flitstrein voor de deur
Zonder HSL worden we
het Jutland van Europa
1 OF NEE?
l deze regio
Ikope variant toch het duurst
Tips voor
insprekers
HSL doodsteek voor oude
lijn en het Groene Hart
Voorstanders
Imago. Dat woord staat centraal
ui veel betogen voor een hoge
snelheidslijn. ..Als Nederland
geen nieuwe HSL krijgt, dreigen
we het Jutland van Europa te
worden", zadroeg oud-minister
Maij-Weggen de boodschap uit.
Of. zoals het Nederlands Eco
nomisch Instituut (NEl) dat
noemde, je kunt je nauwelijks
presenteren in Europees ver
band als je geen nieuwe lijn
hebt. Alleen al voor de Amster
damse regio voorspelde het NEI
dat er jaarlijks duizenden banen
minder bijkomen zonder HSL.
Minder (extra) bedrijven, min
der bezoekjes aan beurzen en
congressen en minder toeristi
sche uitstapjes. En dat in een
tijd waarin landsgrenzen verva
gen en er een heftige strijd tus
sen Europese regio's, vliegvel
den en havens is ontbrand,
klaagden de opdrachtgevers (de
gemeente Amsterdam, de pro
vincie Noord-Holland, Schiphol
en de regionale Kamer van
Koophandel).
Banken, bouw-, transport-,
openbaar-vervoer en overslag
bedrijven, ingenieurs- en on
derzoeksbureau's en overheids
instanties verenigden zich in de
lobby- en discussie-club Railfo
rum. Ook dit Railforum bleek
een warm voorstander van een
nieuwe hogesnelheidslijn
(HSL). Zo'n HSL zou voor min
der ongelukken en files zorgen
en Nederland leelbaarder ma
ken. Niet in de laatste plaats
doordat-ie minder vervuilt dan
auto en trein. En dat is nu pre
cies wat het rijk in nota's be
doelt met het woord
'duurzaamheid', zeker wanneer
de hoge snelheidslijn 'zorgvul
dig wordt ingepast'.
Het bedrijfsleven lijkt vooral
geïnteresseerd in mobiele werk
nemers en (dus) hogere winst
en. Europees gezien zou dat
'uitstraling' hebben. In Neder
land hoef je, door de kortere
reistijden, ook niet meer zo om
de hoek te werken en te re
creëren. „Zeker als er goede
overstapmogelijkheden komen
op taxi's en aansluitend open
baar vervoer', meldt de kleurige
Railforum-folder 'Zeven rede
nen om met hoge snelheid te
investeren in de toekomst van
Nederland'. Ondertitel zou na
tuurlijk kunnen zijn: in de eigen
toekomst.
Want de bouwers hopen op
een miljoenenorder en de deel
nemende ING-bank heeft al la
ten weten 'in principe bereid te
zijn geld te steken in een nieu
we hoge-snelheidslijn'. Eigen
analyses leerden de bank dat
een nieuwe hoge-snelheidslijn
een interessant project kan zijn.
zeker nu slechts een deel van de
aanlegkosten hoeft te worden
terugverdiend. Kostendekkend
kan de lijn. anders dan in
Frankrijk, namelijk nooit zijn.
Daarvoor is Nederland teveel
een eindpunt, maakten studies
van de gezamenlijke spoorwe
gen duidelijk.
In een hoge snelheidstrein
over de oude lijn zou de ING-
bank nooit geld steken: „De ex
ploitatielasten zijn dan hoog
dat er geen geld overschiet."
De NS hopen dat een snelle
flitstrein het imago van alle trei
nen verbetert. De komst van de
flitstrein maakt dat de trein echt
kan concurreren met auto en
vliegtuig. Nu constateren de
spoorwegen dat. terwijl 'Euro
pa' steeds mobieler wordt, het
marktaandeel van de trein ge
staag afneemt: ..En het interna
tionale treinverkeer wordt door
spoorwegen gezien als sluit
post."
Zo is de reistijd Amsterdam-
Parijs in de loop der jaren alleen
maar langer geworden: gemid
deld doet de trein er zo'n zes
uur over. De TGV moet dat te
rugbrengen tot drie uur en een
beetje. Van de tegenstanders le
gen een nieuwe lijn kan daar
best een kwartiertje bij maar de
NS bestrijden dat: als zaken
mensen langer dan drie uur on
derweg zijn naar Parijs, zouden
ze maar weinig aan hun dag
hebben als ze s avonds terug
willen en ook nog het nodige te
doen hebben in Parijs.
Toch is in de nieuwste HSL-
nota, meer dan in de voorgan
ger. de nadruk gelegd op
binnnenlands vervoer. Als je in
een minuut of twintig van Rot
terdam naar Schiphol flitst, is
Schiphol een Rotterdamse
luchthaven geworden. En dus,
zo redeneert het nieuwe kabi
net, hoeft de havenstad dan
geen nieuwe luchthaven te krij
gen.
riaducten voor de flitstrein komen. Hier een doorkijkje richting Heineken-fabriek in Zoeterwoude-Rijndijk. foto»loek zuyderduin
Kosten: Geen.
Variant: Als ook het knelpunt
Delft en het stuk tussen War
mond en Hoofddorp viersporig.
worden en er ongelijkvloerse krui
singen, inhaalsporen en hogere
voltages langs de sporen komen,
zijn twee tot drie hoge-snelheids-
treinen per uur 'in te passen' in
het stuk boven Rottertlam. Dat
lijkt voorlopig voldoende: in 1996
willen de NS beginnen met een
i; flitstrein per uur, enkele uren per
j dag. Pas na 2010 denken de NS
vier flitstreinen per uur per rich-
j ting in te zullen zetten
t Kosten: 1,8 miljard.
Gevolgen: Voor flitsen over be
staand spoor hoeven geen wonin
gen te v/ijken of extra geluids
schermen te worden geplaatst. De
geluidsoverlast valt volgens de tel
lingen van Rijkswaterstaat name
lijk wel mee. Een flitstrein met een
vaart van 300 kilometer zóu niet
méér lawaai maken dan een inter
city die 160 rijdt. Laat staan wan
neer ook de flitstrein 160 kilome
ter per uur rijdt.
Reistijd: 52 minuten tussen Rot
terdam en Amsterdam, tenzij de
'gewone' treinen voor vertraging
zorgen.
Langs de oude lijn
Route: Het tracé volgt in grote lij
nen de route langs de bestaande
spoorlijn. Alleen waar de gewone
trein te scherpe bochten maakt,
wijken de twee nieuwe sporen
voor de flitstrein wat af. Anders
zou de flitstrein maar ontsporen.
Kosten: 3,6 miljard
Reistijd: 45 minuten tussen Rot
terdam en Amsterdam, mèt een
stop in Den Haag.
Gevolgen: Deze variant kost
nogal wat woningen in deze re
gio. Tussen de tien en negentig
woningen in Leiden (in het gebied
Hoge Morsweg/Rijndijk) en vijf
De flitstrein, hier tijdens een proefritje bij Schiphol, heet TGV of HST.
Dat zijn afkortingen van het Franse Train a Grande Vitesse en het Ne
derlandse Hoge Snelheids Trein. Als die flitstrein een nieuw spoor krijgt,
zoals het kabinet maart dit jaar voorstelde, heet dat HSL. En dat is weer
een afkorting van Hoge Snelheids Lijn. Op een HSL kan een HST snel
heden halen van 300 kilometer per uur, op gewoon spoor aanzienlijk
minder. archieffoto
aan de Voorschotense Papelaan.
Ook bedrijven in die gebieden zijn
hun toekomst niet zeker, terwijl
de jachthaven bij Sassenheim flink
doorsneden dreigt te worden.
Overigen: Deze zogeheten BBLN-
variant (bundeling bestaande lijn)
is zekerder én sneller dan de vari
ant van flitsen over oud spoor.
Flitstreinen hoeven nooit op 'ge
wone' treinen te wachten.
Varianten: De Technische Univer
siteit van Delft kwam onlangs met
een tussenvariant: nieuwe sporen
langs de oude lijn, op stukken
waar daar ruimte voor is. In ge
meenten als Den Haag. Voorburg
en Rijswijk, waar de rails helemaal
.ingebouwd zijn, flitsen de TGV's
'gewoon' over bestaand spoor.
Tussen Mariahoeve en Leiden-De
Vink en Leiden en Hoofddorp wil
de TU wel nieuw spoor. Rond het
Leidse station zou de flitstrein
over bestaande sporen moeten, al
vragen de wetenschappers zich af
of dat wel kan.
De TU-variant kost 2,8 miljard.
Dat is 200 miljoen meer dan een
nieuwe lijn door'het Groene Hart,
maar 800 miljoen minder dan het
(bovenstaande) plan om overal
langs de oude lijn nieuwe sporen
aan te leggen. De reistijd is het-
jard gulden) hoeft te worden
terugverdiend. De rest past de
Nederlandse regering bij en
moet uit Europa komen. Al zijn
de toezeggingen uit Brussel
nog niet spijkerhard.
De flitstrein over bestaand
spoor is ook om andere rede
nen duurder. Hoe langer een
trein over de rails rijdt, hoe
meer dat kost. Aan personeel,
onderhoud, baanhuur en der
gelijke.
Die hogere kosten denken de
spoorwegen nooit te kunnen
terugverdienen. Een flitstrein
over de bestaande lijn zou na
melijk de helft minder mensen
trekken dan nieuw flitsspoor.
Dat zou niet alleen gelden voor
internationale reizigers maar
ook voor treingebruikers tussen
Amsterdam en Rotterdam.
Daar komt nog bij dat mensen
die van het oude spoor gebruik
maken, daar minder voor wil
len betalen, zo is de verwach
ting: „Het comfort is namelijk
minder en de reistijd langer."
De NS hebben de regering
dan ook duidelijk gemaaikt dat
ze alleen tijdelijk over oud
spoor te willen flitsen. Vanaf
'96 tot het moment dat er, mo
gelijk rond de eeuwwisseling,
een nieuwe lijn ligt. Wanneer
blijkt dat er definitief geen
nieuw spoor komt. mogen de
spoorwegen hun TGV-trein-
stellen voor een goede prijs
doorverkopen aan de regering.
Dat hoeft echter niet te bete
kenen dat de flitstrein dan
voorgoed aan Nederland voor
bij gaat. Het staat de spoorwe
gen van andere landen vrij om
Nederlandse sporen te huren
voor fli ts trein - bezoekjes.
zelfde als bij de BBLN-variant: 45
minuten tussen Rotterdam en
Amsterdam.
Tunnelvarianten
Tenslotte zijn er nog drie tunnel
varianten voor het Groene Hart.
Een variant die helemaal onder
gronds is tussen Rotterdam en
Amsterdam en volgens de HSL-
nota 6,3 tot 8,1 miljard gulden
kost. Een variant met tunnels tus
sen Benthuizen en de Ringvaart
Haarlemmermeer en Bleiswijk en
Rotterdam. Kosten: 5,1 miljard.
Het heet het 'meest-milieuvrien-
delijke alternatief' (MN8)
De provincie schoof onlangs
een derde variant naar voren: een
tunnel tussen de Oude Rijn en de
Ringvaart Haarlemmermeer. Het
provinciale plan kost 3,3 miljard
gulden. Voor dat geld ontziet de
trein het kassengebied bij Bleiswijk
een beetje en kan de vijf meter
hoge dijk bij Benthuizen wat meer
worden ingepast in het nieuwe
bos Bentwoud
Route: De drie tunnels volgen het
'oude' Groene Hart-tracé: van
oost-Zoetermeer recht omhoog,
ten oosten van Hoogmade. Offi
cieel is dat bovengrondse A-tracé
nog niet van tafel, maar tijdens in
spraakavonden werd het niet ge
noemd. Het is ook nogal rigou
reus. met tunnels over de Oude
Rijn en flinke dijken in de polders
Reistijd: 35 minuten tussen Rot
terdam en Amsterdam.
Overige: De 'meest-milieuvrien-
delijke' tunnelvariant kost vijf wo
ningen: bij Bleiswijk. Van de pro
vinciale variant zijn de gevolgen
niet doorgerekend.
Inspraakcoördinatoren en actie
voerders hebben de volgende
tips voor mensen die bezwaar
willen maken tegen de HSL. Of
juist een steunbetuiging willen
schrijven.
1. Een bezwaarschrift is pas
geldig wanneer de inspreker
zijn naam, adres, postcode en
woonplaats heeft vermeld en
een handtekening heeft gezet.
2. Typ of schrijf leesbaar, met
zwarte inkt. Blauwe inkt wordt
bij kopiëren moeilijk leesbaar.
En alle reacties worden meer
malen gekopieerd. Voor be
leidsmakers, adviesorganen en
beslissers.
3. Houdt de inspraakreactie
bondig. Of zorg voor een sa
menvatting, als het toch een
lang epistel wordt. Ook tekenin
gen kunnen verhelderend wer
ken, zeker wanneer de inspre
ker een nieuwe route voor de
flitstrein heeft bedacht.
4. Maak vooral duidelijk waar
u nu precies voor of tegen bent.
Vermeldt, als het even kan, zelfs
het paginanummer waarop de
bestreden stelling staat. Dat is
makkelijker voor de ploeg van
vier mensen die de inspraakre
acties in anderhalve maand ver
werken tot de nota 'Hoofdlijnen
van de inspraak'.
Er zijn ook voorgedrukte be
zwaarschriften verkrijgbaar bij
plaatselijke actiegroepen.
Woordvoerders raden echter af
om die bezwaarschriften 'zo
maar' op te sturen: „Ze komen
dan op de stapel standaardbrie
ven te liggen, ook als ze er wat
extra argumenten hebben bijge
zet. Die argumenten worden
dan 'over het hoofd gezien'."
Briefschrijvers kunnen aan
kondigen dat ze hun verhaal
mondeling willen toelichten op
hoorzittingen, die ook in deze
regio op stapel staan in septem
ber en oktober. Ze krijgen dan
een uitnodiging thuisgestuurd.
Wie zijn standpunt over de ho
ge-snelheidslijn niet verloren
wil laten gaan. kan voor 19 sep
tember een brief sturen naar:
Inspraak Hogesnelheidslijn,
postbus 97611
2509 GA Den Haag
Een samenvatting van de HSL-
nota is gratis verkrijgbaar bij.
De directie voorlichting
van het Ministerie
van Verkeer en Waterstaat
postbus 20901
2500 EX Den Haag
Tegenstanders
„Door de TGV langs het be
staande spoor te laten flitsen,
red je het Groene Hart èn de be
staande lijn. Die lijn dreigt na
melijk een sterfhuis te worden
als je daar de winstgevende,
snelle lijnen uithaalt om die aan
de NS-dochter te geven die de
hoge snelheidslijn gaat exploi
teren. En omdat de compensa
tie dan wegvalt, is er misschien
geen geld meer voor stoptrei
nen. Want dat zijn echte verlies
posten."
Dat stellen de tegenstanders
van een nieuwe hoge-snel
heidslijn, samenwerkend in het
Platform Hogesnelheidstrein
Nederland. De meeste woord
voerders van het platform wo
nen in gemeenten waar de ho
ge-snelheidslijn kan komen,
zoals Leiderdorp, Zoeterwoude,
Hoogmade en Koudekerk. Maar
ze willen koste wat het kost de
indruk wegnemen dat ze alleen
actie voeren voor het eigen
huis, de eigen buurt en een rus
tige polder voor de avondwan
deling.
Het is breder. Ze klagen dat
een nieuwe spoorlijn door het
Groene Hart strijdig is met het
rijksbeleid om dat gebied juist
groen en open te houden. En ze
zeggen dat de belastingbetaler
moet bloeden voor een nieuwe
lijn: „De aanlegkosten komen
onherroepelijk uit boven de ra
ming van 5,7 miljard. Als je
daarentegen in de oude lijn in
vesteert, komt dat geld er dub
bel en dwars uit. Aanpassingen
die de TGV minimaal nodig
heeft, zoals twee extra sporen
bij Delft, zijn ook goed voor het
gewone treinverkeer. En naar
een hoger voltage moeten we
töch toe in de Randstad."
Liever nog trekken ze 2,8 mil
jard uit om de variant van de
Technische Universiteit in Delft
uit te voeren. Met andere woor
den: waar de ruimte het toelaat,
moet de oude lijn er twee spo
ren bijkrijgen voor de TGV. In
dichtbebouwde gebieden moet
de flitstrein zich maar even be
helpen op vernieuwd, bestaand
spoor. Ook Den Haag wordt in
deze variant regelmatig aange
daan door flitstreinen. Daarmee
zijn bijna alle belangrijke pun
ten in de Randstad met eikaar
verbonden.
Alleen Utrecht valt erbuiten,
maar die stad hoopt een aan
sluiting te krijgen op de snelle
treinverbinding tussen Amster
dam en Keulen, langs Arnhem.
Op deze oost-variant moet ove
rigens nog flink worden gestu
deerd.
Voor de hoge snelheidslijn
naar het zuiden verwacht het
rijk 6,6 miljoen internationale
reizigers in 2003 en 9 miljoen
internationale reizigers in 2015.
Tweemaal* zoveel als in de eer
ste HSL-nota. I let binnenlandse
vervoer zou zelfs nog onstuimi
ger groeien.
Tegenstanders zetten vraagte
kens bij de prognoses. „Om au
to's van de weg en vliegtuigen
uit de lucht te houden, moet je
autorijden en vliegen echt ont
moedigen, bijvoorbeeld door lol
te heffen, kerosine duurder te
maken of vluchten op steden als
Parijs ronduit verbieden. De A4
zal er in ieder geval niet rustiger
op worden. Die lijkt gewoon
verbreed te gaan worden."
Ze vrezen vooral dat de nieu
we lijn veel nieuwe reizigers
trekt. Een reiziger die verder
van zijn werk af gaat wonen of
uitgaat in steden die zonder flit
strein een flinke reis vergden.
Ook zetten tegenstanders
vraagtekens bij de belofte van
de inmiddels vertrokken minis
ter Alders (milieu) dat de hoge
snelheidslijn geen nieuwe grens
wordt in het Groene Hart.
Wordt de ruimtenood in de
Randstad niet steeds nijpender?
En liet ook de vroegere com
missaris van de koningin in
Zuid-Holland, Patijn, niet een
begerig oogje vallen op de ge
bieden tussen I ISLen rijksweg?
Ondertunneling van het
Groene Hart zou een hoop el
lende ondervangen, maar actie
voerders betogen dat ook dan
de oude lijn dreigt dood te
bloeden. Bovendien voelt de NS
weinig voor-tunnels. Een reizi
ger laat zich niet onder de
grond stoppen, heet het daar.
Dat tunnels veel duurder zijn
dan bovengrondse oplossingen,
bestrijden actievoerders: „Als je
er wat minder hard rijdt, hoeft
de tunnel minder breed en min
der duur te worden."
De milieubeweging heeft be
cijferd dat een hoge-snelheids
lijn door het Groene Hart tien
procent van de weidevogels van
een broedplaats berooft en voor
zoogdieren weinig leefruimte
over laat: „Voor mensen neemt
de trein de laatste kans weg om
met een blik op oneindig een
eind te lopen of fietsen door de
polder", meldt het Centrum
voor Milieukunde in Leiden.
HSL-enquête
Moet er door het Groene Hart
een spoorlijn worden aangelegd
voor de flitstrein? Of vindt u dat
de polders moeten worden
gespaard en de supersnelle trein
beter over het bestaande spoor
kan gaan rijden
Het Leidsch Dagblad is zeer
geïnteresseerd in uw mening
Middels bi|gaande (anonieme)
enquête wil deze krant te weten
komen hoe de bewoners van de
regio denken over de plannen
van het kabinet voor de flitstrein.
1Vindt u dat de overheid u
voldoende heeft geïnformeerd
over de mogelijke trace's voor de
flitstrein? Eén van de
mogelijkheden aankruisen svp:
J Zeer slecht
J slecht
J voldoende
J goed
J zeer goed
J weet met/geen mening
2. Heeft u er vertrouwen in dat
de inspraakreacties van invloed
zijn op de uiteindelijke beslissing
van de Tweede Kamer? Eén van
de mogelijkheden aankruisen
svp:
J Geen enkel vertrouwen
J Wein.g vertrouwen
J Voldoende vertrouwen
J Zeer veel vertrouwen
J Weet niet/Geen mening
3. Als de flitstrein door deze
regio gaat rijden, aan welk tracé
zou u dan de voorkeur geven
(zie kaart)? Eén van de
mogelijkheden aankruisen svp:
J Over bestaand spoor
J op (gedeeltelijk) nieuwe
sporen langs de oude lijn
J Door het Groene Hart bij
Hazerswoude en Hoogmade.
Door Rijpwetering, ter hoogte
van de provinciale weg. (A1 -
variant)
J Door het Groene Hart bij
Hazerswoude en Hoogmade
Langs de rijksweg bij
Rijpwetering, (A1v-variant)
J Het tracé langs de rijksweg
A4 (B-variant)
Ondertunneld door het
Groene Hart
4. Indien u kiest voor de aanleg
van tunnels in het Groene Hart
voor de flitstrein, bent u dan
bereid daarvoor een financiële
bijdrage in de vorm van
belastingverhoging te leveren?
ja/nee
weet niet/geen mening
(doorhalen wat niet gewenst is)
5. Denkt u financiële schade te
lijden door de aanleg van tracé
dat door het kabinet wordt
voorgesteld?
Zo ja, hoeveel:
gulden,
geen schade
6. Verwacht u in de toekomst
zelf gebruik te maken van de
hoge snelheidstrein? Eén van de
mogelijkheden aankruisen svp:
J regelmatig
J soms
nooit
7. Wat zijn volgens u de nadelen
van de flitstrein? (maximaal twee
mogelijkheden aankruisen):
j aantasting woongenot
J aantasting van natuur
J hoge aanlegkosten
J grote kans op ongelukken
J overige, namelijk
J geen nadelen
8. Wat zijn volgens u de
voordelen van de flistrein?
(maximaal twee mogelijkheden
aankruisen):
J snelle verbindingen met
buitenland
J terugdringing autoverkeer
J terugdringing vliegverkeer
J toename werkgelegenheid
J oVerige namelijk
J geen voordelen
9 Heeft u alternatieven voor de
flitstrein of denkt u een tracé te
kennen dat nog niemand heeft
bedacht? U kunt uw plannen
bijvoegen.
10, Gegevens inzender:
De vier cijfers van uw postcode:
Leeftijd:
Man A/rouw (doorhalen wat
niet van toepassing is)
Wat heeft u bij de laatste
verkiezingen gestemd
Dit enquêteformulier dient uiterlijk
woensdag 7 september om 10.00
in ons bezit te zijn. U kunt het
zonder postzegel te plakken
opsturen naar
antwoordnummer 10050
2300 VB Leiden
of in de brievenbus van de krant
(Rooseveltstraat 82 te Leiden)
deponeren. Zet u svp op de
enveloppe 'enquête'. Voor verdere
inlichtingen kunt u bellen naar Paul
van der Kooi) (tel. 071 -356441) of
Gert Visser (tel 071-356439)
Het is toegestaan dit
enquêteformulier te kopiëren. Het
is de bedoeling dat de formulieren,
na te zijn verwerkt, worden
aangeboden aan de minister van
verkeer en waterstaat mevrouw A.
Jorritsma (tenzij u aangeeft
daartegen bezwaar te maken).
Nota bene: het Inleveren van dit
formulier houdt niet In dat u een
officieel bezwaarschrift heeft
ingediend.
