'Ik had een neus voor het
ontdekken van talenten'
'Het vrolijke toontje waarmee het
inlegkruisje wordt aangeprezen, bah'
'Het liefst had ik nieuwe
afleveringen willen maken!
Rtv show
mm
'Als je niet in de tipparade
komt, bereik je gewoon niets' 6
WOENSDAG 7 SEPTEMBER 1994
Anekdotische autobiografie van oud-TROS-directeur Joop Landré
Je bent oud en je hebt in
je leven heel wat meege
maakt. Voldoende reden
om een boek te schrijven, be
dacht oud-TROS-directeur Joop
Ixindré (84) zich op een goed
moment. Vorige week ver
scheen van de presentator van
het seniorenprogramma De clu-
ve! is oud een anekdotische
autobiografie over 'een kleine
man die altijd voorop liep',
'joop Landré vertelt' staat vol
met herinneringen aan kleine
en grote voorvallen uit 's mans
arbeidzame leven.
Joop landré werd in Rotter
dam geboren op Eerste Kerst
dag 1909, als jongste van drie
kinderen uit het gezin van com
ponist Willem landré en
Mientje Klinkhamer. landré be
nadrukt keer op keer dat hij een
gelukkige, onbezorgde jeugd
heeft gehad. Verplichte vioolles
sen en een minderwaardig
heidscomplex vanwege zijn ge
ringe lengte (waardoor hij hij
het voethallen op straat altijd
als 'doelpaal' werd opgesteld),
deden daar niets aan af. Zijn va
der, een verwoed visser, door
zag dat kleine Joop vaak het on
derspit moest delven en haalde
collega-hengelaar Bep van Kla
veren over zijn zoon wat
bokslessen te geven. De jongens
op straat deden prompt niet
vervelend meer.
1 Iet getal zeven speelt in het
leven van Joop landré een grote
rol. Na zijn rechtenstudie en en
kele jaren op de redactie van de
Telegraaf, werkte hij zeven jaar
bij Philips en was hij evenzovele
jaren directeur van de Regerings
Voorlichtings Dienst en publici-
leitschef van het Koninklijk
Huis en de minister-president.
Daarna leidde hij Polygoon Pro-
Landré zag de jongeman wel
zitten. Zijn naam: Ivo Niehe,
„sindsdien uitgegroeid tot één
van de belangrijkste televisie
presentatoren en -producen-
Landré maakt in het boek
eveneens wat ruimte vrij voor
overpeizingen over zijn privé-
leven en wat filosofische mijme
ringen. Zo vertelt hij dat hij
'door merkwaardige proble
men' van zijn eerste vrouw Pim
is gescheiden. „Zij had binnen
haar vriendenkring regelmatig
contact met uiterst linkse jonge
ren (zoals de later befaamde
verzetsman Gerrit van der
Veen), die overigens stuk voor
stuk - dat moet ik na ruim 55
jaar ruiterlijk erkennen - intel
lectueel gesproken zonder twij
fel voorop liepen. Ik kon mij
echter niet verenigen met hun
denk- en leefwereld. Echtschei
ding was naar mijn mening de
enige oplossing."
Landré stelt in zijn boek ook
'de kardinale vraag'; zijn we in
dit 'ruimtetijdperk' nu zoveel
gelukkiger geworden? „Een jon
gen of meisje van zestien, ze
ventien jaar weet niet wat het
betekent om bijvoorbeeld op
zaterdagavond gezellig rond de
tafel te zitten om een spelletje te
spelen, apenootjes te pellen op
een krant, een Mariakaakje te
eten. Nee, de jeugd gaat naar de
disco, de televisie staat aan en
het gezinsverband raakt losser,
helaas. Stond de techniek maar
eens 25 jaar stil." Het zijn op
merkelijke woorden voor een
man die jarenlang aan het
hoofd heeft gestaan van 'de ge
zelligste familie van Nederland'.
(Joop Landré vertelt - een
anekdotische autobiografie;
bewerking Sietze Dolstra. Uit
geverij 60+, Cadier en Keer, f
24,50)
filti, de Nederlandse Filmpro-
duktie Maatschappij en de
TROS, telkens voor zeven jaar.
Zijn hele loophaan komt in
het boek flink aan bod maar de
meeste bladzijden besteedt
l.andré uiteraard aan zijn jaren
bij de TROS. Hij verhaalt over
de heroïsche gevechten die de
omroep met het toenmalige mi
nisterie van C.R.M. moest leve
ren om de C-, B- en A-status te
verkrijgen. Het departement lag
voortdurend dwars. Zo werd
een verzoek van de TROS om
als B-omroep erkend te worden,
niet gehonoreerd omdat uit ac
countantsonderzoek was geble
ken dat circa 20 procent van de
ruim 250.000 leden geen om
roepbijdrage had betaald. lan
dré: „Maar het aantal zwartkij
kers lag véél lager. Ambtenaren
van de dienst Luister- en Kijk
gelden schrapten namelijk le
den om de meest kinderachtige
redenen. Wanneer de achter
naam, het adres en de gemeen
te klopten, maar één of meer
voorletters ontbraken, dan was
de persoon in kwestie zwartkij
ker. Met deze ongehoorde mug-
gezifterij trachtte men ons let
terlijk klein te houden. Men had
echter één ding vergeten: deze
kinderachtige afwijzing maakte
alle medewerkers nog vastbe
slotener dan ze al waren."
Landré zelf leek wel het meest
vastberaden van allen. Zo werd
hij begin jaren zeventig tot 'Sa
lesmanager of the year' gebom
bardeerd, omdat hij de beden
ker was van het 30-guldenplan
(voor drie tientjes TROS-kom-
pas in de bus van 1 oktober '72
tot 1 januari '74). Landré's idee
leverde binnen zes weken
60.000 nieuwe TROS-leden op.
Landré had een neus voor het
ontdekken van talenten, merkt
de oud-TROS-directeur, niet ge
plaagd door overmatige be
scheidenheid, diverse malen op.
Zo was hij verantwoordelijk
voor het lanceren van hét ge
zicht van de omroep, Mary
Schuurman. Hij signaleerde
haar bij het Telegraaf-concern
waar zij als secretaresse werkte
en raakte gebiologeerd door
haar welgevormde benen. Lan
dré vroeg Schuurman terstond
als omroepster bij de TROS te
komen. „Zelden zal de uitver
kiezing voor die functie geba
seerd zijn op nu juist die kwali
teiten die de kijker zelden te
zien krijgt."
Tijdens een screentest - enke
le jaren later - werd het optre
den van een jonge doctorandus
in de Franse taal- en letterkun
de door de TROS-top als ver be
neden de maat betiteld. Maar
Oud-TROS-directeur Joop Landré heeft zijn memoires vastgelegd in een boek. foto united photos de boer
Johanna Koelman regisseert reclamespots voor televisie
AMSTELVEEN MAURICE WILBRINK
Een jonge reclame-ve
teraan verlaat na zes-
tien jaar de geborgen
heid van het befaamde recla
mebureau FHV/BBDO. Johanna
Koelman verzon de verhalen
voor vele 'A-merk'-commer-
cials, maar heeft zich nu losge
scheurd om zich als freelancer
geheel toe te leggen op het re
gisseren van TV-reclamespots.
Emoties wil ze overbrengen,
menselijkheid. „Van de Benet
ton-formule, van choqueren
gruw ik. Ik erger me ook groen
en geel aan de geforceerde vro
lijkheid rond het inlegkruisje,
bah."
Koelman heeft bijna twintig
jaar lang verhaaltjes verzonnen.
Waarvan zestien jaar bij
FHV/BBDO. In de jaren zeven
tig maakte ze al naam met zin
netjes als 'Met lijn 9 naar de
haaien' voor een Artis-campag-
ne. Een pakkend regeltje dat
voor die tijd vernieuwend was,
maar waarmee de bill boards te
genwoordig volstaan. En ze ver
wierf snel de begeerde A-merk-
status: reclamecampagnes be
denken voor de grote, bekende
merken: Grolsch, Douwe Eg
berts, de SNS bank.
i oen ze eerder dit jaar bij
FHV/BBDO bekend maakte dat
ze het hureau zou verlaten,
werd het ontslag maar met
moeite geaccepteerd. Bij het re
clamebureau wilden ze haar
niet kwijt en Koelman werd uit
eindelijk uitgezwaaid met de
verzekering dat ze op elk mo
ment weer welkom was.
Drie jaar had het haar gekost
om tot de conclusie te komen
dat ze weg moest, dat ze zich
moest zelfstandig vestigen als
regisseuse. „Om weer te doen
waarom ik in dit vak ben gerold:
dingen maken. Steeds meer tijd
en energie werd opgeslokt met
activiteiten die daar niks meer
mee te maken hadden. Daar
kwam nog bij dat ik het regisse
ren van reclamefilmpjes erg
leuk begon te vinden. Maar dat
was niet mijn functie. Als art di
rector ben je verantwoordelijk
voor het idee, de regisseur moet
de eigenlijke film maken. Ik zat
er dan wel bij op de set. maar
de greep was ik kwijt."
Sinds 1 augustus heeft Koel
man haar eigen bedrijfje. En de
onzekerheid of anderen wel za
ten te wachten op haar regis-
Redamemaakster Johanna Koelman gruwt van de reclames van Bennetton.
seursdiensten, werd al snel in
gehaald door de eerste bevrij
dende opdracht, het vervaardi
gen van een spot waarmee Ca
non in Europa z'n printers aan
de man wil brengen.
Welke specifieke eigenschap
pen moet de maker van een re
clamefilm bezitten?
Koelman: „Je moet in ieder
geval goed met mensen kunnen
omgaan. En als reclamemaker
moet je overzicht hebben. Je
hebt een film in je hoofd, die er
nog niet is. En die je moet over
brengen op je medewerkers.
Dat is het allermoeilijkste. Nie
mand kan in jouw hoofd kij
ken."
- Wat onderscheidt een goede
regisseur van de rest?
„Iets kunnen toevoegen aan
het idee dat voor een film is ver
zonnen. Geen toevoeging om
het mooie, het esthetische,
maar wat het idee nog sterker
maakt. Ie ziet echter juist dat
een regisseur of een camera
man vaak geneigd is het spotje
mooier te maken zonder dat dat
functioneel is."
Ontroeren
Koelman wil met het medium
reclame vooral ontroeren.
„Mensen emotioneel raken. Zelf
ben ik een erg sentimenteel
mens, ik hou enorm van emo
ties. Ik volg daarin als reclame
maker mijn eigen weg. De afge
lopen jaren zag je als trends dat
reclame choqueerde, zoals Be-
netton. Of aan het lachen
maakte, zie de Mora-snacks.
Maar dat is mijn stijl niet. Ik
ben ervan overtuigd dat je via
emoties heel goed een bood
schap kunt overbrengen."
De omstreden campagne van
het Italiaanse kledingmerk Be-
netton - waarin onder meer een
uitgeteerde AlDS-patiënt werd
getoond en onlangs nog de be
bloede kleren van een gesneu
velde Bosnische soldaat - wek
ken bij haar grote weerzin.
„Die campagnes hebben ab
soluut een averechts effect. Het
stuit mensen enorm tegen de
borst. En ik weet van mezelf: als
ik ergens iets heel moois van
Benetton zie hangen, dan ver
dom ik het te kopen. Gewoon
als reactie op die walgelijke re
clame-campagne."
- Kunnen reclamemakers de
verleiding of de druk weerstaan
door te weigeren een bepaald
idee uit te voeren, bijvoorbeeld
omdat ze vinden dat de mense
lijke waardigheid erbij in het ge
ding Ls? Heb jij wel eens nee ge
zegd?
„Er heeft zich wel eens een
geval voorgedaan. Bij Olvarit
wilden ze weten in hoeverre be
jaarden interesse hadden in ba
byvoeding, omdat bekend is dat
sommige ouderen dit om diver
se redenen eten. Er moest een
advertentie komen met een in
vulbon, die was bedoeld om die
markt te verkennen. Daar kreeg
ik een vieze smaak van in mijn
mond. Bejaarden eten babyvoe
ding niet omdat ze het zo heer
lijk vinden. En vervolgens kwam
iemand op het bureau met de
suggestie een bejaarde voor te
stellen als een baby op schoot.
Toen heb ik het pand verlaten.
Dan ga je door de grenzen
heen. daar wilde ik helemaal
niets mee te maken hebben."
Koelman deelt met vele Ne
derlanders een grote ergernis
over de reclames voor maand
verband en tampons. „Vlak
voordat ik bij FHV vertrok,
kreeg ik de opdracht een filmpje
te maken voor een merk tam
pons. Helaas kwam ik daar niet
meer aan toe, want ik had dat
graag eens op mijn eigen wijze
gedaan."
Het is vooral de toon waar
mee het inlegkruisje wordt aan
geprezen, die haar mateloos
stoort: „Dat luchtige, vrolijke
toontje, bah. Alsof het onder
werp een café-onderwerp is,
ontdaan van elk privé. Zo open
wordt daarover in het normale
verkeer helemaal niet over ge
sproken, en dat hoeft ook hele
maal niet. Ongesteld zijn is een
ramp voor sommige vrouwen.
Die fietsen dan niet lekker door
een bos, die liggen in bed!
Bovendien: er wordt totaal
geen informatie verstrekt. Niet
in die reclamespot, niet eens op
de verpakking. Er moet toch
een fabrikant opstaan, die zegt:
stop, we gaan dat anders doen.
We gaan het wat serieuzer en
reëler behandelen.
Enorme markt
In de Verenigde Staten is de re
clame nog veel verder doorge
drongen in de samenleving dan
bij ons. Het gaat. zeker bij tele
visie, om een enorme markt. Er
klinken nu echter voor het eerst
waarschuwingen dat de TV haar
aantrekkingskracht voor adver
teerders zal verliezen om een
aantal redenen. Genoemd
wordt de overdosis reclame,
waardoor mensen weglopen.
Dat lijkt me een verontrustend
perspectief voor reclamema
kers.
„In de VS is de televisie een
soort radio geworden, de com
mercials verdringen elkaar en
moeten schreeuwen om aan
dacht, anders worden ze niet
gehoord. Zover is het hier nog
niet. Maar er is wel veel meer
reclame op de Nederlandse TV
vergeleken met twintig jaar ge
leden en als dat verder toe
neemt dan doe je daar weinig
aan."
Ben Tamara timmeren aan de weg met hun eerste single
2
Stemmetjesmaker Frans van Dusschoten over de Fabeltjeskrant'
B
HILVERSUM «JOB BOOT
„Het allerliefste had ik natuur
lijk een nieuwe serie gemaakt.
Maar ja, het geld ontbrak daar
voor." Stemmetjesmaker Frans
van Dusschoten is sinds deze
week van maandag tot en met
zaterdag weer te horen als Me
neer de Uil in de Fabeltjeskrant.
De gezamenlijke omroepen op
Nederland 3 gaan de razend po
pulaire fabeltjes uit het grote
dierenbos herhalen.
De eerste uitzending was in
1968 en uiteindelijk werden er
een kleine vijftienhonderd afle
veringen opgenomen en uitge
zonden. Nu worden de oude fa
bels voor nieuwe kijkbuiskinde-
ren vertoond. Voorlopig gedu
rende een periode van twee
jaar. Als blijkt dat de serie aan
slaat, bestaat de kans dat er
toch nog een nieuwe reeks in
produktie zal worden genomen.
Als het aan Van Dusschoten ligt,
hoeft het niet zolang te duren.
„Maar ja, de Hilversumse om
roepen hebben het geld niet om
nieuwe afleveringen van de Fa
beltjeskrant op te nemen. Dat
vind ik doodzonde. Ik heb er
wel zin in om nieuwe afleverin
gen te maken."
Van Dusschoten heeft op on
navolgbare wijze talloze stem
men voor zijn rekening geno
men. Natuurlijk Meneer de Uil,
maar even gemakkelijk kroop
hij in de huid van de gebroeders
Ed en Willem Bever. Samen met
Ger Smit en Elsje Scherjon, die
voor de andere stemmen ver
antwoordelijkwaren.
„Ik bewaar er de allerbeste
herinneringen aan", vertelt de
nu 60-jarige Van Dusschoten.
„We hebben de serie met groot
plezier gemaakt. Het is de oude
vorm van kindertheater. Met
een poppenkast en poppen. Ei
genlijk heel traditioneel. Maar
we hebben destijds veel good
will gekweekt bij de kijkbuiskin-
dertjes."
Vakantiegevoel
Van Dusschoten is bij het grote
publiek ook bekend geworden
als aangever in de André van
Duin-revue. Maar liefst tweeën
twintig jaar stond hij avond
avond zij aan zij met
de roodharige volksko
miek. In het voorjaar
van 1993 viel het
doek voorgoed voor
de revue van Van
Duin en Van Dus
schoten. „Veel
Frans van Dusschoten kijkt met veel
'Fabeltjeskrant'.
daarna niet in een zwart gat ben
gevallen. Maar ik leef sinds die i
laatste voorstelling met een per- i
manent vakantiegevoel. Nee, ik
heb de revue, het theater nog!
niet één dag gemist. Ik meen
wat ik zeg", benadrukt de imita-j
tor en conférencier, die in het
Noord-Hollandse Castricum
woont. Heerlijk. Vlakbij de dui
nen en de zee."
Aktualiteit
Nu de Fabeltjeskrant weer op
de televisie te zien is, schaartj
Van Dusschoten zich zelf onder!
het kijkersvolk. „Ik heb daar nu
alle tijd voor. Vroeger kon ik,
nooit kijken, omdat we altijd op!
weg naar een voorstelling wa
ren. Ik vind het nu heerlijk om
de tijd te hebben om dingen te
doen, waarvoor vroeger de tijd;
ontbrak. Ik heb kort voordat de
herhalingen begonnen, een
aantal afleveringen gezien en ik
moet zeggen: ze zijn absoluut
niet gedateerd. Soms verwerk-'
ten tekstschrijver Leen Valke
nier wel de aktualiteit in de fa
bels. maar nooit op een manier
dat het bij uitzending nu sto
rend zou zijn. Ik noem maar
wat. Als in Nederland verkiezin
gen voor de tweede kamer wer
den gehouden, dan werden er
in het grote dierenbos ook ver- j
kiezingen gehouden. Begrijp je!
Op die manier werd er inge
speeld op de aktualiteit.
Ik denk dat de kijker van nu
een heel andere kijker is dan
toen. De kijkers van toen zijn nu
op een leeftijd gekomen, dat ze
met hun kinderen naar de Fa-
beltjeskrant kunnen gaan kij
ken."
Love is the only way, de eerste
single van Ben Tamara, is on
langs op de markt verschenen.
Voortdurend zoeken de beide
artiesten de radiozenders af in
de hoop hun plaatje te horen.
Het nieuwe duo gelooft in hun
produkt, maar Ben en Tamara
beseffen maar al te goed dat het
succes van de single afhangt
van de airplay die het krijgt.
Vanaf de hoes blikken Ben
Hendriks en Tamara Tol zelf
verzekerd de wereld in. Dat
beeld stemt overeen met de
werkelijkheid. Wie Ben, uit
IJmuiden, hoort praten, weet
dat hij met een doorzetter te
maken heeft: Ben wil bekend
worden en dat zal hem lukken
ook. Voor de uitstraling van Ta
mara, uit Volendam, smelt zelfs
een ijsblok, maar een naïeve da
me is ze niet. „Ik wil net zo goed
worden als Linda Ronstadt,"
zegt ze beslist. Ze weet dat ze
daar hard voor zal moeten wer
ken en dat doet ze ook. In Am
sterdam volgt ze lessen bij
een docente van de
kunstacademie.
Met zijn 35 jaar heeft
Ben natuurlijk meer er
varing dan de 22-jarige
Tamara. Hij maakte
eind jaren zeventig al
eens een single, trad
twee keer op bij de
Soundmix Show en
zong het openings
nummer van de Miss
Holland verkiezingen.
Tamara stond één
keer in de show van
Henny Huisman en
deed -om ervaring
op te doen- auditie
voor de musical My
fair Lady. Allebei
wisten ze dat ze
ooit de kans zou
den krijgen om door te breken.
De vraag was alleen: wanneer.
Die gelegenheid diende zich
aan toen Roy Beltman, bekend
van zijn successen met BZN,
Ben Hendriks vertelde dat hij
een duet op de plank had lig
gen: Love is the only way. Toen
Ben hoorde dat Beltman met
hem in zee wilde, ging hij 'uit
zijn dak'. „Met Roy Beltman
werken is natuurlijk een
droom", aldus Ben. „Hij is een
grootheid in de Nederlandse
muziekwereld. Ik kreeg een
contract aangeboden om het
nummer op CD uit te brengen."
Het enige probleem voor Ben
was dat hij zelf een zangeres
moest vinden die het duet met
hem wilde vertolken.
Aanvankelijk lukte dat niet.
De zangeressen die Ben hoorde,
misten in zijn 'ogen en oren
iets. Toen hij Tamara Tol op Vo
caal Centraal hoorde zingen
wist hij meteen dat hij het duel
met haar wilde opnemen. Ta
mara kijkt nu wal vrolijk op hun
eerste kennismaking terug
„Wat is dat voor een idioot \-j
dacht ik. Ben zei dat hij een CC
ging maken, maar dat kan ie-,
dereen wel zeggen." Toen de
Volendamse zangeres de naair tg
van Roy Beltman hoorde, bral
het ijs. Binnen een week sloten
Tamara kijkt inmiddels al ver-:
der dan deze CD. „Mijn groot
ste wens is, optreden in een
musical. We denken dat deze
single aanslaat, maar ook als hei jg
niet lukt. is deze ervaring nuttig.
Je leert allerlei mensen kennen
die je in de rest van je carrière tg
nodig kan hebben." Ben kniki
instemmend. „Hoe goed je
nummer ook is, wanneer je niet
in de tipparade komt, bereik je
gewoon niets. Deze ervaring
opdoen, is in ieder geval te
gek."
De pluggers, mensen die dej<
single aanprijzen bij de ver
schillende radiostations, gaaq
nu hard aan de slag om het
schijfje gedraaid te krij-
gen. Het eerste televi
sie-optreden is inmid-!
dels binnen. Ben en 21
Tamara zijn 14 sep-21
tember te horen bij
het RTL-programma,
Koffietijd.
Het duo Tamara
Ben geloven in hun
nieuwe single 'Love is
the only way', foto
united photos de boer 2
nils van houts
