'In Leiden is alles te zien'
Waar
UIT
Sprinten hoeft niet
meer na hoofdgerecht
LAK-Theater
rond de kerstdagen
weer open
'94/95
LAK en Schouwburg samen met andere theaters in marathon
onald Helmer
vindt dat er
echt genoeg
goede dingen
te zien zijn in
Leiden. Men
sen die nog
naar Amsterdam of Den Haag
gaan, hebben volgens hem het
programmaboekje niet goed be
keken. „Alles komt hier ook",
aldus Helmer. „We hebben be
halve het LAK en de Schouw
burg nog een aantal interessan
te podia. Hik met zijn eigen ken
merken." Drie daarvan, de X, de
Kapelzaal van K&O en Imperi
um doen met Schouwburg en
LAK mee aan de eerste Leidse
Theater Marathon op 12 no
vember. Op die dag wordt een
400-koppig publiek langs de vijf
theaterpodia gevoerd. In elk
theater is een voorstelling van
30 minuten, daarna volgt een
andere voorstelling in een twee
de theater, enzovoort.
Om zes uur 's middags wordt
de voorstellingencyclus onder
broken voor een diner in het
LAK. De avond wordt gezamen
lijk in de schouwburg doorge
bracht waar Mathilde Santing
haar programma 'Under a blue
roof brengt. Het swingende Rit-
mico Especial verleent ter af
sluiting medewerking aan het
feest dat tot in de kleine uurtjes
duurt.
Geknok
„Zoiets kun je alleen organise
ren als de samenwerking goed
is. En die is goed in Leiden", al
dus Helmer. Er is een schema
opgesteld om in de kleinste the
atertjes (X en Imperium), waar
100 mensen in kunnen, geen
geknok om een plaats te krijgen.
Alle deelnemers aan de mara
thon (300 bij voorinschrijving,
100 via losse kaarten-verkoop)
kunnen alle programma's zien,
zonder in het gedrang te ko
men. Helmer: „We verzinnen
nog iets grappigs om de men
sen naar het volgende podi
um te leiden." Let dus goed
op: in etalages, op straat
hoeken of langs Leidse ste
gen kunnen wel eens
vreemd uitgedoste manne
tjes of vrouwtjes staan, die
als levende bewegwijzering
fungeren.
Waarom juist deze drie
podia erbij gehaald? Hel
mer: „Omdat ze alle drie af
zonderlijk iets voor het
Leidse theaterleven betekenen.
Imperium heeft dan wel geen
eigen programmering, maar
biedt gelegenheid aan andere
Zuidhollandse amateurtheater
gezelschappen voor hun uitvoe
ringen. Daarmee voorzien zij in
een behoefte. En de X ontwik
kelt zich erg tot podium van we
reldmuziek. Dat werkt daar heel
goed."
„De Kapelzaal van K&O wordt
Drie jaar duurt de samenwerking tussen Leidse Schouwburg en
LAKTheater al. Samen presenteren ze het maandelijkse theater
aanbod en ze bieden het publiek gezamenlijke pakketten voor
stellingen aan. Concurrenten zijn ze niet van elkaar, maar Rol
and Helmer (LAK) en Pim Wallis de Vries (Schouwburg) vinden
het wel leuk om eikaars publiek naar hun eigen tent te lokken.
Waar in andere plaatsen theaters onderling soms een strijd op
leven en dood uitvechten, is in Leiden sprake van een creatieve
kruisbestuiving. Het komend seizoen is er zelfs een groot
scheepse theatermarathon, waarbij ook drie andere podia zijn
betrokken.
steeds meer vanuit de schouw
burg ingevuld. Vorig jaar met
die maandelijkse voorstelling
van jong cabaret-talent, een cy
clus die we ook komend seizoen
voortzetten. En er zijn nog wel
wat plannen", aldus Wallis de
Vries. De vijf betrokken podia
zijn niet tegen elkaar uit te wis
selen. „Daarom kunnen we zo
goed met elkaar om de tafel zit
ten. Ieder heeft zijn eigen auto
nome inzichten. Samen bieden
we een goed pakket van activi
teiten."
Wallis de Vries vindt het vooral
belangrijk dat geen van allen
het gevoel heeft de vijand of
concurrent van de ander te zijn.
„Natuurlijk heeft het publiek
bepaalde voorkeuren voor een
soort theater of zelfs voor een
gebouw. Maar er is geen sfeer
van animositeit. En dat werkt
FOTO HIELCO KUIPERS
voor het totale theaterkli
maat positief."
Natuurlijk, geven beiden toe,
staat of valt die samenwer
king met het feit of het tus
sen personen wel of niet
klikt. Helmer en Wallis de
Vries kunnen goed met el
kaar en met de anderen op
schieten. „Vertrouwen in de
ander is vertrouwen hebben
in jezelf. Je moet van je eigen
produkt overtuigd zijn. Door
die samenwerking van IAK en
schouwburg zie je dat mensen
van, zeg maar 35-plus, nu meer
naar het IAK komen dan vroe
ger. Ie kunt het niet exact me
ten, maar ik merk het aan de
onwennigheid van het publiek.
Die mensen weten dan de in
gang van de zaal niet te vinden
of ze vinden het vreemd dat een
voorstelling een kwartier later
dan in de schouwburg begint."
„Het is het leukst als ze Wil
lem (l'Hcluse, suppoost van de
Leidse Schouwburg - red.) voor
het eerst zien. L'Hcluse draait
immers altijd een hele riedel af
als hij de kaartjes afscheurt.
Dan vragen die mensen: 'Hoort
dit bij de voorstelling?' Ia je ziet
het aan onwennig gedrag", al
dus Wallis de Vries. Ook hij
vindt het moeilijk te meten of er
meer IAK-publiek naar de
schouwburg komt, maar: „In
1993 hebben we 10 procent
meer kaarten verkocht dan het
jaar daarvoor. Daar moeten ook
LAK-gangers bijzitten."
Stimulerend
Helmer denkt dat vooral de
Vlaamse voorstelingen in de
Schouwburg het afgelopen sei
zoen veel IAK-publiek hebben
getrokken. „In de planningsfase
houden we ook rekening met
elkaar. Dat er niet twee
Vlaamstalige voorstellingen op
één avond staan." En in twijfel
gevallen vragen ze elkaar of een
voorstelling bij de een of de an
der moet komen. Wallis de
Vries: „Ik denk dat zoals wij
werken niet zoveel vertoond
wordt. En ik vind het ook lekker
om met Roland zoveel over the
ater te kunnen praten. Dat is
heel stimulerend."
Helmer: „Met de theaterma
rathon proberen we vooroorde
len te slechten. Dat het IAK er
niet alleen voor studenten is. En
dat mensen met eigen ogen
zien dat de X geen krakersbol
werk is, maar een cultureel cen
trum waar serieus gewerkt
wordt. Het voormalige Shaffy-
theater in Amsterdam zag er be-
roeder uit dan de X. Toch gin
gen mensen uit Leiden er naar
toe. Maar om goed theater te
zien, hoef je echt loeiden niet
uit. Dat willen we met die mara
thon bewijzen."
ANNEMIF.K RUYGROK
Lekker eten in een onbekende
stad: waar doe je dat? Theater
makers Shirley Constapel, Sari
Kraak en impresario Hanna de
Mink geven het antwoord in het
boek Waar eet Freek in Sneek
De drie reizen voor hun vak
veelvuldig langs de podia in Ne
derland. En omdat ze er genoeg
van hadden steeds maar uit te
komen op die toch niet zo sma
kelijke hap in een veredelde
snackbar schreven ze hun colle
ga's aan. Theatermakend Ne
derland gaf de tips.
Wie een 'zenuwenvoorstel
ling' heeft, moet het Haarlemse
De Ark mijden. Veel te veel en
te lekker. De mooiste obers en
serveersters vind je in restau
rant Zeezicht in Utrecht. De
Stadsschouwburg in Utrecht
houdt niet van napraten na een
voorstelling. Een half uur na het
laatste applaus moeten bezoe
kers en artiesten het pand uit
zijn. Eenzelfde regeling geldt
ook voor cultureel centrum De
Maaspoort in Venlo.
Waar eet Freek in Sneek? ver
telt theatermakend en -min
nend Nederland hoe 104 thea
ters in 92 plaatsen bereikbaar
zijn met een handige routekaart
erbij plus parkeertips. Naast
restaurants beschrijft het boek
hoeveel stoelen het theater
heeft, wat de openingstijden
van de kassa zijn en of een ring-
*H°E- WH-JEJE ENnRECOTE'
lEkKE1?Lo&PEKI<^, SUf- CCJODOÉkP cjp
-20'u BEE~oe SLAp RKreN 'M.
TEKENING PETER VAN STRAATEN
leiding voor slechthorenden
aanwezig is. Ook de nazit en de
foyers komen aan de orde.
Tussen de nuttige informatie
door vertellen theatermakers,
zowel artiesten als mensen ach
ter de schermen, op vaak heel
vermakelijke wijze over hun er
varingen in schouwburgen,
kleedkamers, restaurants of tij
dens hun nachtelijke autoritten.
Erik van Muiswinkel stelde zelfs
'De tien geboden van het Thea
ter-eten met korte toelichting
en uitzonderingen op'. Num
mer vier luidt: „Gij zult roze ser
vetten vermijden als de zwarte
pest." Volgens de cabaretier be
taalt de klant dan geheid te veel
geld voor te weinig eten en
komt hij ook nog eens te laat
voor de voorstelling. „Niet
doen! Geen uitzondering." Jo
hannes van Dam, culinair jour
nalist, voegde daar in het Parool
aan toe dat ook bij gele servet
ten alle waarschuwingsbellen
moeten gaan rinkelen.
En waar Freek nu eet in
Sneek? In restaurant Onder de
Linden en anders in café Pea
nuts.
LFITYSTAM
Shirley Constapel, Sari Kraak, Hanna
de Mink: Waar eet Freek In Sneek?
Handboek voor publiek en professio
nals. Met tekeningen van Peter van
Straaten. Uitgeverij Gerard Timmer
Prods, Amsterdam, 25,=
Rundvlees gestoofd in wijn, tomaten
en cognac was het favoriete gerecht
van Cyrano de Bergerac. Het staat
dan ook op het theatermenu van
Chopin in de Utrechtsedwarsstraat in
Amsterdam. Bijna dagelijks kijkt de
restauranthouder tegen de man met
de grote neus aan die op fors formaat
de voorgevel van Carré siert. Geen
wonder dat het idee om een menu te
wijden aan deze charmante bon-vi-
vant al snel was gevonden. In Leiden
lopen produkties geen maanden. Sa
lade la Youp staat dan ook niet op
het speciale theaterarrangement van
een aantal Leidse restaurants. Wel
treffen de gasten naast hun bord de
kaartjes van de voorstelling en krijgen
ze een kopje koffie van de zaak.
Schouwburggangers kunnen te
recht bij De Brasserie en De Koekop.
„Vroeger was het zo dat onze gasten
na het hoofdgerecht even een sprintje
trokken om kaartjes op te halen om
vervolgens weer achter het toetje te
schuiven," vertelt Dirk Ruwaard van
De Brasserie. „Nu is het zo dat men
sen die hier willen eten, dat opgeven
aan de Schouwburgreceptie. Zij geven
dat aan ons door. Wij reserveren een
tafel, halen en betalen de kaartjes. We
nemen de folder mee over de vóor-
stelling van die avond. En als de men
sen dan hier komen, treffen ze de
kaartjes naast het bord."
De Brasserie heeft geen speciaal
theatermenu. „Stel dat je het als gast
niet lekker vindt", zegt Ruwaard.
„Dan zit je er toch aan vast. Wij bie
den zeven voor-, hoofd- en nagerech
ten zodat de mensen zelf kunnen kie
zen. Vis, vlees en vegetarisch. En elke
twee maanden wisselen we de kaart."
De Koekop is het andere restaurant
waar Schouwburggangers kunnen
eten. Wegens vakantie van de eige
naar is niet te achterhalen of de gas
ten hier een speciaal menu krijgen ge
serveerd.
Mensen die naar een voorstelling in
het LAK-theater gaan, kunnen terecht
bij De Grote Beer en Le Forestier.
Laatstgenoemd restaurant heeft een
speciaal theatermenu. „Als voorge
recht hebben we tongrolletjes gevuld
met zalm", vertelt woordvoerder
Kamphuus. „Daar hebben we carpac
cio (flinterdun gesneden vis - red.)
van gemaakt. Dat klinkt lekkei hé?
Het water loopt je al bijna in de
mond. Als hoofdgerecht hebben we
lamsbiefstukjes met sauce proven«;a-
le. En toe is er een kopje koffie. We
verlenen volledige service. A la carte
eten kan natuurlijk ook. De spelregel
is wel dat de mensen redelijk op tijd
moeten komen. Zo tegen half zes, zes
uur."
Ook restaurant De Grote Beer heeft
een speciaal theatermenu. De IAK-
ganger krijgt vooraf Cocktail De Grote
Beer geserveerd, gerookte kipfilet met
appel, selderij, walnoot en perziken-
saus. Noorse zalmfilet met dillesaus is
het hoofdgerecht. Sinaasappelbava-
rois met frambozencoulis („Geen jam
maar gepureerd. Het is een soort
saus", zo laat de Grote Beer weten)
besluit de maaltijd.
FOTO» MOJO
Puur voor je eigen genoegen een theaterpro-
duktie in elkaar draaien, dat staat niet automa
tisch garant voor een genoeglijke avond voor
de toeschouwer. Het akeligste voorbeeld van
zo'n opzet is de middelbare school-revue. Het
leukste voorbeeld is het programma dat 1 eoni
Jansen voor het Bosche Theaterfestival in el
kaar heeft gezet en dat rond de kerstdagen in
het LAK- Theater te zien zal zijn.
De formule is simpel: kies een aantal liedjes
die je leuk vindt. Om te horen of om te doen.
Meestal kom je dan uit bij het wat oudere re
pertoire. Zorg vervolgens voor een aantal stem
men, die solo de moeite waard zijn. maar ook
in een ensemble bij el
kaar kloppen. En ver
geet vooral de begelei
ding niet. Dat moeten
vaklieden zijn met ster
ke ego's, die best een
avondje zonder schitte
ren kunnen. Onno
Krijn, Hans Eikenaar,
Hein Offermans, Nico
van der linden, Magie
Frank en Marnix Stas-
sen zijn vaklieden met
sterke ego's en goede
stemmen bovendien.
Lobbesen van oudere
broers die kleine zusjes
behoeden voor mis
stappen.
De 'zusjes' zijn afkomstig uit alle hoeken.
Een actrice, een Waalse chansonière, een iv-
presentatrice, een popzangeres of een combi
natie van één en ander. Voor een deel zingen
ze samen, soms zelfs a-cappella. Maar de da
mes laten ook solo zien waartoe ze in staat zijn.
In dat geval worden ze gesteund en van com
mentaar voorzien door het ad hoe achter
grondkoortje, dat bestaat uit hunzelf.
Brein achter 'dit leukste feestje van het jaar'
is Leoni Jansen. Het feestje wordt mogelijk ge
maakt door haar naam. Toch zijn haar vocale
kwaliteiten niet de grootste. Maar dit nadeel is
niets vergeleken bij haar vastgeroeste glimlach.
Actrice Renee Soutendijk blijkt ook te kun
nen zingen. En hoe. Haar gevoileerde stem
maakt van de jazzy nummers verrukkelijk der
derangs nachtclub-vermaak. Zoiets als een
frietje: eigenlijk te vet, maar wel reuzelekker.
Voor Jo Lemaire verkoop je je ziel. I laar stem
vibreert la Piaf, maar is veel dieper en
zwoeler. Bovendien vormt het Frans een aardi
ge afwisseling met het
Engels met een Neder
lands accent. Sympa
thiek is ook dat zij zich
niet zo angstvallig
houdt aan de voorge
schreven choreografie.
Wanneer er al te over
dreven gebaartjes ge
vergd worden, gaat ze
even 'volledig op' In de
muziek. Ze is tenslotte
gekomen om te zingen.
Dit geldt minder voor
Bea (Tm a liar, I'm a
cheater') van der Maat.
Haar stem is moeilijk te
omschrijven. I laar présence ook.
Zangeres Plattèl staat ook garant voor de no
dige muzikale verrassingen. Maar de grootste
verrassing bereidt Sandra Roemer. Eerst zet ze
je op het verkeerde been door een suffe balade
niet helemaal zuiver te zingen, waardoor je af
vraagt of ze niet beter met Wieteke van Dort
zou kunnen optreden. Maar dan haalt ze uit
met een superswingend, up-tempo soulnum-
mer. Niks tempo doeloe, gewoon Rockln'
Ramona.
Met deze muzikale theaterproduktie zet het
IAK de tradille voort die ze vorig jaar begon
met de muziekproduktie 'Dietrich': rond de
kerst een feestelijke voorstelling op het pro
gramma zetten. De 'Boulevard Speciaal' van
leoni Jansen e.a. is te zien van 26 tot en met 30
december in het LAK-Theater, Cleveringaplaats
1 in Leiden.
SU5ANNT I.AMMFRS
FOTO KIPPA
FOTO FIIFLCO KUIPIRS