Economie Beurs
De snelheid van het licht
MAANDAG 19 SEPTEMBER 1994
ECONOMISCH KORT BEURSEFFECTEN
HET AANTAL WERKLOZEN in
Polen is in augustus ten opzich
te van juli met 0,6 procent ge
daald tot 2,966 miljoen. Dat
komt neer op 16,8 procent van
de beroepsbevolking. In verge
lijking met augustus vorig jaar is
overigens sprake van een toene
ming met 9,1 procent.
MEXICO KRIJGT VAN de We
reldbank een lening van 500
miljoen dollar om de armoede
in de acht armste regio's te be
strijden. Daartoe behoort ook
Chiapas waar eerder dit jaar ge
welddadige onlusten uitbraken.
Shell vindt gas
in Egypte
Shell heeft in het westelijke
woestijngebied van Egypte een
vondst gedaan van 33,8 miljard
kubieke meter aardgas (onge
veer driekwart van het jaarver
bruik in Nederland) en 78 mil
joen vaten (van 159 liter) con
densaat, een olie-achtige vloei
stof. Vóór het einde van de
maand zal Shell Egypte overleg
met het hoofdkantoor in Neder
land voeren over de ontwikke
ling van de betreffende twee
velden, Obaiyed en Matrouh,
aldus Shell.
In de afgelopen vijf jaar heeft
het Nederlands-Britse concern
140 miljoen dollar in de velden
geïnvesteerd.
In 1970 begon voor Robeco de
informatie-revolutie. In dat jaar
installeerde de Britse firma Reu
ters haar eerste 'terminal' bij de
Rotterdamse beleggingsinstel
ling. Het was een zeer primitie
ve Reuters-terminal, heb ik mij
laten vertellen. Een scherm en
een toetsenbord, waarop na het
intikken van een ingewikkelde
code de koers van één enkel
aandeel per keer kon worden
verkregen.
Nieuwsgierig en gespannen
dromden de beleggers samen
rond zoveel technisch vernuft
tot zij zo gaat het verhaal al
thans werden opgeschrikt
door toenmalig directeur Brou
wer. Die sprak de historische
woorden: „Dat is interessant
heren, maar nu weer aan het
werk". Zo'n 24 jaar later weten
beleggers niet beter. 'Koersen
kijken' is voor hen werken.
Maar buit'en dat heeft de infor
matierevolutie nog meer diepe
sporen nagelaten.
Was het internationale beleg
ger anno 1970 nog een avon
tuurlijke aangelegenheid, tegen
woordig is het niets bijzonders
meer. Singapore ligt mede
dankzij de firma Reuters dich
terbij dan Hoogeveen. Een in
woner van Roermond kan net
zo goed rijk worden van het
economische wonder in Azië als
iemand in Bangkok, mits hij of
zij de tegenwoordigheid van
geest heeft gehad om niet mee
te doen aan de Duitse lotto,
maar aandelen te kopen in een
van de vele opkomende-mark-
ten-in-het-Verre-Oostenfond-
sen van tegenwoordig. De eco
nomische situatie in midden-
Limburg is voor hem of haar
langs deze weg van minder be
lang dan een hoge economische
groei in China en Vietnam.
Damrak
Dankzij de informatierevolutie
is de wereld van de Nederlandse
belegger groter geworden dan
het Damrak. Portefeuilles kun
nen zó worden samengesteld
dat de belegger zowel kan profi
teren van een rally op de beurs
van Japan, als van de hoge rente
in Italië, het opheffen van de
apartheid in Zuid-Afrika en een
stijging van de dollar.
Waren het in 1970 dus nog
een handjevol zonderlingen
zoals de beleggers bij de Robeco
Groep die gewapend met de
krant van gisteren, een oude
Reuters-terminal, schrijfmachi
ne en grafiekpapier de wereld
veroverden, dankzij de informa
tierevolutie doet iedereen nu
mee. En waar Robeco in 1970 in
veel landen als buitenlandse be
legger nog werd afgescheept
met zogenaamde B-aandelen
(net als B-keuze Wedgewood)
kun je tegenwoordig als buiten
lander bijna overal ter wereld
alle aandelen en obligaties ko
pen die je wilt. Alleen een be
trekkelijke 'nieuweling' als Chi
na maakt nog onderscheid tus
sen aandelen exclusief voor
Chinezen en aandelen voor
niet-Chinezen. Maar ook dat zal
niet lang meer duren. Ontmoe
digende barrières voor buiten
lands kapitaal passen niet meer
in de wereld van satellieten in
de lucht en glasvezelkabels on
der de grond.
De Bank voor Internationale
Betalingen berekende onlangs
in haar halfjaarverslag dat het
volume van de grensoverschrij
dend beleggingen sinds 1980
zelfs meer dan vertwintigvou-
digd is. In 1993 versleepten be
leggers met behulp van de fir
ma's als Reuters (informatie) en
AT&T (communicatie) een re
cord van 458 miljard dollar van
het ene naar het andere land.
Voorspelbaar
Heeft de informatierevolutie het
beleggen makkelijker gemaakt?
Volgens mij niet. Toen Robeco
nog belegde met de krant en
dus de koersen van gisteren,
vertoonden de financiële mark
ten een rustiger en meer voor
spelbaar verloop. Een oliecrisis
kon de wereld op zijn kop zet
ten, een enorme inflatiestijging
kon de koersen doen dalen,
maar dat was het. Overheden
bepaalden het economisch be
leid en beleggers kozen die aan
delen met de beste vooruitzich
ten. Obligaties leken voor de dy
namische belegger niet interes
sant. Tegenwoordig moet de
belegger met veel meer zaken
rekening houden. Niet in de
laatste plaats met het gedrag
van de massa der overige inter
nationale beleggers. Deze groep
wordt niet alleen steeds groter,
hun gedrag is ook nog eens ake
lig onvoorspelbaar. Beleggers
rennen elkaar in steeds grotere
getale achterna op zoek naar
het hoogste rendement waar
ook ter wereld.
Het ene moment zijn dat aan
delen in Singapore, het andere
moment stappen zij met de
snelheid van het licht over op
obligaties in Nederland. En de
vraag is op welke markt, op wel
ke obligatie, de anonieme be-
leggershorde haar zinnen straks
zal zetten. Rentes en valuta's
kunnen door dit trouweloze ge
drag onverwacht snel stijgen,
maar even plotseling daarna
weer dalen.
Dat moesten bijvoorbeeld de
brave houders van Duitse en
Nederlandse staatsobligaties
ondervinden. Omdat buiten
landse vooral uit de VS en Ja
pan beleggers de afgelopen
jaren massaal Europese obliga
ties kochten, daalde de rente in
Europa zo snel en zo diep. Maar
omdat zij nu het omgekeerde
doen, namelijk verkopen en
vertrekken, is de rente in Duits
land sinds het begin van dit jaar
van 5,5 naar 7,5 procent geste
gen.
Een kleine rentestijging was
wel te verklaren, maar zoveel is
in tegenspraak met alle econo
mische ontwikkelingen. Zonder
informatierevolutie zou de ren
tedaling in Europa minder diep
zijn geweest en de stijging min
der snel.
Brigitte Slot is werkzaam bij het
Institute for Research and Invest
ment Sen/ices, een samenwer
kingsverband van de Robeco
Groep en de Rabobank.
China wil economische zone
bij Dam van de Drie Kloven
Peking apvan de welvaart in de kustgeh
den verder landinwaarts
brengen. Het officiële dagbl».
Guangming meldt dat de sj
dale zone zeventien proving'
en steden zal omvatten nabij)
enorme dam, die ligt bij |-«
chang, in de centraal geleg Jy
provincie Hubei. Bij de d»
geldt dezelfde voorkeursbehq.,
deling voor buitenlanders als r
de speciale economische zot). lllt
aan de kust. Deze zones vorm,
de voorhoede van de econon D
sche hervormingen die ChJ^Qe
De Chinese regering heeft plan
nen aangekondigd voor een
speciale economische zone om
buitenlandse investeringen aan
te trekken bij de Dam van de
Drie Kloven. Bij deze dam,
waarschijnlijk de grootste ter
wereld, zal verder een reservoir
worden gecreëerd in de rivier de
Yangtze om elektriciteit te leve
ren voor de industriële ontwik
keling van een groot deel van
centraal-oost China. Met de
bouw wordt in 1995 begonnen.
Met de nieuwe economische
zone hoopt de regering een deel
r buitenlandse investeerdt v
ntrekkelijk moeten maken, j
Aegon slokt kleine verzekeringsbank op
utrecht/den haag anp
tijd:
lèvt
ik dec
De kleine Utrechts Verzeke
ringsbank Moira wordt zo goed
als zeker eigendom van het veel
grotere Aegon. De Haagse ver
zekeraar heeft via dochteron
derneming Ubo Verzekeringen
in Utrecht een bod uitgebracht
op alle aandelen Moira.
Aegon wil de activeiten van
Ubo en Moira samenvoegen en
hoopt hierbij op schaalvoorde
len. Hoeveel Aegon betaalt, is
niet bekend. Moira is eigendom
van algemeen directeur mr. A.
Wigmans en de beleggingsclub
Noro uit Zeist. Bij Moira zijn
130 mensen werkzaam. De
winst bedroeg in 1993 6 miljoen
BINNENLANDSE AANDELEN
MEEST ACTIEVE FONDSEN
OPTIEBEURS
«50,00 «50.00
•tig hold. c.
athlon groep
athlongrnrc
arrcum.pref.
bam groep
batenburg beh.
begemann groep
blyd -willink
borsumy wehry
burgman heybf.
calvé prei
cap volmac
6,21 6.22 geveke
58.70 58.60 giessen-denrd
36.20 36.10 goudsmit
162.00 162,50 grolscncert
20.80 20.50 gt. holding
2.75 2.75 hagemeyer
401.00b - hal trust b
129,00 129,00 hal trust umt
m)<» 69)00 hermans
76$ 76$ hollandsea'
143,00 143,00 hoopcff.bank
187.00a 187,00a h.douglpret,
38,20 38,20 ihccaland
28)40 28.00 mg
70.30 70.30 kas-assoc.
28.00 28.00 kempen co
39,80 39.80 kiene holding
29.10 29.10 kondor
1388)00b 1388.00 konknpbtcum
850.00 850.00 koppelpoort
1375,00 1375,00 krasnapolsky
21,70" 1 21,80 landré&gllnd
45.00 45.30 macintosh
106,00 105,50 maiwellpetr
279.00 277,90 mdndesgans
nedcon poep
nkt holding
ned.parl.mii
20,10 porceleynefl.
73.80
93,30
182,50
211,10
111,00
53.40
229,00
280.30
47,20
105.00 105.00
65.00 6500
30.80 30,90
563.00
gistbroc.c
hoogovens c.
océvdgr.
pakhoed
philips
polygram
68,00
135.40
100,50
50.30
236.00
56.50
203,00
133,50
109/12/93
03/02/94
16/09/94
19/01/94
22/12/93
01/02/94
26/04/94
26/01/94
05/01/94
07/01/94
13/05/94
01/02/94
26/01/94
20/12/93
25/01/94
12/09/94
12/09/94
29/08/94
07/03/94
05/01/94
04/08/94
10/02/94
11/02/94
02/09/94
13/05/94
12/04/94
23/02/94
29/08/94
09/02/94
18/01/94
1 02/02/94
19/01/94
03/02/94
18/01/94
22/04/94
08/02/94
29/04/94
02/09/94
02/02/94
U
56,00
83,00
176.80
199.00
84.50
42.30
167,70
228,60
62!20
164,00
89.50
137,00
13.90
68,10
20/06/94 59.50
15/09/94 83,30
16/09/93 182.40
21/06/94 199.00
24/09/93 96.50
15/12/93 49,80
24/09/93 206.80
12/09/94 228.60
16/09/94 35,10
16/09/93 67.20
21/09/93 194.20
22/09/93 153.40
16/09/93 163.70
16/03/94 16,20
27/06/94 73.00
12/09/94 44.20
24/09/93 238.10
24/09/93 214.50
27/10/93 80,20
16/09/93 78.90
16/09/93 76,50
29/09/93 48.40
04/10/93 51.50
21/09/93 192,20
21/06/94 54.00
04/10/93 64.30
12/10/93 74,00
28/09/93 47,90
16/09/93 55.60
22/09/93 74.30
15/09/94 57,50
22/06/94 128.70
16/09/93 116,80
05/09/94 53,00
16/09/93 118.60
15/09/94 82.30
24/09/93 45.20
27/06/94 196,30
22/09/93 46,50
29/09/93 197,00
16/09/93 119,50
96.90 96.90
49,70 49.70
206,40 206.80
66.80 67.10
193.80 194.50
153.20 153.50
164,30 164.30
16,30 16.30
73,00 73.00
96.1
96.4
50 0.70 a 0,40 hoog
20 2.10 2.00 hoog
49.30 49,40
206,00 206,50
228,60 228,60
34,90 35,00
66.80 67.00
193.80 194,50
151.80 151,80
162.20 162,70
16,20 16,20
72,00 72,50
4.20
4.30
80.20
78,90
76,60
48.40
51.50
64,50
73,70
47.60
55.70
45.10
196.30
46.50
73,70
47,60
55.80
45,10
196.80
46,50
237.60 238.00
213,30 214.00
79,80 80,60
78,90 78,90
76.00 76,10
48.10 48,40
51.30 51.50
187.70d 188,30d
53.80 53.80
64,10 64.40
73,70 73.70
47,50 47.50
55.4
it 200.00 16 10.50
4.00
4,30
57,30 57,30
128,70 128,70
115.90 115.90
53,20 53,20
118.40 118.40
82,20 82.20
45.10 45.10
195,70 196,50
46.50 46,50
196,70 197,00
118.10 119,00
Noteringen bijgewerkt tot 1100 uur
BUITENLANDSE AANDELEN
albert fisher C
allied signal md
566.00 544,00 grace See
55,10
43.00
80,00a
1290,00
41.80 41.30
400,00
300a00 -
744$ 737$
10$ 10$
VERKLARING DER AFKORTINGEN
t 150.00
13o)oo
5 2.00 2.20
10 6,70 a 6,8
50.00
55)00
>r 200.00 660 14.0
op
openingskoers
f
hj
hoogste koers in 12 mnd.
g
"j
laagste koers in 12 mnd.
h
vk
vorige koers (slotkoers)
k
Ik
laatste koers
1
a
laten
ho
b
bieden
la
c
exclaim
s
d
ex dividend
sk
e
gedaan en bieden
sk2
gedaan en laten
bieden en ex dividend
laten en ex dividend
gedaan en laten ex dividend
gedaan en bieden ex dividend
OVERIGE OBLIGATIES
it 420.00 301 3,20
.t 425.00 149 2.20
it 390.00
(t 400)00
5 18.50 18.80 a
3 55.00
BÉS
)t 770)00
- occidental petr.
pacifc telesis
500.00
1770.00
1470.00
52.60 51.00 schlumberger
«b93M79a
"1b?9?96
aabM/49l"-96
719.00
425)00
STAATSLENINGEN
109.60 109.60
103,95 103,95
106,10 106.10
107.00
107.25
107,20
98.85 98.80 nl0t>21/2v
96.45 96.55 nlgrb21/2d
7.23 106.20 106ZO gen el cap 6 93
8.15 100.70 100.70 gen el cap 51/2 94
7.44 96.35 96.35 hoogov93/487
6,82 104.90 104,90 .adb 91/4 90-00
6.59 ^98.85 98.85
6- 131$ 132$
6,83 104.40 104.00
7.43 10130 101,30
7,27 100.00 99,50
8)21 89.45 89.40
n 400.00
n 420)00
inb7W894p04
inbko6$86
inbbb51/294
inbsp990-95
Ikb fin 71/492
meesp 9 91-1-01
mee5p61/294
100.40 100.45
100)50 100)55
100.20 100.20
100)10 100)20
bng 71/8 89-99
bng 7 93-99
bng 7 93-03
bng 63/4 88-98
bng 65/8 86-11
bng61/2 87-12
6.42 99.50 99.30 meesp 51/4 94
102.80 102.80 n,b 65/893-9-
bng 65/8 86-11
bng61/287-12
-rv08A-98
bng 61/4 93-00
bng 514 94-98
bng 093-05
100.70 ptt 71/4 89
103.80 rabo81/292-l
101$
6.76 38.30 98.30 rabo61/488
97.00 rabo bbr 51/2 94
71/2nl93p23
71/2 nl 93H*
71 2 ni 93'asp
'f 'l
n!ll/44&$d
98.85 98.75 nlgrb21/2h
engl31/2c
tgh 312 db
fgh3da6001
6.60 101.00 101.00
6.73 100.30 100.30
- 87.50 88.00
7.87 93.00 93.50
6.81 101.50 10120
- 98.80 98.80
6.76 102.30 102.00
5)54 104)80 104)80
M3 102$ 102)l0
6)35 99$ 99)85
728 92$ 92$
- 9725 97.25
6.94 9930 99)50
7.36 94,30 94,30
106)50 106)00
BELEGGINGSFONDSEN
85.80 86.00 gaf dm iKj.f. ei
abnamronethf. 116,00
0.50 160.40 gat eng.
aegon aand.f.sp.
alg fondsenber
gafeng-aand.f.
gateng.liq.f.eei
gaf eng.oblf.ee
b.uu - gafeur.aandf e
30.90 30.90 gafeuroblf ec.
443.00 443,00
95.50 95.00
40.30 40.10
be»er holding
capital int.l.J
colon growth sh
cliiq groeifonds
gim global cnvt
goyafund
groeigarant
indon.cap.fund
ingbnk dutch fnd
mg bnkgeldm.fds
ingbnkgloO fund
ingbnk obig-fds
mgbnk rentegrf
mgbnkspaardf.
pacific dimens.
pacific propsec.
1048.00 1048.00 rgaand-miifund
rg hollands bezit
rg pacific fjnd
rg rente mafund
127.30 technology fund
tokyo seaboard
tokyopac.hcHd.$
tolsteeg, beleggmij
30.30 30,30
127)80 127.30
W90 ^60.60
1».TO 129)$
144$ li'i
98$ 99$
29$ 29.30
16.20 16.20
16.30 16)30
352$ §2$
90,90 90.50
19.90 19.90
38,70 is himalayan f
7.72
91.90
164.0Ó ^64.00
99$ 99$
iade fonds
tapan fundeert,
lap ind alpha yen
gulden op een omzet
miljoen gulden. Bij Ubo werk» ™a'
300 mensen: de omzet was
1993 220 miljoen gulden en
nettowinst 8 miljoen gulden,
Jeltsin vraagt geld
voor Zil-concern
MOSKOU-Rtr-ANP P)U
kle
De Russische president Jelti°IV
gaat de Verenigde Staten vragt
financiële steun voor modenj Je
sering van de Zil-vrachtwagei me
fabrieken. Er is 300 miljoen dqter
lar (519 miljoen gulden) nodj ®ei
Zil is bekend van de limousir»
listische leideij de
T0P-15PAR.MARKT
al'artheri
gelderse papier
grontmi)
in ter/view europa
mei Ie, van nrc
nedschroef hold,
newayselectr.
3.50 sligro beheer
3 20 weina
1)40 weweler eert.
4.30 wolff. handelmij
48,30
32,00
61,30
OV. PARALLELMARKT
artu biolog.
asn aandelenfonds
austriaglob.osh
axae&faand.ned. 1
axae&lakt beheer 2
axa e&l gulden rente
axa e&l portfolio 3
axa e&l kapit. markt
besouw holding
biogrond belegg
delta lloyd rent
ehco kim kleding
europ.dev.cap.crp
free record shop
german city est,
gouda vuurvast c.
great west.res.E
grpenendi|k
groothandelsgeb
helvoet holding
ipna 3 nrc
managem. share
ned.elevatorbel.
ohra aand.f.
ohra liq.grfonds
ohra obl.divf.
ohra obl.groeit,
ohraonr.goedf.
ohra totaal fonds
pan pacific vs
p&c groep
phoenix
pie medical
pitcher
53,40 53,01 v.
1217,00 1217,Of
94.20 93.3
93,20 92.61
117,30 117,3
87,10 86,6
118,20 117,7
31,80 31,81
10,40 10.5|
142,70 142,7|
86,00
88,60
91,30
91.60
91.20
90,40
14,70
54,10
54,00
73,10
60,00
68,70
34,50
11,30
28,70
30,70
29,80
113,00
28,50
341,00a
1,60a
2676,00 2676,01
64,40 63.7(
54,00
54,40
54,90
61,20
58,30
3,40
105,00
574,00 574,0(
6,20
46,00 1
3.80 1
16.50 I
50,30
EDELMETALEN
i vorige beursdtf
21.400-22,000
21,300-21,900
23,600
23.500
vorige
bewerkt
vorige
CONTANTVREEMDGELD j
- 100.70 100.70
malaysiacapl. 16.90 16.90 zomfkmdaf.S
amerik.dollar
1,675
1.79?
austr.dollar
1,22
iM
belg frank (100)
5,28
1,220
M
deense kroon (100)
26,90
Z9.4(f
duitse mark (100)
109.45
113.49
engelse pond
2.58
2.83
finse mark (100)
33.30
35.80
franse frank (100)
31,20
33.9:
gyieksedr. (100)
0.63
0.8c
hongkongdlr (100)
19.75
23.73
ierse pond
2.52
2.73
ital.lire (10.000)
9,950
11,6?
jap.yen (10.000)
170,50
176 5C
noorse kroon (100)
24.00
26 5C
oostschill.(lOO)
15.65
16.1*
port.escudo(lOO)
0,98
ufl
spaanse pes, (100)
1,25
1.41
turkse lira (100)
0.0035
0,0065
zuid.afr.rand
0,37
0.52
zweedse kr (100)
21.60
24,10
zwits.fr. (100)
132.00
136,50
