Toch onderzoek naar
borstkanker in regio
Randstad
'KLM heeft interesse in Sabena'
Juristen en Kamerleden
buigen zich over stier
Nederland krijgt
rookvrij eetcafé
WAO'ers weer aan
de slag geholpen
Reddingsactie voor zilvermeeuw
TE KOOP
DONDERDAG 15 SEPTEMBER 1994
RKOOU.071 35644j
Geen centrum maar bas voor Leiden
Topman Belgische luchtvaartmaatschappij:
brussel. anp
Vrouwen uit loeiden en omgeving kunnen volgend jaar
toch meedoen aan een onderzoek naar borstkanker. De
regio was tot nu toe buiten de boot gevallen. Plannen om
in leiden een eigen onderzoekscentrum op te zetten,
werden eerst uitgesteld en later afgesteld.
paul v
rkoou
Inmiddels hebben GGD en In
tegraal Kankercentrum West
besloten om een bus langs te
sturen in de gemeenten Leiden,
Leiderdorp, Oegstgccst, Voor
schoten, Zoetcrwoude en Alke-
made. Wanneer dat precies ge
beurt. hangt ervan af wanneer
deze 'screenings eenheid' klaar
is in ainlm- renin's
Volgens een woordvoerder
komen waarschijnlijk niet alle
zes gemeenten al in 1995 aan
bod. In de Duin en Bollen
streek begint het onderzoek
overigens al in november, onder
vrouwen in de leeftijd van 50 tot
09 jaar. Maar dat was al eerder
bekend.
Borstkanker is de meest voor
komende vorm van kanker bij
vrouwen. Jaarlijks overlijden er
in Nederland 3400 vrouwen
aan. ben op de tien vrouwen
krijgt in haar leven met borst
kanker te maken. De eerste re
sultaten van het bevolkingson
derzoek ondersteunen de ge
dachte dat vroege opsporing en
behandeling het aantal sterfge
vallen kan laten dalen. Ook zou
den er meer borstsparende ope
raties mogelijk zijn.
In het gebied rond Den Daag
is het Integraal Kankercentrum
West al in 1990 begonnen met
onderzoek naar borstkanker.
Andere regio's volgden, zoals de
Alphense, in 1993. De opkomst
varieerde van 70 procent, in
Den Haag, tot 80 procent in de
regio rond Alphen.
Het onderzoek bestaat uit het
maken van vier röntgenfoto's
van de borsten. Binnen veertien
dagen krijgen de vrouwen be
richt. Of er is niets vreemds ont
dekt en ze worden uitgenodigd
om over twee jaar op herhaling
te komen. Of ze worden ver
zocht contact op te nemen met
de huisarts. Die kreeg dan al het
advies om de vrouwen door te
verwijzen naar het ziekenhuis.
De KLM heeft volgens Sabena-
voorzitter Pierre Godfroid be
langstelling getoond voor sa
menwerking met de Belgische
luchtvaartmaatschappij. De
KLM zou Air France, voor 37,5
procent eigenaar van Sabena,
daarover hebben benaderd. Dit
heeft Godfroid gisteren gezegd
tegen een groep Nederlandse
journalisten.
De Sabena-topman baseerde
zich op bronnen bij Air France.
Hij weigerde die r
vol-
Gen ontdekt dat borstkanker veroorzaakt
Amerikaanse geleerden zeggen het gen te heb
ben geïsoleerd dat verantwoordelijk is voor een
erfelijke vorm van borstkanker. Het gen, BRCA1,
wordt verantwoordelijk gehouden voor vijf pro
cent van alle gevallen van borstkanker.
Dat een dergelijk gen bestond werd al jaren
aangenomen. Meer dan twaalf onderzoeksin
stellingen in de wereld stelden pogingen in het
werk bet te isoleren.
Nu het gen is geïdentificeerd kunnen de ge
leerden een test ontwikkelen om vrouwen te
controleren op de aanwezigheid ervan. Vrou
wen die positief worden bevonden kunnen dan
tijdig besluiten tot een borstamputatie. Ver
wacht wordt dat een test binnen twee jaar be
schikbaar kan komen.
Draagsters van het gen hebben een kans van
zestig procent om nog voor hun 50ste borstkan
ker te ontwikkelen. Na het vijfenzestigste le
vensjaar is de kans 85 procent.
gens hem dateren de
van „voor de zomer'
heeft er niets meer
hoord.
„Wij hebben niet
France gepraat over o
Architect overleden
van zijn aandeel in Sabena", re
ageert een woordvoerster van
de ki M Zij zei verder dat de
Nederlandse luchtvaartmaat
schappij geen onderhandelin
gen voert met Sabena zelf over
samenwerking en „niet de in
tentie daartoe heeft".
De Belgische maatschappij is
op zoek naar een Europese
partner wegens de problemen
bij Air France. De Sabena-top
man zei dat er twee mogelijkhe
den zijn. De ene is dat het
noodlijdende Air France zijn
aandelen in Sabena verkoopt.
De tweede is dat naast de Fran
sen een nieuwe partner een be
lang in Sabena neemt.
Air France stapte twee jaar
geleden in de Belgische maat
schappij, die toen in grote pro
blemen verkeerde. Intussen is
de situatie omgekeerd. Volgens
Godfroid is de samenwerking
daardoor.,uiteengespat".
Wat eventuele samenwerking
met de KLM betreft, wees Godf
roid op de moeilijkheid dat Za-
ventem en Schiphol, de thuis
havens van Sabena en de KLM,
dichtbij elkaar liggen: „Dat
maakt die samenwerking moei
lijker te beheren." De Belgen
onderhandelen wel al met Swis
sair, de gewezen fusiepartner
van de KLM in Alcazar. Godf
roid ziet Sabena als invaller van
de KLM in dat in november
1993 afgeblazen samenwer
kingsproject, waarin verder het
Scandinavische SAS en Austrian
Airlines zaten. ...Wij zijn echter
minder gulzig
Naar eerst nu bekend is gewor
den is dinsdag in zijn woon
plaats Amsterdam de architect
Pieter Zaanen op 63-jarige leef
tijd overleden. Zijn architecten
bureau is onder meer verant
woordelijk voor het omstreden
renovatieplan voor de Leidse
Stadsgehoorzaal. Zaanen wordt
zaterdag in besloten kring be
graven.
Leids moederbedrijf beschuldigt ministerie
den haag jan Kuvsvocaal is met spoed gevraagd
een advies uit te brengen en
ook woordvoerders van Gene
Pharming laten liever niet het
achterste van hun tong zien.
Vast staat evenwel dat de Twee
de Kamer destijds een onder
zoek door IVO DIX) heeft ge
vraagd naar de gezondheid en
het welzijn van de bij het expe
riment Herman betrokken die
ren. Op het moment dat dit on
derzoek vanwege contractbe:
eindiging stopt, is niet langer
voldaan aan de voorwaarde, die
de Tweede Kamer heeft gesteld.
Op die grond zou het experi
ment dan mogelijk beëindigd
kunnen worden.
De Socialistische Partij heeft
Kamervragen gesteld over de
genetisch gemanipuleerde stier
Herman van het Leidse bedrijf
Ciene Pharming. Klopt het dal
het bedrijf de samenwerking
met het rijksinstituut IVO DLO
wil opzeggen, vraagt SP Kamer
lid R. Poppe aan de minister
van landbouw. Ook wil de poli
ticus weten of dat wel kan of dat
dan ook het experiment moet
worden stopgezet.
Ook juristen houden zich in
middels met die vragen bezig.
Door het contract te verbreken,
zou namelijk ook een deel van
het overheidstoezicht wegval
len. Gene Pharming stelt het
DIX) instituut voor vceteeltkun-
dig onderzoek (IVO DLO) ver
antwoordelijk voor het onzorg
vuldig omgaan met nakomelin
gen van Herman. Het IVO DLO
is als contractpartner verant
woordelijk voor de gang van za
ken op proefboerderij 't Gen in
Lelystad, waar de dieren zijn
ondergebracht. Daar zijn zes
van de 55 nakomelingen gestor
ven. Gene Pharming wijt dat
aan 'onachtzaamheid'. Otn die
reden wil het bedrijf het con
tract met het IVO DLO, dat valt
onder het ministerie van land
bouw, opzeggen.
Betrokken partijen weigeren
vooralsnog dieper op de zaak in
te gaan, omdat juristen de zaak
in handen hebben. De landsad-
Laks
Zover wil Gene Pharming he
elk geval nie^ laten komen. Vol
gens een woordvoerder van het
bedrijf is IVO DLO veel te laks
lyet ile dieren omgesprongen.
Maar hij benadrukt dat Gene
Pharming 'in overleg' tot een
oplossing wil komen. „Wij wil
len doorgaan met het experi
ment, het onderzoek voortzet
ten en niet naar het buitenland
uitwijken."
Hij wil dan ook niets weten
van de suggestie dat Ciene Phar
ming het experiment met Her
man naar het buitenland wil
verplaatsen om de lastige dis
cussies in Nederland te vermij
den. Daarmee zou het bedrijf
overigens ook overheidssubsi
dies van ten minste 21 miljoen
Een archieffoto va
zijn nakomelingei
gulden verspelen. De zegsman
van Ciene Pharming: ..Wij heb
ben onze bijdrage geleverd aan
de totstandkoming van wetge
ving op dit terrein. Daar was
veel tijd mee gemoeid en dat
heeft ons veel geld gekost. Dat
ging bijna ten koste van ons be
staan. Nu die regels er zijn. zou
het zot zijn om naar het buiten-
Niet alleen voor hijgende mensen
utrecht cpd
Eigenlijk is ze biologe, afgestu
deerd op walvissen. Inmiddels
heeft ze het eerste rookvrije
eetcafé van Nederland, onder
het FC Utrecht-stadion. „Dit is
nou eens een plek waar je niet
je gang kunt gaan met een ver
slaving, waar andere mensen
last van hebben". Op de deu
ren twee stickers die aan dui
delijkheid niets te wensen
overlaten. In het eetcafé is ro
ken ten strengste verboden.
De lucht is er schoon. Het
ruikt puur naar notenolie en
koffie.
Sophia van l.angelaan (51) is
geen fanatiek aTiti-rookmagiër.
Van haar mogen mensen best
na het eten achterover zitten
met een goeie sigaar. „Maar
niet hier. Dit is nou eens een
plek waar je niet je gang kunt
gaan met een verslaving, waar
andere mensen last van heb
ben."
Sophia's initiatief is in de
kringen van niet-rokers goed
ontvangen. „De Stichting
Volksgezondheid en Roken is
enthousiast, evenals de Neder
landse Astma Vereniging en
het Koningin Wilhelmina
Fonds. En daar ben ik blij mee,
omdat bijvoorbeeld een club
als de Astmavereniging als
geen ander weet waar het om
gaat".
Roet
„Veel te vaak wordt nog ge
dacht dat cara-patiënten best
in ruimten kunnen zijn, waar
goede airconditioners zijn.
Maar er blijven altijd roet en
verbrande papierdeeltjes zwe
ven en daar blijven ze last van
houden. Alleen in ruimten
waar nooit gerookt wordt, voe
len zij zich goed. En het is
nogal merkwaardig dat die er
zo weinig zijn."
„In Valkenburg heb je een
rookvrij a Ia carte-restaurant.
Sommige grote restaurants
hebben rookvrije afdelingen,
maar dat heeft nauwelijks zin
voor cara-patiënten, omdat de
luchtcirculatie niet gescheiden
is. Ik vind dat er in Nederland
net als in andere landen veel
meer de keuze tussen roken
en rookvrij geboden moet
worden. Kijk. ik ben gastvrouw
en het is mijn verantwoording
dat mijn gasten geen hinder
hebben van elkaar. Dat geldt
voor alcoholgebruik, dat geldt
ook voor roken".
De klandizie die ze tot nu
toe heeft gekregen, bestond
volgens Sophia niet uit fana
tieke niet-rokers of mensen
met luchtwegproblemen.
„Misschien komt dat nog, als
er wat meer ruchtbaarheid aan
De Walvis wordt gegeven.
Maar het zal geen eethuis wor
den waar alleen maar hijgende
en moeilijk ademende
komen".
Wandeltocht voor Zimbabwe
land te gaan."
Ook de Dierenbescherming
gelooft niet dat Gene Pharming
het experiment elders in Europa
zal voortzetten. „Maar èls het
gebeurt, gaan hier alle vlaggen
uit."
Het experiment met Herman
is gericht op de produktie van
menselijk eiwit door het aan
brengen van genetische veran
deringen in runderen. Het men
selijk eiwit zou vooral bestemd
zijn voor het produceren van
medicijnen. Tegenstanders van
het experiment vrezen onder
meer dat het eiwit vooral be
stemd is voor het gebruik in een
nieuw soort baby-voeding.
rijnsburg
Alle Rijnsburgse basisscholen
doen mee aan een sponsorwan
deltocht waarvan de opbrengst
naar Zimbabwe gaat. De wan
deltocht op zaterdag 24 septem
ber is een initiatief van de Rijns
burgse stichting Ontwikkeling
Hotel op pier
Scheveningen
Het horecaconcern Van der
Valk mag van de I laagse ge
meenteraad een hoteltoren
bouwen op de Scheveningse
Pier. Voorwaarde is wel dat
bet gebouw een ranke vorm
krijgt: niet te hoog en niet te
dik. Dit bleek gisteravond tij
dons een gemeentelijke ver
gadcring. waar alleen Groen
Links zich tegen de plannen
Van der Valk wil een ronde
toren bouwen met een door
hoogte van 75 meter. I let ho
tel moet honderd kamers
krijgen. De oude. circa vijftig
meter hoge uitkijktoren ver
dwijnt. Het plan is echter
omstreden. Bewoners van de
kuststrook vrezen 'horizon
vervuiling'.
Architect M. van der Breg
gen verwijst echter naar do
geheime contracten die bij
de verkoop van de Pier zijn
afgesloten: „De medewet
king van de gemeente is toe
gezegd". Wethouder P.
Noordanus (PvdA) is een en
thousiast voorstander van
het hotel. Hij ziet een Van
der Valk-hotel als een 'verbe
tering van de toeristisch re
creatieve structuur' van de
badplaats. De komende
maanden wordt er een on
derzoek gedaan naar de ar
chitectonische mogelijkhe
den en de verkeërsproblema
Metselaar achter de kassa
herman joustra
De metselaar mag na zijn her
nia niet meer op de steiger
staan. Maar hij kan nog wel
achter de kassa zitten, bij een
tankstation bijvoorbeeld of een
supermarkt, en daar volwaardig
functioneren. Probleem is al
leen: hoe vindt hij een nieuwe
werkgever? Welk bedrijf wil een
WAO er in dienst nemen?
Het RBA Rijnstreek, het Re
gionaal Bestuur Arbeidsvoorzie
ning waaronder de arbeidsbu
reaus in deze regio vallen,
houdt zich sinds 1 oktober vorig
jaar bezig met het bemiddelen
tussen werkgevers en gedeelte
lijk arbeidsgeschikten uit de re
gio's Alphen aan den Rijn en
Lisse/Katwijk die een vaste
werkplek zoeken. Met succes.
Want het RBA heeft inmiddels
160 gedeeltelijk arbeidsgeschik
ten aan een baan geholpen.
Dat gebeurde in net kader van
een proef waarbij het RBA uit
eindelijk voor ruim 500 cliënten
de taak van bemiddelaar over-
ii.mi van deGMD. de Gemeen
schappelijke Medische Dienst.
Die dienst wordt mogelijk opge
heven en zal dan opgaan in de
verschillende bedrijfsverenigin
gen. De bemiddelingstaak is
augustus officieel afliep, te con
tinueren. Daarvoor is een bi
drag uitgetrokken van 600.000
gulden. „Gebleken is dat Ar
beidsvoorziening uitstekend in
staat is de arbeidsbemiddeling
goed te organiseren aldus CL
van der Zwet, projectleider en
directeur van het arbeidsbureau
Lisse/Katwijk. „Cliënten die
geestelijk vast zaten, kregen
weer geloof in eigen kunneh. Ze
dachten: we komen toch niet
meer aan de bak. En de aanvan
kelijk veronderstelde weerstand
bij werkgevers bleek er nauwe
lijks te zijn. Zeker niet na goede
voorlichting."
Illustratief daarvoor is onder
meer dat naar schatting ruim
eenderde van het aantal ge
plaatsten vijfenveertig jaar of
ouder is, een kwetsbare groep
op de arbeidsmarkt. Overigens
is de precieze onderverdeling
naar categorieën als man/vrouw
en leeftijd op dit moment nog
niet bekend.
Het project, een initiatief van
het Centraal Bestuur Arbeids
voorziening. is uitgevoerd in
egio s
Alphen
dar
Rijnstreek.
Katwijk/Liss
den Rijn. Ee
de gehele Rijnst
Leiden en Gouda, bleek in
ste instantie financieel
expen
Rijnstreek heeft inmiddels be haalba
sloten het experiment, dat op 1
Rotterdam Een enoniie zilvermeeuw die gewond in een put lag. is gisteren gered dank zij de gezamelijke inspannning
damse brandweer en politie. Een van de brandweerlieden slaagde er in het dier naar boven te halen met behulp van e
touw en dikke handschoenen. foto
van de Rotter-
en ladder, een
paul stolk/anp
Vragen van VVD
over veiligheid
KLM-toestellen
den haag. jan kuys
De WD-kamerleden |an-Dir|
Blaauw en Willem Keur hebbe»
minister Jorritsma (verkeer en
waterstaat) opheldering ge'
vraagd over de vliegveiligheid
van KLM-toestellen. Naar aan
leiding van berichtgeving in de
ze krant vragen zij Jorritsma ol
het klopt dat het 'noodzakelijf
technisch onderhoud'
vliegtuigen van het tvpe Boeinj
747 en 737-300 en'de Fokk<
100 te wensen overlaat.
Deze krant maakte dinsdaÉ
melding van bezorgdheid bij de
ondernemingsraad van de nai
tionale lucbtvaartmaatschappi
over 'de erbarmelijke toestand
van de vloot'. Uit geheime nol
tulen blijkt dat de ondemej
mingsraad heeft aangedrongen
op maatregelen, omdat 'de vei
ligheid van de vluchtuitvoerini
en het imago van de KLM ali
kwaliteitsmaatschappij
meer worden gegarandeerd'
Blaauw en Keur vragen d<
minister of de veiligheid inderJ
daad in het geding is. Zij willei
dat Jorritsma maatregele
neemt 'om negatieve tendenze
te ondervangen' zelfs w<
de veiligheid niet direct geva;
loopt. Voorts willen de liberalei
weten of KLM -vliegers het afgi
lopen jaar inderdaad gevveigen
hebben vanaf Schiphol te
trekken vanwege de technisch»
staat van hun toestel.
Dodelijk incident
op de snelweg
amsterdam anp
Twee mannen hebben zich gis-t
teravond gemeld bij de politie
in verband met een dodelijk inJ
cident dat zich dinsdagavond in
Amsterdam-Noord heeft voor
gedaan. Toen vond de politiq
ter hoogte van de ringweg AIO
onder een viaduct het stoffelijk
overschot van een 27-jarig^
man, die vermoedelijk uit een
auto was gegooid. Uit sectie is
woensdag gebleken dat hei
slachtoffer is overleden aan de
gevolgen van een schedelbasis-
fractuur. De twee mannen, 20
en 29 jaar oud, hebben tegen
over de Amsterdamse politie
verklaard dal zij bij het slachtof
fer in de bewuste auto zaten.
Volgens het tweetal spraken zij
in de auto over een schuld die
het slachtoffer nog zou hebben
uitstaan in verband met een
aanrijding.
door Samenwerking (ONDO-
SA). De club zendt het geld naar
The Samaritans'. Deze organi
satie zet zich in voor de geeste
lijke gezondheid van de inwo
ners van Zimbabwes hoofdstad
Harare. De wandeltocht start
om half twee 's middags bij 't
Kraaienest aan de Korte Vaart.
22 gebruikte
Opeis Kadett
met uitgebreide zékerheid
U bent van harte welkom
Het Motorhuis
Katwijk
Ambachtsweg 1, Katwijk
Telefoon 01718-23200
Donderdag koopavond
GroenLinks voor
flitstrein op
bestaand spoor
DEN HAAG ANP
GroenLinks is voor het later
rijden van de hoge-snelheids
trein over het bestaande tracé
Dat is volgens de partij dc
'milieuvriendelijkste, v
schijnlijk goedkoopste en
de gemeente Den Haag
trekkelijkste variant'.
De fracties van de partij in de
Eerste en Tweede Kamer en in
Provinciale Staten van Noord
en Zuid-Holland en Noord-Bra
bant hebben dat gisteravond
besloten. Als voorwaarde steller
zij dat enkele knelpunten in hei
bestaande tracé op een goede
manier worden opgelost.
Volgens het Haagse gemeen
teraadslid voor GroenLinks
Niek Roozenburg. hebben de
fracties nog wel gesproken ovet
een totale afwijzing van een flit
strein tussen Parijs en Amster
dam, via welk treacé dan ook
Wegens de voordelen voor 'hei
verkeer', hebben de fractie!
toch voor de hoge-snelheids
trein gekozen.
Knelpunten die moeten wor
den opgelost liggen volgens
GroenLinks onder meer in Delft
en Rijswijk. In Delft moet de
trein ondergronds, in Rijswijk
moet het tracé in principe vier
sporig worden. De raadsfracties
in beide gemeenten hebben
zich eveneens achter de geko
zen variant geschaard.
