Major is vierkant tegen
EU 'op twee snelheden'
Rode Kruis eist
ingrijpen Bosnië
Buitenland
Moslimse sekte kwelt
regering van Maleisië
Hollandse mest niet gewenst
Mitterrand bestrijdt
flirt met zeer rechts
Bye-bye, Berlin
Mandela vraagt matiging van vakbeweging
6 DONDERDAG 8 SEPTEMBER 1994
n-or."1 v v.
Kerk wil lotto-jackpot voor Rwanda
frankfurt» De Evangelische Kerk in Duitsland wil dat de lotto
jackpot. waarin inmiddels 42 miljoen mark zit. niet wordt uitge
keerd maar aan de noodlijdende bevolking van Rwanda ten goe
de komt. Dit zei woordvoerder Peter Kollmar gisteren. De pro
testantse hulporganisatie Brot fiirdie Welt wees het voorstel af.
„Met 42 miljoen kan men weliswaar veel doen. maar het helpt
niets als van de ene dag op de andere zo veel geld naar Rwanda
gaat. Bovendien willen we niet de indruk wekken dat we het lot-
togeluk van de winnaar willen verzieken."
Druk op junta Haïti opgevoerd
Washington De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken.
Christopher, heeft de druk op de militaire leiders van Haïti giste
ren opgevoerd met de waarschuwing dat ze 'hoe dan ook' zullen
verdwijnen. „We denken dat ze de boodschap moeten begrijpen
en zelf opstappen", zei Christopher.
Charles in z'n blootje in Bild
Bonn. De Duitse boulevardkrant Bild heeft de mediagekte rond
het Britse vorstenhuis gisteren opgevoerd met een foto van een
naakte prins Charles op de voorpagina. Op de vage kleurenfoto
hangt alleen een badjas over een van Charles' schouders. Vol
gens het bijschrift liep hij net van het zwembad naar binnen in
het Zuidfranse kasteel van barones Louise de Waldner, een oude
vriendin van het koninklijke huis. Bild is lyrisch over het fysiek
van de prins: „Een spetter als een Grieks standbeeld. Brede
schouders, geen onsje vet... en dat op zijn 45ste".
Clintons tijdelijk uit Witte Huis
Washington De Amerikaanse president Clinton en zijn gezin
hebben na terugkeer van vakantie tijdelijk hun intrek genomen
in Blair House, een ruime woning aan de Washingtonsc
Pennsylvania Avenue tegenover het Witte Huis. De tijdelijke ver
huizing is nodig omdat het in het Witte Huis zelf nog een tame
lijke puinhoop is. Werklui zijn bezig zijn met de vervanging van
het verouderde verwarmings- en ventilatiesysteem.
Minder misdaad in Newyorkse metro
v york De criminaliteit in de ondergrondse van New York
neemt sterk af. In verhouding tot vorig jaar is het aantal misdrij
ven in het eerste half jaar van 1994 met achttien procent terug
gelopen. Ten opzichte van 1990 blijkt het aantal berovingen,
diefstallen en geweldsmisdrijven zelfs te zijn gehalveerd. Het ge
meentelijke vervoersbedrijf heeft dit gisteren laten weten.
Mes gaat in Britse spoorwegennet
londen De Britse spoorwegen willen de staking van de sein-
wachters de komende maanden aangrijpen om de helft van de
lijnen definitief op te heffen. Tegelijkertijd zouden 3.000 van de
4.600 seinwachters worden ontslagen, zo heeft een hoogge
plaatste functionaris bij de spoorwegen verklaard tegenover het
dagblad The Independent.
Ruim 500 Algerijnse scholen vernield
algiers Fundamentalistische strijders hebBen in Algerije 538
scholen vernield. Dat heeft minister Amer Sakhri van onderwijs
laten weten. Het gaat om 255 lagere en 283 middelbare scholen.
In het overzicht zijn gewelddaden tegen universiteiten en centra
voor beroepsonderwijs niet meegerekend. De Gewapende Isla
mitische Groep (GIA), de radicaalste van de fundamentalistische
guerrillagroepen, kondigde enkele weken geleden een campag
ne tegen onderwijsinstellingen aan, omdat studenten en scho
lieren volgens de GIA worden opgezet tegen de islam.
kuala lumpur ap
De regering van Maleisië wei
gert buitenlandse leden van de
verboden moslim-sekte -Al Ar-
qam de toegang tot het land.
Ónderminister van binnenland
se zaken Megat Junid Megat
Ayub heeft dat deze week be
kendgemaakt. Iedere buitenlan
der die zich uitgeeft voor een lid
van deze sekte of gekleed gaat
in de opvallende jurk en groene
tulband waarin de sekteleden
zich gewoonlijk hullen, wordt
het land uitgezet.
De in Kuala Lumpur gevestig
de en in 1968 gestichte sekte,
die vorige maand werd verbo
den wegens haar afwijkende
opvattingen over de islam, telt
44 communes en meer dan
tweehonderd scholen in Ma
leisië, waar de aanhang uit ruim
100.000 mensen zou bestaan.
Verder bezit de groepring een
zakenimperium ter waarde van
ruim tweehonderd miljoen gul
den. Buitenlandse afdelingen
zijn er in onder meer Thailand,
Indonesië, Singapore, Australië,
Frankrijk, Egypte, Irak, Duits
land, India, Pakistan, Oezbekis
tan, Japan en Jordanië.
Politie-inspecteur Rahim
Noor heeft verslaggevers laten
weten dat Al-Arqamleider As-
haati Muhammad, die vorige
week vrijdag in Thailand is ge
arresteerd en overgedragen aan
de Maleisische autoriteiten, een
plan heeft uitgedacht om een
islamitisch rijk te stichten. Ma
leisië zou daarvan deel moeten
uitmaken, maar ook Indonesië
en Oezbekistan. Indonesië zou
dan Maleisië II worden ge
noemd en Oezbekistan Maleisië
III. De sekte beweert dat bin
nenkort een islamitische Messi
as zal opstaan en Ashaari zegt
dat hij persoonlijke gesprekken
heeft gevoerd met de profeet
Mohammed.
Ashaari wordt sinds zijn te
rugkeer in Maleisië vastgehou
den krachtens een speciale juri
dische verordening volgens wel
ke mensen voor onbeperkte tijd
kunnen worden vastgehouden
zonder enige vorm van proces.
Politiefunctionaris Rahim
Noor heeft de tweede man van
Al Arqam, Abdul Halim Abbas,
die nu in Indonesië verblijft, ge
vraagd de Maleisische autoritei
ten te komen helpen de proble
men rond de sekte op te lossen
Hij overweegt Abdul Jalims
poort te laten intrekken, zodat
hij naar Maleisië kan worden
gedeporteerd.
De juridische adviseur van Al
Arqam, Zabidi Mohamed, ont
kent dat de sekte van de islami
tische leer afwijkt. Hij heeft te
vens aangekondigd dat Al Ar
qam het verbod op de sekte
voor de rechter zal aanvechten.
Athene woest
over vonnissen
in Albanië
Griekenland heeft zijn ambas
sadeur in Albanië gisteren naar
Athene teruggeroepen nadat
een rechtbank in Tirana vijf Al
banezen van Griekse komaf tot
langdurige celstraffen had ver
oordeeld wegens spionage en
verboden wapenbezit.
Twee beklaagden, Irakli Sir-
mo en Kosta Qiijako, kregen ie
der acht jaar celstraf, Theodhori
Bezhani zeven jaar en Vangjel
Papakristo en Panajot Marto ie
der zes jaar. Het merendeel van
de beklaagden had banden met
de Griekse minderheidsorgani
satie Omonia. Volgens de
Griekse regering was het proces
onderdeel van een bredere
campagne tegen de Griekse
minderheid in Albanië.
„Dit is geen rechterlijk be
sluit. Dit is een besluit van een
aangewezen orgaan dat is afge
stemd op de wens van de heer
sende groep in Tirana. Het is
zonneklaar dat het een en ander
schort aan de rechtspraak en
democratische zekerheden in
Albanië", verklaarde de Griekse
regeringswoordvoerder Evange-
losVenizelos.
'Abortusbeleid
Nederland is
goed voorbeeld'
cairo ad bloemenpaal
correspondent
De Nederlandse minister Pronk
(ontwikkelingssamenwerking)
heeft vanmiddag in Cairo liet
Nederlandse abortusbeleid ten
voorbeeld gesteld aan de rest
van de wereld. Pronk betoogde
in zijn toespraak tot de bevol
kingsconferentie van de Vere
nigde Naties dat geboortenrege-
ling vóór alles een vrije keuze
van de vrouw moet zijn. In Ne
derland is veilige abortus als
noodoplossing legaal, binnen
bepaalde beperkingen. Dat be
leid heeft volgens Pronk gere
sulteerd in het laagste aantal
abortussen van alle landen in
de
eld. Vri
eter
new Delhi Woedende Indiase boeren betoogden gisteren in New Delhi tegen het plan van een Nederlands bedrijf om voor miljoenen guldens
mest te leveren voor het Indiase platteland. De boeren zeggen dat de Indiase regering jaarlijks 5,5 miljoen gulden voor de mest wil betalen. Vol
gens hen is dat helemaal niet nodig omdat er in India voldoende koeie-uitwerpselen zijn. Woordvoerder Hamoen van de Nederlandse ambassade
in New Delhi bevestigde dat het Nederlandse bedrijf Seaswan de mogelijkheid onderzoekt om overtollige mest naar India te verschepen.
volgens Pronk bovendien meer
toegang hebben tot onderwijs,
werk, krediet en produktiemiil-
delen.
Wat de omstreden abortus
kwestie betreft heeft Nederland
zich aangesloten hij een com
promis van de Europese Unie,
dat sterk de nadruk legt op de
onaanvaardbaarheid van abor
tus als manier van geboorten-
beperking. Tegelijkertijd spreekt
het compromis zich uit tegen
'onveilige abortussen', die jaar
lijks een half miljoen vrouwen
het leven kosten.
FOTO EPA DOUGLAS E CURRAN
Britse premier houdt William en Marylezing in Leiden
Einde embargo tegen Senië stap dichterbij
geneve bob kroon
De Britse premier john Major wijst het idee van een Eu
ropa 'op twee snelheden' vierkant af. Dat idee, vorige
week door de Duitse CDU gelanceerd, stelt dat de Eu
ropese Unie in de toekomst moet uitgaan van een harde
kern, bestaande uit Frankrijk, Duitsland en de Benelux.
De andere lidstaten moeten die proberen bij te benen.
Tijdens een toespraak aan de Leidse Universiteit betoog
de de Britse premier dat geen enkele EU-lidstaat mag
worden uitgesloten van deelneming op een terrein waar
in het wil deelnemen en waarvoor het zich heeft gekwali
ficeerd.
tijds de Europese Gemeenschap
oprichtten behalve Italië
een voortrekkersrol toe te bede
len. Dat idee is intussen door de
Duitse bondskanselier Kohl ge
degradeerd tot een 'partijdocu-
ment' en dus niet tot een offi
ciële visie van de Duitse rege
ring.
Maar de boodschap is in Lon
den duidelijk overgekomen. De
Britse regering vindt dat Europa
flexibel met de
leiden gpd
„De keuze om niet deel te ne
men, is één ding. Uitgesloten
worden, is heel iets anders en
dat zal leiden tot schadelijke
verdeeldheid", aldus de Britse
premier. Major reageerde te
genover ministers, ambassa
deurs en belangrijke zakenlie
den op het idee dat de crisis in
Europa het best kan worden be-
cfoor de landen die des
lidstaten moet omgaan. Het
vertrouwen en de samenhang
die in de afgelopen jaren na het
Verdrag van Maastricht verloren
zijn gegaan, moeten worden
hersteld, vindt Major. De mage
re resultaten van referenda over
Maastricht en de lage opkomst
bij de Europese verkiezingen
bewijzen dat het enthousiasme
voor Europa weg is.
De Britse premier hekelde het
idee dat er maar twee benade
ringen van Europa zijn, name
lijk elf landen aan de ene kant
en Groot Brittannië aan de an
dere, dal Britten anti-Europees
zijn en dat Londen de achter
hoede van de unie vormt. „De
ze karikatuur is krankzinnig.
Groot Brittannië heeft ervoor
gezorgd dat Europa een ge
meenschappelijke markt is, dat
er aan begrotingsdiscipline
wordt gedaan. Niks achterhoe
de", aldus Major.
Hij vindt echter dat de ideeën
van de oprichters van de Eu
ropese gemeenschap goed voor
hun eigen tijd waren en dat ze
intusen achterhaald zijn. Euro
pa moet nu de nadruk leggen
op het herstel van het vertrou
wen, buitenlands beleid en het
bevorderen van welvaart in
Midden en Oost-Europa. Daar
voor zijn diversiteit en flexibili
teit nodig. „Ik gruw van een
unie waarin sommige leden
meer gelijk zijn dan andere. Er
is en er behoort geen harde
kern van landen of van beleid te
zijn."
De Britse premier leverde zijn
kritiek in de jaarlijkse William
en Marylezing, in het leidse
Academiegebouw. De lezingen
reeks werd destijds ingezet bij
gelegenheid van de herdenking
van de Glorierijke Revolutie, die
in 1688 stadhouder Willem III
en zijn gemalin op de Britse
troon bracht
correspondent
Het Internationale Comité van
het Rode Kruis (ICRC) heeft bij
de regeringen van de 185 aan-
gesoten landen aangedrongen
op onmiddellijke actie om een
einde te maken aan de etnische
zuiveringen in Bosnië-1 lercego-
vina. In een ongebruikelijke di
plomatieke stap ontbood ICRC
president Sommaruga gisteren
de ambassadeurs van alle per
manente vertegenwoordigingen
in Genève op het hoofdkwartier
van het Internationale Rode-
Kruis voor een felle aanklacht
tegen 'de systematische terreur
tegen meestal islamitische bur
gers in Ranja I.uka, Centraal
Bosnië, Bihac en de omsingelde
enclaves van Gorazde en Sre-
brenlt a'.
Deze oproep tekent de frus
tratie van het Rode Kruis na drie
jaar burgeroorlog in Bosnië.
Sommaruga's noodkreet werd
gisteravond ondersteund door
de speciale VN-rapporteur voor
'Ik was een produkt van mijn milieu
parus hans gertsen
correspondent
De Franse president Mitterrand
ontkent dat hij met zeer rechtse
organisaties heeft gesympathi
seerd. „Ik heb nooit met ex-
treem-rechts geflirt. Ik ben altijd
een republikein geweest", zegt
hij vandaag in de krant Le
Figaro
De president reageert op de
onthullingen over zijn 'rechtse
jeugdzonden' die de schrijver
Pierre Péan vorige week deed in
zijn boek Une jeunesse Frangai-
se (Een Franse jeugd). In het
boek, waaraan Mitterrand me
dewerking verleende door zijn
persoonlijke archieven te ope
nen, schildert Péan de jonge
Mitterrand af als iemand die als
rechtse nationalist in 1934 de
monstreerde voor Mussolini,
die de eerste oorlogsjaren werk
zaam was voor het fascistoïde
Vichy-regime en die tot diep in
de jaren tachtig regelmatig di
neerde met de beruchte chef
van de Vichy-politie, René
Bousquet.
„Ik was een produkt van mijn
milieu: de kleine Franse bour
geoisie die zeer katholiek en tra
ditioneel was. Dus rechts en pa-
triotistisch. Maar ik ben nooit
lid geweest van Action Fran«;ai-
se (een fascistische beweging,
red.) en er is in mijn hele fami
lie geen glimp van antisemitis
me te bekennen", aldus Mitter
rand.
De onthulling van Péan dat
Mitterrand voor zijn verdien
sten voor het Vichy-regime zelfs
werd onderscheiden met de
Fran^isque relativeert de presi
dent. „Die kreeg iedereen die
een zekere rol in sociale bewe
gingen speelde."
johannesburg runa helunga
correspondent
„De vakbonden moeten niet alleen aan
zichzelf denken: ze moeten werken voor het
belang van de 7 miljoen mensen in dit land
die in sloppenwijken wonen, niet weten
hoe ze hun kinderen moeten voeden of hun
schoolgeld moeten betalen. Jullie moeten
niet alleen naar het belang van de bonden
zelf kijken. Er zijn opofferingen nodig, we
moeten de broekriem aanhalen".
Toen Nelson Mandela gisteren het con
gres van de vakcentrale Gosatu toesprak,
kon je in de zaal een speld horen vallen. Het
was geen prettige boodschap die de Zuid-
afrikaanse president en ANC-voorzitter had
en het was zeker niet wat het Cosatu-be-
stuur graag had willen horen.
Mandeia's oproep tot matiging kwam op
de dag dat de Zuidafrikaanse autofabrieken
na een vijf weken durende staking weer aan
het werk waren gegaan. De actie heeft niet
alleen de auto-industrie geld gekost, maar
ook de staat. Die is namelijk honderden
miljoenen aan belastinggeld misgelopen,
geld dat hard nodig is voor het ambitieuze
wederopbouwplan dat de regering heeft ge
lanceerd. De stakende arbeiders hebben er
uiteindelijk een loonsverhoing van 10,5
procent aan overgehouden. Drie weken ge
leden lag er van de werkgevers een aanbod
van 10 procent op tafel.
Zuid-Afrika is de afgelopen weken ge
plaagd door een glolf van kleinere en grote
re stakingen. Mandela benadrukte in zijn
toespraak dat de acties op zichzelf volko
men begrijpelijk zijn, maar hij waarschuw
de dat Zuid-Afrika zich al te hoge loonsver
hogingen niet kan permitteren. „Hoe hoger
de produktiekosten zijn, des te groter de
kans op werkloosheid", aldus de ANC-pre-
sident. Andere landen, zo hield hij de con
gresgangers voor. hebben een beter opge
leide beroepsbevolking, een hogere produc
tiviteit en lagere lonen.
Cosatu-woordvoerder Neil Coleman rea
geerde zeer afwijzend op Mandeia's speech.
Hij noemde de oproep tot matiging in te
genspraak met het wederopbouwprogram-
ma van de regering. Voor Gosatu kwamen
Mandeia's opmerkingen dan ook zeer on
gelegen. Eerder op de dag had Cosatu-voor-
zitter John Gomomo zich in harde termen
uitgelaten over de „onproduktieve directeu
ren en managers van bedrijven" die hoge
salarissen opstrijken, terwijl de arbeiders op
de werkvloer lage lonen mee naar huis ne
men.
Gomomo viel in zijn rede fel uit naar ie
dereen die de afgelopen tijd kritiek had ge
leverd op het ANC of de door Cosatu geor
ganiseerde stakingen. Hij waarschuwde dat
zijn organisatie, die voor de verkiezingen
een alliantie is aangegaan met de Commu
nistische Partij en het ANC. een onafhanke
lijke houding zal blijven innemen en het
belang van de leden voorop stelt, ook als de
alliantiepartners het daar niet mee eens
zijn.
berlun» Onder het
toeziend oog van de
Franse president Mit
terrand, de Britse re
geringsleider Major
en de Amerikaanse
minister Christopher
(buitenlandse zaken)
nemen de Franse,
Britse en Amerikaan
se troepen vandaag
afscheid van Berlijn.
Meer dan 5.000
agenten gaan de
straat op om ordever
storingen tegen te
gaan. Ter gelegen
heid van het vertrek
van de westelijke Ge
allieerden staat de
zogeheten Zap-
fenstreich, een tradi
tionele militaire op
tocht met marsmu
ziek en fakkels, voor
vanavond op het pro
gramma. Radicaal
links vindt dat deze
mars van slechte
smaak getuigt en aan
de fakkeloptochten
van de nazi's herin
nert. In het parlement
liepen de sociaal-de
mocraten en de Groe
nen dit voorjaar al te
hoop tegen het be
sluit van bondskanse
lier Kohl om de Zap-
fenstreich in het pro
gramma op te ne
men. Het officiële
programma begon
rond het middaguur,
toen Kohl zijn buiten
landse gasten ont
ving op kasteel Char-
lottenburg. Gisteren
streken Amerikaanse
militairen alvast een
vlag. FOTO EPA
de mensenrechten in ex-Joego-
slavië, de Pool Mazowiecki. De
ze sommeerde de Bosnische
Serviërs 'onmiddellijk een einde
te maken aan de uitdrijving van
duizenden niet-Serviërs uit
Banja I.uka en Bijeljina, die ge
paard gaat met lichamelijk ge
weid, afpersing, beroving en
soms dwangarbeid aan het
front'.
De Russische minister van
buitenlandse zaken, Tsjocrkin,
zei gisteren in Berlijn dat de Ie
den van de internationale con
tactgroep de Veiligheidsraad
zullen adviseren het embargo
tegen Servië en Montenegro op
te heffen. Belgrado zou, aldus
Tsjoerkin, moeten worden be
loond voor het afsnijden van de
aanvoerlijnen van de Bosnische
Serviërs. De contactgroep be
staat uil de VS. Rusland, Groot
Brittannië, Frankrijk en Duits
land.
Britten minder
'geharnast' in
Noord-Ierland
LONDEN CEES VAN ZWEEDEN
CORRESPONDENT
I)e Britse regering heeft de
commandant van de Britse
troepen in Ulster opdracht ge
geven met minder machtsver
toon te patrouilleren. Zo hoe
ven de soldaten niet langer
helmen te dragen en Is een ko
gelvrij vest niet langer ver
plicht. Er ontstond enige ver
warring nadat de Britse minis
ter voor Noordlerse zaken, Sir
Patrrkk Mayhew, hekeud
maakte dat 'een aantal regels
ter plekke is opgeheven'. Daar
uit werd ten onrechte afgeleid
dat troepen uit Ulster zouden
worden teruggetrokken.
De IRA heeft haar wapens
voorgoed neergelegd, zo heeft
de Amerikaanse vice-president
Al Gore gisteren gezegd. Gore
deed Impliciet een beroep op
de Britse regering om dit feit li
aan vaarden. De Amerikaanse
tweede man sprak na een
kortstondig bezoek aan de Ier
se Republiek, waar hij premier
Albert Reynolds ontmoette.
Reynolds heeft de IRA-verkla-
ring, waarin wordt gewaagd
van een 'compleet staakt-het-
vuren', wel aanvaard.
De Britse premier Major her
haalde gisteren na een werk-
lunch met premier Kok en mi
nister Van Mlcrlo (buitenland
se zaken) echter dat de IRA
nog altijd niet had duidelijk
gemaakt dat het vorige week
afgekondigde bestand perma
nent was. Sinn-Fein- leider
Gerry Adams weigert nog
steeds het woord 'permanent'
in de mond te nemen.
De protestantse leider lan
Paisley vergeleek de premier
gisteren met Adolf Hitler. Pais
ley werd dinsdag door Major
de deur gewezen, nadat hij had
geweigerd te verklaren dat hij
looi
l* premier op zijn woord ge
►oft. Paisley zei over het Inci
dent in de ambtswoning van
Major „Hij gedroeg zich als
een dictator. Hitler zei iets
soortgelijks. Ilij zei: 'Je geloolt
me of je gaat de gaskamer in'.
Major volgde gisteren hetzelf
de beleid".
