diu Bij een gevecht tussen Indonesische militairen en Oostti- morese guerrillastrijders zijn gisteravond acht mensen om het leven gekomen. Het was het ergste incident in het roerige gebied sinds maanden. Indonesië bezette de voormalige Portugese ko lonie in 1975 en wordt sindsdien geconfronteerd met verzet van de bevolking. Cel voor Albanese partijleider Kosovo prizren Een Albanese oppositieleider in de Servische provincie Kosovo is gisteren tot vijfjaar cel veroordeeld. Het hof in Prizren achtte bewezen dat hij had geijverd voor de afscheiding van Ko sovo van Klein-Joegoslavië en inlijving bij het naburige Albanië. De Albanezen maken 90 procent van de bevolking van Kosovo Jemen krijgt islamitische wetgeving sana Het Jemenitische parlement heeft gisteren een grondwet goedgekeurd die is gebaseerd op de 'sharia' of islamitische wet. De nieuwe grondwet wijzigt die van 1990, toen Noord- en Zuid- Jemen een unie vormden. Een burgeroorlog brak in juli de macht van de zuidelijke socialisten in de regeringscoalitie. Zuid- Jemen wilde zich uit de unie terugtrekken mede door de groei ende invloed van de islamitische Al-Islah beweging. Doden bij bosbranden in Zuid-Afrika Johannesburg* Bij bosbranden in Zuid-Afrika zijn zeker negen mensen om het leven gekomen. Meer dan tien mensen liepen verwondingen op. Het vuur in de vakantieplaats Hazyview, in het oosten van het land, verwoestte een in de bossen gelegen hotel. De meeste slachtoffers trachtten voor de vlammen te vluchten toen zij alsnog door de brand werden ingehaald. Zware aardbeving bij Bali jakarta Een aardbeving met een geschatte kracht van 6,4 op de schaal van Richter heeft gisteren kort voor middernacht Java en het eiland Bali getroffen. Over schade of slachtoffers is nog niets bekend. Het epicentrum van de beving lag ongeveer 85 kilome ter ten noordwesten van Semarang, de hoofdstad van Midden- Costa Rica wil afschaffing leger Haïti new york De geleidelijke afschaffing van het Haïtiaanse leger is de beste garantie voor overgang naar democratie in dat land. Dat heeft de president van Costa Rica, José Maria Figuères, gis teren verklaard in zijn toespraak tot de Algemene Vërgadering van de Verenigde Naties. Volgens Figueres kan alleen zo 'de menselijke ontwikkeling in Haïti wortel schieten'. Arrestaties brand asielzoekerscentrum herford De Duitse politie heeft twee mannen aangehouden in verband met de aanslag op een asielzoekerscentrum in Herford. Dat heeft de Duitse televisiezender ARD gisteren gemeld. Aan vankelijk werd rekening gehouden met een actie van extreem rechtse elementen. Bij de brand kwamen in de nacht van dins dag op woensdag twee mensen uit het voormalige Joegoslavië om het leven. De politie gaat uit van een motief in de relatie sfeer. Juntaleider Cédras denkt niet over vertrek uit Haïti Welkom thuis! De Haïtiaanse senator Larosiliere (rechts) wordt in het parlement verwelkomd door afgevaardigde Casseus nadat hij uit balling schap in teruggekeerd. Het Haïtiaanse parlement vergadert vandaag over een amnestiewet. foto pedro ugarde De in ballingschap levende Haïtiaanse president Jean Bertrand Aristide heeft zich gisteren uitgesproken tegen een algehele amnestie voor de coupplegers in zijn land. Het parlement in Port-au-Prince buigt zich vandaag over de amnestiekwestie die de weg moet vrijmaken voor het vertek van het regime en de terugkeer van Aristide. De militaire machthebbers hebben anderhalve week geleden in een akkoord met de Amerikaanse oud-president Jim my Carter toegezegd te zullen aftreden als hun amnestie wordt verleend. PORT-AU-PRINCE Rtr-AFP-ANP „De coupplegers hebben meer dan 5.000 Haïtianen vermoord. Dat zijn misdaden tegen de menselijkheid. Daarom kan er geen algehele amnestie zijn", aldus Aristide in een interview met CNN. De president zei wel bereid te zijn in te stemmen met de politieke amnestie, zoals is afgesproken. Dat betekent dat niemand vervolgd zal worden voor het plegen van de staats greep in 1991. „Maar als de mi litaire heersers in Haïti blijven, zal het rechtssysteem gelden." Aristide, die volgens het ak koord uiterlijk half oktober te rugkeert, riep juntaleider Raoul Cédras op Haïti te verlaten. „Tegen Cédras zou ik willen zeggen: wees redelijk. Verlaat het land vreedzaam. Dat is goed voor jou, voor de natie en voor de wereld." In het akkoord tussen de VS en de militairen is niets gezegd over een eventueel vertrek van Cédras uit Haïti. CNN zond gis teren ook een interview uit met de juntaleider en zijn vrouw waarin hij herhaalde niet van plan te zijn in ballingschap te gaan leven. „Er wordt in het ak koord gesproken over democra tie. Als men zich daaraan houdt, kan ik na mijn aftreden hier blijven. Mocht een bende mij bedreigen dan is dat het bewijs dat er van democratie geen sprake is", aldus Cédras. Onder zware bewaking van Amerikaanse militairen kwam het Haïtiaanse parlement giste ren voor het eerst bijeen. Sena tor Jean-Louis Firmin las voor waar de verscheidene parle mentscommissies zich de ko mende dagen mee bezig moe- 'Direct beginnen, niet wachten tot 2003 ien waar paprika-schandaal y oudt Hongarije op het ogen- 32 ilik in zijn greep. Het ministerie an handel in Boedapest ver- lood gisteren de verkoop van larikapoeder dat afkomstig is an kleine kwekers en dat veelal ia markten en de directe ver- oop zijn weg naar de consu- ?676nent vindt. Na proeven was ge ileken dat 20 procent van het larikapoeder met lood was ver- 55 iftigd. Het zware metaal zou 60 ijn gebruikt om het poeder een 58 looie rode kleur te geven. Volgens een woordvoerder an de politie zijn tot nu toe 46 ïensen met verschijnselen van aodvergiftiging in ziekenhuizen 3pgenomen; 18 personen zijn •5 negens de handel in vergiftigde laprika's aangehouden. tanslag Mexico u loodt toppoliticus tëXICO-STAD Rtr-UPI-DPA WASHINGTON HANS DE BRUUN CORRESPONDENT De Verenigde Staten en Rusland zullen veel sneller dan eerder overeengekomen, beginnen met het ontmantelen van hun kern wapens voor de lange afstand. De presidenten Bill Clinton en Boris Jeltsin spraken gisteren af er di rect mee te beginnen zodra het Start-2-verdrag door het Russi sche parlement is goedgekeurd, en er niet tot 2003 over te doen, zoals in dat verdrag is vastgelegd. Jeltsin eiste tijdens de afsluitende persconferentie voor Rusland het volste recht op zich te mengen in de problemen in de vroegere Sov jet-republieken langs haar gren zen. Hij vergeleek die bemoeienis met de Amerikaanse rol op Haïti. „Het zijn onze buren. En zoals u betrokken bent bij het wel en wee van üw buren, zo zijn wij dat ook", zei hij. „Wij waren bovendien tot voor kort één land en horen tot dezelfde familie". Clinton zei dat de VS zich niet verzetten tegen een actieve rol van Rusland in bijvoorbeeld Nagorno- Karabach (in Azerbeidzjan), maar dat hij niet buiten de VN om moet handelen en de soevereiniteit van de vroegere Sovjet-republieken moet respecteren. Jeltsin beloofde dat, maar wees er tevens nadruk kelijk op dat hij zich ook niet heeft verzet tegen het Amerikaanse op treden in Haïti, toen dat in de VN aan de orde kwam. Ook het conflict over de Russi sche wapenleveranties aan Iran lijkt oplosbaar. Jeltsin betoogde dat Rusland gebonden is aan een contract uit 1988 tussen Iran en de toenmalige Sovjetunie. „We moe ten dat contract nakomen", zei hij. Het gaat om de levering van onderzeeboten, gevechtsvliegtui gen en rakettechnologie voor een miljard dollar. Jeltsin beloofde echter dat Mos kou daarna geen wapens aan Iran meer zal leveren. Hij eiste daarom meteen een plaats op in de inter nationale commissie die toezicht houdt op wapenleveranties aan 'gevoelige' landen, een commissie waar Moskou tot nog toe juist bui ten gehouden werd. Clinton zei dat deze kwestie nog niet is opge lost. Het besluit om de ontmanteling van de lange-afstandskernwapens sneller te laten verlopen, betekent dat de VS en Rusland waarschijn lijk voor 2000 hun aantallen kern koppen tot de afgesproken 3.500 zullen hebben teruggebracht. Jelt sin zei dat zodra het START-2 ver drag is aanvaard door het Russi sche parlement, alle te ontmante len raketten meteen op non-actief zullen worden gesteld. Parijs bereidt zich voorop komst Algerijnen Algiers afpverwachten van een fïindamen- talistisch bewind. Volgens Libération houden de ministeries van buitenlandse en binnenlandse zaken nadrukke lijk rekening met dat 'rampsce nario'. Diverse prefecten (een soort commissarissen van de koningin) in het zuiden van het land zou zijn gevraagd te bekij ken waar vluchtelingen kunnen worden opgevangen, terwijl ook het Franse Rode Kruis en aan verwante organisaties zijn inge schakeld. Volgens de krant kunnen in geval van nood op korte termijn leegstaande kazernes, zieken huizen en vakantiedorpen wor den ingericht voor noodopvang. Zelfs het voormalige Olympi sche dorp in winstersportplaats Albertville zou op de lijst van de Franse autoriteiten staan. Het verhaal van Libération is inmiddels met kracht tegenge sproken door woordvoerders van Binnenlandse en Buiten landse Zaken. Maar volgens de krant is het niet meer dan lo gisch dat zo wordt gereageerd. „Men is bang te zeggen dat we ons er op voorbereiden omdat dat mensen in Algerije tot een spoedig vertrek zou kunnen aanzetten", aldus een door het dagblad geciteerde hoge func tionaris van Buitenlandse Za ken. De Culturele Berberbeweging (MCB) heeft gisteren in Algerije het ultimatum geannuleerd waarmee het met 'een totale oorlog' dreigt tegen de politieke krachten die verantwoordelijk zijn voor de ontvoering van de populaire Kabylische zanger Lounes Matoub (38). De bewe ging die erkenning van het Ber- berse culturele erfgoed of Tamazight nastreeft hoopt dat de voorlopige intrekking van het dreigement de ontvoerders kan overreden Matoub vrij te la ten. De zanger is een activist van de Berberbeweging, die de toenemende overheersing van de met name door fundamenta listen verheerlijkte Arabische cultuur verwerpt. In een van zijn meest recente liederen maakte hij de radicale moslims belachelijk. Volgens het Franse dagblad Li bération treft Parijs in het ge heim voorbereidingen om een golf Algerijnse asielzoekers te kunnen opvangen. Als het ver boden Islamitisch Redingsfront (FIS) in Algerije de dienst gaat uitmaken, krijgt de vroegere moederland vrijwel zeker te maken met zo'n stroom vluch telingen. Met name de groten deels Franstalige bovenlaag in Algerije heeft weinig goeds te ten houden. Het belangrijkste agendapunt is de amnestierege ling. Aan de vergadering die vanuit de VS door Aristide was bijeengeroepen, deden elf volksvertegenwoordigers mee die zich de afgelopen tijd schuilhielden of hun vaderland ontvluchtten en terugkeerden uit ballingschap in de VS en Ca nada. Bij aankomst in het parle mentsgebouw juichten omstan ders hen toe. Volgens de machthebbers dreigt er anarchie in het noor den van Haïti, waar er geen mi litairen meer zijn om rellen te gen te gaan. Plunderaars vielen een gezondheidscentrum in de hoofdstad aan en gingen er met voedsel en medicijnen vandoor. Sinds het weekeinde zijn er voedselrellen, en hulpverleners vrezen dat toenemende chaos het hen onmogelijk zal maken de burgerbevolking te helpen. MADRID DPA-ANP De Spaanse Senaat wordt ver anderd in een vertegenwoordi ging van de 17 regio's van het land. Dat heeft de Senaat giste ren besloten na een driedaags debat over de Spaanse deelsta ten. Een commissie gaat zich bui gen over de grondwetshervor ming die nodig is om de Senaat te veranderen. De hervorming van de grondwet van 1978 moet uiteindelijk leiden tot een om vorming van de Spaanse centra listische staat in een federatie van zeventien autonome pro vincies. Zo komen er afspraken over de bevoegdheden van de cen trale regering, een beter sys teem voor de toekenning van fondsen aan de regio's. De na tionale begroting van 1995 geeft de regio's voor het eerst het recht Europese gelden voor milieuprojecten naar eigen in zicht te besteden. Ook komt er meer ruimte voor regionale ta len naast het Castilliaans (Spaans). Tijdens het debat zei premier Felipe Gonzalez dat de hervor mingen niet het huidige auto- nomiestelsel mogen aantasten, en dat alle politieke groeperin gen die moeten goedkeuren. De visie van de premier viel bij de regeringsleiders van de regio's in goede aarde. De 17 regio's in Spanje heb ben verschillende bevoegdhe den. Gebieden als Navarra en de Canarische Eilanden hebben slechts enkele eigen belasting wetten, terwijl de zogeheten 'historische nationaliteiten' Baskenland, Catalonië en Gali- cië de grootste vorm van zelf standigheid hebben. Deze drie gebieden eisen echter een nog verdergaande overheveling van bevoegdheden van Madrid naar de regio's. Om die reden boycotte de Baskische premier José Antonio Ardanza het overleg in de Se naat. Volgens de Basken is het uit 1979 stammende statuut van Guemica, dat aan Baskenland zelfbestuur toekende, niet volle dig uitgevoerd. De macht van de Baskische en de Catalaanse nationalisten is sinds de laatste verkiezingen nog vergroot om dat zij de socialistische minder heidsregering van Gonzalez ge dogen. De topconferentie tussen de presidenten Clinton en Jeltsin heeft meer dan ooit bevestigd dat de VS en Rusland niet langer tegen standers maar partners zijn. foto afp robertgiroux JERUZALEM AD BLOEMENDAAL CORRESPONDENT Premier Rabin van Israël wil het vredesoverleg met Syrië afbre ken als het Israëlische parle ment zou bepalen dat voor een totale of gedeeltelijke terugtrek king van de Golan-hoogte een absolute meerderheid is vereist. Hij uitte die waarschuwing gis teren in een buitengewone frac tievergadering van zijn partij Arbeid. Een aantal fractieleden heeft gedreigd moties te steu nen die zijn gericht tegen ge- biedsafstand op de Golan. Rabin vertelde zijn partijge noten dat hij overweegt van de stemming over de Golan-moties een vertrouwenskwestie te ma ken, zodat de regering zal op stappen als ze worden aangeno- )e secretaris-generaal van de lal Jexicaanse regerende Institu tioneel Revolutionaire Partij PRI), José Francisco Ruiz Mas- ieu, is gisteren na een aanslag an zijn verwondingen overle- la en. Een man schoot van korte af tand op de politicus die ge rand raakte aan zijn nek en orst. In het ziekenhuis over- feed de politicus. Ruiz Massieu ■*pi Itond op het punt te vertrekken -an een hotel in het centrum iai an Mexico-Stad, na een bijeen- omst met congresleden, toen e schutter toesloeg. De dader innmiddels aangehouden. Ruiz Massieu, voormalig gou- emeur van de staat Guerrero, 'as de gedoodverfde nieuwe oorzitter van het Mexicaanse igerhuis. Hij was de op een na oogste PRI-functionaris die dit lar het slachtoffer werd van en aanslag. Op 23 maart werd e presidentskandidaat van de artij, Luis Donaldo Colosio, in ijuana vermoord. Zijn opvol- er, Ernesto Zedillo, won voor e PRI de verkiezingen in au- ustus. Zijn inauguratie is 1 de- mber. Airbus-ongeluk mede te wijten aan gebrek aan routine van vliegers MOSKOU HANS GELEUNSE CORRESPONDENT Russische piloten missen de ervaring om met westerse vliegtuigen om te gaan. Die onkunde heeft bijgedragen aan de vliegramp in maart bo ven Siberië met de Aeroflot Airbus A310. Alle 70 inzittenden kwamen daarbij om. Tot nu toe werd het ongeluk uitsluiten toegeschreven aan het feit dat gezagvoerder Jaroslav Koedrinksi zijn 12-jarige dochter Jana en 16-jarige zoon Eldar in de cockpit met de besturing liet spelen. Uit een interview met luchtvaart expert Vsevolod Ovtsjarov, lid van de commissie van deskundi gen die de banden van de vluchtrecorder afluis terde, blijkt onervarenheid echter een belangrij ke rol te hebben gespeeld bij het ongeluk. Het vraaggesprek stond deze week in het dagblad Rosisskiye Vesti (Russische Berichten). De publi- katie volgt op de vierde luchtramp dit jaar boven Siberië, waarbij maandag 26 mensen omkwa men. Ovtsjarov zegt dat het 'onbewust uitschakelen' van de automatische piloot door de 16-jarige Eldar Koedrinski de belangrijkste oorzaak van het drama was. Maar hij voegt daar meteen aan toe: „Het is en kan niet mogelijk zijn deze trage die aan één enkele reden toe te schrijven". Het uitschakelen van de automatische piloot werd door de vader/gezagvoerder en zijn co-pi- loot niet opgemerkt, omdat de procedure in een Airbus anders werkt dan in Russische toestellen, aldus Ovtsjarov. Toen de bemanning in de gaten kreeg wat er aan de hand was, had het toestel al te veel snelheid verloren en was het naar links afgegleden in een zijdelingse, niet meer te corri geren val. Ovtsjarovs betoog bevat navrante zinnen als: „In onze (Russische, red.) vliegtuigen zou een kind makkelijk de stuurknuppel in handen kunnen nemen, omdat niet, zoals bij de A310, de auto matische piloot daardoor kan worden uitgescha keld". En:Als de automatische piloot wordt uit geschakeld, klinkt er niet, zoals in onze vliegtui gen, een signaal". „Daarom zeg ik dat de jaren lang isolering van onze vliegers en luchtvaart van de standaarden en technologiën in het Wes ten tot de indirecte oorzaken (van de ramp) moet worden gerekend", aldus Ovtsjarov. Toch merkt hij ook op dat de aandacht van pi loot en co-piloot werd afgeleid door de aanwe zigheid van de kinderen. Ze zagen daardoor be paalde aanwijzingen op het instrumentenpaneel niet. Volgens Ovtsjarov heeft de commissie zich niet met de schuldvraag beziggehouden. „Zover ik weet, heeft de openbare aanklager de zaak in behandeling. De definitieve conclusies over de oorzaak zullen worden gegeven door de rege ringscommissie onder leiding van transportmi nister Jefimov." Aanvankelijk was toegezegd dat die commissie in juni het eindrapport zou uitbrengen. De ver traging is volgens luchtvaartexperts ontstaan doordat de Russen en fabrikant Airbus Industrie in het Zuidfranse Toulouse niet tot een gelijklui dende versie over de oorzaak van de ramp kun nen komen. Het maandblad Obozreuatel (Waarnemer) publi ceerde vorige maand op basis van de gegevens van de vluchtrecorder grote delen van de con versatie in de cockpit. Gelet op de tragische af loop zijn die onthutsend. Zo vraagt de 12-jarige Jana aan haar vader of de automatische piloot wel is ingeschakeld als zij in de stoel van dé ge zagvoerder plaatsneemt. Even later wil ze terug naar de passagierscabine. „Voorzichtig, als je uit de stoel komt niet op dat pedaal trappen", zegt vader Koedrinski. „Wat maakt het uit, de auto matische piloot is toch ingeschakeld", ant woordt het kind. Als de piloten echter ontdekken dat zoon Eldar de automatische piloot heeft uitgeschakeld en het toestel onbestuurbaar naar links wegvalt, ontstaat er paniek. „Weg uit die stoel!", roept Koedrinksi een keer of tien tegen zijn zoon. Maar Eldar kan door het scheefhangen van het vliegtuig niet snel genoeg wegkomen. Als dat uiteindelijk wel lukt, raakt hij een van de peda len, waardoor het toestel in een niet meer te cor rigeren spin raakt. Het afsluitende commentaar van Obozrevatel: „Het zou niet in ons opkomen om de construc teurs van het toestel te verwijten dat ze de nieuwste praktijken van de Russische luchtvaart niet heben voorzien: een kind aan de stuurknup pel." men. Het is mogelijk dat de eer ste moties al volgende week in stemming komen. Volgens Ra bin kan het afbreken van de on derhandelen met Syrië gevolgen hebben voor het vredesproces met de andere Arabische part ners Jordanië, Libanon en de Palestijnen. Volgens Rabin is een debat over de Golan volstrekt voorba rig zolang er geen overeenstem ming is bereikt met de Syriërs, en overeenstemming lijkt nog ver weg. Er gaapt nog altijd een wijde kloof tussen de Israëlische en Syrische standpunten over de grenslijnen, het tijdschema van de terugtrekking, de aard van de vrede en de veiligheids voorzieningen. Gevreesde pest blijkt bronchitis BERLIJN Rtr-DPA-AFP Duitse gezondheidsautoriteiten hebben uitgesloten dat een Ber- lijnse man die gisteren in het ziekenhuis is opgenomen aan longpest lijdt. De man was kort tevoren uit India teruggekomen, waar de ziekte al 49 levens heeft geëist. De man, een reisleider, had last van hoge koorts en hoestbuien. Hij werd met spoëd overgebracht naar de afdeling voor tropische ziektes van het universiteitsziekenhuis. De man heeft waarschijnlijk bronchitis. In India zijn in een week tijd enkele honderden gevallen van longpest geconstateerd. Hoewel het aantal doden door de pest niet stijgt, duikt de ziekte in steeds meer deelstaten op. Op de grootste Duitse lucht haven Frankfurt worden aanko mende reizigers uit India me disch onderzocht. De maat schappij Lufthansa heeft op vluchten naar India dokters ge plaatst om besmetting snel te kunnen opsporen. Ook een aantal Arabische landen heeft maatregelen genomen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 7