'Eén groot
complot'
Amsterdam uitvalsbasis cruiseschepen
1
Randstad
KLM-toestel breekt start
af na besturingsprobleem
Slagboom op tippelzone
gigen
BAAS
Stier Herman verhuist spoedig
'Vanuit het niets, iets moois
Dader gaat vrijuit na
dodelijke steekpartij
ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1994
CHf» «GERT VISSER. 071-MSAJS.PIV CM|f PAUl VAN DER KOOU. 071 156441
Tegen Groene Hart
Vervolg van voorpagina
Draagt de provincie haar Groene Hart-beleid ten grave
door niet langer een blokkade op te werpen tegen een
hoge-snelheidslijn door dat groene gebied tussen de gro
te steden? Statenleden van SGP en Groen Links vonden
gisteren van wel in de statenvergadering over de hoge
snelheidslijn. „Als de provincie vindt dat er een flitstrein
door het gebied kan, kan ze woningbouw en andere ver
stedelijking moeilijk een halt toeroepen", aldus SGP-sta-
tenlid M. Houtman.
SCHIPHOL GPD
voerder om de start af te breken
en de technische staat van de
KLM-toestellen. Zoals deze
krant eerder deze week bericht
te. maakt de ondernemingsraad
van de KLM zich zorgen over
het onderhoudsniveau van de
kl M lo.ii
Volgens de woordvoerster be
treft het achterstallig onder
houd uitsluitend zaken die niet
Een Boeing 737-300 van de
KLM met de bestemming Oslo
heeft gisteren op Schiphol de
start afgebroken Volgens een
KLM-woordvoerster besloot de
gezagvoerder tot het afbreken
van de start vanwege 'bestu-
ringsklachten'. Wat die precies
inhielden, kon de woordvoer
ster niet zeggen. Het toestel kon
na een technische inspectie
vanochtend alsnog vertrekken.
Volgens de woordvoerster be
staat er geen enkel verband tus
sen de beslissing van de gezag
..Veiligheid gaat
boven alles, dat is nog steeds
ons motto. De start is afgebro
ken omdat we geen enkel risico
willen nemen.
GGD geeft seksles bij jongeren thuis
ROTTERDAM ANP
De Rotterdamse Gemeentelijk
Geneeskundige Dienst gaat in
het najaar sekslessen geven
aan jongeren. Het gaat uitslui
tend om de theorie. De leraar
is geen dokter in een witte jas.
maar een jongere die eerst van
de gezondheidsdienst een
stoomcursus krijgt en zijn
kennis kan doorgeven aan een
groep vrienden thuis. Dit zegt
woordvoerder L Wellens van
de GGD in Rotterdam.
„We hebben gemerkt dat
mensen zich liever laten voor
lichten door iemand uit hun
eigen groep, van dezelfde leef
tijd. We zoeken daarom een
Kaar mensen tot 27 jaar die#
un verhaal over seks goed uit
de verf laten komen", zegt
Wellens.
Het idee is ingegeven door
het gebrek aan kennis van jon
geren over seksualiteit en vei
lig vrijen. Zij blijken volgens de
GGD ook moeilijk te kunnen
praten over seks tegenover
vreemden en ouderen. Wel
lens: „Daarom worden de les
sen gegeven in kleine groepjes
vrienden en kennissen bij ie
mand thuis."
De lessen gaan niet alleen
over puur technische zaken.
zoals het gebruik van con
dooms om aids te voorkomen.
Ook de emotionele kant van
seks komt aan bod. zoals de
plaats van seks in een relatie.
De GGD heeft al ervaring
opgedaan met de nieuwe ma
nier van voorlichten bij mi
granten en ouderen. „We zijn
al afgestapt van jonge dokters
die aan 55-plussers vertellen
wat de gezondheidsproble
men kunnen zijn. Dat werkt
niet", /egt Wellens. „We lei
den al sinds anderhalf oude
ren op om voorlichting te ge
ven. Onder het motto voor u.
dooru."
Telefoonstoring
in Rotterdam
ROTTE ROAM GPO
Door een storing aan de glasve
zelkabel in Prinsenland is het
telefoonverkeer in een groot ge
deelte van Rotterdam gisteren
gestoord geweest. Daarvan heb
treil vooral de aansluitingen in
het centrum. I erbregge. Schie
broek. Prinsenland en delen van
Rotterdam-Zuid last gehad. I en
woordvoerster van PTT Tele
com spreekt over 'stagnatie
problemen' Het was wel moge
lijk om te bellen, maar de kans
op contact was kleiner. De sto
ring werd in de loop van de
middag verholpen.
Nieuwe toeristische kansen voor de hoofdstad
DEN HAAG/REGIO»
PAUL VAN DER KOOU
Gedeputeerde T. lansen (ver
keer) bestreed die stelling. Vol
gens hem heeft de provincie de
plannen van het rijk juist zo
aangepast, met tunnels en der
gelijke. dat ze het Groene Hart
wat meer ontzien. „Alleen, hoe
hard zijn die extra eisen van de
provincie? Laten we ze direct
vallen als het rijk daar geen geld
voor zegt te hebben?", vroeg
PvdA-statenlid K. Roest zich af.
Gedeputeerde Jansen gaat er
van uit dat de eisen haalbaar
zijn: „Mocht dat niet zo zijn.
dan komen we bij u terug. Ik wil
daar nu niet op vooruit lopen."
GroenLinks-statenlid De Jong
vermoedde 'e'e'n groot com
plot' om het Groene Hart tc ver
stedelijken'. D66-statenlid me
vrouw E. Brouwer sprak de
vrees uit dat een hoge-snel-
heidslijn door het Groene Hart,
ondergronds of bovengronds,
extra snelwegen uitlokt: „Gega
randeerd komt dan het plan uit
de kast om die lijn te koppelen
aan een rijksweg tussen Amster
dam en Rotterdam. Want die lij
nen zijn in de jaren vijftig al ge
trokken door Rijkswaterstaat.
De snelste weg tussen de twee
grootste steden loopt nu een
maal door het Groene Hart."
Haar partij wilde de hoge
snelheidslijn liever langs A4 en
A13 (langs Rotterdam en Delft)
leggen, bij 'knelpunt' leider
dorp en Zoeterwoude-dorp in
een tunnel. Haar partij kreeg
daar onvoldoende steun voor.
Zelfs het voorstel om het plan te
laten bestuderen, haalde het
niet in de staten.
En dat terwijl het volgens
Brouwer beter zou passen bij
het het collegeprogramma van
Gedeputeerde Staten. Daarin
spraken collegepartijen D66,
PvdA en WD af dat de flitstrein
over bestaand spoor moet. Als
dat niet kon, moest de flitslijn
worden gebundeld met infra
structuur als rijkswegen: „Een
flitstrein ten oosten van Zoeter-
meer werd in het collegepro
gramma nog ronduit afgewe
zen", meldde ook statenlid
Roest.
Overigens kan een nieuwe lijn
het Groene Hart ook een voor
deeltje bieden. Als er, tussen de
hogesnelheidstreinen door,
ook intercity's gaan rijden over
de hoge-snelheidslijn. kunnen
die wel eens in Zoetermeer-oost
gaan stoppen. Een eerste halte
wil de provincie in Rotterdam-
noord hebben. Als de dienstre
geling ruimte biedt voor een
tweede stop. schuift de provin
cie Zoetermeer-oost naar voren.
„En dan is het maar te hopen
dat Amserdam niet ook met
claims komt", meldde gedepu
teerde Jansen gisteren.
ROTTERDAM GPD
Om overlast in de omgeving van de tippelzone te bestrijden heeft
de gemeente Rotterdam gisteravond een slagboom laten plaatsen.
De boom gaat om tien uur 's avonds dicht en 's morgens om vijf
uur weer open. De maatregel is genomen om de uitwaaiering van
de tippelprostitutie tegen te gaan.
Twee weken geleden begon de politie al met een offensief tegen
de toenemende overlast op de tippelzone, waar met name drugs
dealers actief waren. Vijftien dealers werden gearresteerd waarvan
er tien nog vast zitten. Gisteren werden de maatregelen uitgebreid.
Zo zijn de bushokjes, waar veel dealers zich ophielden, inmiddels
weggehaald en zal een speciaal team van acht politiemensen ver
scherpte controle blijven uitvoeren.
AMSTERDAM THEA VAN BEEK
Ongeduldig wacht het Oosten
rijkse echtpaar van middelbare
leeftijd op ontscheping van de
'Enrico Costa'. De achtdaagse
cruise naar de Noorse fjorden
zit er al op. Nu lopen ze al twee
uur doelloos aan boord rond,
sinds het schip 's morgens
vroeg in de Amsterdamse haven
arriveerde. „We willen van
boord om nog even een stads-
tour te maken door Amsterdam
voor we met de trein naar Oos
tenrijk afreizen".
De 'Enrico Costa' is een van
de drie zeecruiseschepen die
deze dag in Amsterdam arri
veert. De Enrico' is afgemeerd
bij de Scandia Terminal in het
Westelijk Havengebied. Bij de
gemeentelijke Passagiers Ter
minal Amsterdam (PTA) aan de
Oostelijke Handelskade liggen
de 'Amerikanis' en 'Adriana'.
Drie van de naar verwachting
110 cruiseschepen die dit jaar in
de hoofdstad afmeren.
In de jaren tachtig vormde
een cruiseschip dat over het IJ
voer nog een bezienswaardig
heid, maar sinds een paar jaar is
het aantal cruiseschepen dat
Amsterdam aandoet explosief
gestegen. Vorig jaar arriveerden
in Amsterdam 108 van zulke
luxe zeekastelen, met in totaal
60.000 passagiers en 35.000 be
manningsleden. Goed voor een
omzet van 62 miljoen gulden.
Het plotselinge succes van
Amsterdam wordt vooral toege
schreven aan de trek van zeerei
zigers naar het noorden van Eu
ropa. Want de Caraïben zitten
al vol met cruiseschepen en ook
de Middellandse Zee is inmid
dels verzadigd. Bovendien
speelt de politieke onrust in een
aantal landen rond de Middel
landse Zee een rol.
Amsterdam is ook aantrekke
jgjji' 11 1111 Uil JT
11 1 I
ii
De cruiseschepen Amerikana en Adriane liggen afgemeerd aan de Passagiers Terminal aan de Oostelijke Handelskade van Amsterdam.
lijk vanwege haar ligging: goed
bereikbaar per trein, over de
weg en in de directe nabijheid
van de luchthaven Schiphol. De
stad is zowel het begin- en
eindpunt van cruises als een
tussenstop voor reizen naar en
van de Oostzee, de Noorse fjor
den, de Noordkaap en Spitsber
gen. Flings: „Amsterdam is met
name in de zomer een ideale
uitvalsbasis naar deze landen".
Zorgen
Scheepsagenten J. Bakker en A.
van Broekhoven van Ruys Co
maken zich desondanks zorgen.
„De huidige passagiersterminal
dendaagse eisen. Geen facilitei
ten. te klein en in een ongure
omgeving met veel prostitutie.
Maar tegelijkertijd is die aanleg
plaats de mooiste plek van Am
sterdam. De schepen varen
langs die schitterende silhouet-
FOTO CPO/ROLAND Dl BRUIN
ten van de stad".
Ook de gemeente is zich ter
dege bewust van het belang van
de cruisevaarf. Het college van
B W wil die dan ook duidelijk
bevorderen. Daarom moet cle
verouderde terminal op de hui
dige plek worden vernieuwd.
Probleem Is dat voor diezelfde
plek ook woningbouwplannen
bestaan.
Bij Ruys bestaat de vrees dat
de nuae ulielndelUk .-.ii dooi
slaan naar woningbouw. „Dat
levert de gemeente meer aan
grondopbrengsten op dun de
passagiersvaart. Maar vergift
niet dat een passagier hier ge
middeld 100 dollar per dag uit
geeft. Daarnaast zijn er de tallo
ze toeleveringsbedrijven die-
verdienen aan de cruisevaart. Al
dat geld gaat naar de gemeen
schap."
Inmiddels komt ook Rotter
dam om de hoek kijken. Op dit
moment komt daar nog geen
enkel cruiseschip, want <>ok
daar staut slechts een verouder
de terminal van de Holland
Amerika Ujn. IX- trouw van een
nieuwe terminal uan de Kop
van Zuid is nog onderwerp van
studie. „Op dit moment zijn we
bezig te bekijken hoe we de
cruisevaart in de toekomst kun
nen terug krijgen. Er zijn vol
doende aanwijzingen dat in de
ze uitdijende markt ook voor
Rotterdam mogelijkheden be
staan", zegt men daar bij het
Gemeentelijk I iavenlrcdrijf.
I rings van Seatours daarente
gen verwacht een concurrentie
slag tussen beide steden. Alleen
heeft Amsterdam toeristisch ge
zien meer te bieden. Rotterdam
heeft die cultuur niet".
En dut is precies het sterke
punt dat Amsterdam kan uit
buiten. Vooralsnog maken de
crulsepassagiers nog niet één
procent uit van het totaal aantal
bezoekers en de toeristische
jaaromzet van 1.7 miljard gul
den. Maar bij de huidige groei
kan het cruise-toerisme de stad
•er geld ii
laadje brengen, ook het auntal
banen kun hierdoor de komen
de vijf jaar met 400 stijgen naar
I 11 M I I I M K Iil.l.l IM
De een droomde altijd al van
een eigen bedriif. Voor een an
der was het ondernemerschap
de laatste mogelijkheid om uit
de werkloosheid te komen. Een
derde zag het gat in de markt
dat niemand anders opviel. Al
lemaal hebben ze gemeen dat
ze er voor kozen hun eigen baas
te worden en een bedrijf te be
ginnen. Vandaag: Karin van
Iterson, grafisch ontwerper in
Leiden.
Vertrouwensbreuk tussen overheid en Gene Pharming
„Elke keer opnieuw maak je vanuit het
niets, iets moois. Je probeert een origineel
ontwerp te maken dat aansluit bij de werk
wijze en gedachtenwereld van je opdracht
gever. Briefpapier, visitekaartjes of een
brochure: het moet iets uitstralen. Je moet
de aard van de opdrachtgever of zijn werk
erin herkennen. Dat proces, telkens weer
ontdekken wat iemand wil en hoe iemand
denkt en dat dan op papier zetten, is en
blijft leuk.
Ik ben sinds januari van dit jaar bezig als
grafisch onwerper. Eigenlijk ben ik er heel
makkelijk ingerold. Ik kwam van school af,
de Kunstacademie in Utrecht richting grafi
sche vormgeving, en realiseerde me dat ik
gewoon meteen aan het werk wilde gaan.
Tijdens mijn studie had ik al wat ontwerp
opdrachten uitgevoerd. Jan Kleiveld, een
bevriende ontwerper, tipte me voor een
ruimte in het bedrijfsgebouw De Klos aan
de Zandstraat. Al tijdens mijn studie kwa
men de eerste opdrachten binnen en sinds
dien ben ik eigenlijk van het ene in het an
dere gerold. Begin van de zomer had ik ei
genlijk veel te veel opdrachten. Je durft
geen nee te zeggen omdat je geen potentië
le opdrachtgevers wilt verspelen. Na een
Dan slaat de schrik je om het hart. Als zelf
standige moet je doorlopend bezig zijn met
het krijgen van nieuw werk. Via mond tot
mond reclame lukt dat wel. de opdrachten
komen nog steeds vanzelf, maar toch maak
je je daar wel eens zorgen om. Dat is so wie
so iets dat me is tegengevallen. Een groot
deel van de tijd gaat op aan het regelen van
de meest uiteenlopende dingen. Afspraken
met de drukker, de lithograaf en de op
drachtgevers. Maar een klein deel van je tijd
kun je besteden aan het eigenlijke ontwerp-
werk.
Ik maak veel verschillende dingen. De afge
lopen maanden heb ik voor een psychiater
met een middelgrote praktijk een huisstijl
ontworpen. Dat vraagt een speciale bena
dering. Uit gesprekken met hem werd me
duidelijk dat de kwestbaarheid van de mens
in het ontwerp tot uitdrukking moest ko
men. Dat is gelukt door op het briefpapier
drie gestyleerde. fragiele mensfiguurtjes af
te beelden. Briefpapier voor een psychiater
is wezenlijk anders dan een ontwerp voor
bijvoorbeeld een chic restaurant of een kle
dingzaak. Telkens weer moet je ie afvragen
wat de opdrachtgever met de tekst en
vormgeving bedoelt te zeggen. Cirote en
kleine opdrachten lopen door elkaar heen.
Voor het Centrum Beeldende Kunst heb ik
de catalogus voor de manifestatie De Hol
landse Tuin gemaakt, maar tegelijkertijd
werk ik ook aan een briefontwerp voor een
kennis. Juist de variatie maakt het leuk.
Veel mensen denken dat grafisch ontwer
pers de hele dag zitten te tekenen. Dat is
niet zo. Als ik een opdracht krijg, bespreek
ik eerst uitgebreid met de ontwerper wat
zjn of haar ideeën zijn. Terug op mijn ate
lier in De Klos schrijf ik eerst allerlei tref
woorden op. Ik werk veel met foto's en niet
zelden ga ik dus met mijn toestel op pad.
Daarnaast maak ik kleine schetstekeningen
en ontwerpjes. Pas op het allerlaats, ga je
echt een ontwerp samenstellen en uitwer
ken. Vaak gebruik je daarbij de computer.
De grafisch ontwerper is dus net zo veel tijd
op straat als in zijn atelier bezig."
TEKST: MONICA WESSEUNG»
FOTO LOCK ZUYDERDUIN
DEN HAAG ANP/GPD
Het is uiterst onwaarschijnlijk
dat het biotechnologiebedrijf
Gene Pharmingen het Instituut
voor Veehouderij en Dierge
zondheid (ID) nog tot een ver
gelijk komen over de verzorging
van de transgene stier Herman
en zijn nageslacht. De partijen
beschuldigen elkaar ervan het
welzijn van de dieren in de
waagschaal te stellen.
Woordvoerder Rio Praaning
van het Lcidse bedrijf Gene
Pharming sprak gistermiddag
geëmotioneerd van „een ver
trouwensbreuk die tamelijk de
finitief is." Dit betekent dat stier
Herman, waarbij een menselijk
gen is ingebracht, waarschijnlijk
snel wordt weggehaald bij boer
derij 't (»en in I^elystad en elders
wordt ondergebracht.
De gemoederen zijn de afge
lopen dagen hoog opgelopen.
Woensdag eiste Gene Pharming
een snelle oplossing voor de
vermeende slechte verzorging
van zijn dieren door ID. Het be
drijf stelde het Instituut van het
ministerie verantwoordelijk
voor de dood van zes van de 55
nakomelingen van Herman. Ze
zouden bij de geboorte gestor
ven zijn omdat er niemand aan
wezig was.
Volgens het ID is dat niet de
ware reden waarom Gene Phar
ming het contract wil verbre
ken. De landsadvocaat, inge
schakeld door het ministerie
van landbouw, stelt in een brief
aan Gene Pharming dat het be
drijf in het verleden extra ver
zorging heeft afgewezen wegens
de hoge kosten.
IX- echte reden zou liggen in
hel M dn hei nheeft gewei
gerd om de dochters van Her
man bepaalde hormonen toe te
dienen. Deze hormonen be
spoedigen het moment dat de
koeien melk geven, waardoor
het onderzoek sneller verloopt.
Zo zou het bedrijf vooraf weten
of een koe het menselijk lacto
ferrinc produceert. Met deze
stof wil het bedrijf op den duur
medicijnen maken.
Bovendien heeft het II) ge
weigerd vruchtwaterpunctie toe
te passen bij de drachtige bnii-
den van Herman. Met deze
punctie is het geslacht van het
embryo te bepalen, maar ook of
het een transgeen dier betreft.
Die kennis was voor Gene Phar
ming van belang omdat het be
drijf graag transgene vaarskal
veren wil hebben.
Het II) weigerde omdat toe
passing van deze technieken
liet welzijn van de runderen kan
schaden, aldus de landsadvo
caat.
Woordvoerder R. Praaning
van Gene Pharming bestempelt
die theorie als 'volstrekt onzin
nig'. Van zowel het bespoedigen
van de melkgift als van de
vruchtwaterpunctie is weten
schappelijk aangetoond dal het
dierenwelzijn niet wordt ge
schaad. stelt hij. Gene Pharming
zegt bovendien gewoon toe
stemming te hebben gehad om
de melkgift op te wekken. Era-
nine: „liet ministerie heeft op
25 februari 19H4 toestemming
verleend. Het II) ging daarmee
akkoord en heeft er zelfs een
prijs voor berekend."
Volgens de woordvoerder is
Gene Pharming voor de zoveel
ste keer het slachtoffer van valse
beschuldigingen „Het ID wei
gert te aanvaarden dat ze de
dieren niet goed hebben ver
zorgd. Om dat te verbergen
worden er nu allerlei merkwaar
dige verzinsels naar buiten ge-
biai iii i ii is dal at kahmn
zijn doodgegaan die niet dood
hadden hoeven gaan
Lezers welkom
bij ontbijt na
Prinsjesdag
Accountantsmaatschap
KPMG en het Lcidsch Dag
blad organiseren op woens
dag 21 september voor het
eerst In D-idcn een ontbijt
bijeenkomst naar aanlei
ding van Prinsjesdag.
Onder voorzitter schap
van II. HulshofT (directeur
van HulshofT wonen) gaan
CDA-Kamerlid G. Terpstra
en voorzitter M. van Hoe
ken van de Lridse ondemc
mersvereniging I.V1 In op
de regionale gevolgen van
Troonrede en Miljoenenno
ta die de (lag ervoor zijn ge
presenteerd.
Behalve vertegen woord I
«er» uit het bedrijfsleven,
di politiek en Instellingen
uit de Dridse regio, zijn ook
lezers van het leidsch Dag
blad welkom bij de ontbijt
bijeenkomst die om acht
uur begint in Holiday Inn
leiden. Voor zover er plaat»
Is natuurlijk. Belangstellen
den kunnen zich opgeven
bij KPMG leiden, telefoon
071-246246. Deelname aan
het ontbi|t is gratis.
Retourtje Parijs
DEN HAAG ANP
De rechtbank in Den Haag heeft
vrijdag een 34-jarige man uit
die plaats ontslagen van rechts
vervolging voor het doodsteken
van de broer van zijn ex-vrien
din. Er was vijf jaar tegen hem
geëist. IX* rechtbank achtte het
aannemelijk dat de inan uit
noodweer gehandeld heeft.
EX Hagenaar kreeg in februa
ri van dit jaar tijdens een fami
liefeestje ruzie met de man. We
gens diens drugsverleden vond
deze hij deze geen geschikte
partner voor zijn zuster. Hij ver
liet woedend het feestje, maar
keerde later terug om de man
een aantal klappen te verkopen.
Op wraak belust zocht het
slachtoffer de man enkele uren
later thuis op met een breek
ijzer. Bij de voordeur gaf hij
hem enkele flinke klappen. IX*
Hagenaar probeerde via het
balkon van zijn keuken te ont
snappen maar die deur zat op
slot. Hij keerde vervolgens met
een groot keukenmes terug
naar de gang waar hij zijn aan
valler met een aantal messteken
om het leven bracht. Daarna
meldde hij zich bij de politie.
Informeer naar onze 2750 andere bestemmingen.
Telefonisch bi»ckcn is mogelijk.
Leiden. Brcestraat 46. rel. 071 - 132 VA)
Vliegtickets. Regel 't op het
postkantoor
