Sporen uit de oorlog
in Veluws huttendorp
Grote behoefte aan tweedehands tenten
Toerisme
7ATFRDAG 10 SEPTEMBER 1994
Amsterdam paspoort
Het Amsterdam Paspoort, dat toegang geeft
tot tal van musea en andere attracties in de
hoofdstad, is van nu af aan het hele jaar gel-
tj. Voorheen was het slechts in de winter
gebruiken. De pas 29,90) bevat 28
waardecoupons. die onder meer gratis toe
gang geven tot vijf musea. Bezoekers kun
nen kiezen uit het Rijksmuseum, Van
Goghmuseum, Stedelijk Museum, Amster
dams Historisch Museum, het Rembrandt-
huis en Museum Willet-H.olthuysen. Daar
naast geeft de pas een korting van mini
maal 25 procent op de toegangsprijs van
onder andere hel Nederlands Scheepvaart
museum, Tropenmuseum, Madame Tus-
saud Scenerama en De Molen van Sloten.
Ook bepaalde horecabedrijven, de Muse
umboot en de Canal Bus geven korting na
vertoon van het paspoort, dat onder andere
verkrijgbaar is bij de vier VW-kantoren in
Amsterdam.
Info: 020 - 5512512.
Varen op vleugels
Nederland heeft er een toeristische attractie
bij: een trip per draagvleugelboot 'Flying
Dutchman' over de grote rivieren. F.r zijn
drie verschillende 'vluchten' mogelijk: een
rondvaart door de Rotterdamse havens en
(tot en met 16 september) twee dagtochten
vanuit Arnhem/Nijmegen naar respectieve
lijk Duisburg of Rotterdam. De 'Flying
Dutchman' is de enige draagvleugelboot
van Nederland. Het schip biedt plaats aan
120 passagiers en de topsnelheid ligt rond
de zeventig kilometer per uur.
Het tripje naar Duisburg kan nog aanstaan
de dinsdag en donderdag worden gemaakt;
woensdag en vrijdag wordt er naar Rotter
dam gevaren. In de weekeinden tenslotte
maakt de 'Flying Dutchman' een tour door
de Rotterdamse havens: van de Van Brie-
nenoordbrug tot aan de Botlek en terug. Op
vrijdag zijn er vier afvaarten, op zaterdag en
zondag zes. Tickets zijn te koop bij alle
WV-bespreekbureaus in Nederland.
Info: Rederij Heymen Shipping Company
in Arnhem, telefoon 085 - 515181.
Waddenzeeroute
Sinds kort is ons land een nieuwe Landelij
ke Fietsroute rijk, die tussen de Noordzee
kust en Duitsland (LF 10). Deze zogenaam
de Waddenzeeroute is 270 km lang en in
twee richtingen bewegwijzerd. Een gidsje
wijst niet alleen de weg maar verschaft ook
verdere informatie over bezienswaardighe
den, campings, jeugdherbergen, trekkers
hutten, goedkope hotels en landschap. De
Waddenzee-route vormt de laatste schakel
in de Groene Kustroute. Er is nu een door
lopend traject van de Frans-Belgische tot
aan de Duitse grens. Duitsland heeft toege
zegd dat een voorzetting zal worden ge
maakt, richting Denemarken.
Info: Stichting Fiets in Amsterdam, tele
foon (op werkdagen tussen 14.00 en 16.00
uur) 020 - 6425550.
Stolpboerderijen
Een van de pronkstukken langs de nieuwe
stolproute: 'Welgelegen' aan de Kerkstraat in
Wognum. foto toer-in noord-holland
In de reeks van drie Noordhollandse fiets
routes, die onder de titel 'De Stolp te Kijk'
wordt uitgegeven, is een beschrijving van
het tweede traject verschenen. Net als het
eerste, wordt er begonnen bij het station
van Hoorn. Vandaar gaat het in een 32 kilo
meter lange lus via Wognum, Sijbekarspel,
Twisk, Oostwoud, Midwoud en Nib-
oixwoud terug naar Hoorn. De reusachtige
;tolpen, piramide vormige boerderijen
.vaarin zowel werd gewerkt als gewoond,
djn typerend voor Noord-Holland boven
iet Noordzeekanaal. I>angs dit traject staan
2en paar van de bekendste zoals 'De Swaen'
in Wognum, de 'Geertje Hoeve' in Zwaag
en een aantal boerderijen in Twisk. dat met
Midwoud tot de mooiste dorpen van West-
Friesland mag worden gerekend. Om de
route niet te lang te laten worden, hebben
de samenstellers dorpjes als Bobeldijk en
een groot deel van Sijbekarspel en
Bennningbroek helaas links moeten laten
liggen. Het vouwblad met uitvoerige be
schrijving van 'De Stolp te Kijk II'. kost
3,50 en is verkrigbaar bij alle ANWB-
/VW-kantoren.
Fiets- en wandelroute herinnert aan drama in oktober 1944
In niets herinnert de heide van Vierhouten aan het oorlogs-drama dat zich er heeft afgespeeld.
De hut bevindt zich diep in het
grootste natuurgebied van Neder
land; de afgelegen bossen ten oosten
van Vierhouten. Daar diende hij tus
sen april 1943 en oktober 1944 als
onderduikplaats voor vluchtelingen.
In de omgeving stonden er nog acht;
balletscholen in de aarde, het dak
weggewerkt onder plaggen bos
grond. Dat was het 'verscholen dorp'.
Daar leefden gemiddeld honderd
mensen op een kluitje, dag in dag
uit, wachtend op de vrede of op de
Duitsers.
ANDRÉ HORLINGS
Binnen is het donker. Het interieur een
houten tafel, banken en britsen is nau
welijks te onderscheiden. Vijftig jaar gele
den was er nog minder te zien, Toen werd
de ingang aan het oog onttrokken door
struikgewas. In het bos herinnert een ge
denkteken aan acht bewoners die hun
vlucht niet overleefden.
De hut is nagebouwd, maar de beklem
mende sfeer is niet na te bootsen. De kou,
die er geleden werd, is op zomerse dagen
ver weg. In de winter kon de kachel alleen 's
nachts worden gestookt, anders zou rook
de plek verraden. De ontspannende fiets
tocht over goed geplaveide wegen is niet te
vergelijken met de riskante rit of wandeling
met levensbehoeften over vrijwel onbe
gaanbare paden, die bijna dagelijks door
vrijwilligers werd gemaakt. De lange, eenza
me nachten zijn al helemaal niet voor te
stellen; lussen zonsondergang en zonsop
gang is de toegang tot het bos verboden,
De bewoners waren joden, geallieerde
vliegeniers die waren neergestort, Britse pa
rachutisten op de vlucht na de Slag om Arn
hem, een Pool, een Rus en zelfs enkele
Duitse deserteurs. De categorie onderdui
kers, die het meeste gevaar liep. Dagelijks
waagden mensen hun leven om hen te ver
zorgen. Een echtpaar uit Nunspeet, opa
Bakker en tante Cor, haalde hun wasgoed
op en vertelde de laatste nieuwtjes. Ande
ren brachten aardappelen, groenten en fruit
waarvan altijd een buffervoorraad voor
veertien dagen aanwezig was.
Ontdekking
Op 29 oktober 1944 keken twee SS'ers, die
aan het jagen waren, vreemd op, toen ze op
een zondag diep in de bossen, hout hoor
den hakken. Ze gingen op onderzoek uit en
stuitten op een jeugdige bewoner. Ze snel
den terug naar het gebouw De Paasheuvel
en waarschuwden de ruim honderd Duitse
soldaten die daar gelegerd waren. Toen die
bij het kamp arriveerden hadden de meeste
vluchtelingen zich uit de voeten gemaakt.
Niettemin werden de hutten bestookt met
handgranaten. Acht joodse bewoners wer
den opgepakt.
'Oom Henry' Speyers, die aan een maag
bloeding leed, had de vluchters niet willen
belasten en was achtergebleven. Arend Sa
muel Meyers en John Roedolfs namen het
risico nog wat spullen op te halen en wer
den gepakt, 's Avonds moest ook de Duitse
deserteur Peter eraan geloven. Hij zou later
op transport weten te ontsnappen. De vol
gende dag liep het echtpaar De Leeuw te
gen de lamp, samen met het zesjarige
zoontje Johnny van Arend Meyers, üiter die
dag werd ook het bejaarde echtpaar 'tante
Kaatje' en 'oom Max' Hoedemaker ontdekt.
Hun einde was wreed. Aart Visser meldt
in 'Het verscholen dorp', een boek over het
kamp, dat tante Kaatje, die zwaar suikerziek
was, die nacht onverzorgd overleed in de
kelder van De Paasheuvel. Even buiten het
gebouw werd een kuil gegraven waar ze in
werd gelegd; oom Max moest op de rand
gaan staan en werd er met een handgranaat
aan flarden gescheurd. De anderen, waar
onder de 6-jarige Johnny, werden doodge
schoten; 'ze zijn hier anderhalf jaar ge
weest; nu mogen ze hier altijd blijven', was
het cynische commentaar van SS-Sturm-
scharfiihrer Frankenstein, die 'recht' had
gesproken.
Na de oorlog was Duitse hulp noodzake
lijk om de graven te kunnen opsporen.
Toen bleek dat de beentjes van de jongen
waren verbrijzeld. Opa Bakker werd in fe
bruari 1945 op hardhandige wijze gearres
teerd en op 2 maart samen met 47 andere
verzetsstrijders in Varsscveld gefusilleerd.
foto WV gelderland
Fietstocht
Door de bossen van Vierhouten is een wan
del- of fietsroute uitgezet, die een goede in
druk geeft van de omstandigheden waaron
der de onderduikers moesten leven, liet
traject leidt ook langs plaatsen waar andere
drama's plaatsvonden. Zo wordt in het bos
verwezen naar de plek waar op 10 oktober
1944 twee Apeldoornse verzetsmensen, de
broers Klaas en Auke Zeilstra, door de Duit
sers werden geëxecuteerd. Wat verder ligt
het mor\pment met de namen van de acht
omgekomen joden; twee sobere stenen die
op 4 mei jongstleden werden onthuld. Dan
passeert men een huisje, met de toepasse
lijke naam 'Pas Op'; het dorp dankt er zijn
bijnaam 'PasOp kamp' aan. Maar de naam
/mi eeuwenoud /ipi en waarsi huwen tegen
struikrovers. De bewoners, de familie Vos,
speelden een cruciale rol bij dc opvang van
de vluchtelingen.
Vervolgens wijst een paddestoel naar hel
onderduikerskamn en daarna weer richting
Vierhouten, waarbij na enige tijd een huis
wordt gepasseerd, waar ook joden verbor
gen werden gehouden, van wie er acht door
loslippigheid werden opgepakt. Het beeld
van dc gebeurtenissen kan tenslotte wor
den gecomplotteerd met een bezoek aan
het Bescheiden museum in 'De Ouwe
Schuure' in Vierhouten.
Echtpaar begint makelaardij in oude 'De Waards
DIRK DE MOOR
Tenten van het familiebedrijf De Waard tref
je zelden aan op campings waar kampeer
ders elkgar treffen in bowling-, bingo- en
Voetbaltoernooien. Een De Waard-tent be
hoort veel eerder tot het meubilair van na-
tuurcampings. De fietsen tegen een boom
?en bedaagde Saab verscholen in de
bosjes. Een 'De Waard' heeft status en geeft
status. Hij kan dan ook niet in de winkel
worden gekocht; alleen in de drie show
rooms van het bedrijf zelf.
tent van De Waard gaat gemiddeld
ruim vijftien jaar of vijftig kampeerweken
en naar goede gebruikte exemplaren
bestaat dan ook veel vraag. Ron en Mar-
greet Pijl uit Amerongen hebben ontdekt
dat aan bemiddeling tussen de aan- en ver
kopers van gebruikte exemplaren zo'n grote
behoefte bestaat dat zij een tenten-make
laarskantoor zijn begonnen: Arrow Trade.
De telefoon staat niet stil.
Het echtpaar Pijl beschikt over een opsom
ming van particulieren die een bepaald ty
pe De Waard-tent zoeken. De meeste vraag
bestaat naar de modellen Albatros. Zilver-
uw, Grote Stern en Tureluur. Voor de
royale 1-stoks Albatros moest zelfs een
wachtlijst worden opgesteld. De fabriek, die
zelf geen tenten inruilt, is op de hoogte van
de activiteiten van Arrow Trade, maar heeft
geen enkele bemoeienis'mee. „Ze nege
ren ons welwillendglimlacht Margreet.
De Waard heeft vestigingen en showrooms
Schagerbrug. Uden en Heerde. Directeur
Piet de Waard (zoon van oprichter en ont
werper Mart) heeft wel geprobeerd een
dealernet in ons land op te zetten maar is
daarmee gestopt omdat de bedrijven niet in.
staat bjekefï te zijn de zorg op te brengen
die het dure produkt volgens het bedrijf
verdient.
Een Albatros, het topmodel uit de De Waard-collectie.
De Waard-tenten worden al bijna een halve
eeuw gemaakt. Modellen gaan vele jaren
vrijwel ongewijzigd mee. De Albatros be
staat al sinds 1959. Bij bestelling kunnen op
wens van de klant kleine aanpassingen
worden aangebracht, zoals een luikje, een
extra hordeur, grotere ramen of extra, afcn-
ritsbare luifels. Elke koper krijgt uitvoerige
instructie in het opzetten. Een vierpersoons
Albatros met stahoogte staat binnen een
half uur, ervaren kampeerders doen er een
kwartier over.
Het meeste werk vergt het in de grond slaan
van de vele haringen, want een solide ver-
foto groen en partners
ankering is het kenmerk van deze tenten;
de lange uitloop van het dakdoek wordt
met korte lijntjes aan de haringen bevestigd
en dan staat zo'n tent als een huis. Op de
Waddeneilanden, waar stormen over de
duinen kunnen razen, zie je op de cam
pings dan ook vele Albatrossen en Zilver
meeuwen. De Waard heeft een eigen cam
ping in St. Maarteaszee en Zuid-Frankrijk.
Daar worden nieuwe modellen tegen
woordig maakt het bedrijf ook lichtgewicht
tenten grondig getest voordat ze in pro-
duktie komen.
De traditionele De Waard-tenten zijn voor
zien van een vast. kuipvormig grondzeil
met opstaande rand. „Maar het is wel aan
te bevelen daaronder altijd een stuk plastic-
te leggen anders krijg je onderaan de kuip
een smerige zwarte aanslag die er nauwe
lijks af is te krijgen. Ook is liet van belang
dat de tenten volkomen droog worden op
geborgen na gebruik. Zorgvuldig behandel
de tenten brengen tweedehands nog hoge
bedragen op", vertelt Margreet Fiji. Nadeel
van de klassieke tenten is hun gewicht. De
Albatros weegt compleet al gauw vijftig kilo.
Ze worden dan ook weinig gebruikt door
trekkers.
Het echtpaar Fiji raakte tien jaar geleden in
de ban van De Waard tijdens een vakantie
op Ameland. „Bij een zware storm was onze
bungalowtent bijna niet te houden terwijl je
dc De Waard-tenten op de camping rots
vast zag staan", vertelt Margreet. „We be
sloten ook zo'n tent te kopen, maar dan wel
tweedehands. Dat bleek niet makkelijk. De
Waard verkoopt per jaar zo'n vijfduizend
tenten en er moet dus wel degelijk een
tweedehands markt bestaan, maar kopen
en verkopen vergt geduld. Je moet adverte
ren, je krijgt legio telefoontjes en voordat je
dan uiteindelijk de koop hebt gesloten..."
Toen het tweetal enkele jaren geleden be
sloot z'n bemiddeling aan te bieden, ont
dekte het een heel circuit. „Mensen willen
van hun De Waard af wegens ziekte, echt
scheiding, gezinsverandering of gewoon
omdat ze zich toch op het gewicht en het
gebruik ervan hebben verkeken. Maar het
aantal gegadigden voor een De Waard is
nog altijd veel groter dan het aantal verko
pers. Wordt de tent niet meer gebruikt, dan
legt men haar veelal op zolder. Wij sporen
die op. Sinds anderhalf jaar als hemidde-
lings kantoor."
NKDERIAND
Nederland (f 45.(10) uit dc Dorninicus-scric
iw/i uitgecerij Gottmer.
Omdat de inmiddels overleden Alkmaarse
geschiedenisleraar lo Dominicus een kwart
eeuw geleden de eerste 'Dominicus' publi
ceerde (Noorwegen) besloot uitgever Feter
Gottmer als eerbetoon aan Neerlands
meest verkochte reisschrijver deze keer
thuis te blijven. Met behulp van een groot
aantal reisjournalisten en fotografen werd
een Dominicusgids over Nederland samen
gesteld, een hoek dat er niet alleen qua for
maat uitspringt, maar ook qua opzet. ieko
zen werd voor een ietwat caleidoscopische
aanpak met alleen de provinciegewij/e in
deling als basis. Dat leidde tot een bijzon
dei aardig waarin interviews met
Johnny Kraaykamp en Jan 'daar zijn we
weer' des Bouvrie worden afgewisseld met
beschrijvingen van bijvoorbeeld Katten
broek, de befaamde Amersfoortsc wijk van
architect Ashok Bhalotra, en een overle
vingstocht in Nijverdal.
Naar volledigheid is niet gestreefd, be
zweert Gottmer, maar dat zal weinig sche
len. Waarom de (soms prachtige) foto's van
onder anderen Vincent Mentzel, Willem
Diepraam en Steye Raviez zo vreemd over
de hoofdstukken werden verspreid (het
strand van Schevingen bij Gelderland, de
Van Briennenoordbrug bij Drenthe enzo
voort en zo verder) is een raadsel. De plat
tegronden van de provincies zijn wat bene
pen uitgevoerd.
In de 'normale', gemoderniseerde .serie
verschenen: Maleisië/Singapore 32,90),
India 32,90), l lnland 29,90), Brazilië
f 34,90) en Oost-lndlë 32,90).
Indonesië (f 29.50 voor ANWH Ltden) uit dc
reeks ANWH Reisgidsen.
l ot de meest geraadpleegde reisgidsen in
Nederland behoren ongetwijfeld die van de
\NWB Daai rijn verschillende redenen
voor aan te geven. Ze zijn compact, worden
uitgevoerd met ronde hoeken (makkelijk in
de binnenzak), hebben een vochtwerende
kaft die zelfs in een kletsnatte ruraak geen
krimp geeft en - het allerbelangrijkste ze
geven in een al sinds jaar en dag conse
quent doorgevoerde formule en opmaak
een vracht aan informatie. Het deeltje over,
Indonesië vormt daarop uiteraard geen uit
zondering. In bijna 350 dichtbeschreven
pagina's wordt Indonesië van Sumatra tot
Irian Jaya bondig beschreven. No nonsense
in het kwadraat. De praktische informatie is
up tot date; de plattegronden overzichtelijk.
In dezelfde serie verschenen ook geactua
liseerde versies van: Dolomieten/Gar
dameer, Schotland/Noord I ngeland,
Egypte en Normandlë/Bretagne (alle
29,50).
.11 V
9 DOllllllStrtN
Tuin- en cultuurreis
naar vroegere DDR
Stichting Marco Folo in Amstelveen, 'reisor
ganisatie van en voor globetrotters'biedt
een cultuur historische reis aan naar de
voormallge i >i »i< Van 17 i"isap tombei
worden er onder meer bezoeken afgelegd
aan de tuin van tuinarchitect I lermann
ritz in Fotsdam en aan andere belangrijke
gebouwen, tuinen en parken in steden als
Brandenburg. I)essnu en I )resden. Jok
worden er historische monumenten en hui
tens bekeken waaronder Sans-Souei, de
I lollandse wijk in Fotsdam, de vroegere
Russische kolorfle Alexandre)wka, T« ilien
hof, i oersteigarten en bet - i« >t Iranian
baum. Aan de reis gaal een informatiebij
eenkomst vooraf.
Info: Marco Folo, Amstelveen, lel.020 -
6430077.
Skisportweek
Onder het motto ieen sneeuw, wel winter
sport' wordt van 11 tol en met 18 septem
berde Nationale Skisportweek georgani
seerd. De meer dan 30 kunstskibanen in
Nederland houden open huls. Er worden
onder meer Introductielessen tegen een ge
reduceerde prijs aangeboden, er zijn «Ie
monstraties en ook wordt er informatie ver
strekt over onderhoud van het materiaal.
Info onder nu-er hij Indoor Ski Heems
kerk, telefoon 02510 4H500.
Reisorganisaties
gaan rijden met
langere bussen
Grote reisorganisaties als OAD en De Jong
zullen binnenkort op de weg verschijnen
met bussen van 15 meter lengte. De rege
ring heeft daai enige maanden terug toe
stemming voor verleend. Tot voof kort was
het maximum in Nederland 12 meter. Di
recteur loop ter Haar van OAD heeft al aan
gekondigd dal de grotere passagiers capaci
teil van de lange bussen ongetwijfeld een
gunstige invloed zullen hebben op de prijs
van touringcarvakanties. Hans de long van
De long Intra is daar echter minder zeker
