Open brief aan wethouder Van Rij
De tact van paus Pius de Twaalfde (II)
Wie vond hagelslag uit?
Schrijvende Lezers
DONDERDAG 15 SEPTEMBER 1994
Het Koninklijk Militair Invalidenhuis aan de Hoge Rijndijk. archieffoto wim dijkman
I. Ondergetekende las in het
Leidsch Dagblad 3-8-1994) je
commentaar over het referen
dum als een „raar initiatief',
heerlijk arrogant toch?
2. Mijn opa (moederszijde)
vocht in liet toenmalige kolo
niaal Indië (o.a. in Atjeh, Dmi
bok) voor het vaderland (vol
gens welingelichte bronnen
wordt nog steeds gezocht naar
'het'vaderland...).
3. Omdat hij de rest van zijn
leven - in uniform lopende
geen loopjongen van de kolonel
wilde spelen ging hij toch naar
de gasfabriek.
4. Mijn moeder vertelde mij
over de dag, dat de bewoners
richting Bronbeek gingen en te
vens de twee kanonnen meena-
5. Het - destijds - hoofd van
monumentenzorg gaf tijdens
een raadscommissievergadering
het advies om „de handen af te
houden van de serre", omdat
dit gedeelte een integrerend
deel van het gebouw was en is:
door de ontwerper zo ontwor
pen
6. De serre was ook bedoeld
voor rolstoelers, omdat zij dan
naar de tuin konden kijken, heel
functioneel opgezet, jammer
dat zulks geen indruk maakt op
Van Rij, die geen snars afweet
van traditie, architectuur en
cultuur... alleen maar overal
open plekjes volbouwen.
7a. Dus gewoon handen-af
van het Koninklijk Militair Inva
lidenhuis aan de Hoge Rijndijk
25 te i eiden.
7b. Ook geen bomen kappen
want je weet hoe lang het
duurt voordat je een volwassen
boom hebt, alleen al om te
voorkomen dat er te veel steen
komt!
8. Het zou niet gek zijn als
Tjeerd eens naar Bulgarije (mijn
tweede vaderland) zou gaan om
te ontdekken, dat de Bulgaren
trots zijn op hun zuiver water,
bescherming natuur, enz. Voor
beelden? Aan de Zwarte Zee
(Chemo More) vind je, b.v., een
restaurant, waarbij de architect
zich heeft aangepast aan be
staande bomen, of in een win
kelcentrum zie je ineens een
prachtige boom staan.... Ge
noeg voor vandaag.
Met vriendelijke groeten van
Koos Barendse,
tevens secretaris van de club
van Boze Buurtverenigingen,
Leiden.
In het stukje van de heer C.J.
van der Wardt, in uw blad van
30 augustus jl., wordt een lans
gebroken voor de houding van
paus Pius XII gedurende de oor
log. Ik verweet deze paus nl. zijn
laakbare houding gedurende de
oorlog in een stukje in uw krant
van 16 augustus jl. en ik verweet
de huidige paus o.a. dat hij de
omstreden Waldheim decoreer
de. Over dit laatste feit zwijgt de
heer Van der Wardt en wat het
eerste feit betreft verwijst hij
naar een boek uit 1967. Hel
mag algemeen bekend veron
dersteld worden, dat in L967
nog weinig bekend was van de
hulp der R.K. kerk, verleend aan
Indien u reageert op een
artikel in deze krant, wilt u
dan in uw ingezonden
brief uw naam, adres en
woonplaats vermelden,
evenals de datum waarop
het betreffende artikel
werd gepubliceerd?
Brieven worden in het
algemeen in deze krant
ondertekend met naam
en woonplaats.
Plaatsing van ingezon
den brieven betekent niet
dat de redactie het eens is
met de inhoud ervan.
De redactie behoudt
zich het recht voor inge
zonden brieven in te kor
ten en plaatsing van brie
ven te weigeren.
oorlogsmisdadigers; de top
hiervan, zoals bleek, hield zien
schuil in een klooster.
Over Pius XII schrijft de 'Lexi
con der zweiten Weltkrieges'
het volgende, op blz. 231: „Er
wurde ihm nach dem Kriege
vorgehalten. er habe zu den
N.S.-verbrechen gesch wiegen
und zu wenig Mut im Kantpf
gegen den Faschismus bewie
sen." Dat is duidelijke taal. De
heer Van der Wardt schrijft dat
Pius XII geschokt was, door het
geen gebeurde; maar daar was
niemand mee gebaat, laat staan
door gered en dat was, op z'n
zachtst uitgedrukt, de slechtste
weg van de minste weerstand.
In de krant van 16 augustus jl.
werd in een ingezonden brief
door de heer drs. P.H. Schouten
in twijfel getrokken of de choco
lade hagelslag inderdaad door
de heer De Vries van de Venz-
fabriek in 1936 werd uitgevon
den. De heer Schouten bracht
hiertegen in dat hagelslag al
voor 1936 bestond en uitgevon
den was door de fabriek Erven
11. de Jong te Wormerveer. Deze
fabriek zou de naam hagelslag
niet alleen maar uitgevonden
hebben, doch deze naam zelfs
als handelsmerk gedeponeerd
hebben, zodat andere fabrieken
de naam hagelslag niet moch
ten gebruiken. Hier is de heer
Schouten echter op een dwaal
spoor geraakt. De naam hagel
slag werd voor het eerst op 19
januari 1916 op naam van de
firma G. van Voomveld Co.
gedeponeerd bij het toen be
staande Rijksmerkenbureau. De
inschrijving werd daarna in
Shirley Williams verkondigde
terecht: „Je neemt risico's bij al
les dat je doet. maar nog grotere
risico's bij niets doen."
Laat de heer Van der Wardt
niet vergeten, dat pas in 1994 de
diplomatieke banden met Israël
tot stand zijn gekomen en dat.
om nog maar eens iets te noe
men, Mussolini, de fascistische
dictator in Italië en bondgenoot
van Hitier, de Lateraanse ver
dragen sloot met het Vaticaan.
En dat de geestelijke adviseur
van Mussolini - haast niet te ge
loven - was, de zeer geleerde en
vrome jezuïet Pater Tacchi Ven-
turi. Die zelfde Mussolini vond
godsdienst „onzedelijk en een
1935 en 1955 verlengd op naam
van N.V. v/h G. van Voornveld
Co., tevens handelende onder
de naam Venco. Nadien werd
de naam hagelslag in 1971 over
geschreven op naam van Venco
N.V. en tenslotte in 1987 op
naam van Koninklijke P. de
Ruyter Zoon B.V., op welke
naam hagelslag thans nog staat
ingeschreven. Uit niets is geble
ken dat de fabriek Erven H. de
Jong te Wormerveer ooit ge
rechtigd was de naam hagelslag
voor zich te 'claimen'. Evenmin
kan er, zoals de heer Schouten
wil doen geloven, sprake zijn
van een zogenaamd hagelslag
gat waarin Venz gesprongen
zou zijn na de opheffing van de
fabriek Erven H. de Jong om
streeks einde vijftiger jaren. Wel
werd begin 1958 de naam 'cho
colade hagel' door N.V. Venz
v/h De Vries Zonen gedepo
neerd in combinatie met de
naam Venz, doch na 1978 niet
ziekte van de geest."
Dat het ook anders kon, be
wees Clement August Graf von
Galen, bisschop van Münster -
de latere kardinaal in 1946 - die
openlijk fel protesteerde tegen
de Vat.-Soc. terreur en het te
danken had aan zijn grote po
pulariteit, dat Hitier hem niet
gevangen durfde te nemen.
Ik meen, dat het bovenstaan
de niets aan duidelijkheid te
wensen overlaat. F. Hellers zei
al jaren geleden: „Het evangelie
verkondigen is héél wat gemak
kelijker, dan het na te volgen."
H.J. Maas.
Leiden.
meer verlengd. Voorts werd in
1960 de naam 'chocoladehagel
slag' door Koninklijke Fabrieken
C.J. van Houten Zoon N.V. in
combinatie met haar fabrieks-
naam gedeponeerd, maar na
1980 ook niet meer verlengd.
Merkwaardig is dat in Duits
land in 1959 de naam Hagel-
schlag als handelsmerk werd in
geschreven en daarna zelfs nog
werd verlengd tot 1999, zulks
hoewel bekend is dat chocolade
hagelslag in Duitsland niet als
broodbeleg wordt gebruikt. De
naam hagelslag is in de loop der
jaren langzamerhand zozeer in
geburgerd als een aanduiding
voor een bepaald soort chocola
dekorrels, dat nog maar weinig
mensen zich ervan bewust zijn
dat hagelslag eigenlijk een mer
knaam is. Een gedeponeerde
merknaam van Erven H. de
Jong is het echter nooit geweest.
Mr. B.E.F. 't Hart,
Leiden.
NEEM GERUST UW OFFERTES
MEE! WIJ ZIJN ALTIJD GOEDKO
WANT... U KOOPT UW KEUKEN IN DE FABRIEK!
Openingstijden: maandag t m vrijdag 9 00 -18 00 uur (Soesterberg geopend vanal 10 00 uur)
zaterdag 9 00 -17 00 uur Vestigingen in Rijssen. Goes. SliedrecM. Velsenbroek: donderdag koopavond tot
21 00 uur Vestigingen in Soesterberg en Woerden: vri|dag koopavond tot 21 00 uur Avanti Keukenstudio:
ma 13 00 - 18 00 uur di tm vr 9 30 17 30 donderdag koopavond tot 21 00 uur zaterdag 9 30 17 00 uur
