Lebeau schilderde 'gewone mens'
vidre
Open Monumenten in de regio
Deuren Leidse Monumenten
op 10 september weer open
Masterclass gitaarduo
Cultuur Kunst
Erwin Olaf
'debuteert'
bij HNB
De Lokhorstkerk in Leiden is tijdens Open Monumentendag op 10 sep
tember te bezichtigen. foto pr
leiden Katholieke Kerk aan de Zoeter-
vvoudse Singel zijn muurschil
deringen van Chris Lebeau te
bezichtigen.
Verder zijn de navolgende
monumenten geopend: Gra
vensteen, Lokhorstkerk, Rijn
landshuis, Elisabethgasthuis-
hof, Pieter Loridanshofje, Ar
senaal, Prentenkabinet, Vrij
metselaarsloge La Vertu, Mie
rennesthofje, Centrum Beel
dende Kunst, Het Gulden Vlies,
Kasteel Endegeest, en de Zijl
poort.
In een speciaal informatie
boekje staat een wandeling
langs de opengestelde monu
menten beschreven. In het Gul
den Vlies is de uitgave 'Monu
ment in Beeld' te koop. Histori
sche bussen rijden een route
langs de monumenten met als
begin- en eindpunt kasteel
Endegeest in Oegsgeest. Op-
staphalten zijn Molen de Hees
terboom, begraafplaats
Groenesteeg, de Oud-Katholie
ke kerk en tegenover het Gul
den Vlies. In de opengestelde
panden zijn ook deelnamefor
mulieren te krijgen voor de fo-
topuzzelwedstrijd.
Alle opengestelde monumen
ten zijn tussen 10.00 uur en
17.00 uur te bezichtigen, tenzij
anders vermeld.
Het thema van Open Monu
mentendag in Leiden is dit jaar
'het Monument als document'.
In de Smederij en het Wagen-
makerij-museum aan de Oude
Varkensmarkt werken een
smid en een wagenmaker. Bij
het Wagenmakerij-museum
kunnen bezoekers een gratis
ritje per koets maken. In de
Bakkersteeg 3 demonstreert
een schoenmaker zijn kunnen.
Aan het Rapenburg 53 kan de
bezoeker zien hoe de restaura
tie van een grachtenpand in zijn
werk gaat. Molen de Put en
houtzaagmolen de Heester
boom zullen beide in werking
zijn. Aan het Kort Galgewater
bij molen de Put ligt een histo
risch vrachtschip afgemeerd.
In de Taffeh-zaal van het
Rijksmusepm voor Oudheden
is een kleine expositie met
vondsten die archeologen heb
ben opgegraven onder meer bij
de Koenesteeg. De Waalse Kerk
toont haar geschiedenis. In de
Lakenhal zijn foto's van de ver
bouwing en renovatie van de
historische afdeling van het
museum te zien. In de aula van
begraafplaats Groenesteeg is
een expositie over de graven en
hun geschiedenis. In de Oud-
Spiegelwanden
Spiegels op maat
GLAS EN SPIEGELS
Spiegels met lijst
Glazen meubelen
Tafels volgens mode
Motiefstralen
Volmolengracht 4
2312 PH Leiden (NL)
Alles uit eigen atelle
Telefoon: 071 -21 80 55
Onder de auspicie"n van de Streekmuziekschool Leiden en Om
streken geeft het Nederlandse gitaarduo Juun Voorhoeve en Erik
Otte op 8 oktober in het Gemeentecentrum aan de Lijtweg 9 in
Oegstgeest een masterclass klassiek gitaar. De inschrijving staat
open voor iedereen, maar de deelnemers, die vijfentwintig gulden
betalen, moeten minstens drie jaar les- of speelervaring hebben.
Aan de orde komen interpretatie, techniek, ritme, en het spelen in
groepsverband. De class wordt met een openbare eindpresentatie
afgesloten. De plaatsing geschiedt op volgorde van binnenkomst.
Belangstellenden moeten zich vóór 10 september aanmelden bij K
O Oegstgeest, Het Drieluik aan de Geverstraat 37 (tel. 071-
155868) of bij de Streekmuziekschool Leiden aan het Rapenburg 22
in Leiden (tel. 071-141041).
Nieuwe theatershow Freek de Jonge
den haag anpdie De Jonge op de planken
bracht was 'Losse Nummers'
die in 1991-1992 draaide. Dat
was nadat hij enige tijd daar
voor had aangekondigd het the
ater te zullen mijden en zich op
het schrijven te richten. Na deze
show heeft de cabaretier onder
meer met succes de nar ge
speeld in 'King Lear' van Willi
am Shakespeare en heeft hij een
lange reis naar het Verre Oosten
gemaakt.
Cabaretier Freek De Jonge be
gint op 1 november met zijn
nieuwe show onder de titel
'Chinezen'. Na de try-outs is de
eerste voorstelling in het Rotter
damse Luxortheater, hoewel De
Jonge die niet als een officiële
première wil zien. Hij blijft tot
20 november in het Luxorthea
ter. Daarna treedt hij in Amster
dam op. De laatste cabaretshow
Delen collectie Rijksmuseum op reis
amsterdam anp
Het Rijksmuseum in Amsterdam stuurt delen van zijn collectie op
reis. In januari opent in de National Gallery in Londen de tentoon
stelling Dutch Paintings from the Silver Age' met schilderijen van
het Rijksmuseum uit de achttiende eeuw. Van maart tot en met au
gustus is achtereenvolgens in het Institut Néerlandais in Parijs en
het Musée des Beaux Arts in Lyon de expositie 'Breitner et son
temps' te ziep. Vorige week werd in Japan een grote tentoonstelling
geopend met de mooiste Japanse prenten uit de collectie van het
Rijksmuseum.
ZATERDAG 3 SEPTEMBER 1994
amsterdam anp
De fotograaf en filmer Erwin
Olaf debuteert bij Met Natio
nale Ballet (IINR). Hij heeft
twee korte films gemaakt die
tijdens het ballet Dames van
de Spaans-Belgische choreo
graaf Alfredo Eernandez te
zien zullen zijn. Dat ballet
gaat op 5 september in Het
Muziektheater in Amsterdam
in première.
I let openingsprogramma
van HNB bestaat ook uit de
balletten Agon van George
Balanchine en Ginastera van
Rudi van Dantzig. Na een
reeks voorstellingen in Am
sterdam is het programma in
september ook in het AT&T
Danstheater in Den Haag te
Eernandez danst sinds
1987 bij HNB. Dames is zijn
eerste choreografie voor het
grote toneel, i let stuk gaat
volgens het balletgezelschap
over alle clichés over vrou
wen. De danseressen zijn uit
gerust met stilettohakken, en
in de filmpjes zien we de
meiden uitgedost in schaars
geklede pakjes, afgezet met
bont aan het kruis.
Olaf werkte voor de vamp
filmpjes samen met Reinier
van Brummelen (camera) en
Ben van Os (art direction).
Marieke Simons en Enrichet
ta Cavallotti, danseressen
van het HNB, spelen de
hoofdrollen. Decor vormde
een zuurstokroze peeska-
mnt|r
ANDERSON DOOD. De Britse
film- en theatenregteseui
Lindsay Anderson is deze week,
71 jaar oud, overleden.
Lindsay Anderson, geboren in
Bangalore (India) behoorde tot
de groep angry young men' uit
de jaren zestig. Hij maakte zijn
eerste film op 20-jarige leeftijd
en zijn eerste theaterstuk vier
In 1963 boekte Anderson zijn
eerste grote succes met de film
This Sporting Life. Zijn bekend
ste werk werd n uit 1968, waai
mee hij internationale bekend
heid kreeg. If, mei een hoofdrol
voor zijn beschermeling Mal
coin McDowell, ging over het
genadeloze leven aan de Britse
universiteiten.
titel, dat vorig jaar bij de Open
Monumentendag is verschenen,
wordt dit jaar opgevolgd door
Deel 2. Beide delen zijn gratis te
verkrijgen hij het '.entraal Infor
maticpunt het Ambachts- en
Baljuwhuis, Voorstraat 12-14,
dat geopend is van 9.00 tot
17.00 uur. Hier zijn ook de rou
tebcschrijvingen verkrijgbaar
voor de diverse fiets- en/of
wandeltochten langs monu
menten in Voorschoten.
In het park van Bijdorp.
Veurseweg 3. kan tussen 14 (H)
en 17.00 uur een wandeling
worden gemaakt om tenslotte
deel te nemen aan een rondlei
ding door de oude zaal en de
kapel. Voor de rondleiding kun
nen gratis toegangsbewijzen
worden afgehaald bij het Cen
traal Informtiepunt. Daar wor
den ook toegangsbewijzen uit
gereikt voor de drie rondleidin
gen (om 10.00, II.(K) en 12.00
uur) in de voormalige Zllvcrfa-
briek, nu Mexx. Zonder toe
gangsbewljzcn géén totgang.
Alleen'vandaag kunt u de 9
monumenten-boerderijen be
zoeken i >e fietsroute is ca. 10
km.
De N.H. Dorpskerk, Kerk
plein 2, is niet geopend tussen
13.30 en 14.30 uur. In verband
met restauratiewerkzaamheden
is de toren niet te beklimmen
en kan het carillon niet worden
bespeeld. In de II. Laurentius-
kerk, Leidseweg 102, ia een e>
positie over de H. Diurentius le
bezichtigen.
Overige monumenten die de
ze dag geopend zijn: Koop-
njanswclvaren, Voorstraat II,
I er Wadding, l eidseweg 557 en
de Knlpmolen Vliet en wegen,
t.o. de ingang van kasteel Dui
venvoorde. Op de Knipmolen
na zijn "alle monumenten toe
gankelijk voor rolstoelgebrui
kers.
ZOETERWOUDI'.
Gerda van den Bosch, heeft
haar atelier op Weipoortseweg
3, boerderij Weltevreden Een
expositie 'Vele facetten van het
werk van Janus Nuiten' is te be
zichtigen in de boerderij aan de
Noordbuurtseweg 2. Verder
zijn geopend het bouwbedrijf
en woonhuis van De erven A.
Eaardekooper. Noordbuurtse
weg 41. en de R.K. Kerk Meer
burg 'O.L Vrouw Onbevlekt
Ontvangen', Hoge Rijndijk 16.
Meer informatie over monu
menten is er in de Open Monu
menten Krant welke verkrijg
baar is op hel gemeentehuis en
in de bibliotheken.
Alle opengestelde monumen
ten zijn tussen 10.00 uur en
17*00 uur te bezichtigen, tenzij
anders vermeld.
Gerestaureerde muurschilderingen oud-katholieke kerk te zien op Monumentendag
Engelen met borsten, de hoofden van Lenin en Gandhi
en mensen in hun gewone kloffie in plaats van een of an
der fantasiegewaad sieren de muren van de Oud-Katho
lieke Kerk in Leiden. Chris Lebeau (1878-1945) maakte
deze ongewone schilderingen tussen 1928 en 1931. De
kunstenaar werd opgeleid in de tijd dat Berlage heel be
roemd was en art nouveau hoogtij vierde in het buiten
land. Bij het zien van Lebeau's realistische figuren, sche
ren de sla-olievrouwen van Jan Toorop en de strakke
beelden van Hildo Krop over het netvlies. De kunstenaar
was atheïst. Toch kreeg hij de vrije hand van de oud-ka
tholieke gemeenschap. Het leverde de kerk unieke muur
schilderingen op die, na een restauratiebeurt, weer in
volle glorie te bewonderen zijn tijdens Open Monumen
tendag op 10 september.
Pier Terwen doet de rondlei
ding. De Leidse kunsthistoricus
en restaurator is meer dan ver
trouwd met de witte kerk aan
de Zoeterwoudsesingel. Zes
maanden heeft hij zo ongeveer
met zijn neus bovenop de schil
deringen gezeten. Terwen ver
telt dat de oud-katholieke ge
meenschap de villa aankocht
nadat hun kapel aan de Hooi
gracht het veld moest ruimen
voor de bouw van het Diaco-
nessenziekenhuis. Architect R.
Buurman ontwierp in 1925 de
kerk in de stijl van de villa. De
lap tuin aan de singel moest er
voor wijken.
„Het blok huizen aan de ach
terkant aan de Cronesteinkade
is ook van Buurman", vertelt
Terwen. „Vandaar dat die merk
waardige gele steen terug komt
in de kerk. Al vrij snel werd be
sloten dat Lebeau de schilderin
gen zou doen. Buurman kende
hem. Lebeau was afkomstig uit
een arm arbeidersgezin in Am
sterdam. Hij werd anarchis-
tisch-socialistisch opgevoed.
Die invloed is hij ook altijd
trouw gebleven. Dat was met
het invullen van de vlakken in
deze kerk niet gemakkelijk.
Want als je anarchistisch-socia-
list bent, ben je tegen het chris
tendom."
„In overleg met bouwpastoor
G. Smit heeft hij eerst een
proefstuk gemaakt: de triomfe
rende Christus boven het altaar.
Smit kende Lebeau's werk en
vroeg de kunstenaar uitdrukke
lijk het zo rustig mogelijk te
houden. Vandaar dat het altaar
stuk ook afwijkt van de overige
schilderingen. Lebeau wilde zijn
figuren zo gewoon mogelijk af
beelden. Zijn engelen hebben
dan ook borsten en de mensen
dragen kleren uit die tijd, heb
ben brillen en dragen oorbellen.
Het schijnt dat Lebeau door de
hele kerk 365 personen heeft af
gebeeld. Ik heb ze nog willen
tellen maar ik ben er niet aan
toegekomen."
Geloof
Op de rechtermuur zijn de vier
evangelisten geschilderd die het
geloof verkondigen. De drie
grote vlakken links verbeelden
geloof, hoop en liefde. Vooral
het eerste begrip is bijzonder
vormgegeven. „Geloof is voor
gesteld als grote, onverzettelijke
figuur die op zijn beurt weer ge
grondvest is op grote figuren.
Daarom heb je links het hoofd
van Gandhi en rechts Lenin. De
twee geketende figuren zijn
Sacco en Vanzetti. Twee Italia
nen, anarchisten. Ze vluchtten
naar Amerika en werden daar
ter dood veroordeeld wegens
revolutionaire aanslagen. Dit is
Lebeau's protest tegen de ge
brekkige rechtsgang.
Langs de trap naar het zang
koor heeft de kunstenaar het le
venspad verbeeld beginnende
met een foetus. „Dat is weer
heel typisch Lebeau. Hij heeft af
en toe wel de bijbel in de hand
gehad maar de inhoud op vol
strekt eigen wijze geïnterpre
teerd. Dat mocht en kon ook
want het geloof van de oud-ka
tholieken is absoluut niet dwin
gend. Ze hebben vrij definitief
gebroken met de paus.Het is
een vrij bijzondere, moderne
geloofsgemeenschap die mid
den in de maatschappij staat.
ALPHEN AAN DEN RIJN
Het plaatselijk comité heeft
gekozen voor het thema 'Monu
menten in Water en Wind'.
Tentoonstelling in de Bonifaci-
uskerk aan de Paradijslaan,
o.m. over het kerkgebouw en de
beelden in de kerk, geopend
vanaf 11.00 uur. Tentoonstelling
over 'Waterbeheersing' in de
raadszaal van het Stadskantoor
Castellumstraat 6, tussen 9.00
en 16.00 uur.
Overige monumenten die ge
opend zijn: De Wipmolen aan
de Steekterweg, de Oudshoorn-
sekerk aan de Oudshoornse-
weg, voormalige drogisterij
Fam. Hoogeveen. Julianastraat
38, en boerderij Middelstee,
Kortsteekterweg 44.
Er vaart een pontje over de
Heimanswetering van het ge
maal 'Cornelis den Hertog*,
Woubrugseweg 82 (dit jaar voor
het eerst geopend voor publiek)
naar de Vrouwgeestermolen
aan de Heimansbuurt. Vanaf
het gemaal is een fietstocht uit
gezet naar de Molenviergang te
Aarlanderveen. De route voor
deze fietstocht alsmede diverse
brochures en informatie kun
nen worden verkregen bij het
VW-kantoor, Wilhelminalaan 1.
HAZERSWOUDE-DORP
Twee monumenten houden
open huis, de Hervormde Kerk
(bezichtiging vanaf de toren ge
heel voor eigen risico) en koren
molen Nieuw Leven, Dorps
straat 228. De Oudheidkamer,
Dorpsstraat 66 is vanaf 14.00
uur geopend.
HAZERSWOUDE-RIJNDIJK
Geopend is Poldermolen
Rhynenburch, Van Beethoven-
laan 63b.
KATWIJK
Katwijk heeft dit jaar geen
open monumentedag. De orga
niserende stichting 'doet' deze
dag in het vervolg nog slechts
eens in de twee jaar.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN
In de Hervormde Kerk zijn er
rondleidingen en wordt het or
gel bespeeld, in de Oudheidka
mer. Dorpsstraat 55a, wordt
o.m. aandacht besteed aan drie
jubilerende verenigingen. In
een zaal van het kerkelijk cen
trum Onder Dak wordt een vi
deo vertoond van Koudekerk
a/d Rijn in de vijftiger jaren.
L1SSE
In het station staat een mini
atuurspoorbaan opgesteld en er
zijn diverse oude foto's van het
station te zien. Om 11.00, 14.00
en 16.00 uur zal er een diapre
sentatie plaatsvinden over het
station.
NOORDW1JK
Noordwijk heeft dit jaar inge
haakt op het landelijk thema
De watertoren aan de Van Hardenbroekweg in Noordwijk was tijdens een van de vorige Open Monumentendagen in trek bij de liefhebbers van
wijdse vergezichten. Ook op 10 september is de toren geopend voor het publiek. foto»dickhogewoning
'Beeldhouwkunst'.
In Noordwijk aan zee zijn ge
opend: de pas gerestaureerde
N.H. Kapel in de Hoofdstraat,
waar een tentoonstelling van
scheepsmodellen wordt gehou
den, de Museumboerderij. Jan
Kroonsplein 4. met een over
zichtstentoonstelling van de
Noordwijkse kunstenaar Leon
Senf (1860-1940) en de Water
toren aan de Van Hardenbroek
weg.
In Noordwijk-binnen is de Gro
te- of St. Jeroenskerk (N.H.)
aan de Voorstraat zelf te bezich
tigen. maar er zijn ook rondlei
dingen om 11.30.13.30 en 15.00
uur. De twee monumentale
woonhuizen Voorstraat 69 (te
vens Koetshuis) en Voorstraat
19 zijn slechts te bezoeken
d.m.v. een groepsbezichtiging.
Kaartjes zijn alleen op Open
Monumentendag verkrijgbaar
in de Grote- of St. Jeroenskerk.
Voor elk van de panden geldt
een apart toegangsbewijs. De
rondleidingen vinden plaats om
11.00, 12.00 en 14.00 uur.
De rondleiding in het bollenbe-
drijf aan de Voorstraat 116
wordt verzorgd door de eige
naar, de heer Van Eeden, om
11.00, 12.00 en 14.00 uur.
Verder zijn geopend: St. Jer
oenskerk (R.K.) aan de Van
Limburg Stirumstraat, met een
tentoonstelling over de bouw
van de kerk, de KruidenwinkeL
Pickéstraat 47 en Hofstede Res
taurant Cleyburch. Herenweg
225.
Tevens zijn een wandel- en een
fietsroute uitgezet. De beschrij
ving is verkrijgbaar bij het ge
meenteehuis, ae bibliotheek, de
VW en op Open Monumenten
dag in de Grote- of St. Jeroens
kerk.
NOORDW1JKERHOUT
Geopend zijn de Hoogeveen -
se Molen aan de I^eidse Vaart
en de N.H. kerk, ofwel de Witte
Kerk in de dorpskern.
OEGSTGEEST
Deze gemeente stelt vergeten
monumenten centraal uit de
periode 1890-1970. Een fiets
route voert onder meer langs
het Drieluik aan de Gevers
straat 37, waar een tentoonstel
ling is ingericht, het pand aan
de Prins Hendriklaan 2 (voor
heen Maria Elisabeth), het Ge
meentehuis aan het Wilhelmi
napark 17, de R.K. kerk en het
door Rietveld ontworpen ge
bouw aan de Hofdijck 40.
SASSENHEIM
In Sassenheim is dit jaar voor
het eerst de molen De Speel
man in de Postwijk open voor
het publiek. Hoewel de restau
ratie nog niet geheel is voltooid,
kan zowel het beneden- als (op
eigen risico) het bovenhuis wor
den bezocht. Op de begane
grond is een kleine expositie
over de historie van deze molen
ingericht. Voorts zijn de ruïne
van het Slot Teylingen, de R.K.
Sint Pancratiuskerk, de Gere
formeerde kerk aan de Juliana-
laan en de N.H. dorpskerk met
het Toren- en Klokkenmuseum
open. Belangstellenden kunnen
ook een bezoekje brengen aan
het Sikkens Schildersmuseum,
Wilhelminalaan 1.
Voorhout heeft de volgende
monumenten opengesteld: het
broederhuls Nieuw Schoon
oord aan de Kijnsburgerweg,
het Boerhaavehuis en de on
langs gereconstrueerde tuin, de
R.K. kerk St. Bartholomeus, de
N.H. kerk en de mme van Slot
Teylingen. De informatie in
Voorhout is te verkrijgen bij de
receptie van het gemeentehuis,
de RABO-, de VSB-bank en het
postkantoor.
VOORSCHOTEN
Het thema van deze gemeen
te is 'Voorschoten in de tijd'.
Het boekje met de gelijknamige
Pier Terwen bij de afbeelding van Saul en David in het halletje dat naar het koor leidt.
foto holvast/mark lamers
de restauratie daarvan In de
Oud-Katholieke Kerk aan de
Zoeterwoudsesingel.
Dat uit zich in vrijzinnigheid. Ze Pier Terwen geeft op 10 si
hebben Lebeau het volle ver tember om 13.00 uur een t
trouwen gegeven." lichting op Lebeau's werk
