'Niets of niemand
provoceert IRA'
Buitenland
Eerste proces VN-tribunaal
Bosnië begin volgend jaar
China en Rusland praten
over grensconflict en handel
Afrikaanse 'kwakzalverij' helpt
AIDS-patiënten wel degelijk
Vliegtuigen uit negen
landen niet welkom in VS
to Stop
^cUS.War
Against Cuba
Woedende
Cubanen
"Mij ophalen? Francois Mitterrand flirtte met rechtervleugel van rechts
Niet nodig, ik
pak de Arola."
Crisis Lesotho voorbij,
regering in ere hersteld
«ATERDAG 3 SEPTEMBER 1994
t Prcssc ANP Algemeen Nederlands Pi
Arafat en Rabin krijgen Spaanse prijs
oviedo De leider van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie
(PLO), Yasser Arafat, en de Israëlische premier Yitzhak Rabin
hebben gisteren de prestigieuze Prins van Asturië-prijs voor in
ternationale samenwerking toegewezen gekregen voor hun rol
in het vredesproces in het Midden-Oosten. De prijs is in de
Spaanstalige wereld een tegenhanger van de Nobelprijs.
Koreanen vernielen Japanse kunst
i Seoul Woedende Koreanen hebben gisteren in de Zuidko-
j reaanse hoofdstad Seoul vernielingen aangericht op een ten-
enj toonstelling van Japanse kunst. De actie was een protest tegen
Hl het plan voor schadeloosstellingen wegens tijdens de Tweede
Wereldoorlog door lapan gepleegde oorlogsmisdaden. Eerder
bekogelden familieleden van Koreanen die in de Tweede We
reldoorlog de dood vonden en vrouwen die tijdens de oorlog
door Japanse militairen waren gebruikt als seksslavinnen de Ja
panse ambassade in Seoul met eieren.
ERTi
El
ïirkse heroïne bestemd voor Nederland
ankara De Turkse politie heeft gisteren in Kirsehir. 150 kilome
ter ten zuidoosten van Ankara, 36,4 kilo heroïne in beslag geno
men. De drugs werden aangetroffen in een bestelbus die op weg
was naar Nederland. Twee mannen en een vrouw werden gear
resteerd. Vier andere verdachten zijn voortvluchtig. Twee van
hen zouden zich in Nederland ophouden.
Corruptie onder Italiaanse officieren
bari De Italiaanse politie heeft tien marine-officieren en solda
ten gearresteerd. Zij worden ervan verdacht de salarissen te heb
ben opgestreken van zeelieden die helemaal niet bestaan. De
verdachten zouden de overheid voor 3 miljoen gulden hebben
benadeeld. De zaak werd meteen operatie 'Navi Pulite' (Schone
Schepen) genoemd, in navolging van operatie 'Mani Puliti'
(Schone Handen), de anti-corruptiecampagne die Italië in de
ban houdt.
Geweld Egypte eist vijf levens
cairo ln het zuiden van Egypte heeft de politie gisteren drie
moslim-extremisten doodgeschoten, een dag nadat een politie
agent en een bewaker door extremisten waren omgebracht. De
extremisten werden verdacht van betrokkenheid bij de aanslag
op een bus met Spaanse toeristen, verleden week. Daarbij werd
een 13-jarige Spaanse jongen gedood.
Koppelingspoging aan Mir geslaagd
moskou Een Russisch ruimtevrachtschip van het type Progres
M24, is er gisteren in geslaagd zich vast te koppelen aan het om
de aarde draaiende ruimtestation Mir. Dirheeft het grondstation
bekendgemaakt. Vorige week waren twee eerdere pogingen mis
lukt.
Winst Renault meer dan verdubbeld
parus Renault heeft in de eerste helft van dit jaar een fors hoger
resultaat behaald. Het Franse staatsautoconcern noteerde een
winst voor belastingen van 1722 miljoen frank (565 miljoen gul
den), na een winst van 742 miljoen frank (zo'n 245 miljoen gul
den) over dezelfde periode vorig jaar. De omzet was met 89,85
miljard frank (29,5 miljard gulden) nagenoeg gelijk.
(Het internationale VN-tribunaal
Jin Den Haag zal voor eind no-
(vember zijn eerste tenlasteleg-
|gingen openbaar maken tegen
(een aantal vermeende oorlogs-
nisdadigers uit het voormalige
oegoslavië. De eerste proces-
jen zijn gepland voor begin vol
gend jaar. Dit werd gisteren in
Genève bekend gemaakt door
de openbare aanklager van^ het
tribunaal, de Zuidafrikaansê ju
st Goldstone.
Goldstone heeft in Genève
oriënterende gesprekken ge-
voerd jnet VN-bemiddelaar
Stoltenberg, met de Hoge Com
missaris voor de Vluchtelingen
Ogata alsmede vertegenwoordi
gers van de Unprofor.
Wie er op de lijst van ver
dachten van Goldstone staan,
wilde hij niet kwijt. Wel liet hij
weten dat er bekende namen bij
zullen zijn, niet alleen uit Bos
nië maar ook uit de andere
deelstaten van ex-Joegoslavië.
Hij benadrukte dat er „geen
duurzame vrede mogelijk is
voordat het recht zijn loop heeft
gehad, ongeacht rang, stand of
functie van de verdachte."
De Chinese president Jiang Ze
is gisteren in Moskou be
gonnen aan een bezoek van vijf
dagen aan Rusland. Het is het
eerste bezoek van een Chinees
staatshoofd aan Rusland sinds
de betrekkingen tussen de twee
landen in de jaren vijftig aan
zienlijk bekoelden. De laatste
Chinese president die Moskou
aandeed was Mao Zedong in
)57.
Jiang zal tijdens zijn top met
de Russische president Boris
Jeltsin het oude grensconflict
;n de twee landen bespre-
Adams eist vertrek Britse leger uit katholieke wijken Noord-Ierland
Gerry Adams, leider van de
Sinn Fein, de politieke arm
van het verboden Ierse Re
publikeinse Leger (IRA),
heeft gisteren gezegd dat
het door de IRA afgekon
digde bestand geen gevaar
loopt door de protestantse
moorden, zoals die van
donderdagavond op een
22-jarige katholiek in
Belfast. „Ik ben er zeker
van dat de IRA zich op
geen enkele wijze laat pro
voceren door lieden die het
vredesproces willen aan
vallen."
BELFAST-WASHINGTON Rtr-DPA-AFP
Milities van de terroristische
protestantse Ulster Vrijheids
strijders (UFF) eisten eerder op
de dag de verantwoordelijkheid
op voor de aanslag. Het was de
eerste moord sinds de wapen
stilstand van de IRA donderdag
om 01.00 uur inging. Een twee
de aanslag op een katholieke
taxichauffeur mislukte.
Protestantse extremisten, die
willen dat Noord-Ierland Brits
blijft, willen met hun acties het
bestand van de IRA torpederen
dat mogelijk een einde kan ma
ken aan de al meer dan 25 jaar
durende burgeroorlog in
Noord-Ierland. De loyalisten
menen dat de IRA de Britse re
gering manipuleert en dat er ge
heime afspraken zijn gemaakt
waarbij Noord-Ierland op den
duur Iers zou worden. In de
protestantse wijken van Belfast
is de sfeer gespannen.
Adams gaf 's ochtends een
verklaring uit waarin hij eiste
dat de Britse troepen en politie
uit de katholieke wijken in
Noord-Ierland verdwijnen.
„Troepen van de Britse Kroon,
waaronder de RUC (de politie in
Ulster, red.) zijn niet te accepte
ren in nationalistische gebie
den." Volgens hem moet Lon
den onmiddellijk beginnen met
het proces van 'demilitarise
ring', het woord dat in IRA-krin-
gen wordt gebruikt voor de te
rugtrekking van de 18.000 Britse
militairen en de 12.000 politie
agenten uit Noord-Ierland.
Sinds de AIDS-epidemie door Afrika raast, heb
ben diverse traditionele genezers beweerd het
wondermiddel tegen de ziekte gevonden te heb
ben. Hoewel genezing nog niet aan de orde is,
heeft wetenschappelijk onderzoek van traditio-
ele behandelwijzen laten zien dat AIDS-pa-
ënten wel degelijk baat hebben bij wat velen
bestempelen als kwakzalverij.
Gezondheidsfunctionarissen in Zimbabwe
hadden genoeg van de eindeloze stroom ver
ende wondermiddelen en besloten vorig jaar
de traditonele genezers uit te dagen tot een we
tenschappelijke test. De Zimbabwaanse Natio
nale Vereniging van Traditionele Genezers (Zi-
natha) nam de handschoen op en vaardigde vier
zogenaamde nganga's (genezers) af om twintig
AIDS-patiënten te behandelen. Het Blair Onder
zoeksinstituut (BRI), een overheidsinstelling,
hield toezicht op de ontwikkeling van het ziek
tebeeld bij de proefpersonen. „We wilden het
t alleen doen. want anders hadden jullie het
nooit geloofd", verklaarde Zinatha-
Chavunduka, tevens rector-magnificus
Universiteit van Zimbabwe.
De test ging in oktober 1993 van start
hij in april van dit jaar bëeindigd werd,
alle patiënten nog in leven en ze waren er me
disch gezien beter aan toe dan voorheen. .AIDS
kan nog steeds niet genezen worden, maar bij
het grootste deel van de mensen die bij de tests
betrokken waren, daalde het aantal CD4 cellen
en verdwenen AIDS symptomen als gewichts
verlies, diarree en diverse dermatologische reac
ties", concludeerde Stephen Chandiwana, di
recteur van het BRI.
„We zijn in staat de symptomen van de ziekte
te onderdrukken", meldde Makoni. „maar we
kunnen op dit moment niet zeggen dat we een
geneesmiddel gevonden hebben." Desondanks
proberen de gezondheidsautoriteiten in Zimba
bwe. waar 800.000 van de 10,5 miljoen inwoners
seropositief zijn, de resultaten van het onder
zoek te bagatelliseren. Als het namelijk leidt tot
een wijdverbreid geloof in een geneesmiddel,
zou dat de vrij-veilig-campagne van de overheid
kunnen ondermijnen.
De samenstelling van de middelen die de
nganga's hebben toegediend blijft een groot
raadsel. „Elke nganga gebruikt een cocktail van
drie of meer kruiden", is alles wat Makoni er
over kwijt wil. „We zijn nu op zoek naar wat ze
gemeen hebben, naar het eigenlijke actieve in
grediënt."
Veiligheid is grootste euvel
Haïti: Politieke
gevangenen naar
Verenigde Staten
WASHINGTON
Een nog altijd alledaags beeld in de straten van Belfast. Twee katholieke
kinderen met een nep-mitrailleur en een Britse militair met een echte.
Als het aan Gerry Adams ligt, verdwijnen de Britten snel uit de katholie
ke delen van Noord-Ierland.
HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
Vliegtuigen van de "nationale
luchtvaartmaatschappijen van
negen landen mogen voorlopig
niet meer in de Verenigde Sta
ten landen, omdat zij niet vol
doen aan de Amerikaanse vei
ligheidseisen. Vier andere,
waaronder de Antilliaanse
Luchtvaartmaatschappij (ALM)
van de Nederlandse Antillen,
hebben de waarschuwing ge
kregen om hun veiligheid te
verbeteren, omdat hen anders
De Ierse premier Albert
Reynolds schaarde zich aan de
kant van Gerry Adams in diens
woordenstrijd met Londen over
de betekenis van het woordje
'permanent'. Londen is er nog
steeds niet van overtuigd dat de
IRA het geweld definitief af
zweert omdat het woord 'per
manent' niet voorkomt in de
verklaring die de katholieke be
weging uitgaf. Reynolds verwees
naar een artikel van Adams in
de Irish Times waarin stond dat
de Ierse premier, de Amerikaan-
FOTO KEPA t-GERRY PENNY
se president Clinton, de gema
tigde Ierse nationalistische lei
der David Hume en de Ierse mi
nister van buitenlandse zaken
Spring de IRA-verklaring 'cor
rect' hebben geïnterpreteerd.
De Amerikaanse president
Clinton beloofde tijdens ge
sprekken met de Ierse minister
Spring (buitenlandse zaken) dat
de Verenigde Staten vrede in
Noord-Ierland krachtig zal on
dersteunen. Spring zei te hopen
dat dat 'aanzienlijke geldelijke
steun' betekent.
OPSLAG/MILIEU
CONTAINERS
VERKOOP/VERHUUR
|:U1!M:H'H;IÏJP1!I
02510-11727
ook een vliegverbod in de VS te
wachten staat.
De landen waarvan de vlieg
tuigen het Amerikaanse lucht
ruim niet meer binnen mogen,
zijn Belize, de Dominicaanse
Republiek, Gambia, Ghana,
Honduras. Nicaragua. Paragu
ay, Uruguay en Zaïre. Behalve
de Nederlandse Antillen hebben
ook Bolivia, El Salvador en Gua
temala een waarschuwing ge
kregen van de Federal Aviation
Administration, de 'rijkslucht
vaartdienst' van de VS. Hun
vliegtuigen zullen de komende
tijd door de FAA extra in de ga
ten worden gehouden.
Vorig jaar is de FAA begonnen
met een diepgaande veilig
heidsstudie onder alle 470
luchtvaartmaatschappijen uit
de 93 landen die luchtverbin-
dingen met de VS hebben. Gis
teren werden de resultaten van
het eerste deel daarvan bekend
gemaakt. Het is voor de eerste
keer dat de FAA zijn besluiten
publiceert. Tot nog toe werden
deze geheim gehouden. De I AA
hoopt dat de nieuwe handelwij
ze tot verbetering in de veilig
heid zal leiden.
ken. Verder komen de weder
zijdse handel en de illegale im
migratie van Chinezen aan de
orde. Ook zal een overeenkomt
worden gesloten, waarbij Mos
kou en Peking zich verplichten
geen strategische kernwapens
meer op elkaar te richten.
Jiangs bezoek is een ant
woord op het bezoek dat de
Russische president Boris Jeltsin
in december 1992 aan Peking
bracht. Bij die gelegenheid ga
ven de twee landen een geza
menlijke verklaring uit waarbij
ze richtlijnen vastlegden voor
hun toekomstige samen wer-
king.
new york Een in de Verenigde
Staten wonende Cubaanse uit
haar woede over het handelsem
bargo dat de VS 32 jaar geleden
tegen Cuba instelde. De VS en
Cuba begonnen gisteren aan een
tweede gespreksronde over een
Amerikaans voorstel om de Cu
baanse immigratie naar de VS uit
te breiden in ruil voor de stopzet
ting van de ongeordende exodus
van Cubaanse bootvluchtelingen
richting Florida. Kort na aanvang
van het overleg om half tien 's
ochtends plaatselijke tijd, kwam
het tot een handgemeen tussen
voorstanders van de opheffing
van het Amerikaanse embargo te
gen Cuba en demonstranten te
gen de communistische regering
van Fidel Castro.
FOTO l.EPA JON LEVY
De militaire leiders van Haïti
hebben ingestemd om 'met een
regelmatig ritme' politieke ge
vangenen naar de Verenigde
Staten te laten gaan. Er zitten er
naar schatting nog 2.000 in Haï
ti vast. Dit heeft het Amerikaan
se ministerie van buitenlandse
zaken gisteren bekendgemaakt.
Er is een akkoord hierover be
reikt tussen de Haïtiaanse junta
en een internationale organisa
tie voor migratie die zich met
de operatie zal belasten. De ge
vangenen reizen via de de Do
minicaanse Republiek, die sa
men met Haïti een eiland
vormt.
De eerste groep van 91 vluch
telingen is inmiddels per bus
naar de Dominicaanse Repu
bliek gereisd, vanwaar zij per
vliegtuig naar de VS zijn gevlo
gen. Naar verwachting krijgt
een tweede groep volgende
week toestemming het land te
verlaten. Er blijven nu nog 933
Haïtianen over die van Was
hington de status van politiek
gevangene hebben gekregen en
die klaar staan om te vertrek
ken.
Regering-Berov
van Bulgarije
is afgetreden
SOFIA t-AFP-Mr
De Bulgaarse regering is giste
ren afgetreden. De ministers
namen het besluit unaniem tij
dens een vergadering onder lei
ding van premier Luben Berov,
zo maakte regeringswoordvoer
der Raicho Raikov bekend. Naar
verwachting zal het parlement,
dat woensdag bijeen komt, het
aftreden goedkeuren en zullen
voor komende herfst verkiezin
gen worden uitgeschreven.
De partijloze regering-Berov
trad in december 1992 aan. Na
veel kritiek op haar beleid, kreeg
zij op 26 mei voor de zoveelste
maai op het nippertje het ver
trouwen van het parlement. Wel
had Berov zich ertoe moeten
verplichten in september op te
stappen, waarmee de weg zou
vrijkomen voor vervroegde ver
kiezingen.
Het kabinet is vooral verwe
ten te weinig te hebben gedaan
op het gebied van de privatise
ringen en de teruggave van ou
de landbouwgronden aan de
oorspronkelijke bezitters. Ook
heeft de regering het laten afwe
ten in de strijd tegen de crimi
naliteit en, meer recentelijk, in
de crisis binnen het Bulgaarse
leger, aldus opponenten.
Waaiienbefg b v labWkant Arola en overige
verplaafongsmiddelen voor minder-validen,
tevens leverancier van rolstoel mri|wagens
Postbus 142. 3900 AC Veenendaal,
Wiltonstr 26. tel 08385-11251
Toen vorig jaar in Frankrijk twee films verschenen over
het Vichy-bewind de regering van het niet door de
Duitsers bezette deel van Frankrijk die van 1940 tot
1945 met de nazi's collaboreerde bestempelde het
Franse dagblad Le Monde de onthullingen tot 'het eind
van een taboe'. Donderdag kreeg de nieuwe openheid
een vervolg in de vorm van een boek waarin wordt be
schreven hoe Francois Mitterrand flirtte met extreem
rechts en zich inzette voor het Vichy-bewind.
In Une jeu nesse franqaise, Francois Mitterrand 1934-
1947Een Franse jeugd, Francois Mitterrand 1934-
1947) beschrijft Pierre Péan niet alleen hoe Mitterrand
een trouwe dienaar was van het Vichy-bewind wat
overigens al bekend was maar ook dat hij zich als
jongeman bij een zeer rechtse stroming aansjoot. Voor
zijn werk voor het Vichy-bewind kreeg Mitterrand de
hoge onderscheiding La Francisque. Die werd toege
kend aan mensen die niet alleen hun loyaliteit aan de
Vichy-leider maarschalk Philippe Pétain hadden bewe
zen, maar zich ook vóór de oorlog al actief hadden in
gezet voor de 'principes van de nationale revolutie'.
Eerder dit jaar verschenen in de pers berichten over
hoe Mitterrand nog lang na de oorlog contact onder
hield met René Bousquet. Hij was hoofd van de politie
van het Vichy-bewind en werd in juni vorig jaar in Pa
rijs vermoord. Maar de 77-jarige Mitterrand blijft vriend
en vijand verrassen. Ditmaal doordat hij informatie die
voor vrijwel iedere andere politicus vernietigend zou
zijn, zelf aan schrijver Péan heeft aangeboden.
Op de kaft van het boek prijkt een op 15 oktober 1942
gemaakte foto van Mitterrand en een vriend in gesprek
met niemand minder dan Pétain zelf in diens kantoor
in Hotel du Pare in Vichy. De foto werd na Mitterrands
persoonlijke toestemming ter beschikking gesteld door
de weduwe van Marcel Barrois, de vriend op de foto.
De foto bevestigt hardnekkige, maar tot nu toe onbe
wezen geruchten dat Mitterrand en Pétain elkaar heb
ben ontmoet.
Barrois is later in een Duits kamp omgekomen. In Pé-
tains staat een notitie over een ontmoeting op 15 okto
ber 1942 met het Hulpcentrum van het departement
Allier, een organisatie van ex-krijgsgevangenen die Mit
terrand later als dekmantel voor een verzetsgroep zou
gebruiken. Hoewel Mitterrands banden met het Vichy-
bewind en zijn latere werk voor het verzet op zichzelf
weinig opzienbarend zijn veel ondergrondse nazibe
strijders gebruikten hun respectabele positie in dienst
van het Vichy-bewind om informatie te vergaren voor
clandestiene operaties was er tot nog toe weinig be
kend over Mitterrands vooroorlogse banden met ex-
treem-rechts.
Péan ontmoette Mitterrand voor het eerst in 1990, toen
de president hem uitnodigde om over een van zijn eer
dere geschiedkundige werken te praten. Vorig jaar
vroeg Péan een nieuw onderhoud en vertelde Mitter
rand dat hij van plan was een boek te schrijven over
diens jeugd- en oorlogsjaren. „Is dat ergens goed voor?
vroeg Mitterrand, maar liet er direct op volgen: „Ik
heb niets te verbergen. Ik zal u helpen. In bewogen tij
den is het moeilijk de juiste keuzes te maken. Ik heb me
er niet al te slecht doorheen geslagen".
Een van de twee sponsors van Mitterrands 'Francisque'
was Gabriel Jeantet, lid van de staf van Pétain en voor
malig lid van La Cagoule, voor de oorlog een geheime
rechtse organisatie die was opgericht om de Franse re
publiek omver te werpen.
In zijn boek documenteert Péan Mittarrands deelname
aan een aantal zeer rechtse demonstraties in de jaren
dertig, toen Frankrijk tussen verschillende vormen van
extremisme heen en weer werd geslingerd. Mitterrand
sloot zich aan bij een rechtse groepering die werd ge
leid door kolonel Francois de la Rocque. Hij vertelde
Péan dat hij naar leiders uit het hele politieke spectrum
had geluisterd en dat De la Rocque onjuist werd afge
schilderd: „Hij was noch een fascist, noch een anti-se
miet". Het Franse dagblad Le Monde repte gisteren
over „niet extreem rechts, maar rechts van rechts".
vertaling: margreet heslinga
Koning Letsie III van Lesotho
heeft er gisteren in toegestemd
de door hem afgezette regering
van premier Ntsu Mokhehle
weer in genade aan te nemen.
Daarmee is een eind gekomen
aan de al twee weken durende
politieke crisis in het land. Het
besluit van de koning kwam na
een gesprek van meer dan twee
uur met de premier, waaraan
ook de directeur-generaal van
het Zuidafrikaansê ministerie
van buitenlandse zaken, Rusty
Evans, deelnam.
In een verklaring van het pa
leis die voor de staatsradio werd
voorgelezen, heette het dat de
koning en premier Mokhehle
zijn overeengekomen om 'de
grondwettelijke orde te herstel
len' en een nationaal debat te
over de toekomst
van de monarchie.
Het besluit van koning Letsie
kwam toen de buurlanden
Zuid-Afrika, Zimbabwe en Bots
wana zich opmaakten om met
steun van onder meer Groot
Brittannië en de Verenigde Sta
ten sancties op te leggen aati
het aan alle kanten door Zuid-
Afrika omsloten koninkrijkje.
De crisis begon 17 augustus
toen de koning de regering-
Mokhehle, de eerste in de ge
schiedenis van Lesotho die tot
stand was gekomen na vrije ver
kiezingen, aan de kant zette.
Letsie deed dat onder het motto
dat het volk ontevreden zou
zijn. Waarnemers menen echter
dat de koning in feite een soort
coup wilde plegen om zijn in
1990 afgezette vader, koning
Moshocshoe, weer terug te
brengen op de troon.